|
2001
|
|
|
Urraul Beheko haranean kokatutako zenbait despopulamendutan. Aizpe, Apardues, Ascoz, Argiroz, Muro eta Puio n, hurrenez hurren?
|
eginiko
indusketen arabera25, espazioarengiza okupazio handia sumatzen da. Sei toki horiek Nafarroa nuklearrean kokatutadaude, eta indusketa arkeologikoen bidez ikertu ondoren, guztiek honako ezaugarrikomun hauek erakusten dituztela frogatu da:
|
|
|
Eliza zaharrena barrukoa da, oinplantaoriginala duena, itxura errektangeluarrekoa; Eliza bisigotikotzat hartu izan da tradizionalki, barneko elizako horman dagoen ferra arku itxiko leihotxoa izanik. Barnean
|
egindako
indusketek, ordea, XIII XVII. mendeetako kronologia eman zuten.
|
|
2002
|
|
|
Mende honen bigarren hamarkadan hainbat trikuharritan
|
egindako
indusketetan (Portuzargaña E, Intxusburu, Beotegiko Murkoa...) egur ikatz zatitxoak edokimoak kausitu zituzten eta hauek su eta argi eskaintzak izan zitezkeela uste zuenJ. M. Barandiaranek (1953); Leisner ek, berriz, (1951), su garbitzaileak?
|
|
|
Gaur egungo metodologiari jarraituz berrinduskatuz gero, ganberaren inguruko informazio gehiago lortuko genuke noski, baina agian ezgenuke izango ziurtasun osoa zulogune horien jatorriaz. Horrela, horiei buruzkoindusketa txostenean Urrezuloko Armurea (Idiazabal) aipatzen da antzeko gisa, baina ez dugu zalantzarik, bertan
|
egindako
indusketari esker eurek ere bazekitelahemen zegoen zuloa urre biltzaile batzuek hondeatutakoa zela. Horregatik, ezlitzateke baztertzekoa zulo horiek ere horregatik agertzea, Irukutzetako trikuharriko alboko harlauza batean esaldi hau margotuta baitzegoen:
|
|
|
Dombate n (A Coruña)
|
egindako
indusketan ikusi ahal izan zen, trikuharrisoil bat zegoen toki berean sarbidedun bat gainezarri zela, lehenengo trikuharriarenganbera zati bat (2, 5x1, 5 m koa) kontserbatzen baitzen bigarren hilobiaren tumulupean (Bello Dieguez, 1997). Gainera, azken horren ganberan, baina bigarren fasehorri dakogion erabilerako materialak aurkitutako tokia baino maila baxuago batean, gordailu erritual bat (arestiko hilobitik eramana eta bigarrena erabiltzen hasiaurretik lagatakoa) izan zitekeena bereizi ahal izan zen.
|
|
|
Lur geruza horretan, sarritan, ganberatik ateratakoak diren materialak agertzendira (adibidez Otsaarte), baina baita mendeetan toki horietan bizitako biztanleentresna eta lurrontzi zatiak ere. Azken urteetan
|
egindako
indusketek (Trikuaizti I, Larrarte, Mandubi Zelaia eta Zorroztarri) nahiko argi utzi dute ia soilik harrizkoindustria azaltzen dela, baina honen ezugarriek ez dute zerikusirik ganberakoekin.Harrizko objektuak ganberan baino ugariagoak dira; hauen artean gehienbatlanketa hondakinak eta etxeko tresnak aipatu lirateke (marruskak, mozturak, zulagailuak, etab.; gezi puntak edo geometrikoak salbuespena... Horienpresentzia bertan egin ziren jardueren ondorioz uler daiteke.
|
|
|
Hauek, sarritan, ezkutaleku izan zitezkeen piztientzat, saguentzat (Mandubi Zelaian giza hezurrak kirrikatzen ibili izanarenfrogak daude), untxientzat...; beste batzuetan, berriz, artzain aterpe edo abarolekuizan dira. Azken urteetan Gipuzkoan
|
egindako
indusketetan soilik bi trikuharritan (Larrarte eta Mandubi Zelaia) kontserbatu dira hezurrak, eta denak gizakienak.Agian, beste indusketa batzuetan ere agertuko ziren (Nafarroako Longarren, TresMontes en, Aizibita en, eta abarretan), nahiz eta oso ohikoa ez izan; baina horieiburuzko ikerketen emaitzak argitaratzeke daude.
|
|
|
Denboran zehar, ukaezina da hiriak arkeologoen eta bildumazaleen arteansortu duen interesa. Erroman XVI. mendean
|
eginiko
indusketak jarriko dituguadibide gisa, Aro Klasikoko aztarnak, eta, horien artean, aztarna monumental etaikusgarrienak errekuperatzeko asmoz egin zirenak, hain zuzen. Italiako beste hiribatzuetan, eta baita gainerako Europako beste askotan ere, XVIII, XIX eta XX.mendeetan eginiko ekintzak antzeko interesei dagozkie.
|
|
|
Hizkuntzari esker, Cro magnon espezieak pentsatzen eta pentsatua adierazten ikasi zuen. Neanderthal gizakia berba egin barik eta pentsatu barik hil zela esan ohi da; hala ere, besteak beste, Atapuerca-n
|
egindako
indusketei esker, gauzak bes tela izan zirela pentsa daiteke. Atapuerca-ko ikerketei esker, badirudi Neanderthal gizakiak zelanbaiteko soinuak kodetzeko gaitasuna izan zuela, nahiz eta zeregin horretan Cro magnon gizakiak aurrerago jo zuen.
|
|
|
Azken horrek Iria Zaharrari buruz hitz egin zuen, eta esan zuen “oso dokumentazio gutxi dagoela”, uaren hondarrak “txikituta” zeudelako. Alde horretatik, irakasleak ez zituen aintzat hartu 1994 urtean
|
egindako
indusketa arkeologikoak, Iriako jatorri azterketan argi bat ekarri zutenak. Hala ere, esan zuen “pixkanaka Compostela Iriaren baliabideak inbaditu zituen”, eta Iriaren lekua hartu zuen aldarrikapen, inbidia, jeloskortasun eta errezelo2 bilakatzeko Santiagorantz.
|
|
2004
|
|
|
Euskal arrantzaren historiako lehenengo aztarnak arkeologikoak dira, eta hasieratik bertatik daukate zerikusia Iparraldearekin ere. Izan ere, gure euskal lurraldeko leizeetan
|
egindako
indusketetan Paleolitoan egiten zen itsaski bilketa ugariaren aztarna mordoa aurkitu da. Euskal Herriko hainbat labar pinturetan gure kostaldeko arrantza jardueraren lehenengo aztarnak aurkitu dira:
|
|
2005
|
|
|
Esate baterako, Beltran-ek Contrebia Belaisca ko hirixkan
|
eginiko
indusketa batzuetan topatu zuen Botorrita ko brontzea hartuko dugu. Aitzin zeltaz idatziriko testurik garrantzitsu zein luzeenetarikoa da.
|
|
2006
|
|
|
Bere aldizkariaren azken zenbakian, besteak beste, honako hauek azaltzen ditu: erakundearen 2004ko memoria orokorra, Juan Luis Goenaga margolariari egindako elkarrizketa, Gaztekutxak antolatutako auzolandegietan parte hartutakoen argazkiak eta lanak, 36ko Gerraren garaian fusilatutako eta desagertutako pertsonei buruzko ikerketak orain arte emandakoa, Aranzadikoek hainbat lekutan
|
egindako
indusketak, eta formakuntza eta kultur hedapenen gaineko zenbait ekarpen.
|
|
|
Bertako artisau eta merkatariek ere dirua lurretan inbertitzen zuten. Frantzia eta Belgikan
|
egindako
indusketetan bi motatako finkak agertu dira: lur teniente handien Vila handiak eta Vila apalagoak.
|
|
|
19). Normalean, Durangaldean eta Bizkaian, García Camino-k berak
|
egindako
indusketetan eta beste leku batzuetan ikusitakoaren arabera, hilobi hauek, hilerrietan elizaren alde hurbilenean ezartzen ziren, Jainkoagandik eta, beraz, salbaziotik gertuen izateko (zenbat eta elizaren abside ingurutik urrunago, gero eta hilobi pobreagoak eta sinpleagoak aurkitzen dira indusketetan), hala ere, hauek ez lurperaturik, baina bai ekialdeko hormetan eta, beti alderik aberatsenean (G... 228) 77 Hala ere, badira elizen barruan aurkitu diren sarkofagoak ere, San Petri Tabirakoan daudenen modura, baina hasieratik bertan egongo ote ziren ez dakigu, beraz, bistan bai, baina seguru asko ekialdeko fatxadari lotuta78 Horrek guztiak azalduko luke zergatik daukan idatzia albo batean (horma baten kontrara edo egon zitekeen), eta lurperatuta egoteko oso logikoa ez zena izango (idazteak zeukan konnotazioarekin eta ez zelako merkea izango artisau bat horretarako kontratatzea, gero bere lana ikusiko ez bazen).
|
|
|
biak ala biak eliza batean edo hari lotutako hilerri batean kokatuta egoteak tipologian hurbiltzen ditu, hain zuzen ere, haien funtzioa ere berdina delako (eta ez soilik testuingurua96): funerarioa, eta lurperatzea non dagoen adierazten duena, I. García Camino-k berak
|
egindako
indusketetan beste zenbait kasutan ziurtatuta ikusi ahal izan duenez (Azkarate eta García Camino, 1996: 256).
|
|
|
Bigarren epigrafe funerario bat ere badaukagu Tobillasen (bertako dokumentazioaren aberastasuna azpimarratzen duena56), eta zaharberritzeko
|
egindako
indusketa eta lanetan aurkitu zena (Azkarate, Fernández de Jauregi eta Núñez, 1996: 71).
|
|
|
263 Horrela gertatu zen, dirudienez, adibidez, Durangon seguru asko; Joan I.ak egindako 1372ko hiri gutunaren berrespena iritsi ez zaigularik, horrela adierazten dute zenbait dokumentuaipamenek eta Belén Bengoetxea eta Silvia Cajigas ek (1997)
|
egindako
indusketek agertzen dute aipamen horiekin lotu zitekeen suterik egile honen hipotesi gisa (Agirre García, J. (2004): –La Vida social urbana en el País Vasco:
|
|
|
Haizeolak edo agorrolak dira Oiola IVkoak Enkarterrin Iñaki Pereda k
|
egindako
indusketetan (Pereda, 1992/ 1993).
|
|
2008
|
|
|
Lorpen hori Jerusalengo Hadasxeko Erakunde Medikoko eta Israelgo “kibbutz” Arava Ingurumen Institutuko zientzialariek egin dute. Arkeologo talde batek, beste birekin batera, Herodes jauregitik (Masada gotorlekua) datil hazi hori berreskuratu zuen 1963an
|
egindako
indusketetan. Ordutik hiru haziak giro tenperaturan kontserbatu ziren, azken 20 mendeetan iraun zuten bezala.
|
|
|
Kapera txikiak bi fatxada ditu, eta horietako batek kapitel asko ditu, guztiak dekoratuak gainera. Duela urte gutxi
|
egindako
indusketa batean, antzinako hilobi batzuk aurkitu zituzten. Guztiak Portugalgo agintarienak ziren.
|
|
|
Erdi Aroaren tartean, ezin baleztak falta. Arkua ordezkatu zuten horiek indar handiagoa baitzuten; hain zuzen Gasteizko muinoan, Landatxo inguruan,
|
egindako
indusketetan agertutako XII. mende amaierako ezpata labur eta bestelako armak ikus daitezke. «Garai bakoitzeko elementu bat hautatu litzateke, baina guztien artean Landatxon bildutako kotak baliotsuenetakoak dira», nabarmendu du Felix Lopez Arabako Foru Aldundiako museoen arduradunak.
|
|
|
Indusketak bisitatu ez direla eta batzordekide eta arkeologoen artean harremanik egon ez dela ere salatu dute, “Aldundiko Batzordeko kideak ez dira Iruña Okara joan gauzak ondo aztertzera. Normala al da
|
egindako
indusketak ikustera ez joatea, lan hori sakonki aztertu nahi baldin bada. Gainera, batzordekideak ez dira hamar arkeologoekin egon, gauzak ondo aztertzeko:
|
|
|
Zerk gidatzen du poeta? Hizkuntzen anabasa babelikoak gidatzen du, hitz bakoitzaren sukaldera txango egin eta hitzaren ifrentzua infernua bilatzeko ahaleginak, hitzek malgutik dutena ertzeraino eramateko irrika inbidiagarriak, kausa ondorio harreman ezkutuen bila
|
egindako
indusketak, desaktibatuta aktibatzen diren esamoldeek... Ez dago errazkeriarik, ez dago preziosismorik poemotan eta baldin badago, egilea bera arduratu da irakurlearen aurretik hura saboteatzeaz.
|
|
2009
|
|
|
2006 eta 2007 bitartean haitzuloan
|
egindako
indusketa lanetan historiaurreko pinturak aurkitu ziren; seguruenik 18.000 urte baino gehiago dituzten forma geometrikodun pinturak.
|
|
|
|
Egindako
indusketak ondorengo ezaugarrien arabera sailka daitezke: a) hobiaren kokapen testuingurua; b) hobiak dituen ezaugarriak; eta c) hobian daudenpertsonen ezaugarriak.
|
|
|
2008an, 15 jarduerak jaso zuten aipatutako diru laguntza; horien artean bi azpimarratu ditu Arzamendik: Aranzadi Institutuari emandakoa Donostiako Ametzagañan
|
egindako
indusketetan ateratako materialen inbentarioa egiteko, eta Euskoikerri emandakoa gasteizko Santa Maria Katedraleko materialen inbentarioa egiteko. Diru laguntza hori jaso ahal izateko oinarriak abenduaren 30ean argitaratu zituzten EHAAn, eta urtarrilaren 30ean amaituko da eskabideak aurkezteko epea.
|
|
|
Iruña Veleian
|
egindako
indusketetan erabilitako metodo arkeologikoaren zorroztasuna defendatu du Eliseo Gilek. Batzorde zientifikoak salatu zuen Veleian aurkitutako euskarazko grafitoak, kristautasunaren irudikapenak eta hieroglifikoak faltsuak direla, eta idazkunak manipulatuta daudela.
|
|
|
Mendeak dira itsasoari begira bizi dela, eta erromatarrek ekarri zuten kontserba industriari zor dio bere izena. Erromatar zibilizazioaren arrastoa antzinako Menoscan ageri da erruz, Zarauztik Askizuko muturrera,
|
egindako
indusketek hala ematen dute aditzera.
|
|
|
Egiliorren obrak, alabaina, auzitan jartzen du hipotesi hori ere. 2008ko maiatzean
|
eginiko
indusketen bidez jakin zuten han lurperaturiko gorpuak osorik zeudela, baita hilkutxen barruan ere. Gorpuzkin horiek, beraz, ezin dute tren istripuan zendutako presoenak izan.
|
|
2010
|
|
|
Hainbat kasutan, ostraken eta komun publikoko idazkunen tamainaren arteko proportzioa batetik hamarrerakoa zen,, eta, beraz, lerro arteko konbinazioak berdinak baldin badira, ondorio zuzena da burmuin bakarrak zuzendu dituela tresnaren ibilerak?. Txostenaren egileek Gratiniano Nietok 50eko hamarkadaren hasieran Veleian bertan
|
egindako
indusketa lanetako hainbat pieza alderatu zituzten ezohiko grafitoekin, eta baita Ponpeiako (Napoli, Italia) aztarnategian aurkitutako idazkun batzuekin ere, parekotasunen bila. Ez zuten, antzekotasun txikiena ere?
|
|
|
Lehena, zuzen
|
egindako
indusketa batean aurkitu direlako, eta hori metodo estratigrafikoak ziurtatzen du; bigarrenik, euskarria ona delako, eta hori erraza da arkeologo batentzat; hirugarrenik, datu epigrafikoak koherenteak direlako garaiko erabilera erromatarrekin eta ezagutzen diren letra eta ortografiekin.
|
|
|
Hamaika txokotan aurki daitezke egun erromanikoaren arrastoak. Iruñean bertan, katedralean
|
eginiko
indusketetan, elementu artistikoaren aztarnak aurkitu zituzten, irudi eta kapitelen bat, egun Nafarroako museoan daudenak. Arrasto gutxi izan arren goi mailakoak dira, gure inguruan ikus ditzakegunen artean bikainenak.
|
|
2011
|
|
|
Rios Axlorreko azterketa arkeologikoaren zuzendaria izan da, eta, haren esanean, huraxe da aberatsena. Zenbait hagin aurkitu zituen han Joxe Migel Barandiaranek; bat, matrailezurrari itsatsita, eta ondorio esanguratsuak atera dituzte han
|
egindako
indusketetatik. Hain zuzen, Axlorren, Arlanpen eta Arrillorren sekuentzia oso handiak daude, zenbait maila arkeologikorekin.
|
|
|
Oso pozik daude Ondare Babesekoak uda partean Murugainen
|
egindako
indusketen emaitzekin. Lan horietan parte hartu zuen Etor Telleria arkeologoak aipatu du Burdin Aroko eta Espainiako gerrako ikerketa lerroen gaineko aurreikuspenak bete egin direla.
|
|
|
Avaro Arrizabalagak Lezetxikin 2010ean
|
egindako
indusketak amaitu ostean GOIENAri esan zion denbora batera" sorpresak" egon zitezkeela.
|
|
2012
|
|
|
Berako kanposantuaren goiko harrobira eraman zituztela esaten zuen Xerapiok, eta handik ‘bolketea eginda’ hamabost gizon batera bota zituztela”. Aranzadi Zientzia Elkarteak Beran
|
egindako
indusketa lanek egiaztatu egin dute Jesusaren susmoa.Anjeles UzkudunekJoxe Leonen inguruanJoxe Leon Uzkudun Uzkudun, Anjeles Uzkudunen senitartekoa zen. Behin baino gehiagotan hartu zuen ahotan Anjelesek Joxe Leonen kasua.
|
|
|
Ehundik gora gorpu dira hilerriko paretaren ondoan lurperatutakoak. Aranzadi Zientzia elkarteak azken asteotan
|
egindako
indusketa lanetan zazpi gorpuzkin azaleratu dituzte. Eskuak bizkarrera lotuta zituzten guztiek.
|
|
2013
|
|
|
Orain arte Irikaitzen
|
egindako
indusketa zikloa bukatzeko asmoa dute aurten. " Irikaitzerako diru eskaera egin genuen.
|
|
2014
|
|
|
Aurreko astean aurkeztu zituzten Donostian Azpeitiko Ezkuzta kobazuloan aurkitutako bi hagak. Aurten
|
egindako
indusketetan lortutako material esanguratsuenak direla nabarmendu zuen Gipuzkoako Foru Aldundiak. Bi hagak Azpeitiko Antxieta Arkeologia Elkarteko lehendakari Jabier Lazkanok aurkitu zituen.
|
|
|
Bi hagak Azpeitiko Antxieta Arkeologia Elkarteko lehendakari Jabier Lazkanok aurkitu zituen. 2012 eta 2014 urteetan kobazuloan
|
egindako
indusketetan aurkitutakoak dira.
|
|
|
1936ko Gerran Debagoienako hainbat menditan eratu zituzten lubakiak, Arabatik Bizkairako bidean ziren frankistak oztopatzeko. Azken urteotan
|
egindako
indusketari esker, jakin da Burdin Aroko harresia baliatu zutela trintxera hornitzeko. Halaber, gerra garaiko bizimoduari buruz informazioa lortu dute, ateratako hondakinei esker.
|
|
|
Aurkitu duten material guztia zaharra da. «2012an
|
egindako
indusketan zorua ikertu genuen bakarrik; aurten, eraikina bera aztertu dugu». Aurkikuntza garrantzitsua da, Garciaren ustez:
|
|
2015
|
|
|
Zamartzeko santutegian sei urtetan
|
egindako
indusketek I. eta IV. urteen arteko mansio erromatarra, Bordele Astorga galtza da izan litekeena eta Erdi Aroko hilerria agerian utzi dute.
|
|
|
2009ko udan, igande goiz batean, Amaiur herrira joan nintzen iragarrita zegoen mintzaldi baten entzule. Arkeologo talde batek azaldu behar zituen gazteluaren hondakinetan azken kanpainan
|
egindako
indusketa lanak. Aitzineko gauean zenbait ezezagunek pintadaz estali zituzten gazteluko bide aldapatsuan kokaturiko oroitarriak eta harri handiak.
|
|
2017
|
|
|
Baina Xabier Peñalver Aranzadi zientzia elkarteko arkeologoak eta ikerketaren zuzendariak adierazi bezala, «edozein esku hartze arkeologikok ez du inolako zentzurik gero ez badira bere ondorioak argitara ematen, nahiz eta horrek, askotan, berez gogorra den landa lanak baino ahalegin handiagoa eskatu». Horregatik, 2000 urtetik 2009 urtera bitarte aztarnategian
|
egindako
indusketa arkeologikoen emaitzak liburu monografiko batean jaso dituzte orain. Diziplina anitzeko ikerketa da, indusketarekin batera hasitakoa, duela hamazazpi urte jada.
|
|
|
Hasteko, hiribilduan populazioa finkatzeko ezaugarri geografiko, kultural eta historikoak definituko dituzte. Gero, inguruko aztarnategi arkeologikoei buruz hitz egingo dute, haitzuloen erabileratatik hasita (Erretes Tudelakoa, esate baterako), erromatar aztarna eskasei buruz hitz eginda eta baita Arteko Andra Mariaren Santutegiaren barruan
|
egindako
indusketek izandako emaitza ikusgarriekin jarraitzeko. Azkenik, Artziniegako Erdi Aroko jarduerari buruz mintzatuko dira.
|
|
|
Arkeologoa, Neolitikoa eta Brontze Aroa sakon aztertu zituen, Mazedonian eta Tesalian (Grezia Iparraldean) batik bat
|
eginiko
indusketen bidez. Anatoliako edo Errumania aldeko aztarnategiak ere ondo ezagutzen zituen.
|
|
2018
|
|
|
Harreman estua daukat beste ikerlarirekin eta Gorbeiatik urrun topatu ditugu harginen tresnak. Gorbeian bertan ez da
|
egin
indusketa arkeologikorik, hortaz, zenbait aztarna bertan geratuko dira edo etorkizunean ziurtatu dira, arkeologoak sartzen badira. Hori bai, horretarako beharrezkoak dira bitartekoak eta baimenak.
|
|
|
Gaur egun Katedrala eta San Jose plaza dauden inguruan
|
egindako
indusketen ondorioz, foro horren kokapena hortxe zehaztu dute. Gehitu behar dugu Katedralaren nabe nagusiaren azpian izaera sakratua zeukan egitura agertu zela:
|
|
|
Arkupea zeukan patio baten inguruan kokatzen zen azoka, eta patioaren burualdean enperadorea eta haren familia gurtzeko erabiltzen zen gune sakratu bat eraikitzen zen. Horren guztiaren zimenduak agertu dira
|
egindako
indusketen bidez, eta horrela ondorioztatu da hiri erromatarraren eta haren foroaren inguruan zegoela.
|
|
|
Erromatarrak inguru hauetan azaldu aurretik, Arga ibaiaren ertzeko mailo batean ezarririk zegoen hirixka bat baino ez zen Iruñea, kultura materialaren aldetik Hallstatt eiteko osagaiak ageri zituena. Azken urteotan hirian
|
egindako
indusketa arkeologikoei esker, dena den, gune horri buruz informazio gehiago eskuratzeko aukera izan dugu, eta, horrela, jakin badakigu lehenengo hirixka hori Katedralaren inguruan garatu zela (Ollo, 2008, 15; Ramirez Sadaba, 2008, 91).
|
|
|
Geldituko direnen artean, berriz, Pampilona dugu. Dena den, azken urteetan
|
egindako
indusketa arkeologikoei esker jakin badakigu III. mende horretan hiriak erasoak jasan zituela, 74 eta, ziur aski horren ondorioz, harresia eraikitzen hasi zirela tokiko material zaharra berrerabiltzen, esaterako hilarriak, kapitelak edo aldareak (Ramirez Sadaba, 2008, 22). Hilarri horien aurkikuntzak adierazten ere du gertu egongo zen nekropoli bat, nahiz eta oraindik ez den aurkitu.
|
|
|
Bizkaiko Foru Aldundiak lagunduta, 2012 eta 2014aren tartean
|
egindako
indusketetan, emaitzek eman zuten beharrezkoa zela multzoren probetxua handitzea eta Argiñeta inguruari dagokion balioa emateko tratamendu tematiko berri bat ezartzea, garai medieboko populatze dinamikekin uztartuz eta proiektu museografikoa garatuz. Hala ere, bere jabetzari lotutako arazoak (Durangoko jabetza erregistroan ez baita azaltzen inoren izenean erregistratuta, herri ondasun bat izan arren eta jabetzarik ez duena ezin da utzi ezta desjabetu) dirudienez, ez du uzten multzo hau balio baten jartzen, nahiz eta 1964an Bizkaiko lehen multzo artistiko lez onartua izan eta 1984an, Eusko Jaurlaritzak Monumentu Historiko Artistiko Nazional lez katalogatu eta horrela erakundeek aurrekontu bat zuzendu aurrez ikusitako proiektu museografikoaren alde jokatzeko.
|
|
2019
|
|
|
Une horretatik aurrera hutsune bat dago, Erdi Aroaren amaierara arte; une horretan Deban (1434) eta Urduñan (1506) aipatzen dira. Elgoibarren eta Hondarribian
|
egindako
indusketa arkeologikoek erakutsi dutenez, XV. eta XVI. mendeetan ohikoak ziren aipatutako lau fruta motak (Prunus persica, mertxika; P. cerasus/ avium, gerezia eta ginga; eta P. domestica/ insititia, arana), baita genero bereko elorri beltza ere (P. spinosa). Argi dago, beraz, Euskal Herriko landa paisaian espezie hauek garrantzitsuak izan direla, eta halaxe erakusten du toponimiak ere.
|
|
|
699 Gure gogoaren zoruan nortasun euskalduna, latinoa eta europarra aurkitzen ditugu ahalegin handirik
|
egin gabe
indusketa arkeologiko bateko jalkinen modura, edozer agertu edo artikulatu baino lehen edota ondoren.
|
|
|
Amaiurrera iritsi gabe ginela, errepidetik harrizko oroitarria ikusi genuen ezker aldean, beti bezain harro, gure arbasoen erresistentziaren seinale mutua emanez. Arazandikoek
|
egindako
indusketek egun argira ateratako gaztelu zaharraren aztarnak ere agirian ikus genitzakeen. Oroitarriaren alboan xut, Nafarroako bandera gorria zegoen.
|
|
|
Rios Axlorreko azterketa arkeologikoaren zuzendaria izan da, eta, haren esanean, huraxe da aberatsena. Zenbait hagin aurkitu zituen han Joxe Migel Barandiaranek; bat, matrailezurrari itsatsita, eta ondorio esanguratsuak atera dituzte han
|
egindako
indusketetatik. Hain zuzen, Axlorren, Arlanpen eta Arrillorren sekuentzia oso handiak daude, zenbait maila arkeologikorekin.
|
|
|
Irukurutzetan ikerketa bukatuta dago jadanik, eta xehetasun batzuk bukatzea baino ez zaigu gelditzen. Agerreburun Aranzadik, Barandiaranek eta Egurenek 1921ean
|
egindako
indusketa errepasatuko dugu, eta monumentuaren ezaugarri arkitektonikoak dokumentatu eta aztertuko ditugu, ondoren berreraikitze eta zaharberritze lanak planteatu ahal izateko. Gainera, gure ustez, posible da oraindik material arkeologikoa egotea, beste kasuetan gertatu den bezala (Gizaburuaga, Kerexetategi eta Irukurutzeta).
|
|
2020
|
|
|
Izan ere, erromatarrek hiri handia eraiki zuten Santa Criz muinoaren magalean, baskoien lurraldearen bihotzean. Eremuan
|
egindako
indusketetan, foroa eta nekropolia aurkitu dituzte, besteak beste. Arkaitz Almortza.
|
|
|
Halaber, marmolez egindako togadun baten gorpua eta korintoar estiloko kapitelak agertu dira.Iraganaren atzetik. Hiriaren sustraiak, ziurrenik, Kristo aurreko V. mendearen inguruan egonen dira, erromatarren aurreko herrixka baskoi batean; gerora, erromatarrak iritsi, eta bertan eraiki zuten beren hiria?. Denbora honetan
|
egindako
indusketetan, Bigarren Burdin Aroko etxe bat aurkitu dute muinoan dagoen kastro baskoian. –Seguruenik, euskaraz mintzatuko ziren eremu honetan, baina herri indoeuroparrekin nahasita egonen ziren; finean, herri horietako kultura nahasketa nabarmena zen?
|
|
|
Hondarreko hamabortz urteetan Amaiurko gazteluan
|
egindako
indusketa lanetan bildutako aztarna arkeologikoak museoan bildu dituzte. Horri esker, bisitariek mendetako historia ezagutzeko aukera dute
|
|
|
Kultura Zuzendaritza Nagusia – Vianako Printzea erakundeak bisita gidatuak antolatu ditu larunbat honetarako, urtarrilak 18, Iratxeko Monasterioan
|
egindako
indusketak eta argitara atera diren aurkikuntzak ezagutzera emateko. Bisitari talde ezberdinentzako plazak agortuta daude.
|
|
2021
|
|
|
Donamartiriko Izturitze kobazuloan mamuten arrastoak daude. Mamut gazte baten omoplatoa edo sorbalda hezurra aurkitu zuten Christian Normand eta Alain Turq arkeologoek, 1998an
|
egindako
indusketan. «Inork ez zuen aztertu noizkoa zen, eta zer egiten zuen hor, kobazulo baten barruan», esan du, harrituta, Villaluengak.
|
|
|
Bigarren jardunaldian, historiaurrera salto egingo dute, Uribe Kostako lehendabiziko giza aztarnen inguruan berba egingo baitute Joseba Rios giza bilakaerari buruzko Ikerketa Zentro Nazionaleko arkeologoak eta Iñaki Libano Edestiaurre Arkeologia Elkarteko presidenteak. Riosek historiaurreko Uribe Kosta nolakoa zen kontatuko du, eta, ondoren, Libanok Barrikan
|
egindako
indusketa arkeologikoetan aurkitutakoa deskribatuko du.
|
|
|
Urtero, Otsoportilloko leizearen aurrean, Urbasan, omenaldia egiten zaie fusilatu eta desagertutakoei. Duela urte batzuk, senideen esku utzi zituzten Urbasan
|
egindako
indusketetan berreskuratu ziren gorpuzkiak.
|
|
|
Makina bat desobiratzetan parte hartu du. Otxandiokoaz gainera, Durangaldeko beste herri batzuetan
|
egindako
indusketen inguruko azalpenak eman ditu.
|
|
2022
|
|
|
Zarauzko Santa Maria elizan
|
egindako
indusketak dira, ziur aski, adibiderik interesgarriena. Alex Ibañez eta Nerea Sarasola arkeologoek zuzendu zituzten lanak 2000ko hamarkadan, emaitza harrigarriekin:
|
|
|
Pompaelo (Pamplona/ Iruñea). Garai horretan Andelosen erromatarren presentzia egon zela guztiz dokumentatuta geratu da
|
egindako
indusketetan.
|
|
|
Gaur egungo ermita Andiongo Ama Birjinari eskainia dago, eta hiri erromatarraren izena mantentzen du.
|
Egindako
indusketek etxebizitzei dagozkien zenbait eraikin deskubritu dituzte, eta horietan harlanduak eta beste zenbait elementu arkitektoniko erabili zirela ikusten da, eroritako eraikin erromatarren jatorria dutenak.
|
|
|
Hantxe lurperatu zituzten, eta, luzaz, hondoratuta ikusten zen ingurua». Duela bost urte
|
egindako
indusketetan ez zuten ezer aurkitu, baina, bidearen beste aldean begiratzean, gorpuzkiak topatu dituzte. Gorpuetako batek eskuak lotuta zituen metalezko eskuburdinekin.
|
|
|
Eliseo Gil eta Lurmen S.L. enpresak urteetan
|
egindako
indusketetan aurkitutako 400 eta gehiagoko idazkunetan, haietako 70en bat inguruk euskarazko izkribuak edo idazkunak zeuzkaten. Haien artean badira hamabi ata idazkun.
|
|
|
Reuters albiste agentziaren bidez, nazioartean isla izan du Urduñan Frankismoaren errepresaliatuen gorpuzkiak topatzeko
|
egindako
indusketak. Esaterako, NOS Herbehereetako telebista publikoan jaso dute berria, eta portugaldarra erabiltzen duten zenbait ataritan.
|
|
|
Pozarraten (Trebiñu) dagoen Neolito aroko meategian azken urteotan
|
egindako
indusketa kanpainen behin behineko emaitzak aurkeztu dituzte Open Archaeology aldizkarian.
|
|
|
Gaur, asteazkena, arratsaldeko 19:00etan, azkenengo urteetan
|
egindako
indusketei eta liburuari buruz arituko da.
|
|
|
Datorren azaroaren 2an, asteazkena, Dolmenen Ibilbideari buruzko hitzaldia emango du Jesus Tapiak, Aranzadi Zientzia elkarteko arkeologoa. Berak zuzendu ditu 2016tik Ibilbidean
|
egindako
indusketak, baita aurten Aranzadik aurkeztu duen liburua ere. Hitzaldian 2019tik egindako lanen berri emango du, eta egindako indusketa eta zaharberritze lanen inguruan arituko da.
|
|
|
Berak zuzendu ditu 2016tik Ibilbidean egindako indusketak, baita aurten Aranzadik aurkeztu duen liburua ere. Hitzaldian 2019tik egindako lanen berri emango du, eta
|
egindako
indusketa eta zaharberritze lanen inguruan arituko da. Horrez gain, ekainean Aranzadik aurkeztutako liburuari buruz ere arituko da, bera baita idazlea.
|
|
2023
|
|
|
Irulegiko aztarnategiko herrixkaren kale nagusia, uda honetan induskatu du arkeologo talde batek. Helburua Burdin Aroko herrixkaren hirigintza hobeki ezagutzea izan da, Aranzadi Zientzia Elkarteak
|
egin
indusketaren ardatza. Urrats handiak eman ditu Irulegiko aztarnategian, baskoiek zuten bizimodua ezagutzeko.
|
|
|
Urrats handiak eman ditu Irulegiko aztarnategian, baskoiek zuten bizimodua ezagutzeko. Irulegiko eskua aurkitzea mugarria izan zen, baina garrantzi arkeologiko handia duten beste aurkikuntza batzuk ere utzi dituzte, udan eremu horretan
|
egin
indusketek: aztarnategiaren ekialdean tipologia oso berezia duen eraikina azaleratu dute, horren barnean harrizko eskailerak Mendebaldeko Pirinioetako Burdin Aroko herrixka batean agertu diren ezaugarri horietako lehenak.
|
|
|
Erdiak baino gehiago Extremadurakoak ziren, Espainia hego mendebaldekoak. Eusko Jaurlaritzak, Aranzadi zientzia elkarteak eta Urduñako Udalak 71 hildakoren gorpuzkiak berreskuratu dituzte herriko hilerrian 2014ko ekainean eta 2022ko abenduan
|
egindako
indusketetan, eta, orain, haien senideak bilatzeko, Espainiako eskualde horretara joango da Jaurlaritza. Igandean izango dute lehen hartu emana, Castuera herrian (Badajoz), eta gorpuzkiak berreskuratzeko egindako lana aurkeztuko diete elkarte memorialistei, biktimen senideei eta hedabideei.
|
|
|
1937tik 1941era bitarte 225 preso hil zen Urduñako (Bizkaia) espetxe frankistan. Eusko Jaurlaritzak, Aranzadi zientzia elkarteak eta Urduñako Udalak 71 hildakoren gorpuzkiak berreskuratzea lortu zuten 2014ko ekainean eta 2022ko abenduan
|
egindako
indusketetan, eta horietako bost identifikatzea lortu zuten: Fructuoso Llorens Tolesano, Alfonso Tena Prieto, Alejandro Gomez Hidalgo eta Manuel eta Salvador del Amo Jimenez anaiak.
|
|
|
Iragan abenduan
|
egindako
indusketetan 53 pertsonen gorpuzkiak aurkitu zituzten, herritarren inplikazioari eta auzolanari esker. Udalak adierazi zuenaren arabera, senideei itzultzen saiatuko dira eta, horretarako aukerarik ez dagoen kasuetan, Duintasunaren Kolunbarioan utziko dituzte gorpuzkiak.
|