|
2000
|
|
|
Hala, bulegora deitzeko prest, telefonoa eskuan hartuta
|
neukala
leiho alboan zutik, atentzioa eman zidan taxi zuri batek. Zalaparta ezohikoz, balaztei karraska eginaraziz, neure etxe pareko ezkaratzean gelditu zen, ama eta arreba bizi ziren etxean, hain zuzen.
|
|
|
Baina jaramonik ez genien egiten. Ordura arte guztiz debekatuta
|
geneukan
leihoetatik elkarrekin berriketan aritzea. Eta gu txaboloetako leihoetatik elkarrekin hitz egiten hasi ginen, alde batekoak bestekoei deika, txantxetan...
|
|
2001
|
|
|
Ez
|
eduki
leihoak zabalik behar baino luzaroago.
|
|
2003
|
|
|
Alde batean plataforma moduko bat dago etzateko, paretako axuleiu berdinez estalia. Ez
|
dauka
leihorik. Ate hermetiko bat besterik ez, metalezkoa, judas batekin.
|
|
2004
|
|
|
Orain ikusteko dago apustuak zer ematen duen. Zamudioko Parke Teknologikoan kokatuta, euskarazko
|
edukiek
leiho berri, handi eta modernoa daukate orain.
|
|
|
Behi beltzok ukuiluan bilduta geunden berriro, eta, urduriegi pentsua jaten hasteko, aurrean
|
neukan
leiho saiateratik begiratzeari ekin nion, eta arreta guztiarekin begiratzeari gainera, handik ikus nezakeen laino basoan ideiaren bat aurkitu nahiz edo. Eta begiak leiho hartan bezala, etxe inguruko hotsetan neuzkan belarriak:
|
|
2005
|
|
|
–Eroetxe mota asko zeudek. Nireak barroteak
|
zeuzkaan
leihoetan eta giltza atean; han ez zegoan bere burua Napoleon zela uste zuenik. Ero horiek beste toki batzuetan zeudek gordeta.
|
|
|
Atxetako errepidearen aldetik begiraturik, baserriak atzetik
|
zeukan
leiho tartedun hura aldatuta dagoela eman dit.
|
|
2007
|
|
|
CHIEKO: Ez
|
daukagu
leihorik. Hau bakarrikâ? ¦
|
|
|
Hau sekulako zartada zen, zeren eta hala aprioriari (arrazoimen hutsari), zerurantz ikusteko orain arte zabalik
|
zeuzkan
leiho guztiak, kolpe batetik ixten zitzaizkion. Ezagutza, formal hutsa ez bada (logika edo matematika bezala), hau da, edukia izatezko errealitateri erreferentzia egiten diona edukitzeko, sentsuen ekarkiaren menpe baldin badago, orduan metafisika razionalik ez dago:
|
|
|
Ate koxkor bat ireki behar zen ezker eskuin telebista ikusteko, eta koltxonak armairu barnean ematen zuen eguna lotarako ordua heldu arte gorderik. Antz handia zeukan Ekialdeko ganbera batekin, baina Nafarroan neguak latz izan ohi dira arrunt, eta han ez bezala, kristala
|
zeukan
leihoetan arrozarekin egindako paperaren ordez. Armazoien karratuetan hesiturik papera, zirrituan barna irekitzen ziren horma irristagarriak paratu zizkion solairuari, eta lekuak, horrela, ez zeukan pasillo beharrik.
|
|
2009
|
|
|
Gela marroia da, giltzaz itxitako hiru armairu ditu hormen kontra eta Mahlerren irudi bat, egurrezkoa. Ez
|
dauka
leihorik.
|
|
|
Sinisteko zaila da halako etxe handian horren gela eskasa existitzea ere. Ez
|
dauka
leihorik.
|
|
|
munduko ezerk ez du tragedia bat saihesteko bermerik. Alboko emakumeak ez
|
zeukan
leihoaren parekoak esaten ziona ez sinesteko motiborik, baina bai zera! Burura etorri ez zaio ba leiho ondoko emakumea iruzurti hutsa dela, eta patio zaharrarena, aldiz, gezur biribila?
|
|
|
Gasolina tantarik isuri gabe bete zuen, esmaltea gorritzen baitzuen luzera, zapia pasa zion denean, zikin xamarrak
|
zeuzkan
leihoak. Buzoa erantzi zuen, eskuak garbitu zituen, orraztu egin zen.
|
|
2010
|
|
|
Lan mahaiaren gainean ordenagailu eramangarria. Urmaelari begira
|
zeuzkan
leihoak. Loinazek lasai egoteko esan zion, behar zuen denbora guztia har zezala maleta hustu eta gelan kokatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Baina, alferrik. Butxaturik
|
zeuzkan
leihoak bere zirrituak. Kresalak errua.
|
|
|
Patio zabal bat zegoen etxaldearen erdian eta hara ematen zuten etxeko leihoek. Kalera begira ez
|
zeukan
leihorik, horma sendo eta garai batek ematen zuen kanpora.
|
|
2012
|
|
|
Eta mutur horretaraino iritsi izan balitz? Pentsatzen hasi ote dut ama disekatu edo momifikatu bat
|
daukala
leiho parean solaskide eta bien ahotsak berak interpretatzen dituela. Eta orain dela hiru urte inguru honetan desagertu zen neska gazteak Etxenagusiako dutxa batean labankadaz josita amaitu izan balu, nork eta Julian Etxenagusia Norman Bates-ek erailda?
|
|
|
Zirkunferentzierdiaren forma
|
zeukaten
leihoak zeuden espaloiaren ondoko horman, lurraren parean; beren brigadakoak ziren. Presoak espaloira hurbilduz gero zerbait antola zezaketelakoan, tiro egiteko agindua zuten zaindariek.
|
|
|
Irria hortzetan mintzo gara lagunekin, eta ez dakigu nola bizitzen den bizitza. San Joan bezpera erreka bat da, zain
|
daukaguna
leihoan, hosto lili liburu minutu batean, eta hortxe bestaldean norbait daukagu zain, gugana etorri nahi duena, gurekin festaren bihotzera, haurtzarotik. Ez dugu ezagutzen.
|
|
2013
|
|
|
Txukun eta ohiko itxuraz zeuden hango eraikuntza guztiak. Gehienera, eskolaren batean, mamutxoak
|
zeuzkaten
leihoetan, edota Halloweeneko ikurrak, laranja koloreko kalabazak. Hala ere erne baikeunden, sentsibilitatea piztuta, Heriotza aldean izan genuen denbora guztian; ez itzal baten moduan, mehatxuz edo augurio txarrez, baizik eta gure paseo bera emateko asmoz ateratako auzokidea bailitzan.
|
|
|
sekulako ikusmira
|
daukat
leihoan
|
|
2014
|
|
|
Juan Bautista Zavala e Icazak ez zuen pentsatuko, zenbat ordu umeak han, tabako usaina. Garaje itxura zeukan makina gelak, atea ere garaje batzuena bezala zabaltzen zen, tailer batzuena bezala, ez
|
zeukan
leihorik. Askotan hondatzen ziren bideo-jokoak 1980an.
|
|
|
Erratuta zegoen, ordea: sare bana
|
zeukaten
leihoek, zulo askoz, zulo txikiz, baina material berezi batekoa... Metala ematen zuen, baina gardena zen, argiari atzera eta aurrera pasatzen uzten ziona, trabarik gabe, distira desatsegin batzuk ere egiten zituena lantzean behin.
|
|
2015
|
|
|
Bat batean, begietan
|
zeukan
leihoa zuritu egin zen atzeko argitasunen batengatik. Azkenean norbait sartu zen salan; norbait zegoen besaulkian eserita.
|
|
|
Inguruari begira, atzean metro erdira
|
daukazun
leihoa ikusi duzu burua itzulita. Itxita dago, baina ustekabean harrapatu zaitu.
|
|
|
|
daukat
leiho ttikian:
|
|
|
Tira zure irudi polita
|
daukat
leiho ondoan opilak jaten.
|
|
|
Zergatik
|
dauzka
leihoak?
|
|
2016
|
|
|
Andoaingo Martin Ugalde Kultur Parkeko bulego txikiena da, seguru, gurea. Ez
|
dauka
leihorik, ez dauzka 10 metro karratu baino gehiago, ez dauzka mahai bat eta bi aulki baino gehiago, eta urte hauetan guztietan ateratako aldizkari, liburu, egutegi, kamiseta eta abarrez beteta dago leporaino, alderik alde… Egia aitortu dugu, azkenean: Martin Ugaldekoa ez da bulego bat, postontzia daukan biltegi txiki bat baizik.
|
|
|
Eraikuntza berri bat egin dute abiadura bizian. Grisa da eta ez
|
dauka
leihorik. Goiko aldean, hizki handitan, Etekinsa jartzen du, Albertoren jakan agertzen den marka bera.
|
|
2017
|
|
|
«Galdetu Benjyri. Nik ez
|
daukat
leiho horrekin zerikusirik».
|
|
|
Ateari bizkarra emanda zegoen, geldi, leihotik begira. Buru gainetik metro erdira
|
zeukanez
leihoa, lainoak besterik ezin zuen ikusi.
|
|
|
Batek daki. Agian
|
baneukan
leihoa irekitzea, Susanari berak ere ireki zezan keinu eginez, neure burua aurkezteko, arratsalde euritsuari buruz hitz egiteko, bakarrik egotearen aspermenaz, bera jada norbaitekin zegoela ahaztuz?; beno, ni ez naiz aspertzen, irakurtzen nengoen, irakurtzen hasi behar nuen oraintxe, maiz egoten naiz leihoan irakurtzen, ez leiho honetan, jakina, ez berari begira, egongelako leihoan baizik, ze kas...
|
|
|
Ez nuke esango aurreko leihoa ikustearena gogoan
|
neukanik
leihoaren aldamenean esertzea erabaki nuenean, baina, irakurtzeko ekarritako liburua mesanotxean ahaztu nuela ikusirik, denbora pasa txarra ez zen suertatuko begiztatze saiakera hau.
|
|
2018
|
|
|
Dorre moduko batean nazien esbastika ikus zezaketen. Halako batean goiko aldeko sabaian
|
zeukan
leiho modukoa zabaldu zen eta bertatik bospasei gizon irten ziren. Erdian kapitaina zirudiena zegoen eta ezker eskuin beste gizonak esbastikez josiriko kasko naziekin eta metraileta eskuan.
|
|
|
Ez! Igluek ez
|
daukate
leihorik!
|
|
|
Egia da munduko ingeniari abilena ere ezin hel daitekeela fraide doktrinorik apalena irits daitekeen muturreraino, fraidearen jokabideak bihotzak baititu torturagai, eta ez gorputzak. Baina bihotzaren jabeak ordu arte zabal zabalik
|
zeuzkan
leihoak fraide doktrinoaren sudurren aurrean ixtea erabakitzen duenean, bihotza guztiz libre gelditzen da, nahi duenari, nahi duenetan eta nahi duen eran bakarrik zabaltzeko leihoa.
|
|
2019
|
|
|
–berriro, etxearen atzealdetik. Bizkarrari eusten zion paretatik askatu, hurbilen
|
neukan
leihora jo eta gortinen arteko zirrikituetatik disimuluan begiratuz, alboko bizilaguna ikusi nuen, hantxe hesian, bere betiko lagun taldea atzeraxeago zuela. Atariko karelean jarrita zeuden, beti bezala berriketan, erretzen, denbora pasan.
|
|
|
Telefunken denek zioten bezalakoa ote zen galdetu nion neure buruari. Kontsultako atea zabalik egon zen tarte laburrean eserita nengoen lekutik ez nuen asko ikusterik izan, liburuz beteriko apalategi parea eta pertsiana erdiraino jaitsita
|
zeukan
leiho zahar bat baino ez, baina, entzun nuenaren arabera, Telefunken ikusteko modukoa zen.
|
|
|
" Oraindik garaiz gaude, baina
|
daukagun
leihoa geroz eta txikiagoa da"
|
|
|
Arkitektura aldetik, nabarmentzekoa da etxe honek aurreko horman, gaur Zubidiana den aldekoan,
|
daukan
leiho berezia maskor eder batez apaindua.
|
|
2020
|
|
|
Bizitza hura infernu berbera zen Iñakirentzat. Isolatuta
|
zeukaten
leiho ttiki bakarra zuen ziega hartan. Ez zuen ia inor ikusten, kartzela zain ankerrak izan ezik, eta hauek, behin eta berriro, iraintzen eta umiliatzen zuten haren euskalduntasunaz trufatuz.
|
|
|
Zabalgune hartako arku erdizirkularraren gain gainean argi bat zegoen. Oso gutxi argitzen zuen aita Brown eta silueta ilun bat zirudien atzean
|
zeukan
leiho ilunabartsuan. Baina antzokietako moduko argia botatzen zuen korridorean, arropategiaren ondoan, zegoen gizonaren gainera.
|
|
|
Komunaren alboan gela txikiago bat, “aquí la de la Francisca, que ahora está fuera”, bertan egingo dugu Merlinek eta biok lo, gela konpartituz. Ez
|
dauka
leihorik, armairu baten gisakoa da, egia esan. Eta segidan gela handiago bat, patio moduko batera ematen duena, ez oso handia baina behintzat habitableagoa.
|
|
|
Gu umeak ginela ibaia askoz garbiagoa zen. Bi etxetan bizi izan gara eta biek
|
zeuzkaten
leihoak ibai aldera, umetako sukaldea uraren gain gainean zegoen, halatsu denda. Jendeak ibaira botatzen zuen zaborra.
|
|
|
Ez
|
daukat
leihorik.
|
|
2022
|
|
|
Egoitza zaharrak hainbat gabezia eta aje zituen, Zapirainen esanetan: «Eraikina oso zaharra zen, egurrezko egitura zuen; ez
|
zeukan
leihorik; ezta erredakzio gelarik ere: kazetari bakoitza bulegoan edo estudioan egoten zen; eta txikia zen, 40 metro koadro baino ez zituen erabilgarri».
|
|
|
–Agian ez da haren errua izan; agian aurkezlea izan da –iradoki du Aitorrek, Aneren ondoan eserita ordenagailuaren aurrean. Irekita
|
dauzkaten
leihoetako batean albistegia ageri da, eta bestean biktimaren sare soziala.
|
|
|
Angellier andreak erdi irekia
|
zeukan
leihoa. Basozaina joan zenean, begiradaz korritu zuen plaza.
|
|
|
–Etxeratzeko deia, esan zuen Lucilek ahots apalez?. Itzuli beharra
|
daukat
leiho guztiak ondo ixtera. Atzo bertan jakinarazi zidaten Kommandanturrekoek egongelako argiak ez zeudela behar bezain ongi disimulatuak.
|
|
|
Umetan, gure eguneroko jardunen bazter txikienen azken zirrikituetaraino iristen zen erlijioaren itzal luzea. Mundu itxi ilun hartako bizimoduak ez
|
zeukan
leihorik, ez zeukan ezta saietera zulorik elizak kontrolatu gaberik. Baina pixkana pixkana, ohartzen ez nintzelarik nola, giro hartako fedearen zimentarriak uste baino ahulagoak zirela ikusten hasia nengoen, eta orduan ikasitako otoitz gehienak oraindik nahiko gogoan baditut ere, euskarazkoak bezala latinezkoak, tartean baita gaztelaniazko hamasei salbe eta hamalau kredoak ere, atzean geratu ziren guztiak.
|
|
|
Emilia andrearen logelaren ondoko gelak ez
|
zeukan
leihorik. Haren ordez, paretaren goiko aldean bazegoen itsasoko usainari sartzen uzten zion burnizko sare txiki bat eta ohe estuaren ezker aldean eta ate parean, larruaren imitaziozko butaka berde bat.
|
|
2023
|
|
|
Arangurenek azpimarratu zuen euskaldunentzat eta euskararentzat tresna" eraginkorra" iruditzen zaiola, erreferentziazko plataforma bat behar delako, eta Primeranek hutsune hori bete dezakeelako: " Sarbide bat izan behar du, euskal
|
edukirako
leiho bat". Hala ere, pixka bat temati agertu zen:
|
|
|
Ia gauero izaten dira. Gure etxean kristalik ez
|
dauka
leiho bakar batek ere; azkena atzo lehertu zen. Aterik ere ez da gelditzen gontzetan jarria.
|
|
|
Nire buruak beste errebuelta bat hartu eta Madrilera itzuli zen, baina ez poetaren parkera, baizik eta kartzela itxurako eraikin batera. Hark bai, barroteak
|
zeuzkan
leiho guztietan.
|