|
2000
|
|
|
Prozesu biak elkarrekin loturikagertzen dira, eta bata ulertzerik ez dago bestea gabe. Maila analitikoan bana
|
daitezkeela
uste dugu ordea.
|
|
|
Alabaina, gizarteko praktikahorien presentzia enpirikoa ez da nahikoa, berez ezberdintasunaren, eta, beraz, taldearen existentziaren? autopertzepzioa gara
|
dadin
eta ondorio sozialak izan ditzan.Nortasun guztien eraikuntzan bezalaxe (taldekoak izan zein banakoak izan), ezinbestekoa da nortasunaren subjektuak bere izatearen pertzepzioa edukitzea. –Ni neu naiz, esaten dudanean, honela neure buruari nortasuna aitortuz, neure osotasunaren(, batnaiz?) eta denboran zeharreko neure jarraikortasunaren(, atzokoa naiz, eta bihar erehalakoa izango naiz?) pertzepzioan oinarritzen naiz1 Pertzepzio hori gabe, neureosotasun fisikoak zein denboran zehar bat bera iraun izanak ez dute, berez eta eramekanikoan, nire nortasuna sortzen.
|
|
|
Gizarteko praktiken multzo honek bestelako taldeengandik bereizten du, eta oinarri horren gainean hautematen du taldeak bere burua talde gisa. Horrela, jarraitzen du autoreak Devereux aipatuz, izaera etnikoa, bi datu motek osatzen dute: taldearen jokaera, zuzenean beha
|
daitekeen
neurrian, eta taldeko kideek beren ezaugarriei buruz egiten dituzten auto orokortzeak? 3 Beraz, ezberdintasun enpirikoarenexistentziari taldeak bere buruaz duen pertzepzioa gehitzen zaiola esan dezakegu, ondorio gisa.
|
|
|
Osagai batzuk bere nortasuna islatzeko ikur gisa hautatuz, etaneurri berean beste batzuk baztertuz?, taldeak bere nortasun Gestalt edo nortasuntankera definitzen du; hots, taldearen mugak eta izaera zehazten ditu. Behin taldeaknortasun etnikoa eskuratuta, mugimendu nazional bihur
|
daiteke
, baldin eta sortzendituen Komunitateari (Gemeinschaft) eta Gizarteari (Gessellschaft) estatuak bereKomunitate propioa (eginkizun kulturalak) kontrajartzen badie, bidea irekiz, horrelabere Gizarte propioa (eginkizun politiko eta ekonomikoak) ere eraikitzeko.
|
|
|
Hartara, nortasun etnikoetan modu enpirikoan beha
|
daitezkeen
ezaugarri bereizgarriak taldearen autopertzepzio eta definizioarekin batera agertzen direla ikus dezakegu.
|
|
|
Era berean, populazioetorkinaren presentzia nabarmena edo kulturaren globalizaziorako joerak aurkitzenditugu, eta horiek zaildu egiten dute, modu argi batean, nagusiki oinarri etnikoa izangolukeen nazio nortasunaren eraikuntza. Honengatik guztiagatik, talde nazional batekokide izatearen pertzepzioa ezaugarri kultural komunen presentzia bezain garrantzitsuaedo agian are garrantzitsuagoa izan
|
liteke
nazio nortasunaren eraikuntzan. Honek ezdu esan nahi, ordea, ezaugarri kultural batzuek ezinbestekoak ez direnik; batzuk, gainera, erabakigarriak izan daitezke, hizkuntza esaterako.
|
|
|
Honengatik guztiagatik, talde nazional batekokide izatearen pertzepzioa ezaugarri kultural komunen presentzia bezain garrantzitsuaedo agian are garrantzitsuagoa izan liteke nazio nortasunaren eraikuntzan. Honek ezdu esan nahi, ordea, ezaugarri kultural batzuek ezinbestekoak ez direnik; batzuk, gainera, erabakigarriak izan
|
daitezke
, hizkuntza esaterako.
|
|
|
euskaldun versuseuskal herritar) erakusten digute gauza ezberdinak direla. Edozelan ere, bestebatzuentzat uzten dugu bi nortasun moten arteko harremanen azterketa, eta baita biakelkar elikatuz gara
|
daitezkeen
gizarte egitasmoen proposamena ere. Gure helburuahedabideek euskal nortasunaren garapenean nola eragiten duten aztertzea izaki, nortasun horrek alderdi edo aurpegi ezberdinak dituela eta horietako bakoitzeanhedabideek modu batera edo bestera joka dezaketela argi uztea da.
|
|
|
Beraz, euskalkasuan, hiru eremu publiko ezberdin bereiz ditzakegu gutxienez: bi hegemonikoak, bakoitza lurralde batean eta hizkuntza batean (espainola eta frantsesa); eta besteagutxiengotua, zeina euskaraz garatzen baita, eta bere ahalmena lurralde osoa hartzeaizan
|
litekeelarik
. Bigarren eremu publiko honek oztopo handiak aurkitzen ditu beregarapenean.
|
|
|
Modu berean, EUSKALDUNONEGUNKARIA, euskara hutsez jakina denez, Gipuzkoan du merkatu zatirik altuena (%3, 6) eta Nafarroan apalena (%1, 0). Aipatu dugun modura, DEIAren irakurleak Hego Euskal Herriko lau herrialdeetan aurki
|
badaitezke
ere, Bizkaian du merkatu zatirikhandiena (%8, 9), eta Nafarroan %0, 4 besterik ez du eskuratzen.
|
|
|
Araba da, bestalde, audientziarik baxuena duenherrialdea: populazioaren %48, 7 soilik sailka
|
daiteke
egunkarietako irakurleen artean.
|
|
|
Hego Euskal Herriko etxeetan jaso
|
daitezkeen
telebista kate desberdinek daukatenaudientzia portzentuala eta herrialdekako desberdintasunak eta ikus entzuleriarenprofila azpimarratuko ditugu segidan datozen pasarteetan.
|
|
|
Esan dugun bezala, Hego Euskal Herrian jaso
|
daitezkeen
telebista seinaleak hartuditugu kontuan, eta audientziaren azterketa egiteko, 14 urtetik gorakoei buruzkoinformazioa erabili dugu.
|
|
|
Gainera, Hego Euskal Herrira mugatuko garenez, emisio esparru desberdinekokanalak aurki
|
daitezke
aldi berean lanean: Estatu espainiar osorako ari direnak (TVE1, TVE2, Canal Plus, Antena eta Tele), Euskal Herri osoa kontuan hartzen dutenak (ETB1 eta ETB2) eta, azkenik, telebista lokalak deiturikoak, beren seinalearen igorpena herri, hiri zein eskualde batera mugatzen dutenak (Tele Donosti, Canal Bizkaia edoTele bezalakoak).
|
|
|
Kontuan hartuko ditugun telebista kanalak, Hego Euskal Herrian eginak alabertan ikus entzun
|
daitezkeenak
dira, beraz; Canal Plus en kasua salbu, doan etahargailu arrunt batez baliatuz jaso daitezkeenak. Beraz, telebista orokorrak deiturikoakdira erreferentzia modura hartuko ditugunak, eta alde batera utziko ditugu satelitezzein kablez jaso daitezkeen beste eskaintzak, tematikoak zein orokorrak.
|
|
|
Kontuan hartuko ditugun telebista kanalak, Hego Euskal Herrian eginak alabertan ikus entzun daitezkeenak dira, beraz; Canal Plus en kasua salbu, doan etahargailu arrunt batez baliatuz jaso
|
daitezkeenak
. Beraz, telebista orokorrak deiturikoakdira erreferentzia modura hartuko ditugunak, eta alde batera utziko ditugu satelitezzein kablez jaso daitezkeen beste eskaintzak, tematikoak zein orokorrak.
|
|
|
Kontuan hartuko ditugun telebista kanalak, Hego Euskal Herrian eginak alabertan ikus entzun daitezkeenak dira, beraz; Canal Plus en kasua salbu, doan etahargailu arrunt batez baliatuz jaso daitezkeenak. Beraz, telebista orokorrak deiturikoakdira erreferentzia modura hartuko ditugunak, eta alde batera utziko ditugu satelitezzein kablez jaso
|
daitezkeen
beste eskaintzak, tematikoak zein orokorrak.
|
|
|
Telebistaren audientzia aztertzerakoan, bi dira nagusitu diren metodoak: ...) eta audimetroa (Sofres AM) erabiltzen duena.Gure ikerketarako, eskuraerrazagoa izan delako eta Hego Euskal Herri osoa bereazterketa esparru modura hartzen duelako, CIESen audientzia ikerketaren emaitzakdira gehien erabili ditugunak11 Hala ere, telebistaren kontsumorako joera zelakoa denazaltzeko, labur labur, Sofres AMren emaitzak ere aipatuko ditugu, EAEko portaerakNafarrorako baliagarriak izan
|
daitezkeelakoan
.
|
|
|
Datu horien arabera esan
|
daitekeenez
, TVEren kanalek %29, 2 eskuratzen dutenbitartean, ETBrenak %24, 5; eta publikoak diren lau kanal horiek batuz, populazioaren%53, 7 jatorri honetako emisioa du gustukoen. Pribatuen pisua ere aipatzeko modukoada:
|
|
|
Taula berean ikus
|
daitekeenez
, hiru kanal multzo antola daitezke audientziarenarabera: lehenean, nagusitasuna dutenak daude, hots, TVE1, Tele, ETB2 eta, neurriapalagoan, Antena; gero, kopuru aldetik bigarren mailakoak direnak (TVE2 etaETB1) eta, azkenik, ordu gehienetan kodifikatuta dagoen Canal Plus eta, berez emisio esparrua mugatua dutelako, jende gutxiagorengan heltzen direnak:
|
|
|
Taula berean ikus daitekeenez, hiru kanal multzo antola
|
daitezke
audientziarenarabera: lehenean, nagusitasuna dutenak daude, hots, TVE1, Tele, ETB2 eta, neurriapalagoan, Antena; gero, kopuru aldetik bigarren mailakoak direnak (TVE2 etaETB1) eta, azkenik, ordu gehienetan kodifikatuta dagoen Canal Plus eta, berez emisio esparrua mugatua dutelako, jende gutxiagorengan heltzen direnak:
|
|
|
Bizkaitarren kontsumo ohiturak ikusita, telebistagintza publikoaren aldeko hautua (%55, 8) eta ETBren eskaintzari emaniko erantzun ona (gehien bat ETB2ren kasuan: %20, 9) aipa
|
daitezke
.
|
|
|
Euskarazko telebista kanalaren ikus entzulerian berdintsu aurki
|
daitezke
gizoneta emakumeak; baina, adinari dagokionez, 14tik gorako populazioa aztertuz, 56tikgorakoen presentzia nagusitzen da (%43, 3), eta baita 26 eta 55 urte bitartekoena ere: %39, 6.
|
|
|
Handia da Hego Euskal Herrian entzun
|
daitezkeen
irratien kopurua (90etikgora).
|
|
|
Eduki aldetik, irrati formulakoak (musika, albisteak, ekonomia...) eta irratiorotarikoak bata bestearen ondoan aurki
|
daitezke
sintonizatzailean.
|
|
|
Euskaraz, gaztelaniaz (ditugun audientzia ikerketetan frantsesez ari direnbatzuk ere kontuan hartu ditugu) edo bietara ari direnak aurki
|
daitezke
geureartean.
|
|
|
Bi hauen eskaintza oparoa da eta irrati konbentzionalak eta musikalak ditu barnean. Radio Nervion eta Gorbea, COPE eta Radio Nacional de España dira bi nagusien ondoren datozenak, ondoko taulan ikus
|
daitekeenez
.
|
|
|
Datuetan ikus
|
daitekeenez
, garrantzi handiena dutenen rankinga ez da gainontzeko herrialdeen berdina, eta behera egiten dute proportzionalki Eusko Irratiarenbarruan dauden programazioek.
|
|
|
Ikerketa honetan batetik Hego Euskal Herrian ikus
|
daitezkeen
estatu mailakobost kateak, publikoak eta pribatuak, eta bestetik Euskal Herria bera emisio esparrumodura dutenak (ETB1 eta ETB2) eta lokalak (zazpi guztira) ere hartu ditugu kontuan.
|
|
|
Emaitza hauekez dira Hego Euskal Herri osoan modu homogeneoan ematen, baina hala ere populazioaren erditik gora kanal publikoak ditu gustukoen (%53, 7). Kanal pribatu guztienaudientzia pilatuz zenbatu
|
daitekeen
kopurua ere ez da makala: %40, 4 Telebistagintzalokalak, batez beste, %4 soilik eskuratzeko gai dira gaur egun. Gainerako telebista eskaintzek ez dute %1, 9tik gorako erantzunik jasotzen ikus entzuleengandik.
|
|
|
Gure herrian, telebista, irrati eta egunkari desberdinek eskuratzen duten audientzia zenbatekoa eta zelakoa den aztertzea da atal honen helburua. Erabiliko duguninformazioaz baliatuz, hedabideetatik bidaltzen diren edukiek beren xedera norainoiristen diren eta, maila horretan, arrakasta izan dezaketen jakitera hurbil
|
gaitezke
.
|
|
|
Kopuru horri Hedapen Indizea deritzo eta horren bidezmila pertsonako zenbat egunkari ale saltzen diren zenbatzen da. Gure inguru hurbilekoherrialdeetan ematen diren kopuruak interesgarriak izan
|
daitezke
etxe barruan gertatzen dena hobeto ulertzeko.
|
|
|
Estatu espainiarrean gehiago sakonduz eta Hego Euskal Herriko datuetan arretajarriz, guztiz bestelako parametroetan mugitzen garela ikus
|
daiteke
, izan ere Hedapen Indize hori dexente altuagoa baita gure kasuan.
|
|
|
Zenbaki horietan ikus
|
daitekeenez
, enpresa berekoak (hedabideen egituraenpresarialari buruzko informazio gehiago 3 kapituluan dator) diren EL CORREO etaEL DIARIO VASCO dira egunkaririk irakurrienak eta, kopuruz, atzerago dator ELDIARIO DE NAVARRA iruñearra. Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk badute beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere.
|
|
|
Ohar
|
gaitezen
Sud Ouestek ez duela departamentuko argitalpenik sortu, honelaPirinio Atlantikoetako departamenduko dikotomia kulturala (euskalduna, biarnesa) kontuan hartuz. Ez du bere banaketa lurraldearen banaketa politiko administratiboarenarabera egin; horrela egin ordez, gaur egun abertzaleek ez eze Euskal departamenduaren alde dauden lagun guztiek ere azaleratu duten errealitate historiko kulturalabereganatu du.
|
|
|
Azkenik, prentsa enpresa boluntarista hauek adibide eredugarritzat har
|
daitezke
, zeren zenbait proiekturen sustapena ziurtatzen baitute, hala nola, Paris eta Madrillotzen dituen eta Bordele eta Bilbotik igarotzen den AHT trena. Bi esperientzia komunoso ezberdinek erakutsi dute bi egunkari hauen bizitasun eta baliagarritasuna mugazgaindiko eremuan eta, zabalago?
|
|
|
(24 Art.) 36 Ildo honetan, Euskal Herriko Hautetsien Kontseiluakaurkeztu eta udalen arteko Departamenduko Lankidetza Batzordeak 1996ko ekainaren3an azterturiko kandidaturaren ondorioz,. Euskal Herria? izeneko pays delako batsortua izan zen 1997ko urtarrilaren hondarrean.Estazio bakoitzak bere hedapenaren eta kazetaritza lanaren eremuan atzera egiteko arriskuaren beldurra izan
|
zitekeen
, hots, isolamendu esklerotikoaren arriskuarena.Irulegiko Irratia da honelako joera gutxien islatzen duena, hiru irratien arteko harremanak beti dinamizatu baititu, eta bereziki Pirinioetako hegoaldeko irratiei (XorroxinIrratia, Euskal Herri Irratia...) zabaldu izan baitzaie, eta Frantzia osoko eskualdeetakohizkuntzen irratien arteko harremanak sortzen asko lagundu baitu. Hala eta guztiz ere, irrati bakoitzak bere herrialdearen nortasuna eta, batez ere, nortasun linguistikoagordetzera jotzen du.Estazio bakoitzaren identitateak atzera egiteko arriskua, nolabait konpondua izanda, azken urteotan Iparraldeko (Ipar Euskal Herria) hiru irratien artean martxan jarri denprogramazio komun garrantzitsuarekin, EAEko edota Nafarroako irratiekiko informazioeta emankizunen trukaketa sare ugarirekin, eta 1997ko ekainaren 10ean zailtasunezsortu zen. Euskal irratiak elkartearekin.
|
|
|
Bestalde, beren kokapen ideologiko eta politikoetan ez dira hain ezberdinak, nahiz eta jatorriezberdinetakoak izan. Honen guztiaren ondorioz, bien arteko ezberdintasunak neurrihandi batean hizkuntzak ezarritakoak izan
|
daitezkeelako
susmoa dugu. Hipotesihorretatik abiatuko gara hurrengo paragrafoetan, bien arteko alderaketa xeheagoaegitera.
|
|
|
Euskarazko egunkariak GARAk baino arretahandiagoa ematen dio Iparraldean gertatzen denari. Ezberdintasun hau xehetasunhandiagoz ikus
|
dadin
, honako bereizketa hau egitea komeni da: batetik, Ipar EuskalHerrian gertatu eta eragina bertan soilik duten gertaerak ditugu (adibidez Ziburun izandako istripua, Pirinio Atlantikoetako Prefetak hartutako erabakia, e.a.), bestetik, Iparraldean gertatu baina eragina Euskal Herri osoan duten gertaerak ditugu (errefuxiatubaten atxiloketa, euskal kulturaren zabalkunderako webgune baten irekiera, e.a.). Lehenengoak, Iparraldeko (edo Iparraldeko tokian tokiko) euskal herritarrei interesatuko zaizkie gehienbat.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoa, kontrakoa pentsa
|
baliteke
ere, ez da agertzenegitate politiko gisa: gai honetan duen presentzia (albisteen %13) ez da batez besteduen presentziaren oso ezberdina (%11).
|
|
|
Liburuaren sarreran azaldu den legez, Euskal Herriko hedabideek euskal nazio nortasunean nola eragiten duten aztertzea da gure helburu orokorra, bai eta norabidebaterantz edo besterantz jotzeko ager
|
daitezkeen
eragileen inguruko gogoeta egitea ere.Galdera hauei erantzuten hasteko, hedabideek islatzen eta, aldi berean, birsortzen dituzten erreferentzia eremuak ditugu jopuntuan. Prentsa idatziaren eta bertoko telebistaren (ETBren) edukien analisien bitartez horixe azaleratu nahi genuke (alde batera utzidugu irratia, irrati emisoreen aniztasunak izugarri handituko bailuke azterketa enpirikoa).
|
|
|
Prentsa idatziaren eta bertoko telebistaren (ETBren) edukien analisien bitartez horixe azaleratu nahi genuke (alde batera utzidugu irratia, irrati emisoreen aniztasunak izugarri handituko bailuke azterketa enpirikoa). Era berean, gure helburuekin bat etorriz, hedabideek birsortzen dituzten erreferentzia eremuen definizioan ager
|
daitezkeen
zenbait eragileri ere erreparatuko diegu, ondokoak aztertuz, preseski:
|
|
|
Hedabideek ere mugatzen dute, kasu askotan, taldea. Hori egiteko bide bat, berenproduktuaren egituraketan bertan aurki
|
daiteke
, informazioaren eremuan adibidez. Albisteen sailkapenak(. Euskal Herria?,. Mundua?,. Espainia?...), informazio praktikoaren edo agendaren hedadurak, eguraldi mapek eta abarrek zehazten dute zein den, hedabide bakoitzarentzat, erreferentzia eremua.
|
|
|
Honengatik guztiagatik, hedabideek beren albisteak aukeratzeko orduan nongogertaerak jasotzen dituzten aztertzeak, medio bakoitzak lehenesten dituen erreferentzia eremuen deskribapena egiteko bidea ematen digula uste dugu. Esan gabe doa, ezen, nortasun kolektiboak bezalaxe, erreferentzia eremuak kontrajarriak izan daitezkeenmodu berean, elkarren integratzaileak ere izan
|
daitezkeela
, egitura hierarkiko bateanintegratuak alegia. Bizkaitarra eta euskal herritarra bata bestearen barruan daudennortasunak dira, Bizkaia Euskal Herrian integratuta dagoen bezalaxe.
|
|
|
Beraz, nortasunak bezalaxe, erreferentzia eremuak biribil zentrokideen itxuranantola
|
daitezke
. Hortaz, egunkariek darabiltzaten erreferentzia eremuen analisiakerakutsiko digu zein eremu hartzen den garrantzitsu edo esanguratsutzat, eta zein ez.Artikulu edo albiste baten erreferentzia eremutzat, aipatzen den gertaerak edo gaiakeragina edo lotura duen eremua hartzen badugu, orduan egunkari bakoitzaren erreferentzia eremu nagusiak ikusiko ditugu.
|
|
|
Datuz ondo ase ostean, saia
|
gaitezen
orain sintesi bat egiten, egunkariek darabiltzaten gai bakoitzaren inguruan nolako erreferentzia eremuak eraikitzen direnazpimarratuz.
|
|
|
Azkenik, euskara agertzen da Euskal Herria bere osotasunean batzen duenerreferente gisa, baina ez, pentsa
|
zitekeen
bezain argi: izan ere, egunkari nafarrekeuskara gaia tratatzen dutenean, Nafarroaz ari dira ia soilki.
|
|
|
Lehen aipatu dugun bezala, gurean ere, telebistarako programa generoen artekoberezitasunak desagertu arte urtu direnez, zaildu egin da kanal desberdinen eskaintzaren azterketa egitea. Programen edukian, xede taldean eta formatuan gero eta tipologia gehiago aurki
|
daitezke
eta, gainera, kanal batentzako erabilgarri suerta daitezkeensailkapen irizpideek ez dute beste baten programazioa aztertzeko balio. Esaniko hauekkontuan hartuta, eta Sofres, EBU eta Euromonitor en sailkapenak esku artean erabilieta gero, ikerketa honetarako sailkapen propioa eraikitzea erabaki dugu.
|
|
|
7 Eraiki dugun sailkapenean, EITBren emisioan lekurik ez zuten ohiko tipologiak alde batera utziditugu, eta aldi berean, gure ikerketan oinarrizko datuak eskaintzeko baliogarriak izan
|
zitezkeen
batzuksartu. Hauek dira kontuan hartu ditugun programa generoak:
|
|
|
Gure emaitzak Sofres A.M. (1999) bezalakoarekin konparatuz gero, alderik handienak generoensailkapenarekin lotuta daudela pentsa
|
daiteke
. Esate baterako, guk Haur/ Gazteentzako programazioagenero modura definitu ditugun arren, Sofres ek Fikzioan sailkatzen ditu marrazki bizidunak, gazteentzakotelesailak eta antzekoak.
|
|
|
Esate baterako, guk Haur/ Gazteentzako programazioagenero modura definitu ditugun arren, Sofres ek Fikzioan sailkatzen ditu marrazki bizidunak, gazteentzakotelesailak eta antzekoak. Hala ere, badira Albistegiak, Dokumentalak/ Kulturalak eta Magazinak bezalakogeneroak, zeinetan nabaria den bi ikerketen arteko aldea; horietan, nola ez, laginaren estazionalitatea (udaberria versus urte osoa) eta programa askotan aurki
|
daitekeen
eduki anitzaren aurrean erabilitakokodeketa desberdina izan daitezke desberdintasunen oinarrian.
|
|
|
Esate baterako, guk Haur/ Gazteentzako programazioagenero modura definitu ditugun arren, Sofres ek Fikzioan sailkatzen ditu marrazki bizidunak, gazteentzakotelesailak eta antzekoak. Hala ere, badira Albistegiak, Dokumentalak/ Kulturalak eta Magazinak bezalakogeneroak, zeinetan nabaria den bi ikerketen arteko aldea; horietan, nola ez, laginaren estazionalitatea (udaberria versus urte osoa) eta programa askotan aurki daitekeen eduki anitzaren aurrean erabilitakokodeketa desberdina izan
|
daitezke
desberdintasunen oinarrian.
|
|
|
Ikus
|
daitekeenez
, berezi samarra da ETBlen emanaldia. Bertan, eta Haurrei/ Gazteei zuzenduriko programazioa (marrazki bizidunak, telesailak, karaoke lehiaketa e.a.) denbora gehien okupatzen duena izanik ere, Magazinak, Kirolak eta Errepor tajeakdira atzetik datozenak, hurrenez hurren.
|
|
|
Ondoko taulan ikus
|
daitekeenez
, programa generoen kopurua murriztu egiten daprime time orduetan eta, gainera, aipaturiko espezializazioa zenbatu egin daiteke.
|
|
|
Ondoko taulan ikus daitekeenez, programa generoen kopurua murriztu egiten daprime time orduetan eta, gainera, aipaturiko espezializazioa zenbatu egin
|
daiteke
.
|
|
|
ETBk informaziozko saio ezberdinak eskaini izan ditu guk aztertutako garaian, zenbait irizpideren arabera bereiz
|
daitezkeenak
:
|
|
|
– Egunerokoak honelakoak izan
|
daitezke
:
|
|
|
Baina Euskal Herriaren irudia albistegi orokorrak eskainiko dio. Ezberdina izan
|
daiteke
, ordea, Iparraldeko albistegiaren kasua: Iparralderako deskonexiorik egiten ez denez, Iparraldeko lagunek Gipuzkoako albistegia ikusten dute deskonexioen orduan.
|
|
|
Hala ere, geroago errepikatuko denez, dagoenalde txikia gogoangarria dela uste dugu: izan ere, euskarazko albistegiak gaztelaniazkoen itzulpenak izanik, erabat berdinak ez direla antzeman
|
baitaiteke
, gainera joeratxiki baina sendoa erakutsiz: euskarazko albistegietan Euskal Herriko erreferentziakgehiago dira gaztelaniazkoetan baino.
|
|
|
Telebistan deszentralizaziorako prozesuajarraitu du, eta ATLASen bidez korrespontsaliak zabaldu ditu Galizan, Katalunian etaEAEn, bertako prentsa taldeekin asoziatuta. Halaber, telebista lokalen eremuan sartzenere saiatu da Gipuzkoako Teledonosti eta Bizkaiko Bilbovision kateen bitartez, arlohorretan etorkizunean gerta
|
daitezkeen
garapenei begira. Ikus entzunezkoetan produkzio atalean ere sartu da Emilio Aragon-en Globomedia Grupo Arbol taldean edota EliasQuerejeta ren Esicman delakoan kapitalaren parte hartzeak bereganatuz.
|
|
|
Talde hauen ondoan arlo zehatzetan edo eremu geografiko mugatuetan dihardutenenpresek bakarrik irauten dute, hala prentsan (Godo. La Vanguardia?, Zeta. ElPeriodico?, Prensa Española. ABC?, Prensa Iberica,..) non, esan bezala, zatiketaprobintzialak hori posible egin duen, nola irratian, non estatu mailako kate bakar bataipa
|
daitekeen
, Elizaren COPE hain zuzen ere. Hauek telebista digitalera igarotzeko egindituzten saioak oso mugatuak dira, oso tarte txikia geratzen baitzaie.
|
|
|
Estatu mailakoek, berriz, aukera izango dute deskonexio erregional etalokalak egiteko, baina nahiko modu mugatuan. Horrela, deskonexio horien iraupena gehienez jota ereeguneko hiru ordutakoa izan
|
daiteke
, debekatuta dutelarik, halaber, deskonexio tarte horietan publizitaterik sartzea (arau hau telebista pribatuei bakarrik zaie aplikagarria; ez publikoei). Aldi baterakozerbitzuen kasuan, gehienez jota ere bederatzi hilabetez emiti lezaketenak?
|
|
|
Xehetasun honek garrantzia du, zeren gaurdaino telebista lokalak eskaintzeko sozietateak, merkataritza erakundeak, hortaz? bakarrik lehia
|
baitzitezkeen
. Orain, irratian bezala, arlo honetan ere, telebista lokalenean, alegia?
|
|
|
Nolanahi ere, betebehar hauek modu progresiboan betetzeko modua (gehienez jota ere 5 urtetan) zehaztu
|
daiteke
kable, satelite eta telebista digital lurrazalekoen kasuetan.
|
|
|
Ezin
|
dakioke
Estatu mailako irrati eta telebista lurrazaleko analogiko baten baimen titularitateaeman, ezta kable sare baten ustiapenerako baimena ere, honako balizko egoeretatik bi baino gehiagotanegongo litzatekeen inori:
|
|
|
Ezin
|
dakioke
eremu geografiko zehatz batetan lurrazaleko irratia edo telebista lokal analogikoa eragiteko baimena eman, ezta kable sare baten ustiapenerakoa ere, honako balizko egoeretatik bi baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Ezin
|
dakioke
Estatu mailako lurrazaleko irrati edota telebista zerbitzu digital baten titularitateaeman, honako balizko bi egoera baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Ezin
|
dakioke
lurrazaleko irrati eta telebista digital lokal bat eragiteko baimena eman, eremu geografiko zehatz baten gainean honako balizko bi egoera baino gehiagotan egongo litzatekeen inori:
|
|
|
Fondo honek, milioi eta laurden liberatik beherako diru sarrerak dituzten irratiak laguntzen ditugaur egun, modu progresiboan ezarritako baremo baten arabera. Fondo hau, halaber, ekipamenduenerosketa finantzatzeko erabil
|
daiteke
. Hala eta guztiz ere, ez da nahikoa.
|
|
|
Hirugarren Kanalen Legeak ez du ezer esaten ezar
|
daitekeen
kanal autonomikoen kopuruaz.22/ 1999 Legeak, ordea, bere lehenengo xedapen gehigarrian, biren baliora mugatzen du Autonomia Erkidego bakoitzak Hirugarren Kanalen arau honen pean (lurrazaleko analogikoak, alegia) zabaltzeko aukeraduen telebista kanalen kopurua.
|
|
|
Mailaz maila, honako enpresa taldeak edo enpresa motak bereiz
|
daitezke
, beraz.Alde batetik, Estatu edo nazioarteko merkatuetarako diharduten enpresa talde estatalak, Prisa, Telefonica, Hachette edo Vivendi/ Canal Plus bezalakoak, zeinentzat EuskalHerria (hobeto esanda, Hego Euskal Herria Espainiar Estatuan eta Ipar Euskal HerriaFrantziarrean) Estatu edo nazioarte mailako estrategia nagusietara makurtutakoerrealitate bat den, kasurik onenean. Talde hauek Euskal Herrian duten presentzia, Estatu mailako komunikabideen bitartekoa da bereziki.
|
|
|
Euskal Herria, hortaz, edo horren zati bat behintzat, EuskadikoAutonomia Erkidegoa hain zuzen, funtsezko markoa izan da taldearen kontsolidazioeta garapen enpresarialaren ikuspegitik. Are gehiago, bere estrategia enpresarialeanlehentasunezko marko geografikoa ere badela esan
|
daiteke
, eremu lokaletan etaeuskararenean egindako sarrera saioek erakusten duten bezala.
|
|
|
Gaur egun LGTel en arabera planifikatu eta antolatzen da irrati espektroa, horretarakoFrekuentzien Esleipenerako Koadro Nazionala (CNAF) baliatuz. Honek zerbitzu publikoei zuzeneanegokitzen dizkie frekuentziak eta, halaber, ekimen pribatuari eman
|
dakizkiokeenak
zehazten ditu. Hala etaguztiz ere, lehenago aipatu den bezala, LOT indarrean dago oraindik irrati eta telebista zerbitzueidagokielarik.
|
|
|
22 Salbuespen gisa honako hauek nahikoa dute deklarazio sinple batekin: sarea ezarriko deninguruan normalki ikus
|
daitezkeen
lurrazaleko programazioak bakarrik eskaintzeko asmoa duten sareeketa, lurrazalekoez gain, satelite bidezkoak ere eskaintzeko asmoa dutenek, baldin eta sareen hedapen eremuak ehun etxebizitza baino gutxiago hartzen baldin baditu.
|
|
|
Hamabost puntu zehazten dira, non aipatutakoezaparte, ezarriko diren beste mota honetako betekizunak ere zehazten diren: difusioa, astean bitan etaentzute handiko ordutegietan, jatorriz frantsesez egindako edo, gutxienez, Europako Batasunarenjatorriko emisioena; frantsesez egindako filmen eskubide erosketan gastatu beharreko sarrerenportzentajea; programa kultural eta hezkuntzakoen emisio kopuruak; ekoizleak emisoreengandikindependente mantentzeko xedapenak; publizitateari gehienez eman
|
dakiokeen
denbora; parte hartzeosagarria ikus entzunezko lanen produziorako sostenguan; deskonexio erregionalak egiteko aukera, gehienez jota ere 3 orduz eta publizitaterik gabe.
|
|
|
Kable sareen eragileei, berriz, honako betebeharrak ezar
|
dakizkieke
: kable sarea ezarriko den inguruanmodu hertziarrean jasotzen diren kanalak emateko beharra (must carry); berezko programa kopuruminimo baten banaketa; kanal baten afektazioa, osoki edo partzialki?
|
|
|
Sistema publiko honen guztiaren finantzaketarako iturri ezberdinak finkatu dira, hala nola kanona, ekarpen publiko bereziak, publizitatea, patrozinioa eta zerbitzukoordainketa. Alabaina, dohaineko eskaintzari lehentasuna emango zaiola zehaztu da; aregehiago, lurrazaleko telebista digital publiko guztiak doakoak izango direla xedatu da.Halaber, mugatu egin da telebista publikoek eman dezaketen publizitate kopurua, gehienez jota ere orduko zortzi minututara
|
irits
daitekeela zehaztuz. Hortaz, kanona etabalizko ekarpen publiko bereziak izan dira etorkizunean sistemaren funts ekonomikoa, eta honek zalantzak sorrarazi ditu irrati telebista publikoen gaitasunaz, arloteknologiko berrietan bere presentzia ziurtatzeko.
|
|
|
Lurrazaleko irrati eta telebista analogikoak: ...uten heinean, errekurtso hori esleitzeko prozedura zehatzen menpe kokatzen dira13 Telebisten kasuan CSAk aurrez finkatubehar ditu, frekuentziak esleitzeko deialdi baten bidez, aukeran egongo direnfrekuentzien kopurua, zehaztutako zerbitzu motaren eta horietako bakoitzarenhedapen geografikoaren arabera betiere14 Irratien kasuan, aldiz, CSAk ez ditufrekuentziak aurrez finkatu behar, bai, ordea, ezar
|
daitezkeen
zerbitzu motaketa horien hedapen geografikoa?; frekuentzien kopurua, gerora, esleipenaegiteko orduan bertan zehaztuko dela xedatzen da, besteak beste, jasotakoeskakizunen kopurua eta horien ezaugarriak kontuan hartuz15 Kasu bateanzein bestean, telebistaren zein irratiaren kasuan alegia, enpresek zein elkarteekegin dezakete eskakizuna CSAren aurrean, lurrazaleko zerbitzu analogiko bateragiteko ema... Oinarri ekonomikoen alderdi honetatik, ez da finkatzen dohainekoak ala ordainekoak izan behar diren edo izan daitezkeen zerbitzu horiek.
|
|
|
hauek eremu edo baliabideirrati elektriko urria erabiltzen duten heinean, errekurtso hori esleitzeko prozedura zehatzen menpe kokatzen dira13 Telebisten kasuan CSAk aurrez finkatubehar ditu, frekuentziak esleitzeko deialdi baten bidez, aukeran egongo direnfrekuentzien kopurua, zehaztutako zerbitzu motaren eta horietako bakoitzarenhedapen geografikoaren arabera betiere14 Irratien kasuan, aldiz, CSAk ez ditufrekuentziak aurrez finkatu behar, bai, ordea, ezar daitezkeen zerbitzu motaketa horien hedapen geografikoa?; frekuentzien kopurua, gerora, esleipenaegiteko orduan bertan zehaztuko dela xedatzen da, besteak beste, jasotakoeskakizunen kopurua eta horien ezaugarriak kontuan hartuz15 Kasu bateanzein bestean, telebistaren zein irratiaren kasuan alegia, enpresek zein elkarteekegin dezakete eskakizuna CSAren aurrean, lurrazaleko zerbitzu analogiko bateragiteko emakida edo baimena lortzeko, betiere erakunde horrek ezarritakoepe eta baldintzetan16 CSAk berak baloratuko ditu eskakizunak eta erabakikoditu norgehiagokak, besteak beste, eskakizunen alderdi teknikoak, programatikoak eta ekonomikoak aintzat hartuz. Oinarri ekonomikoen alderdi honetatik, ez da finkatzen dohainekoak ala ordainekoak izan behar diren edo izan
|
daitezkeen
zerbitzu horiek. Emakidak/ baimenak hamar urtetarako izango dira, telebisten kasuan eta bost urtetarako irratien kasuan.
|
|
|
Kontzentrazioari dagozkion betebeharrak ere oso garrantzitsuak dira, eta geroenpresa egitura aztertzean ikusiko den bezala, eragin handia izango dute.Horien artean honakoak azpimarra
|
daitezke
:
|
|
|
– Kableari dagokionean, sare baten titularra ezin
|
liteke
aldi berean beste batena ere izan, baldin eta guztira 8 milioi biztanletik gorako biztanleria potentzialera helduko balitz.
|
|
|
Edozein modutan, lokaltasunarekiko atxikimendu hau, erretorikoa baino ez izateagerta
|
daiteke
, azkenean. Alde honetatik, sistema lokalen gune ahulenean, finantzaketan hain zuzen ere, huts egiten du berriro ere araudiak.
|
|
|
Horrekin batera, programazioari buruzko zenbait mugapen ere egiten dira lege honetan, nahiz etafuntsezkoak Estatutuaren legean finkatzen direnak izan. Horrez gain, programeneskubideak erosteko orduan, nazioarteko kirol erretransmisoak, bereziki?, RTVEeta telebista autonomikoen artean sor
|
litezkeen
tirabiretan, RTVEri eta Estatu osokoikusgarritasunaren printzipioari lehentasuna ematen dioten xedapenak ere jasotzendira35 Erkidegotik kanporako ikusgarritasunaz, lege honek ez du ezer zehazten, baina1999ko Aurrekontuak laguntzen zituen legean arautu zen arlo hau. Horrela, Erkidegoezberdinek beren arteko hitzarmenak egin ditzakete, zeinen bidez baten programakbestean ere ikusterik izango den.
|
|
|
Azkenean, zehaztutako 43 demarkazio horietako bakoitzean 2 lizentzia eman dira. Bat, zuzenean, Telefonicari, eta bestea horietako bakoitzean zabaldu den lehiaketa publikoan; Telefonica, ordea, ezin da zerbitzua eskaintzen hasi, kudeatzaile berriari lizentzia emaneta 24 hilabete igaro arte45 Emakidak 25 urtetarako dira, gerora bost urtetarako nahibeste alditan luza
|
daitezkeenak
. Kable sistemen kudeatzaileek eskaintzen dutenzerbitzuaren gaineko zenbait betebehar dituzte.
|
|
|
Gure inguru hurbileko egunkariek erdaraz produzitzen dutena euskaraz produzitzen denaren parean jartzen baldin badugu, desproportzioa izugarria dela errazasko antzeman
|
daiteke
. Euskara indartzeko erabiltzen diren baliabideak erdarak indartzeko erabiltzen direnen azpitik daude, oso azpitik.
|
|
|
Ikusiko denez, egunkari horiek lau eredu nagusiren arabera kontenpla daitezke.Hain zuzen ere, Euskal Herriko prentsa handiaren paradigma lau joera zeharo desberdinek osatzen dutela esan
|
daiteke
:
|
|
|
Frantziako kateek ere oso ondo kokatu dituzte beren informatiboak prime timeorduetan. TFlek, esate baterako, zortzietan aireratzen du bere informazio saioa, Lejournal, eta bederatziak baino lehentxeago ikus
|
daiteke
eguraldiari buruzko espezifikoa, Meteo izenekoa. Ordu berean dihardu, bere aldetik, France2k; kate honenalbistegia ere zortzietan hasten da, bederatziak aldera amaitzeko.
|
|
|
Frantziako bi katehauek goiz eguerdietan beste albistegi eta eguraldi tarte batzuk ere badituzte uhinetan: Meteo (06:45), Le journal (13:00 eta 01:20). Ikus
|
daitekeenez
, Frantzian ere, eguraldiariburuzko informazioa, ugaria ez eze, urrezko orduetakoa ere bada.
|
|
|
FR 2k ere iluntzeko albistegiaren amaieran eskaintzen du bere eguraldi tartea.Bost urrats nagusi aipa
|
daitezke
tarte horretan:
|
|
|
Poliformismoa ataka zaila da. Ikus
|
daitekeenez
, Euskal Herriko egunkarietan, nork bere lurraldea plazaratzen du, bere interes sozio-politikoen arabera eraikia.
|
|
|
Hedabideetako jardunean, beren eguraldi mapetan ikus
|
daitekeenez
, zenbat burupolitiko, hainbat aburu grafiko daude. Hala eta guztiz ere, euskal nazioa eraikitzeko, bakar batzuek baino ez dute laguntzen; besteek, ozenki esan daiteke beldurrik gabe, gaur egungo estatuen aldeko militantzia estuan jarduten dute euskal nazioaren izatelinguistikoa eta kulturala ahaztuz eta ukatuz.
|
|
|
Hedabideetako jardunean, beren eguraldi mapetan ikus daitekeenez, zenbat burupolitiko, hainbat aburu grafiko daude. Hala eta guztiz ere, euskal nazioa eraikitzeko, bakar batzuek baino ez dute laguntzen; besteek, ozenki esan
|
daiteke
beldurrik gabe, gaur egungo estatuen aldeko militantzia estuan jarduten dute euskal nazioaren izatelinguistikoa eta kulturala ahaztuz eta ukatuz.
|
|
|
dituzu, lehena beltzez, bigarrena grisez. Hori ikusita, pentsa
|
daiteke
lurrak erdibana partitu direla Ipar aberatsaren eta Hego pobrearenartean. Ez da horrela, baina.
|
|
|
Besteekiko harremanetan, denboraren joan etorrian, gizakiak garatu egin du beretzat duen territorioaren errepresentazio ulerkorra izan
|
daitekeen
irudi bidimentsionala, non marrazten ikasi baitu bereak diren errekak eta mendiak, herriak eta bideak; batetik, kideak eta lagunak non bizi diren irudikatzeko; eta, bestetik, besteek, etxezkanpokoek, lurralde hori errespeta dezaten.
|
|
|
Filosofia era askotara egin
|
daiteke
gaur egun, legitimazio guztiz. Kontua, hartaz, hauxe da:
|
|
|
Kontua, hartaz, hauxe da: askatasun horretan gal ez
|
gaitezen
ondo aukeratu behar dugu zein denguri gehien interesatzen zaigun filosofia egiteko modua. UEUko Filosofia Sailean, adibidez, euskarazko filosofia praktikoa aukeratu dugu filosofia egiteko modutzat.Horrela, Euskal Herriaren beharrei begira Euskal Herritik egiten den filosofia bilatzen dugu batez ere, zer garen eta zerk inguratzen gaituen, apurka apurka eta guztion artean problematikotasun bihur dezagun.
|
|
|
Argumentuekindarra galtzen omen dute, norberaren fedeak eta besteen zaratak baizik balio ezduten arrazoien zurrunbiloan. Azkenik, hori gerta ez
|
dadin
, argumentuei garrantziaematea proposatzen zuen. Argumentuak aintzat hartzea, alegia.
|
|
|
Horrela, alderdi abertzaleen arteko adostasunak zein desadostasunak lehengo kolpez identifikatu ahal dira. Alderdi abertzaleek daramaten abiadura kontuanizanik, dokumentu arras garrantzitsua eta interesgarria izan
|
daiteke
mahai ingurua.Gainera, mahai inguru hori osatzeko ABren ekarpena ere jaso dugu, hori ere P.Iparragirreren eskutik. Eta aurreko hiru ikuspegiak objektibotasunez aztertzen etaerkatzen dituen EZBAIKA elkartearen artikulu labur bat ere badator, azken bosturteotan gure artean bizi izan den Gerardo Trujano behatzaile mexikarrak egina.
|
|
|
EZBAIKA elkartearen txosten hori kirol arloko hainbat aditurenarteko mahai inguruaren laburpena da. Nazioarte mailan euskal nortasunaren ikurra izan
|
daitezkeen
kirol selekzioek izan duten garapena eta bidean aurkitzen dituzten oztopoak jaso ditugu. Horrela, gure ustez, nahiko nabarmen ondoriozta daiteke, kirol munduan euskal selekzioek jasaten duten betoek nagusiki izaera eta jatorripolitikoa dutela.
|
|
|
Nazioarte mailan euskal nortasunaren ikurra izan daitezkeen kirol selekzioek izan duten garapena eta bidean aurkitzen dituzten oztopoak jaso ditugu. Horrela, gure ustez, nahiko nabarmen ondoriozta
|
daiteke
, kirol munduan euskal selekzioek jasaten duten betoek nagusiki izaera eta jatorripolitikoa dutela.
|