|
2000
|
|
|
Arrazoi orokorra aipatu digu: euskal literatura txikia da eta ez die toki askorik
|
egin
genero espezifikoei. «
|
|
2005
|
|
|
Eta, horregatik, justiziaren beraren gaietan aurkitu zituen. Eta hori
|
egitea
genero batetik bestera jauzia egitea da, eta berak ere hori gutxietsi egiten du, arrazoi guztiarekin gainera. Gainera, norbaitek berari dagokiona baino gutxiago hartzen badu, hori nolabaiteko eta aldian aldiko biziotzat har daiteke, norbera bere buruaren eta berarenak direnen zorduna delako, inguruabar jakin batzuetan.
|
|
2008
|
|
|
Genero indarkeria helduen bikote harremanetan gertatzen dela uste dute; hau da, ez dira ohartzen euren harremanetan ere bortizkeriarik egon daitekeenik. Bilboko Udalak eskatuta, Euskal Herriko Unibertsitateko Soziologia Sailak
|
egindako
Genero indarkeria Bilboko nerabe eta gazteen bikote harremanetan txostenak dioenez, gazte horiek ez dute indarkeria sexista antzemateko estrategiarik, euren harreman afektibo eta sexualetako arrisku egoerak identifikatzeko zailtasun handiak dituztelako.
|
|
2009
|
|
|
Azkenik, ikerketa multzo zabal batek aurre egitean desberdintasunak aurkitudituen arren generoaren arabera, badira aurre
|
egitean
generoaren araberako alderikaurkitu ez duten ikerketak. Emaitza horiek eraman dituzte ikertzaile batzuk proposatzera generoaren araberako aurre egitearen desberdintasunak sexu rolen estereotipoen igurikapenen ondorioa direla eta ez dutela oinarri enpirikorik, eta emakumezkoak eta gizonezkoak ez direla bereizten egoerei aurre egiteko unean (Hamiltoneta Fagot, 1988; Keller, 1988).
|
|
2010
|
|
|
Irungoa ez da, gainera, egunotan gizon gazteek
|
egindako
genero indarkeriako kasu bakarra. Oiartzunen (Gipuzkoa) 24 urteko gizon bat atxilotu zuen Ertzaintzak bikotekidea jotzea egotzita.
|
|
2014
|
|
|
Jaioaurreko tratamenduen bitartez sexu organo mistodun jaiotzak ezabatzea erabakitzenbadugu (hala gaur egun existitzen diren tratamenduen bidez nola etorkizunean sordaitezkeenen bidez), aldi berean erabakitzen dugu gure gaur egungo ulergarritasunsozialaren sistemarekin jarraitzea. Aldiz, erabakitzen badugu, denbora tarte luzebatez, ageriko
|
egitea
genero mistoko gorputzak eta bestelako bideak darabiltzatengenero jarrerak, orduan, nahita edo nahigabe, ulergarritasun sozialaren arauakaldatzea aukeratuko dugu.
|
|
2015
|
|
|
Aldiz, salbuespenak egon arren, gainerako ariketetan ez da genero markarik erabiltzen gaiak formulatzerakoan. Hori bertsolaritzan azken urteetan
|
egindako
genero hausnarketen fruitu izan dela esango nuke. Horri esker, pixkanaka, gizonezko pertsonaien nagusitasuna ahultzen doa, baita emakume indefinituaren pertsonaia ere.
|
|
2017
|
|
|
Ez badugu aurrera
|
egiten
generoen iraultzak ekarri beharreko bazter ezezagun horretarantz, badakigu, ondo jakin ere, nora itzuliko garen. Haur bihurtzen gaituen Estatu guztiz ahalduna dugu zain, gure erabaki guztietan esku hartzeko prest beti, gure hobe beharrez, gu hobeto defendatzeko aitzakiaz?, beti mantendu nahi gaituelako haurtzaroari, ezjakintasunari, zigorraren eta bazterketaren beldurrari atxikirik.
|
|
|
Azken batean, Despentesek agerian uzten du bortxaketa ustez bakarrik dela delitua sistemaren logikan. Bortxaketaz hitz
|
egiteak
generoaz, maskulinitate hegemonikoaz eta, jakina, patriarkatuaz hitz egitea dakar, baina ez da komeni etxearen zimentarriak eta zutabeak begi bistan uztea; horregatik, hobe isilik, traumatizaturik, estigmatizaturik. Bortxatuaren traumak, aldiz, ustezkoa ez baizik bene benetakoa izan behar du, eta horregatik dago hain ederki landua orotariko fikzio lanetan, psikoanalisia barne; dispositibo kulturala arrunt zehatza da.
|
|
|
Hala ere, artikulu honetan analisiaren atal kuantitatiboa baino ez da aurkezten. Analisi hau beste lan batzuetan oinarritua dago, zehazki, autore honek eta Marta Luxanek
|
egindako
genero adierazleen proposamenean2 Datu iturri nagusia, beraz, Eustat Euskal Estatistika Erakundeak ekoiztutako Denbora Aurrekontuen Inkesta (DAI) da, bost urtero produzitutako datu iturri aberatsa eskaintzen duena, epe bitartekoak. Honek, luzerako azterketak egiteko beta ematen du, genero ezberdintasunen eboluzioa analizatuz.
|
|
|
Martxoaren 8an Emakumeen Nazioarteko Eguna ospatzen da herrialde askotan, berdintasuna, justizia, bakea eta garapena alde batera uztearen ehun urteak ohoratzeko. Oraindik asko dago
|
egiteko
genero rolak ezabatzeko, emakumeak enplegura gizonen antzeko baldintzetan sar daitezen ahalbidetzeko, eta horiek, seme alaben eta etxearen zainketaren ardura berdinagatik. Artikulu honetan jasotzen da emakumeek lanean eta etxeko zaintzan betetzen duten zeregina eta mendekotasuna duten pertsonak, eta hori ere islatzen da oraindik ere dagoen genero aldea agerian uzten duten zifretan.
|
|
2018
|
|
|
Baina badira generoa sendotzeko beste modu batzuk ere. Beraz, Frankerentzat, garrantzitsua da behin behineko bereizketa
|
egitea
generoaren eta sexu bereizketaren artean. Gayek, kasu, lanpostu kontuetan bereizketa negatiboa jasan dezakete, genero arau onartuekin, itxuraz?
|
|
|
Kobena Mercer, Kendall Thomas eta Hortense Spillersen lana ikaragarri baliagarria izan zait gai honetaz gogoeta
|
egiteko
Genero nahasmendua idatzi ostean. Asmoa daukat laster artikulu bat argitaratzeko Frantz Fanonen Peau noire, masques blancs liburuan agertzen diren mimesi eta hiperboleen inguruan.
|
|
2019
|
|
|
Hala azaldu du Ione de la Cruz Emakumeen Txokoko dinamizatzaileak: " Ideiari bueltak ematen hasi ginenean, Garbiñe Bereziartua eta Beñat Muguruza Azpeitiko hitanoari buruzko ikerketa egiten hasita ziren herrian, eta Bereziartuari galdetu genion posible ikusten al zuen hitanoaz analisia
|
egitea
genero perspektiba kontuan hartuta". De la Cruzek azaldu duenez, Bereziartuak fokua" ahalduntzean eta emakumeek hitanoz hitz egiteko duten moduan" jartzea proposatu zion.
|
|
|
Nola idatz daitezke maitasun nobelak hungarieraz, zeinak ez baititu maskulinoa eta femeninoa desberdintzen? Fortunaz, maitasunari buruz idazteaz galdetu zuen alemanak, eta ez maitasuna
|
egiteaz
generorik gabe. Tamalez, Imre Kérteszek ez du esaten zer erantzun zion irakurle alemanari.
|
|
2020
|
|
|
Nobelagile peto batek, esaterako, ez du honela hitz
|
egiten
generoari buruz eta Elenak gogoan zeukan Atxagari egindako Argiako elkarrizketa bilatu du sarean, eta, gero, kopiatu du kaieran: " Esaten da haritzaren azpian ez dela ezer sortzen.
|
|
|
Izan ere, zapalkuntza erresistentzia dinamika bat da nazio auziaren muina, eta zapalkuntzarako erabilitako mekanismoetako bat da genero estigma (batez ere, emakumeengan zamatua). Erresistentziaren parte da estigma horri aurre
|
egitea
genero egokitasun eredu berriak eraikiz, eta, abiaburuan eredu hegemonikoaren araberako balioztatzea helburu izan arren, eraikuntza horren emaitza feminitate arau nagusitik aldentzen diren ereduak dira, hala nola emakume indartsu, erresistente eta beregaina. Nolanahi ere, ezarian eginiko ariketa da, eta askotan emakumeentzako ondorio emantzipatzaile urrikoa.
|
|
|
gizonen ohiko eremuan ama bat daukagu eta emakumeen esparruan gizon zaintzaile bat. Etxeko eremuan
|
egindakoak
generoa eraiki edo deseraiki dezake eta, kasu honetan, generoa deseraikitzeko erabaki politiko baten aurrean gaude.
|
|
2022
|
|
|
Edonola begiratuta ere, determinazio biologikoa eta determinazio soziala elkartzeak ez du generoa azaltzeko nahikoa oinarri eskaintzen. Eta hala ere, ezin diogu ez ikusiarena
|
egin
generoaren edo gorputzaren presentziaren izaera erradikalki kulturalari. Badirudi auzi honi buruz pentsatzeko beste modu batzuk behar ditugula.
|
|
|
Testuinguru horrek oparo ekoizten ditu menderakuntzara eta bortxara bideratutako maskulinitateak; hori argudiatu zuten Klein-ek (2000) Israelen kasuan, eta Tillner ek (2000) Austriarenean. Poynting, Noble eta Tabar-ek (1998) Libanoko etorkin komunitateko gizon gazteak elkarrizketatu zituzten Australian, eta arrazakeriari aurre
|
egiteko
genero kontzientzia kontraesankorra eta estereotipoen erabilera estrategikoa aurkitu zituzten. Gizarte anglosaxoiaren gutxiespenari duintasuna berretsiz egiten zaio buru; baina mutiko libanoarrentzat duintasun maskulinoa da hori zehazki, emakumeen mendekotasuna inplikatzen duen testuinguruan.
|
|
|
Nobelagile peto batek, esaterako, ez du honela hitz
|
egiten
generoari buruz –eta Elenak gogoan daukan Atxagari egindako Argiako elkarrizketa bilatu du sarean, eta, gero, kopiatu du kaierean–: " Esaten da haritzaren azpian ez dela ezer sortzen.
|
|
|
Hibridazioaren eta aldarazte genetikoaren artean dagoen desberdintasun behinena hau da: hibridazioa
|
egiteko
genero, espezie, azpi espezie edo arraza desberdineko animalia edo landareen arteko gurutzapenez lorturiko emaitza da, bi organismo horiek elkarrengandik aski gertu dauden enborretakoak izanik. Ingeniaritza genetikoak lortu duena, berriz, zeinahi izaki bizidunen geneak beste zeinahi izaki bizidunetan txertatzea da, landare, animalia edo mikroorganismoa bada ere.
|
|
2023
|
|
|
Hezkuntza komunitateko bitartekaritzak prebentzioaren eta prestakuntzaren bidez ekin diezaioke eskola jazarpenari, baina ez bullying a egin denean, indarkeria badagoela esan nahi baitu. Era berean, bereizketa prozesu batean ere ezin da bitartekorik
|
egin
genero indarkeriaren kasuetan. Epaitegiarekin batera, bitartekotza “zaharberritze praktikak” egin daitezke, beste komunikazio bat lortzeko, indarkeriarik gabe, gatazka kudeatzeko modu gisa.
|
|
|
Zehazki, Nazio Batuen erakundeak arrisku handiko populazio sektore gisa identifikatzen ditu emakumeak. Kirola
|
egitean
genero berdintasuna izatea kontu garrantzitsua da. UNESCOren 38 Konferentzia Orokorrak (2015) onartu zuen Gorputz Hezkuntzaren, Gorputz Jardueraren eta Kirolaren Nazioarteko Gutuna.
|
|
|
Ikastetxe horietan ez dira ikasleak sexuka banatzen Haur Hezkuntzan, baina bai Lehen Hezkuntzatik aurrera. Alde horretatik, eta neurri hori zer etapatan aplikatuko den zehaztu ez duen arren, azaldu du Jaurlaritzak dagoeneko jakinarazi diela ikastetxe horiei Jaurlaritzak «ezin duela onartu eta ez duela itunik
|
egingo
generoaren arabera bereizten duten ikastetxeekin».
|
|
|
Zer demontre
|
egin
genero indarkeriarekin?
|
|
|
" Ulertzen dut poesia badela gogoeta
|
egiteko
genero bat"
|
|
|
Maitasuna zehazki, maitasunari buruzko gogoeta. Nik ulertzen dut poesia badela gogoeta
|
egiteko
genero bat. Orduan, hortik abiatuta, nire irakurketetatik eta ibilbidetik abiatuta, mintegi bat egitera iritsi nintzen.
|