|
2007
|
|
|
ko tuaregek elur izen asko
|
edukitzeak
sortuko zukeen harridura, eta filosofia). Hizkuntzaren pentsamenduan eraginaren ebidentzia eta ebidentzia artean, ez da dudarik, mundu ikuskera exotiko irribarregarri anitz amestu dela.
|
|
2008
|
|
|
Orbea muruatarrei dagokienez, hiru anaiek bete zituzten udal karguak 1840tik 1876 bitartean. Azken hamarkada horretako udal hauteskundeei buruzko emaitza zehatzik ez denez gordetzen, ez
|
daukagu
sortu ahal izan ziren kandidaturen berririk. 1864an sufragioa zertxobait zabaldu bazen ere, eibartarrik gehienek boto eskubiderik gabe jarraitzen zuten, eta euren artean bereziki hiriguneko armaginek.
|
|
2011
|
|
|
ez da estrategia berezirik garatu taldeko langileakInterneten garrantziaz jabetu daitezen. Eitb.com eko langileen ustez «pentsamoldealdaketa behar da» web orrialdearentzat esklusiboki landutako
|
edukiak
sortu etainformazioaren alorrean hiru hedabideetatik sarekoa lider bihurtzeko.
|
|
|
2011ko martxoaren hasieran abiatutako ETBleko Ibil2d saioan oinarritutaEITBk martxan jarri duen esperientzia aitzindaria nabarmendu behar da. Euskadikoibilbideei buruzko gune hau taldearen
|
edukiak
sortzeko laborategiaren (Edukilab) emaitza da, eta, horren bidez, EITBk Internet eta telebista kontsumoan esperientziaberriak eskaintzen dituzten transmedia formatuak garatzeko apustuan aurrera egindu. Ibil2d saioak soilik webgunerako pentsatutako eta ekoitzitako eduki bereziakditu, eta saioaren blogak24 ibilbideak GPSn deskargatzeko aukera ematen du.Gainera, erabiltzaileak saioan agertzen diren tokiei buruzko informazioa birtualkikontsulta dezake Internetera konektatutako gailuen bidez, proiektu honek ErrealitateHandituaren teknika erabiltzen baitu.
|
|
|
Ekipamenduak digitalizatzeko oinarrizko eta funtsezko pausoaz gain (DIGIbat), taldeak webgunearenplataforma editorialean jarri du arreta, eta ContentManager System (CMS) hobetzekourratsak egin dira (4.8 irudia). Tresna horrek Eitb.com en ekoizpen fluxua kudeatzeaahalbidetzen du?
|
edukiak
sortzea, lotzea eta gordetzea?, erabiltzen dituenmultimedia materialak, testua, audioa, bideoa, argazkia, konbinatzeko logika erabilita.
|
|
|
Oinarrizko definizio hau abiapuntu hartuta, konbergentzia prozesu orosistematikoa da definizioz eta mailaka daiteke?, konbergentzia gertatu ondorenEITBren
|
edukiak
sortzeko eta hedatzeko estrategiak aztertzen ditu atal honek. Eremuhorren banakako azterketa planteatzen duen arren, ez du gainerako esparruekikoartikulazioa alboratzen, aipatutako arrazoiak direla-eta.
|
|
|
Eskema horiek oinarri biologikoaren eta esperientziaren arteko elkarreraginetik sortzen dira eta egonkorrak dira, epe luzeko oroimenaren gordailuan gordetzen baitira. Biziraupenerako positiboak diren bereizgarriak gehiegi edo gutxiegi garatuak
|
edukitzetik
sortzen dira nortasunaren nahasteak. Horrela, nortasunaren mendeko nahastea duenak gehiegi erabiltzen du «bera ahula dela eta besteen beharra duela» azpimarratzen duen eskema, eta oso garatua dauka maitasuna eta laguntza galtzeko beldurra.
|
|
|
Izan ere, emakumeengan ez dira sustatzen autonomiarako jarrerak, jokabide pasiboak eta mendekoak baizik. Gehiegi babesten duten gurasoak
|
edukitzeak
sor dezake haurraren mendetasuna, ahula eta zaurgarria dela pentsarazten baitiote haurrari. Amak eskaintzen duen babesaren eta haurraren mendetasunaren artean erlazioa dago (Kagan, Moss eta Sigel, 1960).
|
|
|
Beste sexuko gurasoarekin gehiegi erotizatutako harremana
|
edukitzetik
sortua da histeria. Besteen afektua erakartzeko erakargarritasun fisikoa agertu behar dute haien aurrean.
|
|
2012
|
|
|
Eta horrek esan nahi du bereziki euskarazko adierazpen kulturalak babestubehar direla; hain zuzen ere, euskal kulturaren gutxiagotasun edota mendekotasunegoera gainditu beharra dagoelako. Zentzu horretan, gaztelaniaz, frantsesez edobeste hizkuntza batzuetan ari diren komunitate linguistiko eta kulturalek onartu eginbehar dute euren hizkuntza eta kulturek badutela munduan zehar nork babestueta indarra eman; euskarak, ordea, Euskal Herrian bakarrik
|
dauka
sortzeko etabirsortzeko aukera. Euskara da herri honetako berezko hizkuntza, eta beronengarapenaren aldeko ahalegina egitea dagokio balizko Euskal Estatu bati.
|
|
|
Beste aldetik, hedabideak erakarri nahi dituen hartzaile berriak gizarte segmentu jakin batekoak direnean, horiekiko
|
edukiak
sortuko ditu erredakzioak. Adibidez, gazteengana heltzeko albisteek zinema, musika kontzertuak eta informatika gaiak lantzen dituzte.
|
|
2015
|
|
|
Ikerketa ildo hori azkenaldian horrenbeste hazi izana Web 2.0ren etorrerarekin lotu behar da. Internetberriak erabiltzaileei
|
edukiak
sortzeko ahalmena eman die. Orain arte, produktu, erakunde edo gai bateninguruan gizartearen iritzia inkesten eta arreta zerbitzuen bidez bildu izan da, baina horrek erabiltzaileaeta enpresaren zuzeneko harremana eskatzen zuen.
|
|
|
(5) Ikus entzunezko
|
edukiak
sortu eta partekatzen badituzte, zein motako edukiak dira gero internetenpartekatzen dituztenak?
|
|
|
Jakina denez, azken hamarkadetan kazetaritzako
|
edukia
sortzeko bideak eta moldeak aldatu egin dira, baita audientziak kazetaritza edukietara sarbidea izateko bideak ere (Liuzzi, 2015: 108).
|
|
|
Web 2.0 ideiaren gakoa hau da: Internet erabiltzailea pasiboa izan beharrean (irakurle edo entzule bakarrik),
|
edukiak
sortzen hasten da (bai bere blog edo webgune propioan, edo beste batek sortutako guneetan, adibidez bere iritziak edo bideoak bidaliz). Sare sozialen hedapenak jendearen arteko erlazioa eta partizipazioa bultzatu du.
|
|
|
Egoera berrira moldatzeko zailtasunen gainetik, programazio sailetako profesionalek badakite paradigma aldaketa honek lanerako sekulako aukerak ematen dizkiela.
|
Edukiak
sortzen direnetik, ekoizpen prozesuan sartu eta hortik aurrera jendearekin kontaktatzen duten arte luzea bezain aberatsa dela ibilbidea. Ikus entzunezko industria bera jabetu da egungo edukietan txertatu behar direla jendeak hain garrantzitsuak kontsideratzen dituen multimediatasuna, interaktibitatea eta kontakizuna garatzeko eta gero zeharkatzeko aukera desberdinak.
|
|
|
Transmedia dokumentala genero gaztea denez, ulertzekoa da oraindik ere erabiltzaileei
|
edukiak
sortzeko bideak apalago zabaldu izana; baina ziur asko, garatuko dira proposamen ausartagoak ere, eta aurrerago ikusiko dugun moduan, abian dira jada edukiak sortzeko proposamen interesgarri askoak egin dituzten transmedia dokumentalak.
|
|
|
Transmedia dokumentala genero gaztea denez, ulertzekoa da oraindik ere erabiltzaileei edukiak sortzeko bideak apalago zabaldu izana; baina ziur asko, garatuko dira proposamen ausartagoak ere, eta aurrerago ikusiko dugun moduan, abian dira jada
|
edukiak
sortzeko proposamen interesgarri askoak egin dituzten transmedia dokumentalak.
|
|
|
ikus entzunezko ekoizpenen bilduma (on line), eskuko telefonoentzako aplikazioa (besteak beste, alzheimerdunak zaintzen dituzten pertsonak kontaktuan jartzeko), Youtube ko kanala (www.youtube.com/lesveusdelamemoria), edo Facebook kontua (https://www.facebook.com/lasvocesdelamemoria/, fref= ts). Horien bitartez erabiltzaileen parte hartzea ez da bereziki sustatzen,
|
edukiak
sortzeko aukerarik ez baita garatu, nahiz eta edukiak partekatzeko, edo edukiei buruzko iritzia emateko aukera eskaini. Izan ere, erabiltzaileen parte hartzea bultzatzeko bestelako bide bat sustatu du dokumental honek:
|
|
|
DocuMedia egitasmoaren ekoizpenetan baliabide grafiko bisualak asko landu dira, eta informazioa eskaintzeko infografia aberatsak osatu dira, besteak beste. Edonola ere, erabiltzaileek
|
edukiak
sortzeko aukerarik ez da eskaintzen, nahiz eta halako dokumental konplexuan zehar nabigatzeko erabiltzaileen parte hartzea eta inplikazioa ezinbestekoa izan. DocuMedia egitasmoak, bestalde, badu Facebook kontua (https:// www.facebook. com/ documedia.unr/).
|
|
|
Parte hartzeari dagokionez, «05 Involúcrate» atalean edukiak partekatzeko deia egiten da. Hortaz,
|
edukiak
sortzeko proposamenik ez du egiten, baina, erabiltzaileak edukiak partekatzera bultzatzeko atal berezitu bat sortu du (dirudienez, arrakasta izan du, 10.000 erabiltzailetik gora partekatu dituztelako edukiak).
|
|
|
Beraz, kazetari ikertzailearen rolari eutsi diote transmedia dokumentalaren diseinua egituratzerakoan. Erabiltzaileari
|
edukiak
sortzeko eta adarkatzeak garatzeko aukerarik ez diote eman, antza denez, kazetariaren begirada horri lehentasuna eman diotelako.
|
|
|
Bestetik, «Explora media» atalean ere joera bera erabili da. Azkenik, ahots aniztasuna ugaltzeko bideak ere ireki ditu egitasmoak, besteak beste,
|
edukiak
sortzeko plataformak eskaintzen direlako. «Participa» eta Wikiproyecto ataletan erabiltzaileen ahots sareak eraiki dira, irekiak, eta hierarkiarik gabe antolaturikoak.
|
|
|
Jenkins, Ford eta Green-ek (Jenkins et ali, 2015: 177) gogorarazi bezala, parte hartze esanguratsua da jada nabigazio ibilbideak erabakitzea, edukiak partekatzea, edota edukien inguruko iritzia ematea (nahiz eta erabiltzaileek
|
edukirik
sortu ez). Nolanahi ere, transmedia dokumentaletan erabiltzaileek sorturiko edukiek garapen txikiagoa izan arren, transmedia ekoizpenek baliabide ugari dituzte erabiltzaileei edukia sortzeko aukera emateko, erabiltzaileei hari narratiboan korapilo berriak egiteko aukera emanez, edo adarkatze berriak eraikitzeko baliabideak eskainiz.
|
|
|
177) gogorarazi bezala, parte hartze esanguratsua da jada nabigazio ibilbideak erabakitzea, edukiak partekatzea, edota edukien inguruko iritzia ematea (nahiz eta erabiltzaileek edukirik sortu ez). Nolanahi ere, transmedia dokumentaletan erabiltzaileek sorturiko edukiek garapen txikiagoa izan arren, transmedia ekoizpenek baliabide ugari dituzte erabiltzaileei
|
edukia
sortzeko aukera emateko, erabiltzaileei hari narratiboan korapilo berriak egiteko aukera emanez, edo adarkatze berriak eraikitzeko baliabideak eskainiz.
|
|
|
Azkenik, Gazteak sustatu du balizko prosumitzaileak
|
edukiak
sor ditzan. gaztea. eus webgunea eta Gaztea Youtube kanala erabili ditu horretarako. Ildo horretatik joan dira azken urteotan abian jarri dituen Destination Euskal Herria eta Youtuberrak proiektuak.
|
|
|
Dokumental interaktiboetan, berriz, proiektuaren fase guztietan esku hartzen du audientziak, rol aktibo bat bere gain hartuz: ekoizle bihur daiteke diru ekarpena eginez,
|
edukiak
sor ditzake eraikitzen ari den proiektu dokumentalean bideoak gehituz, edo banatzailearen marketin lana egin dezake blogosfera eta sare sozialetan proiektua ezagutaraziz. Izan ere, gune interaktiboetan erabiltzaileak ikuslea ordezkatu du.
|
|
|
Ekosistema eraberritu horretan badira indartu diren joera batzuk, esaterako, Interneten zentralitatea, medioen hibridazioa, igorle hartzaile ardatza lausotzea eta eragile berrien agerpena, kontsumo era emergenteak (moduetan, helburuetan eta baliatzen diren tresnetan) eta erabiltzaileen arteko elkarreragina. Sakoneko aldaketa horiek ondorio zuzen zuzenak dauzkate, besteak beste, ikus entzunezko
|
edukiak
sortu, bideratu eta erabiltzaileen esku jarri nahi dituzten eragileengan.
|
|
|
Hortaz, mobilizazio bati transmediatasuna eransteko, gizarte mugimenduetako komunikatzaileen zein komunikazio taldeen trantsizio bat behar da. Nagusiki
|
edukia
sortzeaz arduratzetik, sortzeaz gain, sarean dauden mugimenduak eragitera, edukia iragaztera, remix ak egitera edota hedapena lantzera pasatu beharra daukate.
|
|
|
Ikuspuntu ezberdin eta pertsonala: mugimenduak sortutako edukiak argitaratzeaz gain, mobilizazioko partaide fisikoek eta birtualek ere
|
edukiak
sortzea eta argitaratzea lortzen du, horrela, diskurtso koherente eta askotarikoa osatzea.
|
|
|
lineala telebistarako, eta interaktiboa laborategirako. Horrela, egindako lanak sailka daitezke
|
edukiak
sortzeko azken urteotan eman dituzten urrats gakoen arabera: doku web edo webdoc (Fracking8, JFIK sombras de un magnicidio9), interaktiboak (Estafeta 110), datu kazetaritza (Caídos en el Muro11), live events, informazioaren tratamendua sare sozialetan, eye candy, gamifikazioa, eta transmedia ekintzak (MonteLab12).
|
|
|
Hala, posible da bereiztea «polibalentzia mediatikoa»? kazetariaren gaitasuna hedabide batean baino gehiagotan
|
edukiak
sortzeko (prentsa idatzia, irratia, telebista, Internet)?, «polibalentzia funtzional» edo «polibalentzia teknologikoa», kazetaria hainbat (dokumentazioa, maketazioa eta edizioa, soinu grabazioa, filmatzea, etab.)?, eta «polibalentzia tematikoa», kazetaria ondo trebatuta dago egunerokotasun informatiboko edozein gai tratatzeko, berdin dio zein alorretakoa den: kultura, politika, ekonomia, kirola, etab.?.
|
|
|
Edukilab proiektuak programetarako ideiak sustatzen ditu, eta abiapuntua hauxe da: EITBk premia du ez soilik telebista eta irrati gailuetan egoteko, baita Interneten ere; beraz, cross media
|
edukiak
sortzeko laborategi gisa funtzionatzen du (Larrondo, 2012). Alor horrekin lotuta, badira tailer eta ikastaroak ere, esaterako, Kazetaritzako Tailer Integratua (2011/ 2012, Pompeu Fabra Unibertsitatea) edo Poynter Institute Reporting Across Platforms.
|
|
|
Broadcasting a (hau da, batek informazioa ematea hainbati) eta halako kontzeptuak ahuldu egin dira, eta, gaur egun, informazioa zatikatu, egokitu eta hobetu, eta banakako mezuak zein mezu kolektiboak bidaltzen dira, askotariko plataformen eta sare sozialen bitartez. Audientziaren zati handi batek, gainera,
|
edukiak
sortzen parte hartu nahi du; edukiekin interakzioa izan, eta, are, haien historia aldatu (Peñafel, 2015: 86).
|
|
|
eduki asko eta asko sortu eta presentzia lortu zuten telebistan, irratian, prentsan, blogetan eta sare sozialetan, Kataluniaren independentziaren alde edo aurka. Twiterreko eta Facebookeko erabiltzaileek sorturiko traola ugarik munduko joera handienetarikoak izatea lortu zuten,
|
edukiak
sortzearen poderioz: #Eleccionescatalanas, #GuanyemJunts eta #SomriureCUP.
|
|
|
Prosumitzaileen parte hartzeari eta jardunari esker, hauteskunde egun osoan zehar sortu ziren edukiak, bai bozketaren aurretik, bai bozketaren ondotik. Izan ere, askotariko
|
edukiak
sortu zituzten: ikus entzunezkoak, testuak, infografiak, memeak20 eta aplikazioak, hainbat estilotan (umorezkoak, dramatikoak eta are poetikoak).
|
|
2017
|
|
|
|
Edukiak
sortzeko eta berauek partekatzeko maiztasuna, dela norberak grabatutakoak, dela egindako remix ak.
|
|
2019
|
|
|
Ipuina hitzaren zentzu
|
edukitik
sortzeak bere poesia izaera nabarmentzen du: hitza muin muineansortzaile da, eta narrazio ekintza, narrazioa bera, sorkuntza, bere horretan.
|
|
|
–narratiba? (, narrative?) hau da, pertsonaien
|
edukia
sortzeko, inprobisazioak, pertsonaien biografiak eta elkartu egiten dituguneangertatzen diren istorioak,, euren arteko gatazkak eta harremanak, baita euren bizitzako gertakarierrealak ere, orain aldikoak, iraganekoak eta oroimenean daudenak?. Askotan, Leigh en filmetan, Another Year (Leigh, 2010) filmean adibidez, pertsonaiek, filmeko argumentuan agertzen ez direneuren iraganeko pertsonei buruz egiten dute berba, baina nahiz eta pertsona hauek filmean ezagertu, bai agertuko dira aurre entseguan sortu duten euren, biografian?.
|
|
|
Entseguetan, pertsonaien bizitzaren errealitate sentsazioaren alde egiteko ahal den guztiaegiten da, baina inprobisazio figuratiboak ezin direnean egin, Leigh ek, inprobisazioeskematikoak? planteatuko ditu
|
edukia
sortzeko, adibidez, guraso eta seme alaben artekoharremanak lantzeko edo bikote baten harreman sexualak lantzeko eta abar. –Inprobisazioeskematikoak?
|