|
2001
|
|
|
Fruitu sikuak gantz
|
eduki
handi handia duenez, digestioa egiteko denbora luzatu egiten du eta, areago, beherakoak ere eragin ditzake, asko kontsumitzen denean.
|
|
|
Fruta lehortuak, berriz, azukre
|
eduki
handi handia dutenez, diabetikoek ez dituzte kontsumitu behar.
|
|
|
Zink
|
eduki
handiegia (1.210 zm).
|
|
|
Saturatuen
|
eduki
handiena Ligeresa laginak erakutsi du: %33, hain zuzen.
|
|
|
Artua laginak du saturatuen proportzio apalena (%17) baina trans motako gantz intsaturatuen odoletako kolesterolean duten eragin nutrizionala saturatuen parekoa baita
|
eduki
handia (%15) kontuan harturik, gantz azido saturatu edo baliokideen edukia %32koa dela ikusten dugu.
|
|
|
Barazkien entsalada oso elikagai osasungarria da, kaloria gutxikoa, ia gantzik batere ez duena, zuntz asko eta bitamina eta mineralen
|
eduki
handikoa.
|
|
|
Gainera, pixkanaka hartu behar da, digestio arazoak saihesteko, fruktosaren zati bat gaizki xurgatzen baita. Eztiaren ezaugarri nagusia fruktosa
|
eduki
handia da, gibeleko glukogeno bihurtzen dena, eta prozesu horrek ez du intsulinarik behar. Hala ere, glukosa asko duenez, eztia diabetesa duten pertsonek kontrolatu beharreko elikagaitzat hartu behar da.
|
|
|
Horchata tradizio luzeko edari freskagarria da gure herrialdean. Araudiak, gainera, produktu elikagarritzat definitzen du, energia
|
eduki
handia baitu, bai mineraletan, bai fosforoan eta potasioan, bai C eta bitaminetan.
|
|
|
Maionesa light versus maionesa tradizionala Maionesa emultsio lodi bat da, oinarrian landare olioa, arrautza osoa edo arrautza gorringoa, ozpina edo limoi eta gatz zukua dituena. Oinarrian olioa duenez, energia
|
eduki
handiko saltsetako bat da. Maionesa komertzialak pisuaren %65 inguru olio du.
|
|
|
Maionesa komertzialak pisuaren %65 inguru olio du. 175 kaloria inguru ematen ditu 25 gramoko zopa koilarakada bakoitzeko, eta gantzez gain, kolesterol
|
eduki
handia du, arrautza baita osagaietako bat. Maionesa arinak, bestalde, maionesa tradizionalak baino kaloria gutxiago ditu; izan ere, prestatzeko olio gutxiago erabiltzen dute (%25 eta %50 artean gutxiago), eta kolesterol gutxiago dute, arrautza gutxiago duelako, eta, aldiz, arto fekula (arto irina) gehitzen diote loditzeko.
|
|
|
zukuaren azidotasun gehiegizkoa zuzentzea, beste fruta batzuen zukuak ezkutatzea edo fruta urritasuna ezkutatzea. Bitamina koktela Ontziratutako zukuek, oro har, frutetatik datozen bitamina
|
eduki
handia bermatzen diote kontsumitzaileari; horien artean, nabarmentzekoak dira B multzoko zenbait bitamina (erriboflabina, niazina eta azido folikoa) eta bitamina (laranja zukuetan nagusi). Gainera, zuku gehienek A, C eta bitamina antioxidatzaileak izan dituzte, produktuaren zapore eta usainaren deskonposizio oxidatiboei aurrea hartzeko eta saihesteko eta elaborazio prozesuan bitamina laspizidak konpentsatzeko.
|
|
|
Elikagai guztiek dute lekua, gutxien eta kantitate txikitan kontsumitutako lehenek, eta bigarrenek neurriz hartzen dituzte, baina eguneroko dietaren parte dira. · Mugatua da kaloria elikagai edo produktu kontzentratuetan; horietako gehienek energia
|
eduki
handia dute, eta oso elikagai gutxi ematen dituzte (edari azukretsuak, edari alkoholdunak, txipak, snack ak, etab.).). · Interesgarria izan daiteke azukrea ez hartzea edo gozagarri akalorikoekin ordezkatzea (ez dute kaloriarik eta, beraz, energiarik ekartzen), hala nola sakarina, ziklamatoa, aspartamoa.
|
|
|
Kafeina: Kafeak eta teak kafeina
|
eduki
handia dute, eta odoleko gantz azido askeak areagotzen dituzte. Energetikoki erabil daitezke, kirolariari glukogenoa eta glukosa aurreztuz.
|
|
|
Garagardo legamia: Erabilgarritasun handiena B taldeko bitamina
|
eduki
handia eta kromoa eta selenioa bezalako mineralak ditu. Ez du ondorio ergogenikorik.
|
|
|
Giltzaduna. Arin arina, baina
|
eduki
handikoa. Eta maleta horixe hartuta alde egin zuen, bigarrenez, alabak baserritik kalera, etxe handiko sukalde eta josteko geletara, handik aurrera berea egin zuen etxolara.
|
|
2002
|
|
|
Sveltesse lagina nabarmendu zen estraktu lehor (%12, 4) eta proteina (%5, 2)
|
eduki
handia zeukalako.
|
|
|
Kaltzio
|
edukia
handiagoa zuen Puleva laginak (195 mg/ 100 g), marka horixe izaki kaltzio erantsia zuen bakarra.
|
|
|
Sveltesse nabarmendu zen, proteina (%5, 2) eta karbohidratoen (%6, 2)
|
eduki
handiagoa duelako; Kaiku eta Vitalínea, aldiz, proteina gutxieneko laginak izan ziren (%3, 8 eta %3, 9).
|
|
|
Kaltzio
|
edukia
handiagoa du Puleva laginak: marka horrek bakarrik eransten dio mineral hori.
|
|
|
Estraktu lehor (%12, 4), proteina (%5, 2) eta karbohidrato (%6, 2)
|
eduki
handienekoa.
|
|
|
Dietak aberatsa eta era guztietako jakiz osatua izan behar du eta gaitza akutu bihurtzen denean, ez da frutarik, barazkirik eta ortuari freskorik jan behar, horien zuntz
|
eduki
handiak hesteak narritatzen dituelako.
|
|
|
Guaraná Natural laginak dioenez, Kafeina
|
eduki
handikoa denez, kopuru mugatuan hartu beharra dago eta, ondoren, diabetikoei, kafeinarekiko hipersensibilitatea dutenei eta haurrei ez hartzea aholkatzen zaiela.
|
|
|
Azido pantotenikoa (gutxi: 5 mg/ l) eta B6 bitamina(
|
eduki
handietan bigarrena: 23,6 mg/ l) erantsi ditu.
|
|
|
Beste hainbat bitaminatan (C, B2, niazina, etab.) kopurua askoz txikiagoa den arren,
|
edukia
handia da.
|
|
|
Landarezko gehienetan nabarmena izaten da C, B1, B2 bitaminen, azido folikoaren (orriko barazkietan ugari: zerba, letxu, ziazerba eta antzekoetan) eta kolore hori edo laranjaz janzten dituen (gure organismoan, A bitaminaren aitzindari)
|
eduki
handia.
|
|
|
Teobromina
|
edukia
handia da: 3.606 miligramo litroko, Frigo laginaren estalduran, eta 4.347 miligramo (Camy markakoan) artean dabiltza.
|
|
|
Bestetik, osagai konposatuen elementuak ere aipatu behar direla dio arauak, hala nola estaldurako txokolatearenak, produktu burutuaren %25 baino
|
eduki
handiagokoak direnean.
|
|
|
Gantz aseen
|
eduki
handia (%88).
|
|
|
Proteina (%9, 9) eta sakarosa
|
eduki
handiena (%27, 5).
|
|
|
Azpimarratzekoa da teknologia edukihandiko ondasunen esportazioak hartu duen nolabaiteko pisua. Egoera honetarairisteko, erabakiorra izan da 90eko hamarkadan euskal enpresek eginiko ahalegina, hamalau puntu aurrera egin baitu teknologia
|
eduki
handiko eta ertain handikoondasunen esportazioak, teknologia maila apaleko eta, batik bat, ertain txikikoondasunen esportazioen kaltetan.
|
|
|
Antzeko joera da inportazioen bilakaeran somatzen dena. Hain zuzen, 90ekohamarkadan inportatutako produktuen teknologia edukia aztertuz gero, teknologia
|
eduki
handiko eta ertain handiko produktuen pisua handitu egin dela ikusi ahal dahemen ere, betiere teknologia eduki apaleko produktuena jaitsiz. Dena den, inportazioen kasuan bilakaera hori leunagoa izan da.
|
|
|
Bestalde, EAEko kanpo merkataritzaren teknologia edukiak ez du Europakomaila eskuratu, baina esportazioetako teknologia edukiaren urrats gorakorra medio, Estatukoaren batez besteko edukitik gora dago gaur egun7 Nolanahi ere, hasierakomaila nahiko apala zela kontuan hartuta, bilakaeraren zenbatekoa errazago ulertzenda, eta horrek teknologia
|
eduki
handiko produktuen merkataritza arloan euskalekonomiak egiteko duen ahaleginaren nolakoa eta zenbatekoa bistaratzen du.
|
|
|
Kontsumoaren eragozpenak: Sodio
|
eduki
handia duenez (3460 mg/ 100 g), hipertentsioa izanez gero eta iodo asko dutenez, hipertiroidismoa duten pertsonei ez zaie komeni sodio hori kontsumitzea. Nola prestatu kochayuyo alga?
|
|
2003
|
|
|
Ondorioz, croissant horien kaloria ugariek (kontu jakina bada ere gosariak behar bezainbeste energiaz hornitu behar gaituela) eta gantz aseen
|
eduki
handiak aholkatzen digute oso neurriz kontsumitzea, haurretan loditasun eta plasmaren profil lipidikoaren aldaketak ez nozitzeko, bata zein bestea arazo kardiobaskularren eragile izan baitaitezke.
|
|
|
Karbohidratoez ari garela (erantsitako almidoiari dagozkionak, gehienbat),
|
eduki
handiena Frudesa laginak zeukan (%20) eta apalena Frumar laginak (%13).
|
|
|
Gantzetan gantz azido saturatu asko daude, eta horiek ez dira batere osasungarriak, odoleko kolesterola handitzen baitute zuzenean. Hala ere, gainerako haragien proportzio handiagoan nabarmentzen da gantz azido monoasegabeen
|
eduki
handia (gantz ona). Gainera, txerriaren gantzaren% 70 inguru azalaren azpian dago, eta, beraz, harakinak edo kontsumitzaileak berak erraz ken dezake.
|
|
|
Iberikoaren haragia gantz azido poliasegabeetan ere aberatsa da, hau da, gantzaren %15 Hori dela eta, haragi horretan gantz azido aseak (bihotzarentzat kaltegarriak direnak) beste haragi batzuekiko ehuneko txikiagoak dira.Hala ere, arraza zuriko txerrietan, gantz proportzioa insaturatuaren mesedetan (bihotzarentzat ona) alderantzikatu daiteke, artoarekin edo sojarekin elikatzen badira, gantz mota horretan aberatsak diren elikagaiak baitira. Mantenugaien kontzentratua Gantz
|
eduki
handiagoa edo txikiagoa izateaz gain, txerri haragiak 100 gramoko du, kalitateko 18 g proteina inguru, eta kopuru hori aldatu egiten da espeziearen, adinaren eta haragiaren kanalaren arabera. Txolina (letxoia), ur gehiago atxikitzen duenez, haragia samurra eta mamitsua da, baina ez da hain aberatsa elikagaietan, txerri helduarekin alderatuta.
|
|
|
Karbohidratoen, gantzaren eta kalorien
|
eduki
handia dela eta, noizbehinka jaten dira haurren dietan.
|
|
|
Gainera, azala, mukosak eta azazkalak zurbil daude, hemoglobina zirkulatzailea murrizten delako. Hauek dira
|
eduki
handieneko elikagaiak: erraiak, haragia, arraina eta arrautzak, garagardo legamia, fruitu lehorrak eta lehortuak, osoko zerealak, lekaleak eta hosto berdeko barazkiak.
|
|
|
Zehazki, 6 g gantz inguru ematen ditu jan daitekeen 100 g bakoitzeko. Sardinak, txitxarroa, atuna edo izokina gantz
|
eduki
handiagoa dute. Arrain urdinetan dagoen gantza omega gantz azidotan aberatsa da, eta horrek kolesterol maila eta triglizerido plasmatikoak murrizten laguntzen du.
|
|
|
Muga hori 150 mg/ l izango da gerora, eta muga hori ekainaren 19an ikusi da. Araudi berri hori estatu kide guztietan sartu behar da orain, eta, haren arabera, 150 mg/ l kafeina baino gehiago kontsumitzeko edaria bada, etiketa egoki baten bidez jakinarazi behar zaio kontsumitzaileari," kafeina
|
eduki
handia" eta, ondoren, mg/ 100ml tan adierazitako eduki zehatza. Kasu batzuetan, informazio hori beharrezkotzat jotzen bada ere (bereziki, haur eta emakume haurdunentzat), 2004ko uztailaren 1a baino lehen fabrikatu eta etiketatutako edari guztiak merkaturatu ahal izango dira haien existentzia amaitu arte, ohartarazpen hori egin gabe.
|
|
|
Etiketatzeari buruzko araudiak ez zuen aurreikusten elikagai jakin baten osagaien zerrendan nahitaez adierazi zenik aromen berariazko izena. Baliteke kafeina aroma gisa erabiltzea osagaien zerrendan ez agertzea; eta agertu behar lukeen kasurako, ez zen aipamen berezirik aurreikusi
|
eduki
handia izango balu. Estatu kide batzuetan, beren legeria nazionalak behartu egiten zituen ekoizleak substantzia hori zuten elikagaien etiketetan kafeina zegoela aipatzera, eta, kasu batzuetan, kafeina edukiaz ohartaraztera.
|
|
|
AEBetako adituek egindako azken ikerketa zientifikoek frogatu dute intxaurrek propietate onuragarriak dituztela, batez ere nutrizio aldetik duten osaeragatik. Adituen arabera, omega 3 eta omega 6 gantz azido asegabeen
|
eduki
handia dute elikagai horiek, kolesterol maila murrizten duten konposatuak. Fruitu lehorrek, gainera, bitaminak, mineralak eta antioxidatzaileak dituzte.
|
|
|
Soja oso elikagai osatua eta elikagarria da, eta, itsaskiarekin batera, balio energetiko handiagoko lekale lehorra da. Proteina
|
eduki
handia du, haragia baino handiagoa, eta, ondorioz, soja interes dietetiko eta nutrizional handiko landare jatorriko proteina iturria da. Era berean, zuntz asko ere badu.
|
|
|
Errezeta klasikoak koipe gutxi ematen du (0,5 g baino gutxiago produktuaren 100 gramoko), irina mantenugai horretan urria baita. Hala ere, adibidez, oliba olioa, gurina edo margarina sartuz gero, kaloria balioa eta koipe
|
edukia
handiagoak izango dira. Halaber, zuntz kantitatea handitu egingo da irin integrala erabiltzen bada.
|
|
|
Nahasketari beste elementu batzuk gehitu dakizkioke (arrautza zuringoa eta gorringoa, fruitu lehorrak, fruta pastak, txokolatea, kakaoa, kafea, esnea, esne gaina, irinak, marmeladak, zereal puztuak, likoreak, gelatina, kokoa, etab.).), uraz eta baimendutako gehigarriez gain. Gozoki horiek elikagai energetikoak dira, eta, nahiz eta gantz
|
eduki
handia izan, gantz azido asegabeek osatzen dute proportzio handiena (gantz onuragarria), erabilitako fruitu lehorretan ugariak baitira. Bestalde, turroi, mazapan eta girlatxe askoren orea egiteko erabiltzen diren oinarrizko osagaien artean ez da sartzen zeliakiaren kasuan kontraindikatuta dagoen osagairik (glutenarekiko intolerantzia, hau da, zenbait zerealetan dagoen proteinarekiko intolerantzia, hala nola garia, oloa, garagarra, zekalea eta tritikala gariaren eta ehunaren hibridoa).
|
|
|
Pipak, fruitu lehorren adibide gisa, mineralen eta oligoelementuen iturri dietetikotzat har daitezke. Potasioaz eta fosforoaz gain, fruitu lehor guztietan ugariak diren mineralak, pipak gainerakoekin alderatuta nabarmentzen dira burdina (6,4 g/ 100 g, gehienen bikoitza eta bakarrik sesamo hazien eta pistatxoen atzetik) eta magnesioa (387 mg/ 100 g,
|
edukirik
handiena) dutelako. Eguneko magnesio gomendioak 350 eta 450 mg bitartekoak dira; beraz, pipa eskukada bat edo bi behar dira muskuluak erlaxatzeko eta hezurrak garatzeko.
|
|
2004
|
|
|
Txorizoaren osaketan sodio
|
eduki
handia (1.060 mg/ 100 g) nabarmena da, gatz ugari erabili delako elaborazioan.
|
|
|
Beste muturrean kolesterolen (200 miligramo 100 gramoko) eta purinen
|
eduki
handia da (gure organismoan azido uriko bihurtzen diren osagai proteikoak).
|
|
|
Riazor-ek, aerobioetan, legeak onartutakoa baino
|
eduki
handixeagoa agertu zuen: horrek esan nahi du hotz katean haustura arin eta laburra jazo zela, produktua prozesatzean edo banakuntzan zehar.
|
|
|
Destilazioz diharduten instalazioetan isurketa gesala, funtsez araztutako ur bolumenaren halako zortzi edo hamarrekoa delarik, osmosi alderanztuz dabiltzan faktorietan hondakin bolumena txikiagoa da (arazturiko bolumenaren 2,5 3 aldiz baizik ez) baina gatz
|
edukia
handiagoa da, inondik ere.
|
|
|
Azpimarratzeko datua: gantz azido asegabeak dira nagusi (azido linoleikoa barne) aseen gainetik, hau da, erlazio egokia da gure sistema kardiobaskularrarentzat, kolesterol
|
edukia
handia bada ere (500 miligramo 100 gramoko).
|
|
|
Osasun eta nutrizio alorreko nazioarteko erakunde eta organismoek, urte askotan, arrautzaren kontsumoa seko mugatzen zuten gidak plazaratu zituzten, kolesterol
|
eduki
handikoa zelako: astean hiru gorringo baino ez, astebetean bi arrautza gehienez ere eta antzeko aholkuak ematen zituzten, gaitz kardiobaskularrei aurre egitearren, hiperkolesterolemia tratatzeko.
|
|
|
Beste ikerlan batzuek, berriz, gorringoaren lezitina
|
eduki
handiak, batetik, eta gantz mota desberdinen arteko erlazio osasuntsuak, bestetik, gure hesteetan kolesterolaren xurgapen txikiagoa eragiten dutela frogatu dute.
|
|
|
Teorian, zenbat eta proteina
|
eduki
handiagoa izan, orduan eta produktuaren kalitatea hobea dela pentsatzen da, baina proteinen kalitatea eta gehitutako haragizkoak ez diren proteina proportzioa ere kontuan hartu behar dira.
|
|
|
Fruta eta barazki ugari dituen dieta egiteak osasun ona izaten laguntzen du, ur, zuntz, bitamina, mineral eta substantzia antioxidatzaile ugari duelako.Uraren eta zuntzaren
|
eduki
handia, potasioa eta sodio ekarpen txikia ditu oinarri, batez ere, haren arazketa ekintzak. Horrela, egunero fruta eta barazkiak jateak gure gorputzean dauden gehiegizko likido eta toxinak ezabatzen laguntzen du.
|
|
|
Gatza gehituz, gaztaren zaporea indartu eta gehigarri horren propietate kontserbatzaileak aprobetxatzen dira. Gazta urtua, beraz, kaltzio eta proteina iturri ona da; hala ere, kaloria, gatz eta kolesterol
|
eduki
handia duenez, neurriz kontsumitu behar da edozein pertsonaren elikaduran, batez ere gehiegizko pisua, hipertentsio arazoak eta odoleko kolesterol edo triglizerido maila handia dutenen elikaduran. Baita haurrengan ere, horrelako produktuetara ohituegiak.
|
|
|
Gaztaz egindako esnekiak balio biologiko handiko kaltzio eta proteina iturri onak dira, baina gatz eta kolesterol
|
eduki
handia dute.
|
|
|
ADDENAKO txostenak dioenez, dieta batek banakakoa, orekatua eta askotarikoa izan behar du beti, eta bizimodu normala egiteko eta elikadura ohitura desegokiak hezteko edo zuzentzeko aukera eman behar du. Elkarte horrek gogorarazten du dieta hipoenergetiko anbulatorioen balio kalorikoak “egunean 1.200 eta 2.000 kilokaloria bitartean egon behar duela, gehiegizko pisu mailaren arabera energia
|
eduki
handiagoko edo txikiagoko dieta egiteko, elikadura behar baino zorrotzagoa egin beharrik gabe”. Kasu gehienetan, “energia murrizketa neurritsua gomendatzen da, pisua pixkanaka eta etengabe galtzea ahalbidetuko duena (0,5 kilo astean), eta pisu galeraren maila, neurri batean, pertsonak egiten duen jarduera fisikoaren mailaren araberakoa izango da”, gehitu du.
|
|
|
Guztira, 21 pistatxo lagin eta 38 kakahuete lagin jaso ziren. Aztertutako lau laginetan, legeriak onartutakoak baino aflatoxina
|
eduki
handiagoak hauteman zituzten, eta mailarik altuena pistatxo lagin bati dagokio: 84 µg/ kg B1 aflatoxina eta 15 µg/ kg B2 aflatoxina.
|
|
|
Azkenik, LIPIDIET proiektuak egiaztatu du elikadurak ematen dituen lipido batzuek Alzheimerra prebenitzen lagun dezaketela. Gantz
|
eduki
handiko dietak Alzheimerrerako arrisku faktore gisa identifikatu diren arren, frogatu da, halaber, lipido dosi espezifiko bat hartzea funtsezkoa dela gaixotasun horri aurrea hartzeko. Janez Potocnik zientzia arduradunarentzat, “adineko pertsonen elikadurari buruzko ikerketak aukera berriak irekitzen ditu gaixotasunak prebenitzeko eta osasun egoera eta bizi kalitatea hobetzeko”.
|
|
2005
|
|
|
Kaloria ugari ugariko esnekia da gurina (750 kaloria ehun gramoko), gantz
|
eduki
handia daukalako (produktuaren %83 eta %85, 5 artean).
|
|
|
Landarezko iturrietan aipatzekoak: lekaleak, fruitu sikuak, fruta lehortuak, orridun barazkiak burdina
|
eduki
handikoak dira baina ez da gure organismoarentzat metabolizatzeko egoki egokia, era ez heminikoan (ez hemo burdina) baitatza.
|
|
|
Dena den, gantz
|
eduki
handia dela medio, aipatu dugun kalori ekarpen handiegiaz gainera, digestio astuneko gerta dakieke urdaileko gaitzik, gibela delikaturik edo behazun xixkua nagi daukatenei.
|
|
|
Zaharkituriko disketearen ahizpa nagusiok, haiek baino sinesgarritasun handiagokoak dira eta 1.000 aldiz
|
eduki
handiagoa daukate.
|
|
|
Gantz
|
eduki
handienetako bat (%4, 1) baina ez dauka azukre soilik eta zuntz kopuru handiagoa du (%1, 7).
|
|
|
Balio dietetikoari dagokionez, zainzuri zurien eta berdeen arteko desberdintasunak nabarmendu behar dira. Oro har, mantenugai
|
edukia
handiagoa da zainzuri berdean zuriarekin alderatuta, baina azken hori ugariagoa da proteina eta azukreetan. Nutrizio arloko konpentsazioa kaloria gutxikoa da, 30 kcal/ 100 g inguru, eta mineral (potasioa, fosforoa, kaltzioa eta magnesioa) eta B taldeko bitamina (B1, B2, B3, azido folikoa eta C) ugari ditu, baita A eta bitamina antioxidatzaileak ere.
|
|
|
Auzi jartzailea, Bronx auzoko (New York) egoiliar bat, 56 urtekoa eta 123 kg koa. pisuzkoa zen, eta elikagai enpresei leporatzen zien osasun arazo ugari eragiten zituztela (obesitatea, diabetea, hiru infartu, odol presio handia eta kolesterol maila handia), 50 urtez baino gehiagoz etengabe jan ondoren. Barberrek argudiatu zuen elikadura kateek arduragabekeriaz jokatu zutela, gantz, gatz, azukre eta kolesterol
|
eduki
handiko elikagaiak prestatu eta saltzean, eta ez zela ohartu ere egin etengabe jateak arriskuak ekar diezazkiekeela etengabe jaten zituztenei. Produktu horiek ez etiketatzea eta nutrizioari buruzko informaziorik ez izatea funtsezkoa da haien erreklamazioan, kontsumitzaileen babesari buruzko oinarrizko araudia hausten baita produktuen arriskuei buruzko informazioa jasotzeko eskubideari dagokionez.
|
|
|
Nabarmentzekoa gatz asko dutenez, hipertentsioa dutenek edo likidoak atxikitzeko arazoak, ez kontsumitzeko edo gutxienez noizean behin. Gainerako mantenugaiei dagokienez, proteinak eta koipeak askoz
|
eduki
handiagoa dute atun freskoari dagokionez, ur galeragatik prozesatzean duen tokia; hau da, mantenugaiak gehiago daude kontzentratuak. Sukaldeko tresnak Kasu batzuetan, mugarria ordubetez mantentzen da gutxi gorabehera.
|
|
|
Alde batetik, elikagai galera horri zifrak jartzen dizkionean, nutrizio igurikimenak errealitatera egokitzeko aukera eman baitezake, eta tarte luzeetan landareak garraiatzeko denbora muga zentzuzkoak jartzeko aukera. Izan ere, espinakak dira nutrizio
|
eduki
handiena izatea espero den landareetako bat, bereziki folatoa, garagardo legamiarekin eta arkume gibelarekin batera mantenugai horretan eduki handiena duen elikagaietako bat. Folatoa funtsezkoa da odoleko globulu gorriak eratzeko eta zelulak hazi eta zatitzeko.
|
|
|
Alde batetik, elikagai galera horri zifrak jartzen dizkionean, nutrizio igurikimenak errealitatera egokitzeko aukera eman baitezake, eta tarte luzeetan landareak garraiatzeko denbora muga zentzuzkoak jartzeko aukera. Izan ere, espinakak dira nutrizio eduki handiena izatea espero den landareetako bat, bereziki folatoa, garagardo legamiarekin eta arkume gibelarekin batera mantenugai horretan
|
eduki
handiena duen elikagaietako bat. Folatoa funtsezkoa da odoleko globulu gorriak eratzeko eta zelulak hazi eta zatitzeko.
|
|
|
Estatu Batuetako Nekazaritza Ikertzeko Zerbitzua (ARS, ingelesezko sigletan) ilar transgeniko mota berri bat probatzen ari da, muturreko ingurumen baldintzekiko erresistentzia handia duena, «Specter» izenekoa. Genetikoki eraldatutako barietatearen beste ezaugarri bat proteina
|
eduki
handia da, eta, ondorioz, oso landare erabilgarria da etxeko abereak elikatzeko. ARSren arabera, «Specter» ilarrek lekale freskoak emango dizkiete eskualdeko abeltzainei eta nekazariei, hala nola Ozeano Bareko iparraldeko estatuei.
|
|
|
Aranpasen kasuan, kopuru interesgarriak izateaz gain zuntz disolbagarria eta disolbaezina, hesteetako jarduera estimulatzen duena (16 g) zuntz (jan daitekeen 100 g bakoitzeko), beste osagai batzuk dituzte modu naturalean, sorbitola bezala (alkohol gutxiago ematen duen azukrea) azukre arruntak duen energia) edo hidroxifenilxantinaren deribatuak, berez iragaitea estimulatzen dutenak. Bestalde, sagarra
|
eduki
handiko fruta da. zuntz disolbagarrian eta disolbaezinean (2,3 g 100 g ko jangarria), baina ez da aranpasa ere iristen.
|
|
|
Gainera gantzaren kalitateagatik nabarmentzen da, omega gantz azidoetan kontzentratua. baita proteina
|
eduki
handiagatik ere, %17 inguru, eta bitamina eta mineral aniztasunagatik. Bitaminen artean hauek daude:
|
|
|
Doktorea Alison Field ek (Bostongo Haur Ospitalekoa, Massachusetts), txostenaren koordinatzaileak, adierazten du nerabeek gehien erabiltzen dituzten produktuak irabiatuak eta proteina hautsak, kreatinina, aminoazidoak, HMB edo DHEA motako metabolitoak, hazkuntza hormonak eta esteroide anabolizatzaileak direla. «Proteina
|
eduki
handiko hautsak edo irabiakiak kaltegarriak izan daitezke, baina esteroide anabolizatzaileek atrofia erreakzioak, giltzurrunen edo gibelaren toxikotasuna eta istripu kardiobaskularren arriskua eragin ditzakete», dio adituak. Fieldek azpimarratzen du kreatinina haragi gorrien eta arrainen mantenugaien artean dagoela.
|
|
|
Fosfato irenste handiek (dieta hiperproteikoetatik abiatuta, eskuarki) kaltzio xurgapena murriztu dezakete, eta, epe luzera, hezur deskaltzifikazioko arazoak eragin ditzakete. Izan ere, proteina
|
eduki
handiko elikagaiak, oro har, fosforo asko izaten dute (proteina gramo bakoitzeko 15 mg fosforo inguru kontsumitzen dira). Haragi kontsumo handia, azido urikoa sortzen laguntzen duena, landare jatorriko soja proteina baino deskaltzifikatzaile handiagoa da.
|
|
|
Johannesburgen lan antolamendu instituzional berri baten," Gobernu Erregionalen Foroa Garapen Iraunkorrari buruz" izenekoaren hozia sortu zen. Foro horrek bere adierazpen politikoa ere izango zuen," Gautengeko Adierazpena" 5 izenekoa, eta haren bidez munduko erregioek, denak bat eginik, asmoa erakutsi zuten iraunkortasun kontzeptuari
|
eduki
handiagoa emango zioten elementuak bilatzeko lana sakontzeko, munduko herriei nazioarte mailan merezi duten garrantzia emanez betiere. Esaten ari garen bezala, mugimendu horretan EAEk partaidetza aktiboa izan du, eta Donostian bertan egin zen bigarren topaketan aitzindari izatera heldu zen.
|
|
|
– Har ezak gai errazago bat, Leon. Ez
|
daukak
handienekin lehiatzen ibili beharrik.
|
|
|
Lemakanarik gabeko batela aukeratua nintzen, ez
|
neukan
handiagoren beharrik, nik beste bazterra jo eta mendiz hiriburura pentsatzen nuen, banituen telefono zenbaki batzuk eta gordeko ninduten nonbait oldarra baretu arte. Baina zoro hark itsasoz nahi zuen, nonbait.
|
|
2006
|
|
|
Elikagaiaren 100 gramoko, 500 mg-tik gora daukaten elikagaiak sodio
|
eduki
handikotzat hartzen dira.
|
|
|
Erne ibili ogiarekin, gatz
|
eduki
handiko jangai ohikoa da eta.
|
|
|
Entsaladak berez osagai nagusia duen barazkiak hamaikatxo bertute iturri dela erakutsi du: zuntz, bitamina eta mineral
|
eduki
handia, kaloria gutxi gutxi eta organismoa hidrataturik mantentzeko ahalmen paregabea.
|
|
|
Uda partean kontsumitu ohi ditugun aurretiaz prestaturiko elikagaiek fosforo
|
eduki
handia dute: hori, giltzurrun osasun on ona ez duten pertsonentzat arriskutsua izan liteke.
|
|
|
Gogoan izan dezagun distirak edo kolore gorri bizi biziak ez du esan nahi produktu horren kalitatea hobea denik eta, era berean, flaskoan marrubi pusketak (edo, areago, marrubiak osorik) agertzeak, berez, ez duela adierazten fruta
|
eduki
handiagorik.
|
|
|
100 gramoko) eta proteina
|
eduki
handi batetik (14 g.
|
|
|
arrain zuriek ez bezala, urdinek purina
|
eduki
handia dutenez, hiperurizemia eta hezueria kasuetan ez da komeni arrain urdina hartzea.
|
|
|
sabelari dagokion arrainaren zatia.
|
Eduki
handia du koipetan; beraz, plantxan edo labean egin ohi da. Erabilienak hegaluzea eta legatza.
|
|
|
“Landare koipeak” eta hidrogenatuak eta partzialki hidrogenatuak, opil industrialetako produktuetan ohikoenak dira. Beraz, ez da komeni horrelako elikagaiak gehiegi kontsumitzea, eta saiatu behar da prestatutako opilgintzako edo gozogintzako beste produktu batzuekin ordeztea etxean, nahiz eta kaloria
|
eduki
handia izan, koipe osasungarriekin presta daitezke, adibidez, oliba olioa edo ekilore olioa. eta fruta eta esnekiak bezalako osagai osasungarriak izan ditzakete.
|
|
|
Ibai lanproiaren oso antzeko itxura du, eta larruazal muki toxikoa du, eta kozinatu aurretik, larruazalarekin batera kendu behar da. Osaera elikagarri berezia Lamprea gantz
|
eduki
handiko arrain urdina da. Arrain urdina denez, bere gantz bereizgarriak omega gantz azidoak dira, kolesterol maila eta triglizerido plasmatikoak murrizten laguntzen dutenak eta, gainera, odola jariakorrago bihurtzen dutenak.
|
|
|
Aditu horiek, gainera, elikagai industrian eta kosmetikan interesa duten polimero batzuk aurkitu dituzte, emultsionatzaileak, egonkortzaileak eta likatsuak baitira. Gehigarri horien berezitasuna beren portaera fisiko kimikoa da, azidotasun edo gatz
|
eduki
handiko produktuetan bere horretan mantentzen baititu, sintetizatzen dituzten bakterioak muturreko inguruneetara ohituta baitaude. Polimero horietako batzuen konposizioan fukosa izeneko karbohidratoa dago, kosmetikan erabilpen interesgarriak dituena eta sintesi kimikoaren bidez lortzea garestia dena; beraz, ikertzaileek aztertuko dute ea polisakaridoetatik erauztea errentagarria den.
|
|
|
Mineralen artean, potasioa, fosforoa eta magnesioa, ordea, kantitate ertainetan aurkitzen da beste arrain batzuekiko. Aldiz,
|
edukia
handia da marraren sodioa beste arrain batzuen aurrean miligramo sodio kada100 gramoko. Hala ere, kopuru hori 3 aldiz txikiagoa da arrain kontserbek duten sodio kantitatea.
|
|
|
Ikertzaile suitzarrek frogatu dute txokolate beltza maiz jateak arteriei mesede egiten diela eta gertaera kardiobaskularrak prebenitzen dituela. Zientzialarien arabera, kakao
|
eduki
handia du, eta horregatik ikusten dute txokolate beltza kontsumitzen duten erretzaileek babes gutxiago odol hodien funtzio endoteliala. Zuricheko Unibertsitate Ospitaleko Roberto Cortik dio kakaoak plaketen aurkako agente gisa jokatzen duela eta odol hodietan tronboak sortzea saihesten duela.
|
|
|
Fruta honek kaloria gutxi ditu, fruta gehienek bezala, eta ez da nabarmentzen mantenugai askorengatik beraz, komeni da beste fruta batzuekin konbinatzea, elikagaiz aberasten baitute. Bada beste pitahaya mota bat, gorria,
|
eduki
handiagoa duena bitaminan eta karbohidratoetan txikiagoa. Pitapago horiak obalo forma du eta, izenak adierazten duen bezala, horia helduz gero, hasieran berdea da.
|
|
|
Osasunari dagokionez Edozein adinetako pertsona osasuntsuentzat da gomendagarria, baldin eta haragi horren kantitatea eta maiztasuna neurritsua izatea. Haragia arkumeek nutrizio ezaugarri interesgarriak dituzte, baina koipe
|
eduki
handia. Horregatik, soberakina dagoenean pisua edo kolesterol arazoak edo triglizerido handiak kontrolatu behar dira kontsumitu eta gantz gutxiagoko atalak aukeratzen saiatu (hanka, adibidez).
|
|
|
Patataren antzeko osaera du, baina energia
|
eduki
handiagoa.
|
|
|
Haragia, berriz, zuria da, laranja ukituarekin. Gozoa eta energetikoa Boniatoaren osaera ere patataren antzekoa da, baina energia
|
eduki
handiagoa du, eta karbohidrato konplexuek (almidoia) eta azukreek zehazten dute, gehienbat. Azken horiek zapore gozo nabarmena dute.
|
|
|
Cherry tomateak zuntz eta mineralen iturri interesgarria dira potasioa eta magnesioa eta bitaminak; horien artean, C, E eta A probitamina nabarmentzen dira. Gainera, karoteno
|
eduki
handia dute, besteak beste, likopenoa. tomateei kolore gorri bereizgarria ematen dien pigmentu naturala.
|
|
|
tomateei kolore gorri bereizgarria ematen dien pigmentu naturala.
|
Eduki
handia C eta bitaminei eta karotenoei esker, barazki hori antioxidatzaile iturri garrantzitsua da. Aldi berean platerak elikatzen eta alaitzen ditu Cherry tomateek kolore eta aroma ukitua ematen diote era guztietako platerak:
|
|
|
Olioen eduki fenolikoa 2,7 miligramo zen olio kilogramo bakoitzeko, 164 miligramo kilo bakoitzeko eta 366 miligramo kiloko. Polifenol
|
eduki
handiagoko olioa hartu zuten parte hartzaileek" ona" (HDL edo dentsitate handikoa) izeneko kolesterola gehiago handitzen zuten. Triglizeridoak gutxitu egin ziren kasu guztietan, eta oxidazio estresaren markatzaileek are gehiago murriztu zituzten kontsumitutako olioaren eduki fenolikoaren proportzioa zenbat eta handiagoa izan.
|
|
|
Horrek desabantaila nabarmena dakar, erosotasunaren bilaketa hori etengabe sartu baita gure gizartean. Mundu osoan koipe eta azukre
|
eduki
handia duten elikagaietarako elikagaien trantsizioa azkartu ahala (oso atseginak ahosabaian, testura bigunekin, hala nola opilak edo jaki prestatuak, snack ak), arriskua dago fruta eta barazkiak baztertuta geratzeko pertsonen elikaduran. Orduan, zergatik ez da fruta eta barazki gehiago kontsumitzen?
|