|
2000
|
|
|
Zergatik txulatu zizkigun txartelak bost aldiz? Zergatik desbideratu zen trena hainbat aldiz eguneroko ibilbidetik, lanen eta greben eta matxuren aitzakian, azken hogei urtean halakorik sekula
|
egin
ez bazuen. Non geunden orain?
|
|
|
Horratx zuhurtziaren eskua askatu izanak ekarri zidan ordain latza! Baina
|
egindakoak
ez zuen atzerabiderik. Nire hiztegiak, gainera, ez zuen damu hitza onartzen:
|
|
2001
|
|
|
Mitxelena bezalako maisu handi baten lanik sentituenak ezagutarazten ez baditugu? Eta horiek guztiak komunikatzeko orduan bidea beti guk egin beharraren nekeaz hitz
|
egiten
ez badugu?
|
|
|
Gogoaz gainera baluke, haatik, salatariak beste betebeharrezko baldintza bat, guttieneko kontuan: salatzen duen bekatuaren kutsutik garbi egotea edota, izatekotan ere, honi dagokion penitentzia, aldez aurretik
|
egina
ez badu, egiteko prest aurkitzea. Nekez sala dezake kulpa salatzen duenaren krakaz orakaturik heldu denak, kaskarretik hasi eta orpoetaraino.
|
|
|
harri  tzekoago da familiak ez oroitaraztea. Onek eta etxekoek
|
egin
ez dutena, beraz, gaiztoek eta arrotzek egin.
|
|
|
Zorrotzago eta zehatzago betetzen zirela lehen? Bai, beharbada, baina" balizko oleak" burdinarik
|
egiten
ez duen bezala, uste hori ere uste hutsa da, eta erdia ustel, dakigunez.
|
|
|
Etxeberri medikuak, bide berrien froga etxean baizik
|
egin
ez zuelarik, geurera etorri zitzaigun: badakigu Larramendi ezagutu zuela eta hau haren hiztegiaz, non dagokeen ongi ez dakigunaz, baliatu zela.
|
|
|
Euskaldunek, administrazio eta kultur erakunde ospetsurik ez zutela, irabazpide mardulik eskaintzen ez zuen hizkuntza bizitzen ânahiz hiltzenâ utzi baino areago âideietan beretan ereâ
|
egingo
ez zukeen politikarik gabe ere zirela, erlijioan aurkitu zuten laguntza moduko zerbait, osoki eta sustraietaraino kristautu zirenetik. Mende haietan, haatik, Vatikano II. Kontziliora arte bezalaxe, Mendebaldean, Ekialdeko Elizan ez bezala11, ameskeria zen nazio hizkuntzaz eginiko liturgia.
|
|
|
Garate jaunak azpimarratu izan duen gure kulturaren gailur horretan  ari direlako lanean, 1794 bitarte horretan, eta gure bitarteko izan zirelako kanpotarrekin. 1800 inguruan agertzen baita Humboldt gure artean eta honek, gure berri jakin ondoren, euskararen berri onak zabalduko ditu Europan eta Europaren eranskinetan, ia aipamen soiletan gelditu ziren lehenagokoek
|
egin
ez zuten bezala. L.M. Siculok esan nahi dut edo Bonaventura Vulcaniusek, Merulak, Scaligerok eta bestek, Adelung Vater, Â Humboldten bultzagile gertatu zirenak barne.
|
|
|
Eta ezinbestean, besteri eman nahi eza dela medio, besteren mirabe eta mendeko bihurtuko da bai sail horretan eta bai bestetan. Hitz garratz bezain sonatuek diotenez," aizkora arbolen errora ezarria da; beraz, fruitu onik
|
egiten
ez duen arbola guzia ebakia izango da eta surtara egotzia2".
|
|
2002
|
|
|
Julian Trekuren kasuan, esate baterako, ez zuela batere argi, nor zen on eta nor txar bahiketaren auzi hartan; edo bestela esanda, ez zekiela noraino ziren on eta noraino txar bahitzaileak eta bahitua. Zeren, alde batetik, Rikardoren aitaren zintzotasunari buruz dudarik
|
egiten
ez bazuen ere Julianen aita tailer txiki bateko ugazaba zen, bestetik, begi bistakoa baitzen, ETAk halako sinpatia sortzen zuela herriko jende askorengan. Hamalau hamabost urteko mutila ere erraz jabe zitekeen hartaz.
|
|
|
Josu R k zeinu iheskor bat egin zion, Â haren azalpena konprenitu bai, baina berea
|
egiten
ez zuela adieraziz bezala. Ordea, ez zuen mutiri agertu nahi Fernandoren aurrean, eta ahalegina egin zuen zerbait esateko:
|
|
|
euskaraz egin behar dugu eta ahal izanez gero ingelesez ikasi, estranjeroekin (espainolekin eta frantsesekin, adibidez) berba egiteko. Hau
|
egiten
ez badugu, gureak egin du". Hola bukatzen du Garatek bere lana.
|
|
|
Gizartearen aldetik, urte luzeetan enantzu handiko guraso militanteak izan ditugu gure inguruan. Militante eraginkorrak, berak hasi direlako zenbaitetan hizkuntza ikasten, edo militante pasiboak, berek
|
egin
ez zutena ororen gainetik bere seme alabek egin dezaten nahi dutelako, gogozko tokian maldarik ez delakoan eta hizkuntza osmosi bidez beretuko dutelakoan. Horrexegatik matrikulatzen dituzte euskal eskoletan.
|
|
|
Beti gertatu izan da horrela, ezinbestekoa baitugu behin gure izateaz eta nortasunaz jabetu ondoren gure aurrekoekin haustea. Haustura hori errazago gertatzen da bidelagunak aurkitzen baldin baditugu, eta buruko min gutxiena ematen duten bide lagunak horiek dira, aski erosoak direlako, aski isilak eta trabarik
|
egiten
ez dutenak. Sinboloak.
|
|
|
Batzuetan mihian traba egiten dizuen bigarren hizkuntza? Gaztelaniarekin
|
egiten
ez duzuen bezala, euskaraz ari zaretela eta hitz egokia ez ateratzen tematzen zaizuela, erdaratik hartu eta kaxka!, esaldian sartzeko beldurrik ez duzuen hizkuntza. Hori da euskara zuretako?
|
|
|
Alde horretatik arrazoi osoa du Zuazok egungo euskara ahularen egoera batasunean erabili izan den ereduarekin lotzen denean. Baina, gutxienez, onartu dugu Euskaltzaindiak proposatu duen ereduaren interpretazio batek, Euskaltzaindiak berak inoiz ere
|
egin
ez duenak, ekarri duela gaitz hori. Hori arraitu nahi izan nuen, eta aldi berean salatu ez bainintzen batere gertatutako horrekin ados, 1994an Euskaltzaindiak Leioan egin zuen batzarrean" euskara batu idatzia" eta" euskara batu soziologikoa", ez dakit horiek diren hitzik egokienak, bereizi nahi izan nituenean.
|
|
|
Gainera, hizkuntzaren garabideak ireki beharrean, hain zuzen ere euskal filologoak, hizkuntzalariak eta euskaltzainak (Villasante eta besteren bat kenduta) izan dira eta dira errudunenak kontu honetan, beren ardura eta kezka puristekin hizkuntza ito besterik
|
egiten
ez dutelako. " (Euskal) filologoak eta filologo euskaltzainak lo ederrean daude, ametsetan, seko", oroitarazten digu.
|
|
2003
|
|
|
Ez da inoiz hitz askotako emakumea izan. Jon mundura ekarri izanak, ordea, ausardia eman zion honetaz eta hartaz iritzi emateko, lehen bakanetan baino
|
egiten
ez zuena. Gaztetan berak inoiz ez zuen proposatzen zer egin eta nora joan.
|
|
|
ez Jainkoa. Dagoeneko jaiotzetik hartzen dugu denok oinordetzan Adan eta Eba gure gurasoek egindako jatorrizko  bekatua, eta beste inolako bekatu larririk
|
egin
ez badugu ere, horrek azal lezake jasaten dugun gaitzaren zergatia. Baina jasaten den gaitz fisikoa, sufrimendua, garbiketa tresna da aldi berean:
|
|
|
Eta Jainkoa beti ere errukitsu eta eskuzabala dela esaten zaigu damu eta otoitzezko erreakzioa ematen denean. Euririk
|
egiten
ez duenean, edo izurrite garaian, esaterako, Erreguteak ez du inoiz hutsik egiten: emaitzak ez badira berehalakoak ez da Jainkoaren gogorkeriagatik izango, guk ondo erregutzen jakin ez dugulako baizik, harrotasunez jokatu dugulako, edo fede epelegiarekin.
|
|
|
Maiz agertzen den konparaketa da: ninibetarren bekatu ugariak zirela eta, Jainkoak berrogei egunen buruan herria sun  tsituko zuela jakinarazi zien, penitentziarik
|
egiten
ez bazuten; damuturik, gau eta egun otoitzean aritu ziren ninibetarrak, eta, Jainkoak, errukiturik, ez zuen bere mehatxua bete:
|
|
|
Saiatu ere ez ziren asko saiatu diglosia zaharra gainditzen (Munibek euskara dezente landu bazuen ere), gaztelania goretsi baitzuten beraiek ere eliteen hizkuntzatzat; euskal hiztunak berriz ere analfabeto funtzional moduan geratu ziren. Larramendiri sinesten badiogu (1882: 282), bere garaiko (1754) gipuzkoarren hiru laurdenek ez zuten gaztelania uler  tzen, eta gainerako euskal probintzietan ere euskaraz baizik hitz
|
egiten
ez zutenen kopurua handia zela badakigu. Esan daiteke, beraz, RSBAPen hutsegite handietako bat izan zela euskarak Argien zabaltzaile joka zezakeen rola ez ulertzea.
|
|
|
Meza bat ateratzea edo, horretarako dirurik ezean, induljentziaren batzuk irabaztea besterik ez dute eskatzen purgatorioan dauden hildakoek. Arima horiei laguntzeko ezer
|
egiten
ez dutenen bihotz gogorkeriak zeharo haserretzen du Jainkoa eta, ahaztuak izan diren arimek hala eskatuta, mendeku hartu ohi du noiz edo noiz. Norbere etxea erreta suertatzea, zorrez lepo egotea edo gaixorik erortzea, beraz, ez dira" desfortunea" ren ondorio:
|
|
|
XVI. mendeko Europan Luterok zeharo agerian utzi zuen  herritarren fedearen azalkeria eta ahuldadea, ia ezagutu ere
|
egiten
ez zuten dotrina nekez izango baitzuten oso barnean errotua. Protestantismoaren eraso eskergaren aurrean, Eliza Katolikoak Trentoko Biltzarra antolatu zuen, 1543 eta 1563 bitartean, bere Kontrarreformarekin kontraerasoari ekiteko.
|
|
|
Sermoi askotan guraso edo inudeen deskuidu eta axolagabekeriari egozten zaio umeen gaitza; Jainkoaren borondatea izango da, bestela, edo gurasoen bekatuen ordaina: biraoka aritu direlako, edo" matrimonioco gauzac" beharrezko diskrezioz
|
egin
ez dituztelako, esaterako. Ikus ditzagun argudio horiek lehen aipatzen hasi garen Zabalaren sermoiaren jarraian:
|
|
|
Euskaraz ez dakien herrikideak mina ematen digu, ezin baitugu egin euskaraz bere aurrean bera mindu gura ez baldin badugu. Euskaraz
|
egiten
ez duen euskaldunak egiten uzten digu, egiten ez digun arren. Eta badago desberdintasunik:
|
|
|
Nerabeen hizkuntza portaerak familian, ikaskideekin eta lagunartean aztertuta," gaztetxo euskaldunen parte txiki bat soilik da euskal hiztun komunitate trinkoaren partaide; beste nerabe batzuk, gaztetxo euskaldunen erdiak, nagusiki euskaraz erabiltzen den harreman sareren batean kokatzen dira; azkenik, neska mutil euskaldunen ia heren bat ez dago inongo harreman sare euskaldun iraunkorretan txertaturik63". Gauzak horrela, gazte euskaldunak barreiaturik daude sare erdaldunetan eta euren artean hiztun komunitate ahula osa  tzen dute, komunitate hori ia ia osatu ere
|
egiten
ez dutelarik. Euskaldunak diren arren, ez dira euskaraz bizi.
|
|
2005
|
|
|
–Bizitzan txoroarena
|
egiten
ez baduzu, jakingo duzu egunen batean.
|
|
|
–Alde batetik, batzuek kapital stock osoa hartzen dute kontuan, eta halaz, kapital naturalaren eta gizakiok sortu kapitalaren guztizkoak behera
|
egiten
ez duen neurrian bere horretan mantenduko da kapitala belaunaldi batetik bestera. Iritzi horren arabera, posible izango litzateke gure ondorengoei kapital" artifizial" kopuru handia eskaintzea:
|
|
2006
|
|
|
Bi egun lehenago ez ausartzeagatik esan zidala ezetz. Denborak erakutsi dit maitasuna horrelakoa dela, erabat aldakorra, eta une berezi bakar horretan harrapatu beharra dagoela, ihes
|
egingo
ez badu. " Herenegun esan bahidan...".
|
|
|
Normala ere bada: sindikatuko kuota ordaintzea baino
|
egiten
ez duen horietakoa naiz. Baina urtero joaten naiz Maiatzaren Bateko manifestaziora.
|
|
|
Mikelek ez al du Gorkarekin horretaz hitz egin? Beharbada, Gorka da oraindik Xabierrekin hitz
|
egin
ez duena. Argi geratu zen hauei besterik ez geniela erakutsiko etxea, eta hauek hartuko ez balute ez genukeela salduko.
|
|
|
Nire historiak isiltasuna behar luke aterpe: judua nintzela jakin nuen artekoak kontatzerik merezi ez duelako, eta ondorengo nire jokabidearekin aurretik egindakoa barkatzeko meriturik
|
egin
ez dudalako. Ez dakit, bada, zergatik ari naizen.
|
|
|
Pasaportearen bila. Oraindik
|
egin
ez badute, bere horretan uzteko eskatuko diet.
|
|
|
Gutxien espero nuenean, ordea, pixka bat apartatu zen abiadura hartzeko, eta sekulako kolpea eman zidan buruaz bekainean. Ikusleek protesta egin zuten, baina Zezenkok kopetarekin bultzaka jarraitu zuen ezer txarrik
|
egin
ez duen baten itxurak eginez. Odolaren beroa sentitzen ari nintzen masailean behera, zorabiatzeko puntuan nengoen.
|
|
|
Odol transfusioak egiten hasi zen halakorik inork
|
egiten
ez zuenean. Umea noiz hilko zain jarritako ama askorentzat miraria izan zen umea sendatzen ikustea.
|
|
|
Hori ere ez da euskara teknikariaren ezaugarri esklusiboa, noski, izaera" soziala" duten hainbat lanposturi gertatzen zaien gauza berbera baita: entxufeak jartzen ez badituzu, kalean konponketak egin, gaixoak sendatu, eskolak eman, edo oro har ebidentziaren parametroetan lan
|
egiten
ez baduzu, lanak izanen dituzu zure jarduna zuritzen. Eta lanpostuari gainera funtzionarioaren usaina badario, are okerrago.
|
|
|
Euskaldunen masa kritikoa ere behar beharrezkoa dugu, hiz  kuntza norekin erabili alegia. Alferrik izanen gara euskaldunok erretorikaren eta oratoriaren maisu, norekin hitz
|
egin
ez badugu. Beraz, kalitatea bai, baina kantitatea ere bai, mesedez.
|
|
|
Bestela, zuzentasunarekin gertatu zaiguna gertatuko zaigu kalitatearekin ere: lehen zuzen hitz
|
egiten
ez zuena, isildu egiten zen. Aurrerantzean," kalitatez" egiten ez duena, isildu eginen da.
|
|
|
lehen zuzen hitz egiten ez zuena, isildu egiten zen. Aurrerantzean," kalitatez"
|
egiten
ez duena, isildu eginen da.
|
|
2007
|
|
|
Badago, ez dago. Irribarrerik
|
egiten
ez duen bakarra da. Ohartu zara?
|
|
|
–Laurogeita hamar urteko momia bat. Bizitzan ezer ere
|
egin
ez duten erretxin horietakoa, ostia gaiztoan kontserbatua. Baina zu lasai.
|
|
|
Globalizazioaren eta immigrazioaren aroan, Joxean Artze poeta eta maisuaren hitzak inoiz baino profetikoagoak dira: " Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz
|
egiten
ez dutelako baizik".
|
|
|
Kontuan hartuz industrializazioa arte hiru euskal herritarretik bat Nafarroan bizi zela, ez da harritzekoa euskaldun guztiak (horixe eta ez besterik esan nahi baitzuen hasiera batean vascongados erdal hitzak)" nafarrak" deituak izatea Aragoiko Koroan. Vasco gentilizioa frantseskada edo gaskoikada bat da, gaztelaniaz XIX. mendea arte bide
|
egin
ez zuena. Ordura arte lapurtarrak, zuberotarrak eta, bereziki, baxenabartarrak ziren basko bakarrak, euskaraz Etxepareren eta Mogelen izkribuetan igar daitekeenez.
|
|
2008
|
|
|
Orainaldia deitu dio lan egiteko modu konkretu bati 66 urteko mexikarrak, eta zoriontsu egin nau. Dena den, Cesarrek ez du esan
|
egingo
ez duenik, gerorako utzi dute gaia.
|
|
|
Takoiaren gainean egin dut indarra azkeneko hitzak ahoskatzearekin. Tanta lodi bat erori zait zerutik,
|
eginen
ez duen euri baten aztarna, pentsatu dut. Gero, Bulebarrean aurrera egin dut.
|
|
|
Ezer
|
egiten
ez badugu, okerrago izango da. Guk bizi duguna hain da garbia, hain da ederra...
|
|
|
Ahotsa jaisten du, masaileraino hurreratzen zaio emakumeari eta emekiago mintzatzen da:
|
Egiten
ez badugu, genuke elkarrekin segitu. Eta nik... nik nuke zu gabe bizi.
|
|
|
Inori minik ez egitea, hori zuen mundu honetan ibiltzeko makulua: mina eragiten duena gaiztoa da eta minik
|
egiten
ez duena, aldiz, zintzoa, baina nola asmatu zerk eragiten zituen Tomasen erreakzioak, nola jakin zertan egiten zion kalte Tomasi, noiz eta nola egiten zion min. Logikaren baitarako, gaiztoa Tomasek behar luke.
|
|
|
(1969an ilargirik ukitu ere
|
egin
ez zuenak ilargia oinpean hartu zuen, ustez).
|
|
|
[Itxurakeria esistentziala II.] Egun seinalaturen batzuetan ezer apartekorik
|
egingo
ez dugula adierazteko, ohitura jarri da esateko" lasai, lasai" egoteko asmoa dugula geure lekuan. Hitzezko lasaitasun hori geure eza eta zaputza estaltzeko izaten da, erdietan bederen.
|
|
|
(Maiz doministiku
|
egiten
ez duen espirituan odolbildu ideologikoa formatzen da, iritzi propioz eta uste sendoz egindako garatxoak ez ezik).
|
|
|
Zeharoko tontorik ez dakit dagoen (ez da egongo," tonto axkarra" oso ugaria da-eta), baina badakit zeharoko azkarrik ez dagoela. Ez dago pertsona azkarrik eta argirik; ez dut inor ezagutu, alderen batera edo askotara tonto herren nabarmena
|
egiten
ez duenik," azkar tonto motza" ez denik.
|
|
|
Hori esan! Zenbat gauza bestek aginduta inolaz
|
egingo
ez genituzkeenak, eta geuri gogoak eman omen digulako egiten ditugunak. Borondatea eduki beharrak izugarri nekatzen gaitu; kasik arrazoia edukitzeak adina.
|
|
|
(Horixe izango da, batere lotsarik gabe esanda, tesirik
|
egin
ez duen honek bere buruari arrazoia emateko aurkitu duen arrazoi taxuzkoena).
|
|
|
Euskara da euskaldun
|
egiten
ez nauena.
|
|
|
Izango al genuen ezusterik? Galdera makurrak ziren zeren guk, jakin, bai baikenekien oso familia arrunta ginela, zentzu handirik gabeko zalantzak zirela gureak baina zain zaudenez eta beste
|
egitekorik
ez duzunez... hamabost bat egun joan ziren harik eta psikologoak bere txostena bidali zigun arte, eta bai, aurrez genekiena irakurri ahal izan genuen.
|
|
2009
|
|
|
Jakinda abandonatuta zaudela, bakarrik, hilez gero zure jendeaz arduratuko den inor izan gabe, familiarik gabe, lagunik gabe, guztientzat susmagarri, atzerritar! ...orian ikusten duzunean, elikatzeko beste aho miserable bati jaten eman beharra duzunean (zureari, Daniel!), leihora pega pega eginda asteak igarotzen dituzunean heltzen ez diren gaixoen zain, Bellevilletik Saint Ouenera arrastaka joaten zarenean zor dizutena eskatzera eta zentimo bat ere lortu ez, auzokideek atzerritar zikina, meteko eta txerpolari deitzen dizutenean, hori merezi ahal izateko ezer
|
egin
ez baduzu ere, orduan izango duzu diruaz eta arrakastaz hitz egiterik, zertaz ari zaren jakinda. Eta orduan esaten baduzu:
|
|
|
–errepikatu zuen Dariok, altuxeago eta buruaz sutsuki ezetz adierazten ziola, bere baitan pentsatuz: " Txerto bat, berdin da zein, aukeratuko dut nik kalterik
|
egiten
ez duen bat, eta momentuz lasaitu egingo da, bihar altxatu eta duen eromen hori asebetetzera joan ahal izateko itxaropenez. Eskatu beste ordainduko dit, eta bihar...
|
|
|
" Aitarekin hitz
|
egiteak
ez luke ezertarako balioko, esan zion bere buruari berriro?. Zer naiz harentzat?
|
|
|
Ondorioz, krimena egin zuen gizona eta gaurkoa ezin ziren pertsona bera izan. Beraz, ezin zitzaion konturik eskatu" berak"
|
egin
ez zuen zerbaitegatik, dagoeneko bera ez baitzen bera, beste bat baizik. Aretoan isilune pisua egin zen.
|
|
|
Brunok adarra jotzen zion" leialtasun itsu" horren kariaz. " Hutsik
|
egiten
ez badu", hasten zitzaion zutabegilea," Jainkoa izango da gutxienez". Claudiok entzungor egiten zion bestearen metafisikei; literatur kontuetan ez zuen txantxarik onartzen.
|
|
|
Hitz horiek ziren gurekin ez zegoen edo gurekin zegoela esan baina gero biolentzia apoiatzen ez zuen jendearentzako mendekantzarik handiena. Zer egingo zuten likiek edo mendira joan besterik
|
egiten
ez zuten abertzale gazte haiek euskal gazte bat goardia zibilak hil duela jakiten zutenean. Herio da bizia aurrera higitzen duena".
|
|
|
Jendetza zapuzturik aienatu zen, denek espero baitzuten zerbait harrigarria gertatuko zela orduko hartan. Aurrerantzean, umea bakean utzi zuten, nahiz eta oraindik hilabete batzuetan gogaikarri batzuk itzuli, harik eta aitona oihuka bidaltzen hasi zen arte; eta, kasurik
|
egiten
ez bazuten, Lixar xaxatzen zuen haien kontra.
|
|
|
Esan ezinekoa esateko unea zela sentitu zuen mutilak, baina neska jada ez zegoen entzuteko. Jarrera aldatu gabe, Om mantra leuna kantatzen hasi zen Ananda, eta bizitzaren misterioan barneratu zen, kantatzeko behar beharrezkoak zituen keinu txikiak baino
|
egiten
ez zituela.
|
|
|
Ziztu bizian irten ginen harri azpitik, eta handik puska batera ere lasterka jarraitzen genuen, hankak sentitu ere
|
egiten
ez genituela, sabela erabat urraturik, baina gu beti aurrera, harik eta zorabiaturik eta erdi itsuturik atseden hartzera gelditu ginen arte. Elkarri beroa emateko gorputzak kontra kontra jarrita, lo hartu genuen, harri baten zokoan.
|
|
|
" Haizerik bortitzenak ere
|
egingo
ez lukeen moduan, gizon hura indar batek altxatu zuen lurretik, airean jirabiraka, katea tenkaturik, eskumuturrak eta orkatilak eten beharrean, garrasi bizian.
|
|
|
Goizetan ohetik altxatzeko koplarik
|
egiten
ez zenuen modu berean, gauetan ere ez zenuen aitzakiarik izaten ordua ailegatutakoan ohera joateko, inortxok ere gogorarazi beharrik gabe. Horretarako ere laguntza eskertu ezinekoa jasotzen nuen taldeko sareginengandik:
|
|
|
Laguntzeko izango da, baina ohituta ez dagoenarentzat ez da batere erosoa bastoiarekin ibiltzea; niretzat, behintzat, ez: estropezu
|
egiten
ez banuen, gutxi gutxiago. Bezperan ez zitzaidan iruditu hainbesteko distantzia zegoenik semaforotik bizi zinen ingururaino; orduko hartan, berriz, ohidalako tiradatxoa zegoela konturatu nintzen.
|
|
|
Atal honen hasieran euskararen" iraupena eta hazkundea segurtatzeko behar adinako tokiaren" bila aipatu baino
|
egin
ez dugun beste hari muturrari lotuko gatzaizkio segidan: naturaltasunari, alegia.
|
|
|
Erdaldun izaten jarraitzen dute, ez dute euskarara hurbiltzeko jarrera aktiborik gauzatzen. Jarrera kontraesankorrak ere badituzte, batzuetan euskaratik hurbilago eta beste batzuetan urrunago sentitzen dute euren burua, euskararena planteatu ere
|
egiten
ez duten eta askorik axola ez dien kontua da. Epeltasunez ikusten dute euskararen kontua, aurreiritzi ugari dituzte zuzenean ezagutzen ez dituzten euskararen munduei buruz, maila diferentetako urruntasunez bizi dute euskararekiko erreferentzia...
|
|
|
Euskarak definitu egiten gaitu, euskaradun edo euskaldun edo euskal hiztun egiten gaitu, baina ez gaitu ez erdaldun egiten, are gutxiago anti erdaldun, gaztelaniak inor ez euskaldun
|
egiten
ez duen bezalaxe. Gainera, Mitxelenak esan zuenez," erdara ere hemengoa da", eta gaur egun euskal herritarren artean, Euskal Autonomia Erkidegoan (zer esan Nafarroaz edo Iparraldeaz), gehiago dira oraindik euskaraz ez dakiten euskal herritarrak, dakitenak baino.
|
|
|
Euskaraz dakitenek izan bezate askatasun osoa, hala nahi badute, euren artean euskaraz egiteko; baina erdaldun elebakar izanik, elebakar izaten jarraitu nahi dutenek ez dezatela inoiz eta inon, ezta zerbitzu publikoetan ere, inolako mugarik eduki, euskaraz jardun nahi dutenei eskubide hori bermatzeagatik". Bistan da, praktikan, euskararen ofizialtasuna onartu ez eta, aldi berean, hizkuntzen elkarbizitza eragozten duen arrazoibidea dela hori, zorionez 1982ko Hitzarmenak bere
|
egin
ez zuena, baina zoritxarrez gaur egun zenbaitzuek gero eta ozenago aldarrikatzen dutena. Gogoratu dugu arazoak ez dituela elebitasunak sortzen, elebakartasunak baizik.
|
|
|
Eta adi: egikaritze komunitarioek
|
egiten
ez badute konplexutasuna sinpletzeko eskaintzarik, kapitalismoaren instituzioek egingo dute, merkatuak kanalizatuko du desioa, proposatuko ditu erreferentziak, eraikiko du identitatea.
|
|
|
Orain urte batzuk, vertebración hitzak talisman baten gisako indarra zuen. Frankista puru puruak kenduta, ez zegoen Euskal Herriaren egituraketa baterako deia
|
egingo
ez zuenik. José Ortega Gasset en La España invertebrada espresioa geurera ekarri, eta Euskal Herriaren egituraketa baten ametsak bizi gintuen.
|
|
|
Inork ikusi ere
|
egiten
ez duenaren isiltasun derrigortua kontatzen zuen (kontatzen segitzen du) euskarak bazterketaren sukaldean.
|
|
|
Bada, muga horiek ere kantatuak eta azpimarratuak dira kanta batzuetan. Hizkuntza arrazoiengatik, kasu batzuetan, gu bezala hitz
|
egiten
ez dutelako?; edota guk ez bezala jokatzen dutelako, beste batzuetan. Baita, inoiz, are muga lerro lodiago bat marraztuz ere:
|
|
|
Aita ohartu da autoa harrapatu diotela, eta semea porrai izango delakoan, aurrena, baina haren falta luzetsita... eman du bientzat parte, eta... 350 kilometro egin dituenean, hor gelditu dute, gidaria hain gaxtea ikustean, huts handirik
|
egiten
ez duen Volkswagena...! Buruan hala pentsatu eta huraxe egin!
|
|
2010
|
|
|
Erakusketan koadroa dastatu ondoren, sekula
|
egin
ez nuena egitera ausartu nintzen. Koadroaren posterra erosi nuen.
|
|
|
El DÃa izeneko egunkaria sortu zuen, sormenerako erakusleiho gisa erabili zuena. Olerkarien jarrera elitistak Aitzolek literaturaz zuen ikuspegiarekin hainbatetan bat
|
egin
ez bazuen ere, olerkariak laudatu eta errespetatu zituen; alabaina, ez zen hori eragozgarri gertatu euskal lirikaz inoiz izan diren eztabaidarik sutsuenak garai hartan plazaratzeko.
|
|
|
Bere izaera eta adinagatik, ez zitzaidan iruditzen lehenengoan erortzen zirenetakoa zenik eta nirekin ez zuen inolako zalantzarik izan. Aitzitik, lehenengo urratsa berak eman zuela aitortu behar dut eta ez zuela lotsarik izan gau hura berarekin
|
egiten
ez banuen, etsita sentituko zela esateko. Edo itsas bazterreko txoko ilun samar batean ezpainak nireekin bat egin eta ia itotzeraino ez askatzeko, nire eskuak hartu eta bularrak igurztera ekartzen zizkidan bitartean.
|
|
|
–Zuk teatrorik
|
egin
ez duzun bezala purrustada hori bota didazunean.
|
|
|
Horregatik gaude hemen. Semeak esan zidan ea hiletaren ondoko askaririk emango genuen eta baietz esan nion, ohitura zela eta, gainera, ezteietakoa
|
egingo
ez genuenez, haren ordez balioko zigula.
|
|
|
Hango alkateari ikaragarri gustatu omen zaio ideia. Izan ere, herri txiki batean hobeto funtziona dezake, urte osoan ia ezer
|
egiten
ez dutenez...
|
|
|
Handik ordu erdira etxean egon zitekeen. Ameliarekin topo
|
egiten
ez bazuen, hobe. Geltokiko eserlekuetako batean jarri zen zain.
|
|
|
–Zin
|
egidazu
ez duzula arinegi laster egingo eta nire maitasuna izango duzu, esan zion ahopean neska gazteak, ahoarekin belarrian kilimak eginez.
|
|
|
Deus txarrik
|
egin
ez dutela frogatzeko edo?
|
|
|
" Izan ziren marmar, zurrumurru eta teoriek, baita miragarri, izugarri eta fantastikoenek ere, denek jomuga bera lortu zuten; alegia, errazena eta lotsagarriena zen ekintza alde batera uztea; Joan Paulo Lehenengoa, berari laguntzeko zeudenen axolagabekeriagatik hil zela [5]". Zehatzago oraindik, John Cornwellek gogor jipoitzen ditu ez Joan Paulo Lehenengoaren ingurukoak soilik, baita Vatikanoa bera ere, behar zuena
|
egin
ez zuelako; posible baitzen, nahi izan balu, halako heriotzarik ez gertatzea [6].
|
|
|
Elkartasun inguruneak kontuan hartuko dituen eredua, gaur pentsaezina egiten zaigun arren. Eskualde arteko sistemak, gaur imajinatu ere
|
egiten
ez ditugunak.
|
|
|
Baina, hori dena eta askoz gehiago esanen balizu bezala uzten zaitu ikasmin gorritan, zeure zentzu morbosoak ilunpe amaigabean galduak dituzula... Horri esaten diot nik estiloa, hizketako indar eliptikoa, gaurko ahoxuri erretorikook sumatu ere
|
egiten
ez duguna.
|
|
|
Berdabioren bertsoen ahoz ahoko iturri xahar xoragarri honetan, ordea, inolako zalantzarik gabe, Aita Donostiarena izan da iturririk ugariena eta fidagarriena. Harenean ez baitut ikusten bertso bat bakarrik ere, gero dokumentu ofizialetan ikusiko denari kontra egiten dionik, eta horrez gainera, beste iturriek, aipatu ere
|
egiten
ez dituzten bi bertso eder baitakartza, orduko auzietako eskuizkribu zaharretan esaten denarekin hagitz ongi uztartzen direnak [87]:
|
|
|
" Hartzazue eta jan... hartzazue eta edan..." biak ere egoki abestuta... aupa Joanmari! Bertatik akordatu nintzen nola, kontzilioaren atarian, mezerdikoan" martxa erreala" jo beharra genuen organista ginenok, orduko kargu politiko berexi haiek komentuan bazkariari uko eginez alde
|
egingo
ez bazuten, gobernadore zibil militar eta enparauek. Bada alderik, bai, badenez!
|
|
|
hilezkorren nortasun eta/ edo oroimen arazoak deskribatzen ditu. Ez dago batere garbi hilezkorra gai ote den niari eusteko, hau da, bere buruari eusteko, eta hori
|
egiten
ez badu, zein da hilezkorra dena. Zein da hilezkortasunaren subjektua?
|
|
2011
|
|
|
Argazkia erakutsi diedanean, batzuek ezagutu ere ez dute egin; besteek gutxi gorabehera orain arte hemen esandakoa aipatu dute: neska zintzoa, piperrik
|
egiten
ez zuena, adeitsua ingurukoekin, baina ageriko lagunik gabea; klaseko bazter berean jesartzen zen egunero, eta inor gutxik erreparatzen zuen harengan.
|
|
|
Babesle premia aldarrikatuz bizi gara, babesleak ito besterik
|
egiten
ez gaituenean.
|
|
|
Gu oso harroak gara Malareten. Ez diogu inori ezer zor, zuk beti esan didazu burua tente ibil gaitezkeela inoren aurkako okerrik
|
egin
ez dugulako. Orain beti pentsatzen dut jendeak nola jardungo duen nire atzetik gaizki esaka:
|
|
|
Eta goraipatu egiten genituen euren zuhurtasunagatik, euren begiruneagatik. Batzuetan pentsatu izan dut, haiek hitz
|
egiten
ez bazuten, azken batean, inork galdetzen ez zielako zela hori, eta ez genien galdetzen, beldur ginelako: basatiegia zen, beldurgarriegia, triste eta ankerregia...
|
|
|
Benetan pentsatzen nuen hori? Zerbait egin behar diagu; ezer
|
egiten
ez badugu, galduta gaudek, esaten genuen, oso gureak ziren horrelako espresioak. Ez nekien zer, baina zerbait egin beharra zegoen.
|
|
|
Ezusteren bat gertatu zaio gurekin harremanetan jarri behar zuenari, bestela aspaldi behar zuen hemen. Beharbada, kikildu egin da, eta nik
|
egin
ez dudana egiteko potroak izan ditu: ez agertzea erabaki du.
|