|
2001
|
|
|
ARROZA Afrika: MIJO eta SORGO Ale egosizko eratorriekin
|
egindako
ogia elikagai gisa erabili izan da historiaurretik. Baliteke lehenak ezkurrak edo pagadi birrinduak eramatea urarekin nahastuta eta bero natural edo artifizialaren eraginpean masa finkatzeko.
|
|
2004
|
|
|
Sarri ibili behar izaten nuen, ilunduta gero, baso bideak zehar. Gerra inguruko sasoi hartan hobe zen, izan ere, ilunez
|
egin
ogitarako, morokiletarako edo talotarako irin garraioa. Esan ziguten astoarekin joanez gero ez zela deabrurik, sorginik eta holakorik agertzen.
|
|
|
Maxune; ile kizkur, hortz bat hona beste bat hara, paparra, aurpegi biribila. Ogi handiak, etxean
|
egindako
ogiak; gari ogiak, zekalezkoak, arto irinarekin eginak. Neska argal bati ogi puxketatxo bat eman zion probatzen, une hartan azaldu zen Joxe:
|
|
2005
|
|
|
Jaki gazituak Batez ere Asian eta Afrikan kontsumitzen denez, zerealak dituen errezeta gehienak herrialde horietatik datoz. Eltzekariak sukaldean dituen aplikazioen adibiderik ohikoenetako bat arto irinarekin
|
egindako
ogiak eta opilak dira. edo garia, eta muxarra.
|
|
|
Zapore nahasketa duen errezeta, ikuskizun bikaina. Plater gozo horiekin laguntzeko, “bammy” a bezalakorik ez, jukarekin
|
egindako
ogi biribil famatu bat, tuberkulu ere ezaguna mandioca izenarekin. Zapore indartsuak Jaki jamaikarren zapore bizia nonahikotasunari zor zaio hein batean.
|
|
|
Saltokien artean, esaterako, izango dira: Aramaixo Tropikaleko Gazte Asanbladakoak taloak egiten; Jose Lonbide ortuko produktu ekologikoekin; Iker Ezpeletak eta Rakel Arriolabengoak etxean
|
egindako
ogia eramango dute eta Kerixaratik eta Undatik, gazta eramango dute.
|
|
2006
|
|
|
ehoketa metalezko zilindro artean egiten denez, azala ez da behar bezala txikitzen. Ondorioz, irinolako irin integralarekin
|
egindako
ogia ez da errotakoa bezain osasungarria. Irinolan ehotutako azala ez da behar bezala xehetzen, zuntz luze eta zorrotz moduan geratzen da.
|
|
|
Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Elikagaien Teknologia Ikertzeko Zentro Bereziak (CeRPTA) ogia egitea lortu zuen, %0ko glutenarekin. Badirudi zeliakoentzako elikagai horren balio erantsia dela “gari irinez
|
egindako
ogiaren antzeko zaporea, antzeko testura, mami harroa eta bolumen arrunta, ohiko produktuetatik bereizten duen zapore pertsonalizatua duena”. Gainera, adituek animalia jatorriko osagai esklusiboak erabili zituzten, eta, horri esker, laktosarekiko eta arrautzarekiko intolerantzia duten pertsonek era horretako ogia jan dezakete.
|
|
2007
|
|
|
Herriko ogiari ahalik eta etekin handiena ateratzea Supermerkatu eta okindegietan gero eta ohikoagoa da xerratan moztutako eta ontziratutako ogia aurkitzea, oso praktikoa. Honelako errezetak
|
egiteko
ogirik onena da. Urdaiazpiko xigortua baratxuriarekin eta herriko ogiarekin Ogi txigortua krema gaztarekin eta izokin ketua tipulinarekin eta 5 baiarekin Ogi txigortua tomatearekin eta tofu patea belar finekin Ogi txigortua intxaur kremarekin Piper berde eta tipula tortilla, herriko ogi txigortuaren gainean
|
|
|
Idorreria dutenei ez ezik, beste osasun arazo batzuk dituztenei ere mesede egiten die horrek. Osagaiak Moldeko ogi integrala zereal ale oso eta ehoarekin egiten da; beraz, irin zuriz
|
egindako
ogia baino elikagarriagoa da, eta horri zahia (alearen kanpoko estalkia) bakarrik gehitzen zaio. Gainera, irina bitamina eta mineralez aberastuta egoten da.
|
|
|
Integralak eta laborantza ekologikokoak izatea gomendatzen da. Arroza, pasta, galletak eta benetako legamiarekin
|
egindako
ogia dira adibide batzuk; izan ere, elikagai asko ematen dituzte, eta industria legamiarekin egindakoak baino eragin desmineralizatzaile txikiagoa dute. Elikagai hartzituak eta ernamuinduak Elikagai hartzituak eta ernamuinduak ere sar daitezke dietan, mantenugai askokoak eta erraz digeritzeko modukoak.
|
|
2008
|
|
|
Halako baten, ausartu zan mahaipetik kanpora. Oraingoan ez eutsen muzin
|
egin
ogi zopei: Ama!
|
|
|
Eguzki lorearen haziekin
|
egindako
ogia edo intxaurrak eta gazta.
|
|
|
Arroz irinarekin
|
egindako
ogia alternatiba egokia izan daiteke zeliakoentzat.
|
|
|
Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) ikertzaileek arroz irinarekin
|
egindako
ogia garatu dute, zeliakoentzako alternatiba gisa. Ogi horrek paziente horientzako glutenik gabeko produktuen testura eta zapore mugak gainditzen ditu.
|
|
2009
|
|
|
Baina ospatzen jarraitzen zuten etxeetan, San Lorentzo egunez elikaduraren inguruan egiten ziren hainbat ohitura mantentzen zituzten. Esaterako, Santa Kurtzeetan gari urun edo irinez
|
egindako
ogia prestatzen zuten.
|
|
|
Hurrengo opila aipatuko dugu. Arto irinaz, artourunez,
|
egindako
ogi berezia da. Beheko suko edo txapako burdinaren gainean egiten zen, baina onena labean egindako opila da, lekukoen arabera.
|
|
|
Amerikako kolonizazioaren aurretik erabat ezberdina izango zen elikadura Euskal Herrian. Erromatarren garaitik daukagun zenbait berrik dio ezkurrez
|
egindako
ogia eta abeltzaintza zein artzaintzatik eratorriko elikagaiak zirela nagusi Kantauriko isurialdean.
|
|
|
Jatekoa prestatzeko tresnen artean, azpira etxe guztietan zegoen. Irina,
|
egindako
ogia gordetzeko eta taloa igurditeko erabiltzen zuten altzari hau. Goian tapadun arkatxoa eta azpian armairu txikia zeukan.
|
|
|
Azken finean, nekazariek ez zioten errentagarri iritzi garia ereiteari. Jaiegun berezietan gari irinaz
|
egindako
ogia jaten zen, eta sano elikagai estimatua izaten zen.
|
|
|
–Baina iarekin ez duk
|
egiten
ogia, Tasio. Ba al dakik nik zenbat aldiz ia ligatu dudan?
|
|
|
Gogoan dut haren sukaldeko ekonomikaren egur errearen usain berezi gozoa, hiru solairuko etxe osoan zabaltzen zena, eta ezko oihalez estalitako mahaian katilu zuri sendo batean jaten nituen zopak. Goizean, etxean
|
egindako
ogiz, kafez, esnez eta azukre mordoaz betetzen zidan katilua. Baina hori guztia bere usategiko «usotxoei» jana eman eta gero izaten zen.
|
|
|
Zereal horrekin egindako produktuen eskaintza gero eta zabalagoa da. Ale eta irinezko kamutetik hasi eta galletak, malutak, arroz edo arto opilak, magdalenak, bizkotxoak eta, are, irinarekin edo zenbait trigotako irinekin
|
egindako
ogiak eta espagetiak ere badaude. Kamuteko malutak gaztaina kolore argikoak dira, eta egitura kurruskari eta lehor samarra dute.
|
|
|
Etxean
|
egindako
ogi goxoa
|
|
|
Antzina, etxe eta baserri gehienetan egiten zen ogia. Larraulen ohitura hori berreskuratu dute eta Azoka berezian jarritako postuan dastatu ahal izan zen haiek
|
egindako
ogi goxoa.
|
|
|
Masa prest dagoenean sartu behar da labera, ezin da gerorako utzi. Horrez gain, masa loaldian edo deskantsuan dagoenean, oso garrantzitsua da tenperatura zaintzea, bestela ez delako behar bezala igotzen”, dio Aitziberrek.Berantzaginarekin
|
egindako
ogiak hiru loaldi behar izaten ditu: “Berantzaginari ur epela eta irina nahasten zaio lehendabizi, eta zapi batekin estalita, hamabi orduko loaldia utzi behar zaio.
|
|
|
Ondoren, labean sartzen da”, azaldu du. “Poz berezia ematen du norberak
|
egindako
ogia jateak. Kalitate oneko ogia jaten ari zarela dakizu eta lana ematen badu ere, oso gustukoa dut”, gaineratu du.
|
|
|
Irudiak, badu nondik heldu: vietnamdar txikia pedalei eragiten, hiru aldiz gehiago pisatzen duten, gaizki
|
egindako
ogi harroen, garraioan.
|
|
2010
|
|
|
osoko irinarekin
|
egindako
ogiak bitamina eta mineral gehiago ematen ditu ogi zuriak baino, zeren eta labore ale osoarekin egindako irina erabiltzen baita (kanpoaldeko lehen geruza ez beste guztia erabiltzen dute).
|
|
|
Ohitura osasungarria da osoko irinarekin
|
egindako
ogia, arroza, pasta eta galletak jatea, eta are gehiago biologikoak badira.
|
|
|
zakilak, kaka, Francoren garaiko Espainia? eta, aldiz, beti bihozbera da bidean aurrera
|
egiteko
ogi puska eskaini diotenekin, atseden egiten lagundu diotenekin. Gorriak eta beltzak ikusi zituen Jean Genetek.
|
|
|
Tangerrera joango gaituk. Han ogia ugaria duk, eta ez duk negarrik
|
egingo
ogi faltagatik. Tangerren, bapo egin arte jan ohi dik jendeak.
|
|
|
Funtzionamenduari dagokionez, bobedako material zeramikoak egurraren errekuntza energia xurgatzen du eta kolore zuria hartzen duenean labeko oinarriaren erdiko txingarrak eta errautsak kanpoaldera mugitzen dira. Orduan
|
egiteko
ogia edo erretzeko haragia ontzi apropos batean sartzen dira eta atea ixten da. Energia transfe rentzia batik bat bobedatik elikagaira erradiazioaren bidez gertatzen da eta aire beroaren konbekzio naturalaren bidez. Denbora pasatu ahala labeko oinarriaren hasierako temperatura jaisten hasten da, eta ordu luzez 100 ºC an mantentzen da, zeinek erreki zaporetsuak lortzea bermatzen duen.
|
|
|
Don Pedrok egunak zeramatzan sagarrak bukatu eta azenarioak jaten, eta buruan jarri zitzaion hurrena Juan azaltzen zenean —maiz etortzen zen marmita txikia jasotzera, usainik sor ez zedin—
|
egindako
ogi handi eta borobil batzuk botako zizkiola sabaitik, eta mana hartaz gain zezina edo urdaiazpikoa ere ekarriko ziola; ez urdaia, noski, urdai frijitua koipea dariola eta bero bero jan behar zelako, baina bai bestelako hainbat txerriki. Denbora aurrera, janari goxoen irudiak ugaritu egin zitzaizkion.
|
|
2011
|
|
|
Asiatik abiatu eta Mediterraneotik barrena lurra lantzen erakutsi zigun Neolitoa iristerako ezkurretik ederki tirako zuten euskaldunon haginek. Hemen baba eta ezkurrarekin
|
egindako
ogia jango zen garaian, garia eta beste laboreak mizkinzale mainatsuenen gutizia garestia izango ziren. Jende txiroarena zen, baita ere, zekalearekin egindako otasa eta, erromatarren bisitaren ondoren, gaztaina irinezko ogia.
|
|
|
Furgonetea euki aurretik be egunean egunean ekarten ei ebazan ogiak Jose Panaderuek bere gurdi estalduan. Gariz
|
eginiko
ogia, ogi zuridxe, saltzen eban ogidunak. Etxe askotan domeketan baino ez eutsien erosten.
|
|
|
Herri jakinduriak dio ogiak asko gizentzen duela, eta jendeak utzi egiten dio ogia jateari dieta egiten ari denean; jendeak uste du, halaber, mamiak gehiago gizentzen duela azalak baino; edo argaldu nahi duenarentzat egokiagoak direla biskoteak, barrako ogia baino; edo dietaren bat egiten ari direnean soilik jatekoa dela osoko irinez
|
egindako
ogia (argaldu nahi dutelako, diabetesa dutelako, idorreria, kolesterola).
|
|
|
Osoko irinez
|
egindako
ogiak (integralak, alegia), ogi zuriak adina kaloria dauzka.
|
|
|
Osoko irinez
|
egindako
ogiak, beraz, hobeak dira elikadura orekatua egiteko.
|
|
|
erremolatxa, azenarioak, orburuak edo zainzuriak. Landare pateak, ondo hotzak eta hazi ogiz edo zereal anitzez
|
egindako
ogi txigortu finetan zerbitzatuak, gustagarriak eta osasungarriak dira. Beste aurkezpen proposamen bat bolobanen edo tartaleten betegarri izatea da; adibidez, berenjena patezko bolobanen eta barazki txipen errezeta gozo eta originala.
|
|
|
Gurasoei lekukoa hartuz, azken 32 urteotan Juan Belaunzaran eta Carmen Onsalo aresoarrek
|
egindako
ogia dastatu dute Areso eta inguruko etxeetan. Gaur egun gutxik bezala, ogi berezia eskaini izan diete bezeroei, prozesu guztia eskuz eginez eta ogiak egurrezko labean errez.
|
|
|
egun baten, kafe barik geratu eta Cola Caora pasa nintzen. Hortaz, Cola Caoa zopa
|
egindako
ogi apur batekin.2 Eta egun txarra izanez gero. Horrelakoetan, lanera etorri eta mikroa irekitzean, egin beharrekoan asko zentratu eta atera egiten zait. Nire lana da, badakit animatzailea naizela.
|
|
|
Ogi txuria... aberatsentzat. Zekalez
|
egindako
ogi beltza jaten zen, gogor gogorra: " ParecÃa hecho de aserrÃn".
|
|
2012
|
|
|
Gero arrautzea irabiauta ipinten eutsien ganetik eta labara sartzen eben. Etxean
|
eginiko
ogia aste osorako zan eta egunetan irauten ebala dinoe lekukoek. Beste batzuk gari uruna panaderuari emoten eutsien eta trukean ogiak hartu.
|
|
|
Osoko irinarekin
|
egindako
ogia erosiz has gaitezke, eta, poliki poliki, elikagai findu guztiak osokoekin ordezkatu.
|
|
|
Aukera honetan ez dira sartzen hestebeteen ogitarteko tipikoak, ezta gazta, txorizoa edo txistorra ugari duten tortilla koipetsuenak ere. Ogi integrala edo zerealez
|
egindako
ogia aukeratuko da, errezeta osoagoa egiteko, zuntz gehiago eta elikadura dentsitate handiagoa dituena, eta, gainera, gehiago ase ahal izango da. Landareek nahitaez egon lukete, bai barazki gordinek, bai barazki erreek.
|
|
|
Belarra edo kanako belarra intoxikazio kronikoak eragin ditzake haziak jaten direnean, gari irinarekin nahastuta. Irin horrekin
|
egindako
ogiak, etengabe irensten bada, apetitua, pisua galtzea eta gibeleko arazoak eragin ditzake. Instalazioa irentsi zuten animaliak kontsumitu ondoren, intoxikazio mekanismo bitxienetako eta gutxien ezagutzen denetako bati buruzko ohar bat egin da.
|
|
2013
|
|
|
Mende luzez, Euskal Herrian oinarrizko elikagaia izan zen, Ameriketatik artoa eta patata iritsi aurretik. Ezkurrez
|
egindako
ogia, madalenak eta gailetak prestatu ditugu. Ikusten dugu basoak berak ematen duena baliatzea praktikoagoa dela lurra lantzea baino.
|
|
|
Zerealekin
|
egindako
ogia, gainean tomatea eta gazta emanda, edo belar finez egindako tofua geruzatan.
|
|
|
Elikadura Osasungarriaren Piramideak osoko irinarekin
|
egindako
ogia gomendatzen du (zerealetatik lortutako elikagai guztiak osokoak izan daitezela hobesten du), eta arrazoi sendoak ditu horretarako.
|
|
|
Plater goxo horiek laguntzeko, osoko irinez
|
egindako
ogia izaten da egokiena, zuntz gehiago ematen duelako eta mantenugai erregulatzaileak ere bai (bitaminak eta mineralak).
|
|
|
Osoko elikagaia edo integrala da, adibidez, azal eta guzti jaten den tomate bat eta berdin osoko irin findu gabez
|
egindako
ogia ere.
|
|
|
" Jainkoari eskerrak, bi hilabete badira ia, itsasoko eta lehorreko horrenbeste jende etorrita ere, geure gariarekin
|
egindako
ogi gozoa jaten dugula; beste aldeko gizajoak, aldiz, hala Sinaloan nola Sonoran, goseak hiltzen ari dira. Nork amestuko zukeen horrelakorik?...".**
|
|
2014
|
|
|
Han du katilua, kea darion esnez betea. Katiluaren eskuinean, artoz
|
egindako
ogi horia.
|
|
|
Ezer ere ez zitzaizkion kostatu, eskale lanbide berrian hasia baitzen. Txornekhleb hori garagarrez
|
egindako
ogi moduko bat da, eta hura janez eta ezti ura edanez, nola edo hala ase ziren Mikel Strogoffen gose egarriak. Nadiak harentzat gorde zuen mantenu urri hartatik gehiena.
|
|
|
Gure eskuekin
|
egindako
ogia jatea da plazer gastronomiko handienetako bat. Prestatzeko erraza da, osagai ekonomikoak, tradizionala eta oso aberatsa ditu, eta artisau ogia ez da oinarrizko elikagaietako bat dietan; sukaldaritzaz gozatzeko plan oso bihur daiteke.
|
|
|
Erregenetan Karnabalak egokitzen ziren urtero eta etxe guztietan mondejuak egiten ziren ardiaren grasarekin. Ardiaren burua garbitu eta birikak ere egosten ziren kazola handi batean eta baserriko labe handietan
|
egindako
ogi gogortuarekin ogi zopak egiten ziren. Bestalde, mondeju zuriez gain, odola tomatearekin nahasten zen kazola handietan.
|
|
2015
|
|
|
duela. Ogiak ez gaitu, oro har, gehiegi kezkatzen gaur egun gure bizimoduan; inork ez du bere buruaz beste
|
egiten
ogiagatik eta bai, aldiz, «filosofada», «artistada» eta, batik bat, «sentimentalada» edo «buruhausteengatik».
|
|
|
Inguru haietan ez zen jende gehiegi ibiltzen, leku bakarti eta aldendua zenez gero, horregatik inguruetako baserritarrak herrixkara biltzen ziren, elizakoetara joatean, kontzejuko bentan edota enparantzatxoan bertan. Baserriko lanetatik bizi ziren, gehienbat nekazaritzako lanetatik, gariaz
|
egindako
ogi taloa izanik eguneroko jaki nagusia. Ortuko barazkiekin eta esneaz koxkortzen zituzten etxeko umeak, hala ere bakanen batzuek soilik zuten gobernatzeko azienda, ezen azken izurritea hain gogorra eta ankerra izaki, apenas baitzegoen animaliarik lurralde haietan:
|
|
|
Zapiarekin estalita dagoen masa hori guztia beste 30 minutuz uzten da. Arrautza bat oliba olio koilarakada batekin eta baratxuri ale xehatu batekin irabiatu, gurutze bat
|
egin
ogi txiki bakoitzaren azalean eta igurtzi apur bat arrautza, olioa eta baratxuria nahastuta. Labean sartzen da (180 ºc an), 40 minutuz, eta beroa lurrean eta sabaian.
|
|
|
Berrikitan laborari, eiherazain eta Euskal Herriko okindegiek elkarlana abiatu dute kalitateko ogi baten egiteko eta ekoizteko helburuarekin. Kargu kaier berezi bat plantan ezarri dute, ingurumenaren errespetatzeko nahiarekin, eta tokiko irinarekin baizik ez
|
egin
ogia segurtatuz.
|
|
2016
|
|
|
Jarri euskarria beirazko flaskoan eta nahastu gatzarekin, ereinotz hosto batzuk. Nahasketa uniformeki banatzen dugu, erdian zulo bat
|
eginez
ogi xerra bat ahokatzeko. Ura herikusi eta 5 minutuz epeldu.
|
|
|
Prozesu motela, baina segurua Finlandiako agintariek hasierako balorazio positiboa egin arren, prozesuak zenbait ohar gainditu behar izan ditu estatu kideetatik, eta 2014ko azaroan Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzaren (EFSA) ebaluazio gehigarria egin zuen, 2015eko ekainean egindako irizpenarekin. Erradiazio ultramorearekin
|
egindako
ogiaren segurtasunari buruzko irizpen zientifikoak ondorioztatzen du erradiazio ultramoredun tratamendu bidezko D2 bitamina aberastutako ogia segurua dela eskatzaileak proposatutako erabileretarako. Hala, 2016ko Batzordea onartzeko prest utzi zuen, eta hori gertatu berria da.
|
|
|
Zeruak urdin jarraitzen zuen, baina sei edo zazpi laino ageri ziren Euskal Herrirako norabidean. Laino haietako batek antigoaleko estilora
|
egindako
ogi baten forma zeukan, bere bizkarreko hiru ebaki eta guzti.
|
|
|
Haren berdura salda eta berak
|
egin
ogia, sukalde hartan beti, jateko lorigarria.
|
|
2017
|
|
|
Ezaugarri sentsorial horiek ez dute
|
egiten
ogia osasungarriagoa izatea: beste ogi batzuk baino garestiagoa izaten da, eta gehienean irin finduak erabiltzen dituzte, eta ez ale osoarekin eginak; hori dela eta, funtsezkoa da etiketa ongi irakurtzea.
|
|
|
Izan ere, kontsumitzaileek osagai osasungarriekin
|
egindako
ogia eskatzen baitzuten, eta gaur egun, zenbait markak ogi naturalak eskaintzen dituzte, irina, ura, legamia, olio pittin bat (oliba edo ekilorea) eta gatza baino ez daramatenak, nahiz eta badiren ama orearekin eta soja irinarekin eginak ere.
|
|
|
Ama orearekin
|
egindako
ogia.
|
|
|
Modu industrialean
|
egindako
ogiak kopuru handi samarretan izaten dute esnea edo esne hautsa, eta horrek handitu egiten die lisina kantitatea.
|
|
|
Gutxi finduta dauden irinekin
|
egindako
ogiek zuntz gehiago ematen diote dietari, eta horrek lagundu egiten du hesteetako igarotze prozesua arautzen eta idorreria murrizten, eta, gainera, on egiten dio bihotz hodietako sistemari.
|
|
|
Zerealen hozia daramaten irinekin
|
egindako
ogiek B multzoko bi bitamina izaten dituzte: tiamina eta niazina.
|
|
|
Horretaz gain, garrantzitsua da kontuan hartzea, ogia edozein zerealen izenarekin aurkezten dela ere (adibidez, oloz
|
egindako
ogia edo chiaz eta kinoaz egindako ogia), beti etiketara joan behar dela hori egiaztatzera.
|
|
|
Horretaz gain, garrantzitsua da kontuan hartzea, ogia edozein zerealen izenarekin aurkezten dela ere (adibidez, oloz egindako ogia edo chiaz eta kinoaz
|
egindako
ogia), beti etiketara joan behar dela hori egiaztatzera.
|
|
|
Fruitu lehorrekin eta haziekin
|
egindako
ogiak are gantzatsuagoak eta kaloria gehiagokoak dira, osagai horiek berez dituzten gantzen eraginez.
|
|
|
Osoko ogiak edo integralak aleak dituen hiru zatiak atxikitzen ditu: zahia (kanpoko aldea), hozia (alearen ernamuina) eta endospermoa (almidoia) eta irin finduarekin
|
egindako
ogi zuria baino osasungarriagoa da.
|
|
|
Egokiak izango lirateke, halaber, espeltaz, oloz edo zekalez
|
egindako
ogiak ere, osokoak jakina, txigortu eta gurinez edo oliba olioz laguntzeko.
|
|
|
Gaur egun, dena den, badira glutenik gabeko irinekin
|
egindako
ogiak, adibidez arroz irinarekin edo arto irinarekin.
|
|
|
Ogi kantitatea murrizteko, txigorki bakarra jar daiteke, eta gainean, hainbat aukera: gaztanbera, jogurta, fruitu lehorren eta hazien krema eta [a href=http://frutas.consumer.es/ > ddituzten pertsonek kendu egin behar dituzte dietatik zenbait zereal, adibidez garia, garagarra, zekalea, oloa eta horien espezie eta hibrido guztiak (espelta, kamuta edo tririkalea). Gaur egun, dena den, badira glutenik gabeko irinekin
|
egindako
ogiak, adibidez arroz irinarekin edo arto irinarekin.Bestelako lurrina, testura, zaporea eta ezaugarri sentsorialak izaten dituzte, zaila baita ohiko ogien biskoelastikotasuna lortzen; baina antzeko testurak lortzeko helburuz, batzuek xantana goma izaten dute, emultsionatzaileak, agar agarra eta garrofin goma.Nutrizioaren ikuspegitik, gehienak ez dira oso ogi orekatuak, eta askoz karbohidrato geh... gaztanbera, jogurta, fruitu lehorren eta hazien krema eta [a href=http://frutas.consumer.es/ fruta[/ a], adibidez banana, kiwia, ahabiak, marrubiak edo mugurdiak.Eta txikienentzat, azalik gabeko osoko ogia jar daiteke betegarri gaziarekin, adibidez atuna, arrautza gogortua, garbantzu humusa, gazta eta tomatea, urdaiazpikoa... Aurrezteko aholkuakSaltokiek amu eta eskaintza ugari izaten dituzte moldeko ogiak dauden apaletan:
|
|
|
Zerealez
|
egindako
ogia, Maestro Panettiere SCHAR (glutenik gabea)
|
|
|
Okintzan produktu famatuenak hauek dira: borona, arto irinez
|
egindako
ogia; eta bollo preñao, gurean txoripan deritzoguna.
|
|
|
Patata zurituak ditu, ontzi handitan zatituak, frijituak eta egosiak gisatuaren barruan. Errezeta ogi ogiz
|
egindako
ogi biribil baten barruan zerbitzatzen da, ogiak pare bat egun eduki dezan lehor samar egon dadin. Mahaikideei balio dien zopa handi bat balitz bezala aurkeztu behar da.
|
|
|
gari hori irin bihurtu ondoren, ogia edo pastak egitea. Herriko irinarekin
|
egindako
ogi osasungarria”. Udalaren babesaGari ereitearen ekimena aurrera eramateko, Adunako udaletxera jo dute antolatzaileek eta ateak zabalik aurkitu dituzte bertan, “herritar batzuek Uztartza atzeko herriko soroan landaketa egiteko baimena eskatu zuten eta guk pozarren hartu dugu proposamena. Herritarrak ideia berriekin etortzen zaizkigunean, laguntzeko prest izaten gara beti; eta auzolanerako baldin bada, are eta hobeto! ”, adierazi du Josu Amilibia Adunako alkateak.
|
|
|
Herrian okina ere badutenez, urtebeteko tartean, gaia landu eta herritarrek parte hartzeko aukera zabaldu nahi du horrela kultur elkarteak, garia ereitetik hasi eta ogia egin arteko prozesua pausoz pauso garatuz eta erakutsiz. “Pauso guztiak ondo joanez gero, hurrengo urteko Kultur Astean egin nahi dugun azokan, Adunako gariarekin
|
egindako
ogia prestatuko litzateke jendaurrean”. Bada, lehen pausoa emango dute larunbatean; garia auzolanean ereitearena.
|
|
|
2008ko urtarrilaz geroztik, Peruko gobernuak laguntzen du lursagarrez
|
egin
ogi baten ezagutaraztea eta hedatzea. " Papapan" deitzen da ogi berezia; %30ez patata egosiez egina da eta %70ez betiko ogi bihiez.
|
|
2018
|
|
|
Opariak ekarri zizkigun: goxokiak, te ontzi bat, eta etxean
|
egindako
ogia", kontatu du Arregik, hunkituta.
|
|
|
Denetik jan eta ez gizendu. Edo, alderantziz, pisua igotzea, birritan
|
egindako
ogia begiratze hutsarekin. Askotan, horrelako baieztapenak entzuten dira, metabolismo pribilegiatua duten eta dietarekin beste pertsona batzuekin baino gehiegikeria gehiago onar daitezkeen pertsonen ideiaren inguruan. Hala da?
|
|
|
Ez dut inoiz ilararik
|
egin
ogirako.
|
|
2019
|
|
|
«artisau estiloak» ez du araudia urratzen, baina ez ditu betetzen «benetako» artisau ogi batean espero ditugun baldintzak. Masa amatik abiatuta
|
egindako
ogiaren definizioa. Horixe zen ontzien beste erakargarritasun handienetako bat.
|
|
|
Berrikus dezagun. Araudiak dioenez, «osoko irinez soilik
|
egindako
ogiei «osoko ogia% 100» edo «osoko ogia» deituko zaie, eta «erabilitako irina edo irinak jatorria duen zereal edo zerealen izenarekin osatuko da izendapena». Hau da, erabiltzen den irin guztia integrala izan behar da, baina horrek ez du esan nahi ogia% 100 irina denik (beste osagai batzuk ere baditu, hala nola ura edo legamia).
|
|
|
Ogiaren kalitateari buruzko legean soilik oinarritzen bagara, bete egiten duela esan behar dugu. «Burger% 70 integral» erakargarri handiaren azpian, «gari irin integralarekin
|
egindako
ogi berezia% 70» zehazten du. Baina ezin dugu hor utzi, lege horretaz gain, azken kontsumitzaileari zuzendutako elikagai ontziratu orok 1169/ 2011 Araudia bete behar baitu.
|
|
2020
|
|
|
Iparraldeko dantzariez gain, Nafarroako Muthiko Alaiak peñako dantzariak, eta haien buru Ignazio Baleztena, gerran nafar erreketeen buruzagi gisa nabarmendutakoa. Bada, Telesforok, euskaldunen arteko gorroto gogortuak beratu eta adiskidetu nahian, hor doa piknika
|
egiteko
ogia falta zuten dantzari nafarrengana ogiarekin, Ignazio Baleztenari emanik ogia, eta hark ordainetan ardo zahatoa eskainirik Telesforori, Aita gure ko kristau agindua beteaz: " barkatu gure zorrak, guk gure zordunei barkatzen dizkiegun bezala".
|
|
|
Halaber, ez da zehazten erabilitako masa ama ez aktiboa denik. Propietate organoleptikoak ematen dizkio produktuari, baina ez da masa hartzitzearen arduraduna eta ez ditu masa amarekin
|
egindako
ogiei eskatzen zaizkien baldintzak bete behar. Zer osagai ditu?
|
|
|
Nola
|
egin
ogia legamiarik gabe, supermerkatuan aurkitzen ez baduzu
|
|
|
Aniztasun horren erreferentzia historiko hurbilagoak bilatzen badira, Alemanian kokatu behar da. Dirudienez, herri honetan betidanik izan da ohitura, Gabonetan, jatorriz legamiaz eta mazapanaz
|
egindako
ogia hartzeko. Ogi horren errezeta aldatu egin da urteen poderioz, frutak eta fruitu lehorrak barne.
|
|
|
Etxeetako labeak ia etengabe ari dira lanean eta inoiz baino hobeto usaintzen dute sukaldeek. Txokolatezko bizkotxoak, ama oreaz
|
egindako
ogia eta gurinezko gailetak gure eguneroko dietaren zati bihurtu dira. Kilo pare bat gehiagorekin bukatuko dugu, baina zenbat gozatzen ari garen!
|
|
|
Harri bidez ehotako irinaz
|
egindako
ogiak omen dira hoberenak, garauaren zatiak ez baitira elkarrengandik banatzen eta horrela ezer ez baita alferrik galtzen. Zekalea, espelta eta garia erabiltzen dute.
|
|
|
Panadero ona omen zen. Bueno, Jenarok
|
egindako
ogia bezalakorik ez zegoela esaten zuten herrian. Orduan Leitzan bi panaderia zeuden.
|
|
|
ogi egin berriarena eta, harekin apur bat nahastuta, egur suarena. Bestela esanda, garai bateko labe batean
|
egindako
ogiarena. Poliki poliki, usain haren atzetik, okindegi baten atarira iritsi ginen.
|
|
|
Hot dogak
|
egiteko
ogia!
|
|
|
Bainan ikus ditazke asko etxe, 884koa, 774koa eta abar. Luzaz mahasti toki famatuak izanak dira, %40 lurrez goiti, 1880ean phyloxera eritasuna sartu arte, ageri merkatu handi bat ere egiten zela ibiakoitzetan, aterbe handi bat plaza erdian, ogilabe handi batekin, zointan egun hortan egiten baitzen ogia herritarrek erosten ahal zutena, oraino ere pizten da labe hori agorrileko lehen igandekari eta
|
egin
ogia benedikatzen horrara egiten den proosione baten karietara, erakusketa ere egun hortan lehengo ofizio zaharrena. Balitake zer konda, dena harri gorriz lehengo tribunala, Erdi Aroko jujamenduen lekuko.
|