|
2000
|
|
|
|
Egoera
berri honi erantzun ahal izateko azken hamarkadan aldaketa ugari ikusi ditugu profesionalok. Hasteko eta nola ez, Bibliotekonomia eta Dokumentazio irakaskuntza erabat aldatu da Estatu espainiarrean.
|
|
2001
|
|
|
Fort George zaharra eta Chisasibi berria ezagutu dituztenak ez dira erraz
|
egoera
berrira ohitzen. Chisasibiko zaratak, hautsa eta bizimodu oroko rra jasan ezinik, oraindik sasoian dauden amona talde batek Fort Georgeko etxeak zaharbe rritu eta uda bertan ematea erabaki du, geuk ikusi ahal izan genuenez.
|
|
2002
|
|
|
Horrexegatik batu dira Hendaiako udaletxera hainbat euskaltzale eta kristau arduratsu, Euskaltzaindiaren hegalpean,
|
egoeraren
berri eta diagnosia egiteko.
|
|
|
Adierazle sistema batek egoera soziolinguistikoarenberri zehatza eta jarraia eman du, aztergai dugun errealitate horren sail garrantzitsuenetan. Horrela,
|
egoeraren
berri eman ez ezik, horren bilakaera ere hartuko du kontuan.
|
|
|
P rogramen ebaluaketak, bere aldetik, abian diren ekimen eta programen emaitzak ditu aztergai, eta neurketarako prozedura bat baino gehiago da:
|
egoeraren
berri ematea ez ezik, programa eta ekimenek eragindako ondorioak agerian uztea bilatzen baitu. Horregatik, programen ebaluaketak helburu jakin bati zuzendutako baliabideen egokitasunaz edo ezereztasunaz hitz egiten digu; hau da, agerian uzten du hartutako bidetik jarraitzeak merezi ote duen.
|
|
|
Euskarak duen
|
egoeraren
berri zehatza jasotzea bezain premiazkoa da adierazle sistema fidagarri eta baliagarria osatzea. Dena dela, behar honi aurre egitea ez da batere erraza, EAE, Nafarroa eta Iparraldeko errealitate ezberdinak era egokian bilduko lituzketen adierazle multzo bateratua eraikitzea eta dagokion informazioaz elikatzeabe rez korapilatsua delako.
|
|
2003
|
|
|
Nola egokitu giza taldea planetako
|
egoera
berrira?
|
|
|
Izan ere, euskara normalizatu ahala desagertzeko sortutako langintza da, ez da, bada, irauteko sortua; baina, goiz da oraindik egoera horretara iritsi garela esan eta gainbehera, besterik gabe, horri egokitzeko. Helduen euskalduntze alfabetatzea azken urteetan 90eko hamarkadan ereindakoaren errentatik bizi izan da, ez da
|
egoera
berrietara era egokian, bizkorrean eta ikuspegi zabalez moldatu eta, etorkizunean hala segitzen badu, amildegiaren behera, pisu handiko harri baten tankeran, amiltzen segitzeko txartelak eskuratuak ditu.
|
|
|
2. Arrazoiak asko dira eta eremu desberdinetan egin da lan langintza hau indarberritu nahi bada. Besteren artean, sektoreak, etorkizun hurbilean eta nahikoa azkar,
|
egoera
berrira egokitu eta doitu egin behar du, eremu berrietara ez ezik eskari poltsa berrietara ere ikasle bila jo behar du, bere burua espezializatuz, hartarako egitasmoak beren beregi prestatuz. Baina, aldi berri honek plazaratuko dituen erronkei era egokian erantzun ahal izateko sektorea berrantolatu behar da.
|
|
|
Afaltzen ari ginela, gure lana gertutik eta zehaztasunez ezagutu nahi zuela jakinarazi zidan. Arreta handiz entzun zuen AEK eta helduen euskalduntze alfabetatzearen
|
egoeraren
berri eta behin postrera iritsi ginenean, honela esan zidan: " Oso ongi ikusten dut egiten duzuen lan guztia, baina kontuan hartu heroismoak ezin duela betiko iraun".
|
|
|
Eta izan nahiaren harira, hizkuntza aldekotasuna sustatzea baitezpadakoa da. Ildo hortarik, geuretzat eta gainerakoentzat interesgarri eta erakargarria datekeen
|
egoera
berri bat sortzea da erronka; ideia, ekintza eta jarduera bizigarriak tarteko. Eta hori, gure esku dago.
|
|
|
Egia da euskalduntzat jo daitezkeen gazte horietako asko ez daudela euskararen komunitatean txertatuta, eta, baita ere, erdaraz duten gaitasuna euskaraz ez dutela. Mugak muga eta gabeziak gabezia,
|
egoera
berri horrek aukerabe rriak eskaintzen ditu eremuz eremu eta jendaurreko jardunetan euskara ‘kanpora, plazara jalgi’ dadila.
|
|
2004
|
|
|
1795ean Betirako bakea liburua izugarrizko arrakasta izan zen. Basileako bakea orduantxe sinatu zen, eta
|
egoera
berriari erantzuten zion lanak. Liburua berehala frantsesera itzuli zen eta Frantzian interesa azkar zabaldu zen.
|
|
|
Dena nahi izan du bateratu, algoritmo egin, ekuazio, munduaren ikusmolde zientifiko bateratua. Horren aurrean badirudi soilik poeta, filosofo poeta —Derrida edo Levinas, adibidez— dela gai sinplifikazio prozesu hori zapuzteko eta pentsamenduaren
|
egoera
berri bat aurkezteko inolako betiko egiarik gabe.
|
|
2007
|
|
|
|
Egoera
berrira egokitzen saiatu zen Jaurlaritzaren politika, bi frontetan: lehena Europar Batasunari eta Estatu Batuei zuzenduta, Francori alternatiba espainiarra eraikitzen saiatu zen.
|
|
|
Tentsio horiek estrategikoak ziren, zein izan behar zuten Jaurlaritzaren eta alderdiaren norabideak
|
egoera
berrian; baina baita antolaketa tentsioak ere, nork agindu behar zuen, nondik lortu behar zen dirua, eta abar. Ajuriagerra eta bere ingurukoen ustez, amerikarrekin harreman guztiak (politikoak zein espioitzarekin lotutakoak) hautsi egin behar ziren, Zerbitzuak alderdiaren kontrolpean jarri behar ziren eta Erresistentziaren zuzendaritza Hegoaldera ekarri behar zen.
|
|
|
Gerra ostean, Biarritzeko batzordeak, Roblesen zuzendaritzapean, hartu zuen berriro buruzagitza, oinarrizko erakundetzea osatuz erbestean, nazioarteko erakunde sindikalen laguntzari esker. 1951tik aurrera ELAk zailtasun handiak izan zituen
|
egoera
berrietara egokitzeko, urte horretako grebak atxilotu asko ekarri zuelako eta zuzendarien arteko harremanak oso txarrak zirelako. Manu Robles bera Hegoaldera itzuli zen 1952an eta Erresistentzia berrindartzeko ahaleginek atxiloketa eta zigorrekin amaitu zuten.
|
|
|
Immobilismoa justifikatzeko" laster eroriko" leloa xuxurlatzen zuten, baina kantak ez ziren onak herbestekoak lokartzeko baizik.
|
Egoera
berriari erantzun berriak emateko gaitasuna galdua zuten, herbesteko errepublikar gehienek bezala. Nire ustez, eta batzuek eman dituzten interpretazio handiotsuen aurka, 1956ko Munduko Euskal Biltzarraren hein intelektuala penagarria zen, Espainiako kultura bezain hitsa.
|
|
|
lehen, Espainia zen" estatu nazional sindikalista, totalitario, autoritario, unitario, inperialista eta etiko misionala" (haien hitzak dira...), eta engoitik" estatu katoliko, sozial eta errepresentatiboa" izanen da, monarkia bat(" bere tradizioaren arabera erreinu eraikitzen dena").
|
Egoera
berrian, zaharrean bezala, Caudilloa estatuburua, betikoa," erret jatorriko pertsona bat" bere balizko jarraitzaile bezala aukeratzeko gaitasuna zuena...
|
|
|
Bazen, hasieran, Errepublikako gobernu legitimoari lotu oposizioa, aski batua, munduak onartua eta leku batzuetan, Mexikon bezala, ohoratua. Baina antikomunismoak sortu
|
egoera
berriaren ondorioz, herbesteko Gobernua pikutara joan zen. Giral Gobernuaren ordezkatzeko arazo garbiak izan ziren 1947an; gero, Llopis Gobernua arrunt laburra izan zen, eta 1948an sozialistek abandonatu zuten Errepublika errestauratzeko estrategia.
|
|
|
" Errekontziliazio nazionala" eta" Greba orokor politikoa". Langileen
|
egoera
berriak, gero ikusiko dugunez, eman zien burua altxatzeko gaitasuna.
|
|
|
Halere, ikuspegi ideologiko edo estrategiko elaboratuen jabe ez baziren ere, egoera baliatzeko gaitasun ederra erakutsi zuten.
|
Egoera
berria, zertan?: behin dirigismo totalitario antiekonomikoa utzirik, enpresetan nagusiek bazuten langileekin zuzenki tratatzeko beharra.
|
|
|
1956tik aurrera, kultura politiko klasikoen desagerpenarekin, esparru ideologikoa betetzear zegoen, eta poliki poliki langile mugimendua
|
egoera
berrirako bere kultura politiko berria eta egokia bilatuz joan zen. Hori ere prozesu baten emaitza izan zen.
|
|
|
Gainera, barneko mundua murriztua bada arazo baten aurrean, adibidez, irtenbideak aurkitzeko zailtasunak agertzen dira.
|
Egoera
berriei egokitzeko zailtasunak ere agertzen dira.
|
|
|
Komunitateak osatzeko bide berriak, 140 hizki erabilita egiten den esperimentu teknologikoa. Hizkuntza
|
egoera
berrietara egokituz doanaren seinale. Ikerketa, garapena, ilusioa, gaitasuna, irudimena, gogoa adierazten duen seinale.
|
|
|
Bitartean Intxaustik idatzi zion gutun luzea Lojendiori, aldizkaria ateratzeko interesa eta arrazoiak azalduz19 Intxaustiri erantzunez (azaroaren 24an) adierazten zionez, aldizkariaren
|
egoerari buruzko
berririk emana zioten Ministerioan, eta honako hau esan omen zioten orduan:
|
|
|
Ez da su etenaren amaiera bakarrik, baina hori ere bai.
|
Egoera
berriak kultur arloan dituen ondorioak hizpide hartu nituzke baina, zer nahi duzue esatea, halako neke bat sumatzen dut, asperdura antzeko bat, eta, horrenbestez, lankideon arteko kafe ordu edo bazkalondoetan egiten dugun moduan, alde batera utziko ditut eztabaida politikoak.
|
|
2009
|
|
|
Hobetzeko grina galdu gabe, daramagun bideari eutsiko diogu oraingoz. Sei urte luze badira, 2003ko otsailaren 20 madarikatuaz geroztik, behin behinekotasunean bizi garena, zaharkituz doan
|
egoera
berri horretara ohitu ez bagara ere.
|
|
|
Administrazio publikoaren barnean ikuspegi parte hartzailea aplikatzeko modu alternatiboa dakar horrek, adituen aholku profesionalen birbideratzea herritarren deliberazio prozesuetan. Adituek, eztabaida politikoak ebatzi edo ixteko pentsatutako erantzun teknikoak eskaini beharrean, herritarrei laguntzen diete
|
egoera
berri horiek ulertzeko ahaleginean, erabakiak ongi informatuta daudela hartu ahal izan ditzaten. Horrela jokaera demokratikoak indartzen dira, bai ezagutzaren erabilerari dagokionez, bai erabaki politikoak hartzeari dagokionez.
|
|
|
Eszeptizismoa ere bai.
|
Egoera
berrira egokitzeak inbertsioak eskatzen ditu, bai teknologikoak bai finantzariak. Askok ez dute dirurik aurre egiteko berez, eta ez daude horren seguru eduki digitalekin inbertsio hori errentagarri egiterik izango ote duten.
|
|
|
Uste dut sekularizazioaren fenomenoa Jaungoikoaren mezu bat dela gaurko kristauentzako: "
|
Egoera
berri bat biziko duzue: lehen denak zuen alde, orain gehienak zuen kontra.
|
|
2010
|
|
|
Euskal Herriaren gerorako" beste batzuek, kanpotik" zehazten ari diren
|
egoera
berriaren zantzuak aurki ditzakegu, esate baterako, azkenaldian EBn mugaz gaineko erlazioetan gertatzen ari dena, edo mugen arlo horretara bideratzen diren baliabideak, eta neurri horiek frantziar agintarien jarrera berrian izaten ari diren oihartzuna, ondo gogoan hartuz, ordea, Ipar Euskal Herriak, orain arte, ez duela Euskal Herria diseinu berrian egoki sartzea ahalbidetuko lukeen oinarrizko er...
|
|
2012
|
|
|
Alde batetik, euskarari buruzko irudikapenak eta hizkuntzaren inguruko ideologien funtzionamendua argitzeko balio duelako. Bestetik,
|
egoera
berriaren ondorioak euskalgintzaren munduan eta Euskal Herriaren egoera soziolinguistikoan neurtzen laguntzeko balio duelako ere.
|
|
|
galde diezaiotela Elizari. Gizarteak bere
|
egoera
berria ulertu eta baliatzen ikasi behar du, eta hori lortzen dugunean berreskuratuko dugu gure indarra.
|
|
|
Herri ekimeneko euskal hedabideok beharrean jarraituko dugu,
|
egoera
berrietara egokitu eta kalitatezko euskarazko informazioa eskaintzeko. Erakundeei dei egin nahi diegu gure sektorearen aldeko apustu sendoa egin dezaten behingoz.
|
|
|
[Nafarroako ordezkariak] Desamortizazioaren eraginez Estatuak salmentan jarritako lurren erosle edo aberats berriak ziren. Beraz,
|
egoera
berria nola edo hala egonkortzeko ahalegina eta helburua zuten buruan (133 or.).
|
|
2013
|
|
|
Eredu zahar bat
|
egoera
berri baterako?
|
|
|
Baina, Aurrekoetxeak oroitarazten duen moduan, orduko Euskaltzaindia ez zegoen berrikuntzak egiteko sasoian;
|
egoeraren
berri izateko, nahikoa da Txillardegiren hitzaldia amaitu bezain laster Mitxelenak esandakoak gogoratzea: " Nire ustez, alegia, gutxi gora bera bat gatoz.
|
|
|
Hamarkada askotan zehar eskola bakarrik zegoenean lortu ez zena,
|
egoera
berriari esker lortu zen: tokiko hizkuntzak desplazatzea.
|
|
|
Are gehiago, Euskal Preso Politikoen Kolektiboak ere partekatzen zuen, bere aldetik, gogoeta. Horrela, 2010eko martxoan aditzera emandako agirian, EPPK-k irekitzen ari zen
|
egoera
berriari buruzko hausnarketa zabaldu zuen:
|
|
|
Oraindik datu positibo bat gehiago jaso zitekeen militantziari buruz aritzean, militanteak lortzeko ahalmena. Hau da, Ezker Abertzalearen ondarea militantzia aktiboa izan da, eta jarduera armaturik gabeko egoera batean, agian militatzeko uzkur zeuden pertsonak ere batu zitezkeen, eta mugimendu sendoa gorpuztu, militantzia zabala baitzen
|
egoera
berrian.
|
|
|
atxilotzeak eta ilegalizazioak. Sortu alderdi berria ere ez zen legaltzat hartu, baina 2011n Bildu eta Amaiur aliantza berriek lorturiko emaitzak modu baikorrean baloratu zituen ETAk, eta
|
egoera
berriaren aldarri gisa irudikatu zituen. Era berean, Gernikako Akordioan markatutako bide orria onartu zuen gatazkaren konponbiderako (ETA, 2011b).
|
|
|
70eko hamarkadaren hasieratik, ordea, kanpoko baldintza berria agertzen da, Francoren ezinbesteko heriotza hurbila. Carrero Blanco hiltzean, ETAk berak itxi dizkio aukerak Francoren osteko frankismoari, eta, hortaz,
|
egoera
berri batera egokitu behar da. Gerra iraultzailea baztertuz, negoziazioaren aroa hasiko da, eta borroka armatuari helburu berri hori jarriko dio.
|
|
|
|
Egoera
berrian, jarduera armatua demokrazia marko batean justifikatu behar da, eta hor zailtasunak gero eta handiagoak izango dira. Hiru dira oztopo nagusiak.
|
|
|
Behin baino gehiagotan aipatu izan dugu hemen, hainbat autorerengana joz, gure hizkuntza gaitasunak munduari buruz dugun ikuspuntua eta ikuspuntu horren aberastasuna moldatzen duela: zenbat eta hizkuntza gaitasun handiagoa izan, orduan eta handiagoa izango da barneko mundua;
|
egoera
berrietara egokitzeko ahalmena ere horren arabera izango da, frustrazioak gutxitu egingo dira. Hizkuntza batean eroso sentitzeak ondorio baikorrak izango ditu hiztunarengan, eta hizkuntza erabiltzera bultzatuko du.
|
|
2015
|
|
|
Azken urteetan euskal mugimendu feministaren artikulazio gaitasuna handitu da, eta horren adibide dira 2014ko abenduaren 13an Ondarroan izandako Emakume Abertzaleen VI. Topaketa Feministak. Bertan 400 emakume bildu ziren, herriko kale guztiak okupatuz, Euskal Herrian bizitzen ari garen
|
egoera
berri honetan euskal feminismoaren estrategia zein izango den eztabaidatzeko eta oinarri politiko komun bat adosteko. Feministek, migratzaileek, lesbianek, transek eta bioemakumeek, guztiek batera, euskal feminismoaren aro berri bati hasiera eman zioten.
|
|
2017
|
|
|
|
Egoera
berri honetan demokrazia kontzeptua giltzarri da azken aldiko hainbat aldaketa ulertzeko, eta euskal nazioaren teorizazio berrian ere halaxe dela ematen du. Alde edo kontra egon, gaur egungo diskurtsoak eta eztabaidak haren inguruan harilkatzen dira, neurri handi batean.
|
|
|
zehazki, sozialismoan hezitako Euskal Herria eraikitzea. Arlo pragmatikoan, berriro ere, euskal nazioko kide izateko baldintzak
|
egoera
berrira moldatu ziren, eta erdaldun zirenak ere integratu
|
|
|
Era horretara, Bigarren Mundu Gerraren ostean lekurik ez zuen arraza nazionalismoa hizkuntza nazionalismora lerratu zen, helburu politiko nagusi gisa sozialismoa zuelarik. Hizkuntzari emaniko garrantziak eta ezkerrerako joeraren gorakadak argi islatzen dute
|
egoera
berriaren filosofia. Hala eta guztiz ere, eta aldaketari aldaketa darionez, hainbat urtetan ondo funtzionatu zuen ereduak oztopo berriak aurkitu zituen denboraren joanean.
|
|
|
Horrek ospe soziala eman zion euskarari, eta baita euskal nazionalismoarekiko identifikazioa ere, askotan aipatu eta eztabaidatu denez.
|
Egoera
berri horretan autonomiari zerion boterea eskuraturik, hizkuntza politika berriak diseinatu ziren, eta instituzioen aldetik nolabaiteko babesa erakutsi ahala, euskararen aldeko borroka garrantzi politikoa galtzen hasi zen, eta, ondorioz, euskal nazioaren lotura nagusi gisa ere higatzen hasi zen euskalduntasuna. Horrek, ulertzekoa denez, ezinegona sortu zuen hizkuntzaren alde sutsuen mugitzen ziren kide abertzaleen artean.
|
|
|
Trantsizio garaian dago, edonola ere, eraikitze fasean, alegia, eta ez dago guztiz formulaturik. Ez dago erabat definiturik, baina,
|
egoera
berrira egokitu ahala, argi dago orain artekoekin konparatuta bestelakoa izango dela.
|
|
|
Izan ere, giza ugaztunak gara, eta hori egiten dugu: inguru (r) a moldatu, eta ohartu orduko ohitu gara
|
egoera
berrira.
|
|
2018
|
|
|
Baina munduan ez dira gutxiago aldatu kultur praktikei dagokienez, eta esan dezakegu krisi kultural sakon batean murgiltzen ari garela. Eta horrek,
|
egoera
berriei aurre egiteko tresna kontzeptual eta eraginkorrak izan arte bederen, ataka zailean jartzen du euskal kultura.
|
|
2019
|
|
|
Bistan denez, azken ikerketa kualitatibo horren ondorioetako bat emakume bertsolarien presentziak ekarri duen
|
egoera
berri eta tentsionatua da, eta horregatik eskatu diogu Jone M. Hernandez Garcla antropologoari ikerketa hartu eta generoaren atalari begiratzeko.
|
|
|
Aldatuko al da gure bizi eredua? Nola zainduko gara
|
egoera
berrien aurrean. Nola moldatuko gara ez badut zahar etxe batera joan nahi?
|
|
2021
|
|
|
Gustura ikusiko nuke
|
egoera
berriaren kontaduria eta notaritza lanak egiten Joan Mari Torrealdai. •
|
|
|
Halaz ere, euskal politikak berezitasun batzuk ere baditu Europako sistema politikoei dagokienez, ETA erakundearen desagerpena, indarkeria politikoaren gutxitzea eta sistema politikoko eragileen birkokatzea direla tarteko. Horren ondorioz, esparru politikoa eta gizartea bera berrosatzen ari dira
|
egoera
berrian, eta, bereziki, ETAren inguruko ezkerreko indarrak berrantolatzen.
|
|
|
Partaidetza prozesu egituratzailea da; beren nortasun premia indibidualak eta kolektiboak asetzeko aukera ematen die batzuetan oinarrituriko sendotasun finkorik; orain, lehen baino adierazpen askotarikoagoak ditu. Hartara,
|
egoera
berrirako balio duen jokabide eredurik ez dagoenez, habitus aktibista duten gazteek bestelako kidetzazko loturak eraiki behar dituzte besteekiko elkarrekintzan, talde batean aintzatetsiak izan ahal izateko, interes komunitateen inguruan lokarriak sortzeko eta hainbat kausaren aldeko ekintza kolektiboetan parte hartu ahal izateko. Horrela, konpromiso aktibistak berak, bere prozesuan, kolektibo bateko kide izatearen sentimendua ematen die parte hartzen duten gazteei.
|
|
|
Beraz, epe luzeko beheranzko joeraren barnean, badira zenbait denboraldi laburrago, non ur emarien goranzko joerak ikusten diren. Joera horiek, epe labur ertainekoak eta baita epe luzeagokoak ere, guztiak hartu dira kontuan bihar etziko plangintza hidrologikoan; hortaz, plangintzak malgua behar du izan, estrategikoa eta aldi berean dinamikoa,
|
egoera
berrietara egokitzeko gaitasunez. Areago, Bizkaiko Golkorako eskala erregionalean lortutako emaitza horiek agerian uzten dute planifikazio hidrologikoan urtekoa baino finagoa den denbora eskala (urtarokoa, hilekoa) kontuan hartzearen garrantzia.
|
|
2023
|
|
|
taldeak antolatzeko moduak, mobilizazio eta ekitaldiak, komunikazio moduak, finantzabideak eta hizkuntzaren erabilera. Halaber,
|
egoera
berriari aurre egiteko GMMek garatu dituzten estrategiei, jarduketei, elkartasun sareei eta aliantzei erreparatu diegu. Azkenik, inkestak gizarte kolektibo horiei buruzko informazio orokor oso garrantzitsua eskaini digu, hala nola sortze data, kide kopurua, genero, adin eta jatorriaren araberako banaketa, eragiten duten lurralde eremua, hizkuntzen erabilera eta beste talde batzuekin dituzten harremanak.
|
|
|
|
Egoera
berriak, halabeharrez, taldeek zuten jarduteko moduan eragin zuen, egokitzapenak bultzatuz. Nahiz eta talde gehienek ekintza eta jarduera gutxiago antolatu zituzten eta taldeen erdiek finantzaketa arazoak izan zituzten, esan moduan, esanguratsua izan zen taldeen egokitzapen gaitasuna.
|
|
|
Ekintzak ere gutxitu ziren arren (taldeen %61ek ekintza gutxiago antolatu zituzten), %12, 5ek ekintza kopuru berbera ohiko maiztasunarekin mantendu zuten eta %11k diote jarduera gehiago antolatu zutela. Azpimarratzekoa iruditu zaigu, halaber, talde askok (%79) urteko jarduerarik garrantzitsuenari eutsi ziola, eta, hain zuzen, horietatik gehienek (%59)
|
egoera
berrietara
|