|
2000
|
|
|
Zerrenda ia Francoren heriotza bera arte luza daiteke, gerra ondorengo atzerria hirurogeiko hamarkadan sortutako mugimendu berrien olatuekin nahastuz, batik bat ETAren sortzearekin. Orokorrean, aldizkari hauek, planteamendu kulturalak gehienetan bigarren plano batean utzita,
|
eduki
eta helburu politiko oso zehatzak zituzten. Horien helburu nagusia Hegoaldean argitaratu ez zitekeena ateratzea zen, eta horrek komunikabide berrien kalitatea gutxitzea suposatu zuen normalean.
|
|
|
Hasian hasi, ingurukoa oinarri: non jarri eta zertarako erabili (herri, auzo, unibertsitate, ikerketa zentroak...), zer
|
eduki
eta nola erabili (liburuak, ikus entzunezkoak, aldizkariak, egunkariak eta bestelako euskarriak) eta norentzat jardun (jende xehea, espezialistak, jendarteko zabala...).
|
|
2001
|
|
|
Esperientzia pilotuak definizioz eredu bat dira, besteak beste, planteatutako ideiak eta metodologiak egokiak direnentz aztertzeko eta frogatzeko. Abian jarritako prozesuak kate baten lehenengo begiak direla susmoa
|
daukat
eta plan pilotuak burutu ondoren egokitasunari eta emaitzei buruz gogoeta egin barik herrestan etorriko direla ondorengoak. Bigarrenik, plazan dagoen nahasmendua aipatuko nuke.
|
|
|
Era berean, erdal herrietako jende horrengan liburu gairik bazegoela berehalaxe ikusi nuen. Baina euskarazkoekin nahiko lana
|
baneukala
eta nire buruari atzeraka tiratzen nion.
|
|
|
Eta ez hori bakarrik.
|
Edukien
eta testuen gain kontrol zuzena izan behar duela aginte zentralak.
|
|
|
Azken uneotako kritikarik gehienak irakaskuntzan kurrikulumari,
|
edukiei
eta irakasmaterialei zuzenduak dira; zehatzago, ingurunearen trataerari, espreski, geografia eta historia. Aldizkari honetako bertako 1996ko 93 zenbakian Imanol Murua Uriak ikerketa exhaustibo bat egin zuen eta bertan garbi gelditu zen hainbat testuliburuk zein eskas tratatzen zuen Euskal Herria bai bere historian eta bai bere lurretan.
|
|
|
zuzenak, agerian daudenak, eta zeharkakoak, erritmo sakonean oroen subkontzientean higadura sakona eragiteko modukoak. Bizi baloreak ere mendratuz eta ahituz doazelarik, euskararen berreskurapena, ezinbestean, haiei uztarturik dakusat sormenean;
|
edukiez
eta moldez egun munduak behar duenbe rdintasunberezitasunelkartasunezko ildotik. Hor erakutsi behar dugu nor garen.
|
|
|
3. Galdera horren erantzun egokiak euskalgintzarako irtenbide magikoa ekarriko luke. Panazea horiek asmatu ez direlakoan, orokorregi ikusten dut nik horren
|
edukia
eta laburrean mamituko dut.
|
|
|
Horrela, bi ikuspegiek, isolazionistak eta misiolariak —itxuraz hain desberdinak—, azpian zegoen sinesmen komun bat islatu zuten: EEBBek munduko gobernu sistema hoberena
|
zeukatela
eta gainerako gizateriak bakea eta oparotasuna eskuratuko duela diplomazia tradizionala uzten baldin badu eta, estatubatuarrek egiten duten moduan, demokrazia eta nazioarteko zuzenbidea gurtzen baldin baditu.
|
|
2002
|
|
|
PPz ez dago zer esan handirik, berauek, bai Euskal Autonomia Erkidegoan eta bai Nafarroan, beti argi utzi baitute beren antieuskalduntasuna. Bestalde, Espainian botere zentrala
|
daukate
eta begien bistan dago Euskal Herriak lortuko lituzkeen eskumen handiagoak berek galdu lituzketela. Hori dela eta, boterera heldu zirenetik, jo eta ke aritu dira espainolen artean nazionalismo erreakzionarioenaren haziak ereiten, frankismo garaiko balioak eta nostalgiak berpizten, jende horien iritzi publikoa edonolako joera federalistaren kontra ager dadin, eta joko horretan, botorik ez galtzeko, PSOE bera bete betean harrapatu dute.
|
|
|
Badira urtehonda rretan balantzea egiteko tenorea gogotsu hartzen dutenak. Erabaki sendoa, nonbait, horiena, aurten zer egin duten on eta zer burutu duten oker, bizitzaren kontu korrontean sartzeko,
|
eduki
eta zor alderdi bitasunean kokatzeko.
|
|
|
Garrantzi handikotzat jotzen dut Erasmus bezalako ikasleen elkartrukerako programetan parte hartzea. Hezitze balio izugarria du beste unibertsitateetan ikasteak, zeren hainbat herri eta kultura ezagutzeko aukera emateaz gain, beste hezkuntza sistemek eskaintzen dituzten
|
eduki
eta irakasteko modu desberdinetara irits baitaiteke horrela. Horretarako, baina, beharrezkoa da herri horretako hizkuntza ezagutzea; gutxienez, nazioartean gehien erabiltzen den hizkuntza ezagutu da.
|
|
2003
|
|
|
Unibertsitate ikastegiek, IRALEk, euskaltegiek eta gainerako ikasketa elkarteek zeregin zabala dute goi mailakoprestakuntza lan horretan. Asmatu egin behar (neurriz eta lekuz,
|
edukiz
eta itxuraz), urteetarako eginkizun larri horri ikastaro emankizun egokiz erantzuten. Ez da batere lan erraza:
|
|
|
Josu Landak, bere aldetik, elkarrizketa batean onartu zuen" Del Olmo epaileak esaten dituenekin bat zetorren jendea bazen orain hamar urte. Baina gehienek aldatu egin dute iritzia", gero gehitzeko," Egunkaria k zituen ildo,
|
eduki
eta planteamendu beretik sortu litzateke berria" (Egune ro, ma rtxoak 16). Zenbait egun beranduago, ideia bera garatu zuen artikulu batean(" Oinaze gehigarriak").
|
|
2004
|
|
|
Gainera, eta hori dute onena, aplikazioak ere anitzak dira, eta bizitzako, gizarteko espektro ezberdinetan baliatu daitezke. Alegia, mundu digitala mundu berri bat da, daukagunaren gainean eraikia,
|
daukagunetik
eta behar dugunetik. Mundu digitala errealitatea da, errealitatearen gainean eraikitakoa.
|
|
|
Naturareneta herria ren arteko alegoriak, nekazal giroari, hiriarenmunduari edota aldarrikapen sozialei dagokien sinbologia, ez dira berriak euskal literaturan. Halako
|
edukiak
eta forma poetikoak landu dituzten autoreak izan dira haren aurretik (Aresti, Gandiaga, Lekuona, Lete, Artze...); azken batean gure imajinario kolektibotikdato rren iruditegia da, nork bere moduan eta helburu jakin batez landu, moldatu edo eraldatu duena. Horien guztien bidetik, Manex Erd ozaintziEtxa rten poesiak sentimenduen, ideia politiko sozialen eta fede kristauaren sintesia dakar.
|
|
|
Hizkuntzak genero identitatearen eraikuntzan zeresan handia
|
dauka
eta sexuen edo generoen arteko desberdintasunak iraunarazten ditu. Desberdintasuna menderakuntza edo zapalkuntza bihurtzen laguntzen du orain arte agertu diren moduetan.
|
|
|
• Tokian tokiko programazio eta produkzioaren garapena: estatu mailako
|
eduki
eta molde orotariko progr amazioen aurrean, eduki lokalen produkzioa ziurtatu litzateke telebista lokalen jarduera nagusi eta negozio eredu modura; informazioa, edozein kasutan, jarduera horren ardatza izatea ziurtatu litzateke. Telebistaren bideragarritasunari dagokionean, garrantzitsua izan daiteke ere tokian tokiko komunikazio zerbitzuen integrazioa, sinergiak aprobetxatuz.
|
|
|
Talde handiak (Localia, Vocento eta beste) telebista lokalen sareak sortzen hasi dira, kalitate eta ekonomia terminotan oinarritutako asoziazio erlazioa justifikatuz. Telebista lokal asoziatuak kalitatezko edukiak (film komertzialak, animazioa, albistegiak, kirolak...) eskuratzeko moduan daude kostu onargarri batean; eta talde, kate edo sarea esparru lokaleraino hedatzen hasten da bere garroak,
|
edukiak
eta publizitate tarteak inplementatuz eta indartuz, eta, oro har, merkatua eta ikus entzule kopuruak finkatuz. Sortzen diren sinergiak atsegingarriak dira bai aurrekontu estua duten telebista lokalentzat bai irekian diharduten sareen bitartez merkatu guztietara iristeko asmoa duten komunikazio taldeentzat.
|
|
2005
|
|
|
BatekMila programa
|
daukagula
eta, inkesta zabala egin dugu, nola iparraldean, hala hegoaldean, Eusko Ikaskuntzaren partaidetzarekin.
|
|
|
Hizkuntza batean ohitzen zarenean, gero arazoak sortzen dira sinesteko, benetan sinesteko beste hizkuntza batean. Guk arazo hori daukagu, baina katalanek diote arazo bera daukatela, nahiz eta hogei urte daramatzaten katalanezko filmak emititzen, eta nahiz eta Katalunian film gehiago estreinatzen diren zinema aretoetan, arazo hori ere hor
|
daukate
eta penalizatuta daude (J. Blanco).
|
|
|
Gure gizartean euskara normaltzea gura badugu, nahi eta nahiezkoa da bikoizketak etorkizuna
|
edukitzea
eta, gainera, urrats handia egitea. Ez aurrera bakarrik kalitatean, aurrera kantitatean ere bai.
|
|
|
Arazoak berez beragan daraman eduki politikoa gogoan
|
edukiz
eta gaur arteko azalpenak irakurriz gero, argi dago eztabaida eta borroka bizia sortuta dagoela lurralde etako talde eta alderdi politikoen artean. Fusioaren ondorioz nork eskuratuko aginte gehiago, nori egingo ote dion gehiago gorantz, hor gorabehera subjektiboa, benetan eraginkorra.
|
|
|
Hasiera batean Organisation izena
|
zeukana
eta 1970 urtean Tone Float disko klasikoa jada argitaratu zuena, laster batean, urtebete baino lehenago, Europako teknopop eszenako kultuko talde bihurtu zen: Kraftwerk.
|
|
|
Erradiozko itsasoetan nahi dut bainatu; estrontzio, kobalto eta plutoniozko hodeiez inguraturik. Berunezko bilgarriak nahi ditut
|
eduki
eta ume deformatuak beren motorretan ibiltzen. Hondamen hutsak piszina politekin, emakume lehortuak banpiro ahotsekin, mutante gosetiak kalean gorpu freskoen bila gosea [asetzeko.
|
|
|
Gipuzkeraz idatzi zuen, bizkaierazko ukitu batekin. Alegiak laburrak dira, ikaskizuna
|
daukate
eta animaliak dira protagonistak, bakoitzak bere izaera duelarik. Liburuaren amaieran, osabaren bertsoz idatzitako zortzi alegia daude, eta hitzaurrearen ostean Bizentak hiztegitxo bat osatzen du, irakurleak alegiak ondo ulertzeko, itzulpena gaztelaniaz emanez eta etimologiari buruzko oharrak ere eginez, garai hartan egiten zen bezala.
|
|
|
Aipu hauetan, euskal gizon idazle batzuen esanak dauzkagu, emakume idazleei buruzkoak. Hauetan, harridura
|
daukagu
eta ohikotik kanpo daudela, arraroak direla diote beste hitz batzuekin17.
|
|
|
Amaia Lasa heldu zen arte, emakumeak ez zeukan leku propiorik gure literaturan, Erdi aroko poeta bikain haien oihartzuna baino ez genuen emakumearen ahotsetik. Etxepareren faboreak
|
geneuzkan
eta Oihenarteren ganberajoko sasilibertinoak, eta Etxahunen aiherkundea. Gero, gure poesia modernoan, emakumea aberriaren motiboetatik bat baino ez zen izan, eta Lauaxetaren ‘molde frantseseko’ zenbait poematan salbu, familiaren euskarri eta kristautasunaren eredu zelako genuen gizonezko zein emakumezkoen kantagai, Miranderen amoranteek hori bera frogatu besterik ez dute egiten:
|
|
|
[...] Argitaratzaileei buruzkoa, berriz, idatzia
|
daukat
eta argitaratzeko asmoa daukat. Euskal Herrian azken bi hamarkadetan botere gehiegikeriak gauzatu dira euskal literaturaren inguruan eta argitaratzaile batzuen eskutik, eta hori esan egin behar da.
|
|
2006
|
|
|
Liburugintzako arduradunek helburu bikoitza izan dute bere aldarrian: arriskuez jabe daitezela erabakimena
|
daukatenak
eta sektorearekin elkarrizketa abian jar dezatela. Baina ez dira horretara mugatu:
|
|
|
Baina telebista bera zalantzan jarri barik. Ez eredua, ez administratzaileak, ez
|
edukiak
eta ezta beste ezer ere. Telebistakoaz jarduten gara, eta ez telebistaz.
|
|
|
• Zer
|
daukagu
eta batez ere zer eduki nahi dugu elkarrekin Euskal Herrian bizi garenok? (Euskal curriculum oinarrizkoa eta komuna, borondatezkoa da, baina hala nahi duten eskolek behin erabakia hartuta, curriculum hori aplikatzeko eta ebaluatzeko konpromisoa hartuko dute).
|
|
|
Azken batean, Euskal Curriculumaren bidez erantzun nahi dugun galdera hauxe da: nahiz eta bi estatutan eta hiru administraziotan bizi, zer
|
daukagu
eta, batez ere, zer eduki nahi dugu elkarrekin Euskal Herrian bizi garenok?
|
|
|
Oso urruti dauzkat gauza horiek. Eta Napolira, eta Vesubiora, eta denetara joaten ginen, orduan autoa
|
neukan
eta.
|
|
|
Batzuk, amondu ere egin dira harrezkero. Etxean nik bost arreba
|
neuzkan
eta haien lagunak ziren asko eta asko. Aitona ere zentro katoliko hartako atezain izana eta etxean ere ohituta zeuden jende mugimendu hartara.
|
|
|
Baina hasi eta utzi egin behar izaten nuen. Ezkutuan!, esku onak
|
neuzkala
eta musika jotzen segitu behar nuela erabaki zuten arte. Hortik etorri zen bandan jotzea, klarinetea ikastea.
|
|
2007
|
|
|
Euskerarekin orrelako zerbait gertatzen zaigula uste dut: euskera zaarra
|
daukagu
eta euskaldun ikasiari —eta berdin ez ikasiari— ulergaitza egiten zaio euskera, bere izkuntza. Ba dakit, ba dugu zuzendu ez dezakegun beste utsune bat ere:
|
|
|
Liburutegiak, digitala izateko, ezinbesteko baldintza batzuk bete ditu: teknologia aldetik dokumentazio guneetan eta liburutegietan erabiltzen diren lanabes konplexuak abian jartzea; digitalizazioaren prozesuarekin batera funts bibliografikoak dagozkion nazioarteko arau teknikoen arabera antolatzea eta katalogatzea; Marc formatuak gomendatzen dituen eremuak edukitzea, hau da, edozein programa bibliografikok dauzkan eremu guztiak
|
eduki
eta betetzea. Izan ere, digitalizazioaren proiektua ez da testuen digitalizazioa soilik; hasieran aipatu dugun bezala, testuen digitalizazioarekin soilik ez da liburutegi bat digital bihurtzen.
|
|
|
Espainia nazioa den, ordea, ‘bai’ batekin erantzuten du. Hori garbi
|
dauka
eta ez du hala agertzeko arazorik: " acepto que puede hablarse de nacion española".
|
|
2008
|
|
|
Suero laranjaz betetako botila aurrean nuela irakurri nuen Eider Rodriguezen Haragia. Tripako mina
|
neukan
eta, benetan, esperientzia berezia izan zen ondoeza zerk eragiten zidan ziur jakin ezin izatea: medikuak diagnostikatu zidanak ala liburu dendakoaren gomendioak.
|
|
|
Bestalde, immigrazioaren %36, 2 Nafarroan eta %32, 4 Bizkaian dago. Biztanleriaren banaketa oinarri hartuta, ehunekoak borobilduz, Gipuzkoak barne hartzen duen biztanleria baino euskaldun gehiago(+ 18)
|
dauka
eta etorkin gutxiago(). Bizkaiak euskaldun() eta etorkin gutxiago().
|
|
|
Harrezkero baina, ezagun egin da euskal blogosferan, ekimen eta irudimen handiko mutila baita: kontu bana ditu Flickr eta Zooomr argazki zerbitzuetan, fotolog bat ere badu, podcastak egiten ditu, Twitter kontu bat
|
dauka
eta profil bat Facebook sarean. Alegia, Josu oso ondo konektatuta dago sarean, batez ere Web 2.0 erako aplikazioetan.
|
|
|
Eta gizakiengan ere oso antzera gertatzen da: begia sortu sortzen da, baina kasu horretan mutazioak zertxobait desberdinak dira, eta aniridia deitzen den gaixotasuna ekartzen du (pertsona horiek ninia erabat atrofiatuta
|
daukate
eta itsuak izaten dira). Baditugu, beraz, antzekoak diren eta antzeko funtzioa betetzen duten gene batzuk.
|
|
|
Izan ere, berez gertatuko da homologazio hori eta, horri esker, edozein unibertsitatetan egindako ikasketak aitortuak izango dira Europako herri guztietan. Tituluen egitura antzekoa izango da unibertsitate guztietan, baina desberdinak izan dira
|
edukiak
eta ikasketen soslaiak. Hortaz, eredu berbera ezartzen ari da Europako unibertsitate gehienetan, baina euren eskaintza dibertsifikatzeko eta berezitzeko aukera gehiago izango dituzte unibertsitateek.
|
|
|
Unibertsitate Sistemak, horren guztiaren ondorioz,
|
edukiak
eta ikaskuntza estrategiak eraldatu behar ditu. Gure profesionalek, lan jardunerako gaitasunak lantzeaz gain, beharrezko trebetasunak eta balioak berenganatu behar dituzte beste edozeren gainetik.
|
|
2009
|
|
|
Europeana eta Munduko Liburutegi Digitala. Europako Liburutegi Digitala (www.eu ropeana.eu/portal) 2008ko azaroaren amaieran jarri zen abian, egoitza Herbehereetako Liburutegi Nazionalean
|
dauka
eta Europa osoko funts bibliografikoak sarean jarri ditu datu base bakar batean. Europeana egitasmoa Europako Liburutegi Nazionalen Batzordean sortu zen, eta urteak pasatu ahala, liburutegi nazionalen arteko proiektua sendotuz joan da.
|
|
|
Monjeek gaizki hartu zuten inprimategiaren sartzea. Halakoak luma birjintzat
|
zeukan
eta inprimategia emagaldutzat.
|
|
|
Autore eskubidez kanpoko liburuen testu osoa kontsulta daiteke pantailan, eta kopiatu eta inprimatu ere egin daiteke. Aurreko aldiko istiluak ez dira isildu, ordea, Googlek jarraitu egiten baitu copyright daukaten liburuak ere eskaneatzen webgunean zatiak aurkezteko eskubidea
|
daukala
eta. Euskal liburuak ere tartean dira Renoko liburutegia digitalizatu zutenetik edo.
|
|
|
DRMren helburu nagusia obraren sakabanaketa inkontrolatua ebitatzea da eta besterik gabeko kopia eragoztea. Liburu analogikoa ez bezala, unibertso digitalak
|
edukiaren
eta euskarriaren arteko haustura dakar. Hori dela eta, edukia di da batean kopia daiteke eta euskarritik euskarrira obraren izaera aise alda daiteke.
|
|
|
Egia esan, ordurako irakurtzen genuen euskara. Orixerena irakurrita
|
neukan
eta Biblia ere atera zen euskaraz. Amabost egun Urgainen ere, Jose Antonio Loidirena, irakurri nuen; ez dakit ikasle nintzela, ala apaiz berri nintzela.
|
|
2010
|
|
|
" Soziolinguistika materialak" (www. soziolinguistika.org/eu/fitxategiak/152). Bertan esteka anitz dago, orrian bertan eta baita orriaren ezkerreko partean dagoen zerrendan ere(
|
Edukiak
eta erreferentzien bilgunea: www.soziolinguistika.org/eu/bilgunea).
|
|
|
Liburutegira ohitu egin bide da. Etxe alboan
|
dauka
eta lanera edota edozein lekura egiten dituen joan etorrietan geldialditxoa egiten du liburutegian. Liburua hartu, liburua utzi.
|
|
|
Agurtu ditut eta baita agertu den idazle bakarrenetarikoa ere. Ezagunak argi
|
dauka
eta esan egin dit. " Honek literaturatik ezer gutxi du".
|
|
|
British Petroleumen akzioen prezioak sekulako jaitsiera pairaJakin 179 tu du burtsetan eta Erresuma Batuko jubilatuek arazoak izan dituzte euren pentsioak kobratzeko, pribatizatuta daudelako eta euren aurrezkiak neurri handi batean enpresa esanguratsu horren akzioetan inbertituta zeudelako. Inbertsio funtsen saltzaileek esku luzea
|
daukate
eta ondorioz oso ohikoa da politikariak edota kazetariak pentsio publikoen balizko kiebraz berba egiten entzutea. Baina gero funts pribatuetan arrisku sistemikoa azaleratzen denean estatuaren interbentzioa eskatuko dute, lasai antzean.)
|
|
|
Beraz, proiektua
|
zeneukaten
eta finantzabideak handik eta hemendik lortu zenituzten. Eta jendea?
|
|
2011
|
|
|
Euskaraz mintzatu zen. Erran nahi baita, politikariek ere beste ikuspegi bat
|
daukatela
eta errespetatzen gaituztela.
|
|
2012
|
|
|
[...] Gurasoekin bizi nintzela, aitak behin moxala oparitu zidan[...] Oparia jaso eta hiru hilabetera, gaixoak hanka apurtu zuen. Berehalakoan etorri zitzaidan aita, erremediorik ez
|
zeukala
eta sakrifikatu beharra zegoela esan zidan[...] Bertan hil zuen aitak moxala, aitzurraz hil ere; ondo baino hobeto zekien eta. Bizitza osoa mendian emana zuenez, bada, sufriarazi gabe hiltzen zituen galdutako abereak (38 or.).
|
|
|
aldizkaria Vfctor Saiz idazlearen eta Rodolfo Seijas filosofoaren eskuetan gelditu zen, eta horiek hedabideari erabateko aldaketa eman zioten; adibidez, aldizkariaren lema" Revista de las Letras y de las Artes" izatera pasatu zen eta, lehen aldiz, argazkiak azalean agertu ziren. Berrikuntza horiek positiboak izan arren, aldizkariaren
|
edukiak
eta pluraltasuna hortik aurrera dezente murriztu zirela aitortu behar da, askotan zuzendari berrien inguruko gehiegizko laudorioetan eta goraipamenetan galduz. Aldizkariaren azken zenbakia 1964ko otsailean kaleratu zen.
|
|
|
Zenbait hizkuntzatan garatutako komunitate zientifikoek albisteen kalitateari egindako ekarpenak aztertutakoan, kontzeptu horrek honako ezaugarri komunak agertzen ditu: formatuari,
|
edukiari
eta gizarte erantzukizunari buruzko atal berezituak. Hortaz, albisteen kalitateak hiru dimentsio horiek dituela esatean bat datoz egileak.
|
|
|
16 urte baino gehiago
|
edukitzea
eta euskal elebakarra izatea. Ondoko laukian lurraldekako datuak jasotzen dira.
|
|
2013
|
|
|
Integratu beharreko multzo hori, bestalde, testuinguru eta etxe erdaldunetan bizi da. Horrek familia mistoetan ikusteko moduko programazioa eta hizkuntza irizpideak eskatzen ditu; hala nola gaztelerazko azpitituluak eta grafismoa, hizkuntza bien arteko zubi lana egingo duten aurkezpen taktikak, hitzez hitzezko ulermenean baino irudien ikusgarritasunean oinarritutako
|
edukiak
eta abarrak erabiliz. Horren aurrean, ezer gutxi egin da etxe mistoetako elebidun eta elebidun hartzaileek erdaldun hutsekin batera euskarazko saioak ikusi ahal izan dezaten.
|
|
|
|
Eduki
eta eredu berri horiei erantzun die Euskal Herriko ikus entzunezko sistemak, oro har, eta produkzio sektoreak, zehazki; baina, edozein kasutan, zinemaz eta telebistarako produkzioaz jardungo dugu hemen batez ere, horiek baitira gaur gaurkoz industriaren funtsa eta muina, eta horietan jokatzen baitira oraindik ere neurri handi batean gure kultur erronka nagusiak. Amaiera aldera aipatuko dira horien erronkak.
|
|
|
Banekien, nahiz eta ez izan orotan berarekin gogaide, Leturiaren lehen atala," Negua", Euzko Gogoan eman zuela argitara eta aupadaz agurtu zuela, esanez horrelakorik ez zela inoiz euskaraz idatzi. Bisita horietako batean, ez dakit zehazki noizkoan, esan zidan Txillardegirekin Donostian hitzordua jarrita
|
zeukala
eta eserleku baten inguruan egin zutela elkarrengana, ez dakit non zehazki, eta bereziki nabarmenarazi zidan guztiz urduri atzeman zuela, alde guztietara begira, norbait atzetik balebilkio bezala. Garai hartan dena baitzen klandestinoa, kontu misteriotsu hori entzutearekin batera sumatu nuen Euskadi Ta Askatasuna erakunde sortu berriko kide izango zela, edo izan zitekeela, eta hori pentsatzeak beste zirrara mota bat eragin zidan, oraingoan estetikoa baino gehiago estetakoa, ez baitzen ohikoa maila horretako idazle bat bizitza pertsonala baldintzatzen zuen horrelako erabaki errotiko batekin konprometituta egotea.
|
|
|
Zuk lehendakariaren babes osoa
|
zeneukan
eta...
|
|
|
Bai, bisita bat egitera joan nintzen eta sorpresa eman zidaten: han gure unitate bat zegoen pelikula hartzen eta, Hamburger Studiosen egoitzetara ailegatu ginenerako, prest
|
zeukaten
eta proiektatu egin zuten. Giro ona zegoen.
|
|
|
Arma fabrika bat. Joaquin Aperribai debarrak fabrika hartu zuenean, armez ez zekien ezer eta bazekien nik behintzat zaletasuna
|
baneukala
eta, gainera, hartu eman onak neuzkala militarrekin. Hala nituen, gainera.
|
|
|
Diktaduraren aldekoak ziren. Errusiako Iraultza oso gertu
|
zeukaten
eta iraultza hori Espainiara zabaltzeak izugarrizko beldurra ematen zien. Union Patrioticakoek sortu zuten el somaten, erakunde armatua:
|
|
|
2009ko planteamendu berria ekintza armatuen areagotzeak lagunduta etorri zen, eta horrek nolabaiteko indarra eman zion berriro presioa egiteko Espainiako Estatuaren aurrean. Baina Espainiako Gobernuak oso argi omen
|
zeukan
ETArekin negoziazio prozesu berririk ez zuela zabalduko.
|
|
|
Urtearen errepasoa egiten hasita, argitaletxe indartsu bat gelditu izana aipatu behar: Alberdania (nik dakidala) ez da ofizialki itxi, baina jarduera guztiz etenda
|
dauka
eta bertako langile zein arduradunak nor bere bidean.
|
|
2014
|
|
|
Ikastolen gaurko sare trinkoa, alfabetatze euskalduntzearen mugimendu zabala, euskarazko komunikabide hainbaten emaitza, bertsolaritzaren osasun ederra, euskal unibertsitaterako bidegintza. Lorpen eta aurrerapenon aitzinean, euskaldunok geure buruarekiko konfiantza
|
edukitzeko
eta berresteko moduan gaude, betiko galtzailearen sindromea baztertuz.
|
|
|
Jarraian aipatuko ditudan bi gutunek protagonista berak
|
dauzkate
eta haserrearen zioa ere berbera da. Nago, nagoenez, Eibarko Zinak lehertarazi egin zuela Batasunaren Kutxa rekin abiatu zen eta prozesu osoan metatuz metatuz joan zen Txillardegiren egonezina.
|
|
|
Mugaz gaindikoa da, euskarazkoa da, badu arrakasta, biba! Alta, erreferentzia den antzezlan hain ikusiaren
|
edukiaz
eta formaz solas guti. Agertzen duen artedramaz eztabaida argudiatua ments.
|
|
2015
|
|
|
Orduan, zentzu honetan, oso subjektu postmodernoa naiz. Moralitate bikoitza
|
daukat
eta oso gustura sentitzen naiz, euskaraz egiten klasean eta gazteleraz ikertzen (2 belaunaldia. Gizonezkoa, 42 urte, Gizarte Zientziak, ez du argitalpenik euskaraz).
|
|
2016
|
|
|
horien artean WordPress, webguneak egiteko Edukiak Kudeatzeko Sistema (EKS). Mundu mailan gehien erabiltzen den tresnetako bat izanik, estrategikoa da era horretakoak ere
|
eduki
eta erabiltzea.
|
|
|
Teknologia libreak estrategikoak badira ere, jendartean gehien erabiltzen diren beste batzuk ere kontuan hartu behar dira. Horretarako garrantzitsua da Google, Facebook, Twitter eta abarrekin harremanak
|
edukitzea
eta beren produktuak lokalizatzea eskatzea.
|
|
|
Montehermoso, Amarika eta Rekalde, aldiz, ez dira bilduma batean oinarritzen diren museo handiak, aurrekontuaren atal nagusia bilduma osatu, mantendu eta kudeatzeko behar dutenak. Horren ordez, Kunsthalle sistema jarraitzen dute, tamaina ertainarekin eta errekurtso guztiak
|
edukien
eta artelan berrien ekoizpenera bideratuz. Bada aurretik jada horrela lan egiten zuen espazio bat, Donostiako Koldo Mitxelena, alegia; baina sistema mota horri emandako oihartzun txikiaren eredu da, ikusgarritasun oso gutxi izan duelako beti, nahiz eta beste hiru horien aurrekari garrantzitsua izan.
|
|
|
Horixe da egitasmoaren atalik ikusezinenetakoa publiko orokorrarentzako; baina, hala eta guztiz ere, horixe da garrantzitsuenetakoa, orobat, ehun artistiko osasuntsu eta indartsua
|
edukitzea
eta nazioartean lekua hartzea bermatu ahal izateko.
|
|
2017
|
|
|
Estatuak beharrezkoa duen nazio sentimendu eta diskurtso hori eraikitzeko, beraz, biolentziaren monopolioa eta monopolio fiskala ez ezik, monopolio sinbolikoa ere eskuratuko du. Kultura
|
edukiak
eta erreprodukzio mekanismoak bere esku izanik, estatuak nahi bezalako irudia sor dezake bere nazioaren inguruan. Hala, aukeratuko ditu zeintzuk diren nazioaren heroi eta etsaiak, identitate irizpideak, familia eredua, tradizio eta ohiturak, hizkuntza eta erlijio/ sinesmen ofizialak...
|
|
|
Marrazkilaria, tira grafikoen egilea, egunkariak eskaintzen duen plataforman lan egiten badu ere, ez da kazetari arrunta, are gutxiago medioaren errapeetatik soilik edoskitzen ari den ‘kazetari txertatua’.6 Marrazkilaria gehienetan sortzailea da, ez du enkargu edo agindu zehatzik jasoko, eta berezkoa duen askatasun artistikoak dibergentzia zabalduko du medioaren lerro ideologikoarekiko. Horrelakoak aurkitu ditugu Tirabirak proiektuarekin kolaboratu duten binetagileen artean, erredakzioarekin erabateko lotura
|
daukatenak
eta egunkaritik
|
|
|
alegia, ordezkari izanik, herritarron ordezko bilakatu dira. Baina, paradigma aldaketa batean bizi garenez, arrazoizkoa bezain jakina da esatea ia berrogei urteko
|
edukia
eta eskema ez dela aplikagarria gaur egun," galderak aldatuz bakarrik lortuko dugu gakoa datekeen erantzun putakumea": elite politiko batek ez luke eta ezin lezake herri hau hamarkadetan baldintzatuko duen testu berri bat gela itxi batean idatzi.
|
|
|
Ez soilik kohesio mailan jokatzen dugunagatik. Badakigu hiritar horiek euskaraz ez jakiteak esan nahi duela beste desabantaila bat gehituko zaiela jada
|
dauzkatenei
eta ondorioak pairatuko dituztela lan munduaren arloan. Etikoa eta estrategikoa uztartu behar dugu.
|
|
2018
|
|
|
Batek galdetu du puntuazioa idazteko koadernoa ekarri ote dugun. Ez dut inoiz horretarako ohiturarik
|
eduki
eta, saiatuta ere, zaila egiten zait epaile lanetan jartzea, ez baititut bertsolaritzaren puntuazioaren barne kode horiek ezagutzen. Aipatu dut Jone Miren Hernandezi entzun izan diodala bertsolaritza ikertzeko garaian lagungarria izan zaiola hainbat bertsozaleren koadernoarekin saioak jarraitzeko ohitura hori:
|
|
|
Entzun genuen emakumeen soldata gizonaren soldata handitzeko dela. Eta gaur egun hori pentsatzea... zeren eta gizonak bere soldata
|
dauka
eta emakumeak berea. Ni, adibidez, ezkongabea naiz, ez dut gizonik...
|
|
2020
|
|
|
Ez horregatik, etorkizuneko ikertzaileok. Eta, ikasketa prozesu etengabeko horretan, barneratuko duzu ekoizle bakoitzak musika ulertzeko bere modua
|
daukala
eta leku berrietara irits zaitezkeela elkarlan horri esker, zure kantuak beste norbaiten eskuetan jartzeak dakarren errezeloari aurre eginez gero. Horregatik aldatu izan dugu ekoizlea ia diskorik disko, ikuskera ezberdinetatik gehiago ikasteko.
|
|
|
Neu nintzen anaia nagusia etxean, eta Lekunberri, zer nahi duzue esatea, anti rocka izan da beti, Bidasoatik urruti xamar dago aukeran. Aitak buruz zekizkien bere gazte garaian Espainiak urtero Eurovisionera aurkeztutako kantuak; horretaz aparte, euskal musikaren kanonik estuenaren ezagutza estandarra
|
zeukan
eta kitto, etxera ez zen askoz gehiago sartzen.
|
|
|
Nobela bat edo testu luze bat bada, arkitektura lan bat egin behar izaten da. Gerta dakizuke egitura hori argi ez
|
edukitzea
eta, orduan, ba, hutsunea ez da orrialde zuri batekoa. 200 orrialde zuri ikusten dituzu!
|
|
|
Bertsotan jarraitu nuen bizibide bat ere bazelako, eta bizibidea berba duina da. Neure gizartea eta harreman sozialak ere hortxe
|
neuzkan
eta horiek uzteak ere pena ematen zidan. Baina epe-muga bat ipini beharra neukan.
|
|
|
Bizimodu prekarioa
|
geneukan
eta! Gose goserik ez genuen pasatzen gurean, baina jangura bai.
|
|
|
Azkenik, desadostasuna nagusitu zen bi filosofoen artean hizkera filosofikoaren gaiari zegokionez, nahiz eta bi filosofoak
|
eduki
eta pentsamenduaren aldetik, behinik behinelkarrengandik hurbil egon. Hainbat kontutan bat etorriz gero ere, nolabait bateraezinak zirela erakutsi zuten Adornok eta Andersek urteetan zehar.3 Izan ere, hizkera filosofikoaren eztabaidagai horretan, bion arteko beste zenbait tirabira islatzen ziren, norberaren bizimoduarekin zerikusia zutenak.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, egia da Lorenzentzat, eta etologiarentzat oro har, agresibitatearen sena dela kausa, eta, era berean, eragin handiegia izanik, animaliakulturetan gertatzen dena gizartera estrapolatzerik badagoela, nahiz eta animaliek ezin duten historia
|
eduki
eta, horrexegatik, etologia soilik ezin dela aski izan gizakiaren historiaren eraikuntza ulertzeko.
|
|
|
Hemen eserita gauden denok antikapitalistak gara noski, eta horregatik bankuan kreditua eskatu eta etxebizitza erosten dugu, edo gurasoen ekonomiatik bizi gara, lantoki kapitalista batean jasotzen dugu soldata (edo funtzionarioak gara, eta horrela beti geu iraultzailerik amorgaitzenak), zergak txintxo txintxo ordaintzen ditugu, autoa
|
daukagu
eta gasolina ez da etxeko iturrikoa, haurrekin zinemara edo piszinara goaz eta ordaindu egiten dugu sarrera, oporretara joateke ez gara geratzen (hegazkinean segur aski), edozein katarrok animatzen gaitu industria farmazeutikoari laguntzera, Bangladeshen jositako arropa daramagu soinean, Hirugarren Munduko produktu amerikarrak maite ditugu, ezin gara bizi aparailutxo tekniko modernoenez inguratua... Hau da, egunaren hogeita lau orduak kapitalismo internazionala bermatzen ematen dugu geure jardunean.
|
|
|
Edonola ere, Sokratesi heriotza zigorra demokraziaren berrezarkuntzaren markoan ezarri zitzaion, eta 399 urtean hil zen astaperrexila edanda. Jainkoekiko jarrera okerra
|
edukitzea
eta gazteak gaiztotzea izan ziren egotzi zitzaizkion delituak. Delituon orokortasunak eta zehaztasun faltak, besteak beste, iradokitzen digu Sokrates hiria gobernatzen duten hainbatentzako deserosoa zela.
|
|
|
Baina garrantzitsua da, halaber, lan hori egiteko erabili diren lanabesak, baliabideak eta, bestetik, izan diren eragozpenak. Ez du berdin lan egiten jakingarri guztiak eskura
|
dauzkanak
eta aurkikuntza bakoitza borrokatu behar duenak. Burdinazko garai batean, debeku eta errepresio sistematikoen artean, izugarri zaila zen lana.
|
|
|
Azurmendi: nazio
|
edukiak
eta naziogintzaren etorkizuna Euskal Herrian
|
|
|
emakumeen eta gizonen artekoari, hizkuntzen eta kulturen artekoari eta gizarte bazterketari aurre egiteko estrategiak. Agenda politiko berri horretan, euskarak eta euskal kulturak ere
|
eduki
eta forma berrietara egokitzeko ahalegin berezi bat egin dute. Agenda hori ez da, noski, nire burutazioa, Nazio Batuen Erakundeak 2030 agendan adierazten dituen edukiak baino ez dira.
|
|
|
Azkenik, desadostasuna nagusitu zen bi filosofoen artean hizkera filosofikoaren gaiari zegokionez, nahiz eta bi filosofoak
|
eduki
eta pentsamenduaren aldetik, behinik behinelkarrengandik hurbil egon. Hainbat kontutan bat etorriz gero ere, nolabait bateraezinak zirela erakutsi zuten Adornok eta Andersek urteetan zehar.3 Izan ere, hizkera filosofikoaren eztabaidagai horretan, bion arteko beste zenbait tirabira islatzen ziren, norberaren bizimoduarekin zerikusia zutenak.
|
|
2021
|
|
|
Eta, hala, gero eta meharragoak diren EIMA programaren laguntzak ere estatu mailako argitaletxeen esku geratzen dira hein handi batean. Euskal curriculumaren garapenerako beharrezkoak diren
|
edukiak
eta tresnak bertako argitaletxeen eskutik soilik etorriko dira, etortzekotan. Izurritea baino lehenago ere argi gorriak piztuta geneuzkan arlo horretan, eta orain ez gaude hobeto, hezkuntzaren digitalizazioa itsumustuan ezarri den garaiotan, ekoizle multinazionalak sartu baitzaizkigu atoan, eskola eta etxeetako sistemetan.
|
|
2022
|
|
|
Zaila da emakume izatea eta konplexurik gabe filosofo sentitzea. Bukatzeko, Maite Arraiza Zabalegik zaintzaren hurbilketa kontzeptual ezberdinak eskaini eta zaintzak filosofiari eginiko hainbat ekarpen mahaigaineratu zituen, bai
|
edukiari
eta baita pentsamendua osatzeko moduari ere erreparatuz. Kontzeptu konplexu eta zabala izanik, eta terminoak pairatu duen merkantilizazioa salatuz, ‘autozaintzarena’ baino adibide argiagorik ez dago, bere esanahi eta garrantzi politiko eraldatzailea azpimarratu zituen.
|
|
|
Egun, oro har, Txinako hiriak dira kameren erosle nagusiak munduan. Erresuma Batuak, berriz, munduko biztanleriaren %1 baino ez
|
dauka
eta bideozaintzarako kameren %20 kontsumitzen ditu. Parisek gertutik jarraitzen du Londres, eta Pekin ere asko hurbildu zitzaien 2008ko Olinpiar Jokoen antolakuntzarekin batera.
|
|
|
Unibertsitate batek eragina dauka herri baten eraikuntzan eta gizartean, sortzen duen jakintzarekin eta jakintza hori sozializatuz herriari oinarri garrantzitsuak ematen dizkiolako eta etorkizuneko langileak (irakasleak, kazetariak, funtzionarioak, teknikariak, ingeniariak...) formatzen dituelako. Horregatik, Euskal Unibertsitateak landu, ikertu eta irakatsi behar dituen
|
edukiez
eta eduki horien ikuspegiez hausnartzea ere bada hurrengo urteetako zeregina.
|