|
2000
|
|
|
Gizarte, Herri edo Estatu baten barruan, gizarteko lanaren zatiketa dela medio, ezberdintasun sozio-ekonomiko kolektiboak sortu ziren. Talde ezberdintasun horiek, iraunkor jarrai
|
zitezen
, bi modutan antolatu ziren historikoki. Batean, odolez egiten zenezberdintasunen transmisioa; horretarako sortu zen kasta sistema.
|
|
|
Baina, ideiak ez zuen arrakasta handirik izan, zeren New Yorkeko WEAF estazioa sortu zutenean inor ere ez baitzen joan irratsaioak egiteko tarte edo denborak alokatzera. Ez zegoen lar inzentiborik ekoizle beregainak programak sortzera anima
|
zitezen
. Horrexegatik WEAF estazioak irra tsaio propioak egiten hasi behar izan zuen, RCA edo Westinghouse ko estazioek bezalaxe.
|
|
|
Izan ere, Estatuaren kontrolpean dagoen lurraldearen antolaketak (probintziak) administrazioaren errazten du; eta Burgos ek154 aipatzen zuen, el dogma político de la unidad? ziurtatzeko, probintzia bakoitzeko buruak izendatuak ziren, beste arrazoi batzuen artean, Estatuak oinarrizko irakaskuntza garatu eta zabaltzeko hartutako erabakiak burutu
|
zitezen
ardura hartuko zutenak alegia, kontrol eta zaintze funtzioak nabarmenduz. Hitz batean esanda, Estatuaren makineria muntatuta eta prest zegoen, Administrazioaren eta tokian tokiko botereen arteko artikulazioa azken hauen buru makurtzearen bidez ziurtatuz155.
|
|
|
Hobsbawn ek zioena gogoratuz, herritarrak fabrikatze prozesuaren testuinguruan sartzeko ahaleginean kokatuko genuke curriculum nazionalaren garrantzia; edo beste era batera esanda, irakasten denaren bidez ere egiten dira herritarrak, eta herritar horiek eraikitzen ari zen nazioaren partaide konsziente izan
|
zitezen
irakaskuntzaren curriculumari izaera nazionala eman behar zitzaion255 Curriculuma erreformatzeko joera garai ezberdinetan oso bizia izan bazen ere256, Moyano legeak inflexio puntu nagusia markatu zuela esan daiteke; Villacorta k257 dioen moduan, aurretik izandako liberalen erreforma saiakera ezberdinek Moyano legean aurkitu zuten burutze unea, lege horrek ikasketen antolakuntza hierarkikoaren esk...
|
|
2001
|
|
|
Lehenengoa lortzeko, astero astero eta hainbat eskolaren amaieran ere, egindako lanari buruzko galdeketa pasatu genien ikasleei, eta bide esplizituaaukeratu nuen, ikasleak autonomoagoak izan
|
zitezen
. Denbora laburra nuenez, helburuak ezartzearen garrantziaz ohartarazi nahi nituen ikasleak; eta behinhelburuak ezarrita, beroriek lortzeko bitarteko egokiak aukeratzearen garrantziaz.
|
|
|
musika, aritmetika, geometria, astronomia), eztabaidaintelektualak izateko eta elizgizonak prestatzeko, testu sakratuen bertsio depuratuaksor zitzaten. Etorkizunean kondeak izango zirenak eta menperatutako herrietakoaristokraten semeak (bahitu eran eramanak) ere hor hezten ziren, gero Karlomagnoren aldekoak izan
|
zitezen
.
|
|
|
Lehendabizi, querimonia edo demanda aurkezten zen. Arazoa konpontzeko, subiranoak aholkulariei dei egiten zien berarekin bil
|
zitezen
. Asanblada hasitakoan, auzian erabaki ahal izateko, nahiz eta agiri idatziak frogatzeko balio izan, lekukoakziren froga sistema garrantzitsuena.
|
|
|
Konpromisoa hizkuntza aukeraketarizegokion, beren xederik nagusiena garaiko irakurleen beharrei erantzungo zienliteratura idaztea baitzen. 80ko hamarkadara arte itxaron behar izan dugu, euskalliteratura irakurleria ugarituko duten lege baldintzak bete
|
zitezen
. Aro demokratikoa deitu izan zaion horretan, 1979an onartutako Autonomia Estatutuak eta 1982koElebitasun Dekretuak, euskararen koofizialtasuna erakarriko zuten, irakaskuntzaren abaroan sortutako irakurleria gaztea ugalduz.
|
|
2002
|
|
|
Irakasleak euskal kulturaz eta euskara jasoaz jabetu
|
zitezen
, Elbira Zipitriaandereñoa irakasleak prestatzen hasi zen Donostian. Orduko garaietan euskalirakaskuntza eta euskararekin zerikusirik zuen guztia galarazita zegoenez, Donostiako Etxe Eskolak irekitzen joan ziren ezkutuan.
|
|
|
Aipatzekoa da isilpeko Etxe Eskoletatik aparte ikastolen mugimenduaren sorrera garai horietan hasi zela, 1960ko hamarkadan alegia. Horretarako, andereñoakaurkitu behar ziren, eta euskal irakasleak izan
|
zitezen
, Andereñoen Erresidentziaireki zen 1964 urtean Donostian. Euskal Herriak behar zuen euskarazko irakaskuntzan aritzeko irakasleak prestatzeko asmoarekin sortu zen.
|
|
|
Beraz, hitzarmenen aurka baino, beren interesen aldera egokitzea nahi zuten.Egokitze horiek askotan ez zetozen bat Euskal Herriko biztanleen interesekin, eta, ondorioz, negoziazio luzeak egin behar izaten ziren bi Gorteetan, denen gustukohitzarmena osatu nahian. Frantziako koroaren aldetik, Conversaren babespeanLapurdiko marinelak Gipuzkoako arrantza ontzietan itsasora
|
zitezen
galaraztea zenhelburu garrantzitsuenetako bat. 1655ean, Conversa sinatu eta bi urtetara, Frantziako erregeak Lapurdiko marinelei Gipuzkoako bakailao ontzietara joatea galarazizien.
|
|
|
Urte batzuk beranduago, 1697an, Conversa sinatu zenetik bi urtetara, berrizere debeku berdina agindu zuen Frantziako erregeak. Gipuzkoako Diputazioakberriz ere Lapurdiko agintariei debeku hori kentzen saia
|
zitezen
eskatu zien. Ordea, haiek ez zuten deslotura lortu eta orduan Gipuzkoak Conversarekin jarraitzekoarrazoirik ez zuela mehatxatu zituen31 Horrez gain, nahiz eta frantziar pasaporteakizan, Gipuzkoako bakailao ontziei Ternuako uretara arrantzara joatea galarazizieten.
|
|
|
Azken gertakari hori Conversaren balio ezaren adibide interesgarria da.Lapurdiko agintariek Gipuzkoakoei debeku hori kentzen saia
|
zitezen
eskatu zieten1729an48 Baina eskaerak alferrikakoak izan ziren, zeren, lehenago aipatutakoarrazoiez gain, Ipar Ameriketako kolonoen arrantza konpetentziaren ondorioz, itsasoz haraindiko arrantza gainbehera baitzegoen Europa osoan49, eta Gipuzkoakoagintari eta itsas jardueretako inbertsoreak itsas ekonomiaren egitura aldatu beharzela ohartu ziren. Honela XVIII. mendearen hasieran egitura berriko itsas enpresaberriak sortu zituzten (Compama Guipuzcoana de Caracas, Compañia Ballenerade San Sebastian), eta, noski, egitura zaharraren oinarriak, eta horien artean Conversak?
|
|
|
Nire adineko askok gogoratuko dituzte gaixoaldiren batean edo Herri Irratian entzuten zituzten ipuinak, edo ama aitaren disko eskaintza, laster senda
|
zitezen
. Batzuek gogoan izango dute zelako emozioa sentitu zuten, ohean etzanda, oso gazteak baikinen?
|
|
|
Horrenbestez liguriarra zihoan aurretik eta lokarriekin lotzen zituen harri muturrak eta lurgainera irteten ziren sustrai zaharrak, horiei eutsita soldaduak errazago igo
|
zitezen
; noizbehinka bere eskuarekin laguntzen zien igotzen bidearen berritasunarengatik beldurrez zirenei, igoera zailagoa zenean bere aurretik bidaltzen zituen banan banan armarik gabe eta gero bera joaten zen atzetik guztien armekin; eusteko badaezpadakoak ziruditen lekuak berak aztertzen zituen lehenbizi eta behin eta berriro bertatik igo eta jaitsiz, eta gero albo batera eginez, adorea ematen zien g...
|
|
|
Bi aldeetako legioek eta baita gudaontziteriek ere sarri barreiatu eta ihes egin beharra izan ondoren, eta elkarri nahiko kalte egin eta gero, bai garaileak eta bai garaituak ahituta zirelarik, hirugarren batek eraso egin ziezaiekeelako beldurrez, honela itundu ziren bakeune batean: egun jakin batean ordezkari batzuk aterako ziren bakoitza bere hiritik eta alde bietakoak elkar
|
zitezen
lekuan han izango zen bi herrien arteko muga.
|
|
|
Hizlaritzan aditua, 150 hitzaldi baino gehiago eman zituen argitara, hala politikoak nola forokoak, ahantz ez
|
zitezen
, guri zati txiki batzuk baino iritsi ez bazaizkigu ere. Estilo naturala zuen, soila eta zuzena, baliabide erretorikoz jantzia baina ez lar apaindua.
|
|
|
Horrela alde guztietatik ari dira erregearen aurkako azpilanean. Romulok, aurrez aurreko borrokarako prest ez zegoenez, gazte aldrarekin barik artzainak bakoitza bide batetik ordu jakin batean erregearen jauregira joan
|
zitezen
aginduta egin zion eraso erregeari; eta Numitorren etxetik lagundu zion Remok beste talde bat antolatuta. Horrela hil zuten erregea.
|
|
|
Goizeko lehen argiarekin baleareetakoak eta beste ozte arinak aurretik bidali ondoren ibaia zeharkatu zuen Hanibalek eta zeharkarazi ahala egokitzen zituen beretarrak gudalerrotan. Zaldizko galiarrak eta hispaniarrak ibai ondoan, ezkerreko hegalean, zaldieria erromatarraren aurrean lerrokatu zituen; eskuineko hegala zaldizko numidiarrei eman zien, erdiko gudalerroa oinezkoek sendoturik afrikarrentzat gera
|
zitezen
bi hegalak, hauen erdian galiarrak eta hispaniarrak kokatzearren.
|
|
2003
|
|
|
Lehenengoa, erakundea indartzea, idazkariaren ondoan batzorde eragile bat sortuz, hilean behin bilduko zena eta lan zehatzez arduratuko zena. Bigarrena, propagandaren arduradun bat jartzea, urte osoan zehar UEUren berri emateko eta egitarauak lehenbailehen zabaldu
|
zitezen
Fakultateetan eta Eskoletan. Laugarren zeregina UEUren diru iturriak sendotzea zen, erakunde publiko berrien babesa bilatuz, bazkideak bilduz eta UEUren ezkertiar fama nola edo hala murriztuz.
|
|
|
Bestalde, zenbait erakunde publikotan zeuden UEUri buruzko susmoak zirela eta, UEUko kideek zera eskatu zioten: sailburuak gestioren bat egiteko, susmo horiek desager
|
zitezen
. Etxenikek ez zuen konpromiso zehatzik hartu kontu horretan.82 Ikusi dugunez, hurrengo urtearen hasieran Etxenikek Jaurlaritza utzi zuen eta bere ondorengoek ez zuten Etxenikeren hitza bete, Hezkuntza Sailean.Argia 989,. UEU.
|
|
|
Adibide moduan bi aipatuko ditut. S. Arbelaitz eta Xan Irigaray Antzerki Saileko buruek, zenbait aldizkariren bitartez, dei bat bidali zieten Paristik Euskal Herri osoko antzerkilariei Donibane Lohizunera hurbil
|
zitezen
, elkarrekin eztabaidatzera eta lan egitera. Garaiko moldeen adibidea izan liteke deialdiaren azken oharra:
|
|
2004
|
|
|
Orduan, lehen aldiz, uste dut, jairtkoekiko beldurra asmatu zuen gizon zuhur eta buruargibatek, gizonen hobe beharrez, betiere, hain zuzen, ekintzaz. hitzez cdo gogoz gaiztakeriarenbat ezkutuan burutzen zutenean bcldur
|
zitezen
. Jainkoaren adiera sortu zuen, beraz, eta esanbadagoela jainko bat, bizitza hilezkorretan oparo, argitasunez entzuten eta ikusten duena, denaren burua dena eta unibcrtsoa gidatzen duena, jainkozko izaeraz jantzia (Kritias, Sisifo, 12).
|
|
|
Berrogei urte zituela Akademia eskola ospetsua hasi zen zuzentzen eta antolatzembertan gazterik onenak sartzeko asmoa zuen, politikagintzarako presta
|
zitezen
, sofisteneraginetik at. Zergatik sofistengandik urrun. Hain zuzen hitzaren teknika boterearen tresnagisa erabiltzen zutelako haiek, ez egiaren tresna gisa.
|
|
|
Kuhnek, bere aldetik, ez zituen garatu Iraultzja zientiflkoenegitura liburuan zerrendaturiko gai berriak. Bai, ostera, gaiok landu zituen ohiko filosofianaztergarri bilaka
|
zitezen
. Zentzu horretan, hurrengo lanean Kuhnen estrategia historizistenedo semantizisten arestian ikusitakoaren alderantzizkoa izanik, ohiko Zientziaren Filosofiaren osagarri bilakatzen da azken buruan.
|
|
2005
|
|
|
Hiri honetako paperetatik ulertzen denez, badirudi honengandik hartu zuelaGipuzkoako Probintziak, oso gomendagarria zelakoan, beste errepubliketan alardeaeta arma erakustaldia egiteko ohitura, bertakoek bolborak eragindako izua galzezaten eta armak egoera onean gorde
|
zitezen
(Aguirreche: 196).
|
|
|
Bi Alardeak elkarrekin gurutza ez
|
zitezen
, segurtasun neurriak oso handiakizan ziren. Irunen, 2003 urtea (Beno).
|
|
2006
|
|
|
Eremu labainkorrean barneratzeko gonbidapena onartu zuten, izan ere, liburuhonetan biltzen diren idazle eta kritikariek. Euskal gatazka euskal literaturan, izenburupean Miarritzen 2005eko uztailean egindako ikastaroan parte hartzekogonbita onartzean. Kizkia eskuan, luma hatz artean, inoiz bainoago maldan zeudeneta dauden sagarren bila abia
|
zitezen
zen gonbita. Eta bideak izan zuen fruiturik, bilduma hau horren lekuko.
|
|
|
Garci Lopez Chinchilla-k eginarazi zituen ordenantzetako lehena da, Errege erregina Katolikoek aginduta, XV. mendearen azken herenean. Bilbon egin zen bandoen botereari aurre egiteko, hiribilduaren administrazioaren botereguneetan sar ez
|
zitezen
.
|
|
|
Azkenik, azaroaren 29an hiribilduko pregoilariak zabaldu egin zituen kaleetan, bete
|
zitezen
.
|
|
|
Munio Santxez (Sanciç) eta Leguntia bere emazteak Monasteriobarria izeneko eliza egin zuten bertan bertan monjeak edota mojak bizi
|
zitezen
(beren seme alaben ez beste inoren parterik gabe). Eta otoitz egin zezaten beren alde eta kristau guztien alde lurrak, sagastiak, soroak eta mendiak, urak eta larreak eman zizkieten haiek hil ondoren bereak bezala izan zitzaten:
|
|
|
Bando horiek Ahaide Nagusien menpe zeuden eta gainerako biztanleak behartzen zituzten bandoetan sartzera haien bizitza eta ondasunak arriskuan jarriz. Horren ondorioz, Erregeak eta Erreginak agindu zuten ordenantza hau, bandoak desegiteko eta jendea haietatik urruntzeko, denak bat izan
|
zitezen
hiribilduan: hots, «todos sean unanimes».
|
|
|
Zin berri hau errege erreginen nahiaren kontra hautsiz gero, edota haren aurka eginez gero,, mal caso? deituan eror
|
zitezen
eta hilak izan zitezen agindu zuten, errege erreginen zerbitzari ez izateagatik eta bakearen eta herrialdearen on komunaren etsaiak izateagatik (hau da, traizioa egiteagatik). Gainera, zigor fisikoazketetarako zati bat utziz (elizak eta harresia normalean, harriz eraikita eta garestie gain, beren ondasun guztiak galduko zituzten.
|
|
|
Zin berri hau errege erreginen nahiaren kontra hautsiz gero, edota haren aurka eginez gero,, mal caso? deituan eror zitezen eta hilak izan
|
zitezen
agindu zuten, errege erreginen zerbitzari ez izateagatik eta bakearen eta herrialdearen on komunaren etsaiak izateagatik (hau da, traizioa egiteagatik). Gainera, zigor fisikoazketetarako zati bat utziz (elizak eta harresia normalean, harriz eraikita eta garestie gain, beren ondasun guztiak galduko zituzten.
|
|
|
Koroaren izenean kapitulu bilduma edo ordenantza egin zuten, bandoen aurka, hiribilduko ofizio edo karguetatik kanpo gera
|
zitezen
, eta karguak gutxitzeko (alkate bakarra biren ordez, adibidez) eta ziurtatzeko hiribilduko auzokide izateagatik jasoko zituztela karguak eta ez bandokide izateagatik. Ondorioa, garbia da, teorian kanpoan utzi zituzten, horretarako justiziaren indar guztia aplikatu zuten, koroaren babesarekin eta bere mendeko justizia guztiarekin (eta zigor gogorrenak ere aplikatu ahal zituzten).
|
|
|
Dokumentu honetan argi ikusten da Abitoren helburua jabegoen kontserbazioa ziurtatzea zela, zatitu eta sakabana ez
|
zitezen
, inguruko beste batzuentzat eredua izateaz gain, emanaldiak egiten jarraitzeko, monasterioaren boterea eta autoritatea indartzeko asmoz (García Camino, 2004: 259).
|
|
|
Horrez gain, Legazpiko olak erakartzen dira Segurako barrutira, babestuak izan daitezen hiribilduaren inguruan, zeuden lekuan lapurren esku baitzeuden, ez baitzegoen babesik haientzat, babes militarra agian, baina jurisdikzionala ere eskainiko ziena, jakina. Bere pribilegioak bete
|
zitezen
isuna jarri zuen eta Gipuzkoako merioa arduratu behar zen betearazteaz, erregearen ordezkaria probintzian, alegia. Ikus ditzagun testuen testuingurua eta zehaztasun hauek ematen diguten irudia astiroago.
|
|
|
Hirugarren talde bat ere kontuan har daiteke Legazpiko olak erakarri zirenean babespean gera
|
zitezen
. Ola edo errementaldegi horiek, ferrerias masuqueras (masuca hitzetik eratorria dena), ur indarrik gabe lan egiten zuten egile batzuen arabera. L. M. Díez de Salazar, adibidez?
|
|
|
helburu duenak? gizakiak beldurretik eta terroretik askatu gura zituen, naturaren gaineko kontrola eman eta izaki subiranoak bilaka
|
zitezen
. Adorno k eta Horkheimer ek, ostera, nazien sarraskiak eta gulag sobietarren triskantzak ezagutuko dituzte.
|
|
|
Hauxe baizik ez omen zen gertatu: hirian bizi ziren enpresarien familia haietako gazte bat halako batean sorora joan eta, bertan, behar zituen ehungileak arreta biziz hautatuko zituen; pixkanaka, bere kontrolpean eta bere menpean ezarriko zituen; hezi egingo zituen, hitz batez, nekazari izateari utzi eta langile izan
|
zitezen
. Aldi berean, transakzioen ardura bereganatuko zuen, txikirako erostunekin zuzenean harremanetan sartuz; bezero berriak egiten ahaleginduko zen, urtean behin gutxienez bidaiak egingo zituen eta, batez ere, produktuen kalitateak erostunen nahi eta premietara egokitzen saiatuko zen; era horretan, erostun bakoitzaren, gustura egokitzen?
|
|
|
Geroago sakon aztertuko dugun moduan,, etika protestantea?, ideia multzo gisa, ez da gizarte kapitalistaren kausa bakarra, gizarte kapitalista gertakari ugari eta konplexu askoren emaitza baita11 Protestantismoa osagaietako bat izan zen, osagai garrantzitsua, gizakien portaerak aldatzeko motibazio oinarriak landu baitzituen, giza portaerok arrazionaltasun formalaren hedapenera egokitu
|
zitezen
. Giza portaera logika berrietara egokitze horretan, ekintza orientazio tradizionalak krisian sartu ziren, eta krisi hori gainditzeko sendagaia ere izan zen protestantismoa, aurreko mundu ikuskeren desagertze mingarria ikuskera berriekin ordeztua izan baitzen, portaeraren orientazio segururako ainguraleku berria sortu zelarik.
|
|
|
Ikuspegi horretatik, modernizazioaren galderak subjektibotasunari begiratzera garamatza, edo beste modu batera esanda, barruko baldintzak aztertzera. Lanaren bidez lortu nahi izango den munduaren mendaratze aszetiko arrazionala (arrazionalizazio subjektiboa) erabakigarria izan zen bizitza ekonomikoaren eta politikoaren(, kanpo?) arrazionalizazioak gerta
|
zitezen
. Behin portaera molde horiek instituzionalizatuta, behin baldintza subjektiboak finkatuta, kapitalismoa bere burua erreproduzitzen ikasiko duen sistema bilakatuko da.
|
|
2007
|
|
|
Alde batetik, subjektu eragile, autonomiadun, arrazional eta erantzule horilege arautegietara, zigor kodeetara, heziketa egitasmoetara bertaratua izan zen: lehengo subdituak nazio estatuetako eta gizarte industrializatuetako partaideakizan
|
zitezen
hezi beharra baitzegoen. Prozesu horri, zibilizazioa?
|
|
|
Egokipen honen zergatia Europako Erkidegoak zerga harmonizaziorantz daraman bidean ulertu behar da. Jakina da urte horretan Europako Batasunaren barruan ondasunen zirkulazio librea areagotu zela, estatu kideen arteko merkatal harremanak errazago bilaka
|
zitezen
; eta ordura arte BEZak zituen zenbait oztopo ezabatu egin ziren. Honela, Espainiako estatuko zerga sistema gainontzeko estatu kidekoen sistemara hurbildu zen, eta berdin EAEkoa.
|
|
2008
|
|
|
Jusuek buruturiko protestetatik ondoriozta dezakegunez, herritar guztiak ziren erremateetan erabiltzen ziren trikimailuen jakitun, nahiz eta kargu berriak sortu arte horren aipamenik ez aurkitu udal aktetan. Jusuek berak, makinatxo bat esfortzu egin behar izan zuen bere protestak aktan jaso
|
zitezen
, are gehiago akten kopiak lortzeko. Akten kopiarik gabe, helegitea aurkezteko aukerarik ez zegoenez, kapitularren jukutriarik erabiliena hau genuen.
|
|
|
sor zezan. 1808 urtera arte Eibarko herrian, gestore berezia aurkituko dugu oinarrizko produktuen prezioak igo ez
|
zitezen
ardurarekin, batez ere, garia eta artoa» (Uriarte, 1998: 56).
|
|
|
Hau ez da salbuespen bat. Muga ondoko Irunen, adibidez, 1792ko martxokoa dugu lehen aipamena, militarki presta
|
zitezen
«, en caso de que las turbaciones del Reyno de Francia llegaren, o intentaren ocasionar algún daño en este País»150 Eibarren, 1793ko urtarrilean aurkitzen dugu lehen erreferentzia.
|
|
|
Hortik aurrera haurrak aktiboki erailtzea debekatu zen arren, haien aurkako erasoak ez ziren desagertu. Hala, jaioberri asko basamortuan abandonatzen ziren hil
|
zitezen
, edo tarteko haurtzaroan saldu. Desiratutako haurrek ere ez zuten oso tratu gozoa jasotzen.
|
|
|
Desiratutako haurrek ere ez zuten oso tratu gozoa jasotzen. Espartan, adibidez, mutilek tratu txarrak jasotzen zituzten, helduaroan gudari sendoak eta trebeak izatera irits
|
zitezen
.
|
|
2009
|
|
|
[...] Alderdiak alderdi, batak eta bestiak alkartu
|
zitezen
alegiñak egin ditu ARGIA, k.
|
|
|
Nekazariek, eta zehatzago FNTTn etaCNTn afiliatutako nekazariek, lur jabeen erreakzioa jasaten zuten, 1931ko behinbehineko gobernuak nekazaritzako erreformari buruz eta nekazaritzako lanoinarriei buruz emandako dekretuak euren erara betetzen baitzituzten, edo hobeesanda, ez baitzituzten betetzen. Zabalzaren eta FNTTko zuzendaritzaren ustez, nekazarien greba orokorra baizik ez zen geratzen lan kontratuetan txandaketazorrotza errespeta zedin eta lan oinarriak bete
|
zitezen
.
|
|
2010
|
|
|
Tropa frankistak atzetik zetozelarik, Espainiara bueltatzea edo erbesteratuen bidetik jarraitzea izan zuten lehianmuga zeharkatu bezain laster. Testuinguru horretan, komunikabide frantziar ugarikbaita politikari eskuindarrek ere indartu zuten euren kanpaina, Frantziaratzen arizirenak ahalik eta azkarren berriro Espainiaratuak izan
|
zitezen
. Erreportaje etaprentsa artikuluekin, parlamentuan egindako interpelazioen bitartez, gerra abiatuzenetik errepublikanoen aurka erabili zituzten ohiko irainak? «zitalak» «gorrilanjerosak» «erretiran datozen hiltzaile aldrak» «erailketaren armada» etab., berriro ere areagotu ziren.
|
|
2011
|
|
|
igarotako jendeak zein komunikabideetan esperientziarik ez bainaEuskal Filologian lizentziatuak zirenek osatu zuten. Aipatzekoa da, Eusko Jaurlaritzaurtebete lehenago hasi zela profesionalak ahozko lanetan trebatu
|
zitezen
ikastarobereziak sortzen; Iñaki Behobidek zuzendu zituen eta 1981eko abenduan emanzitzaien amaiera. Euskadi Irratiko lehenengo erredakzioa osatu zuten batzuk diraJosetxo Lizartza, Arantxa Irastorza, Jesus Mari Gabirondo, Nikolas Aldai, JoxerraGarzia, Pello Zabala, Izaskun Barriola, Iñaki Arkarazo eta Martin Tejeria.
|
|
|
Titulu berriaren izena Euskararen Gaitasun Agiria (EGA) izan zen257 EGA nolabait desagertu berria zen D mailako tituluaren parekoa zen, eta B mailakoa ondorengorik utzi gabe desagertu zen. UNEDek hitzarmen berria sinatu zuen Eusko Jaurlaritzarekin EGA ikastaroak emateko eta azterketak ikastegian bertan egin eta zuzendu
|
zitezen
.
|
|
|
eta lexikoaren gaineko eztabaidek izan zuten erabateko zentralitatea. Gorostiagak izan ezik, Villasantek, Txillardegik, Irigoienek eta Mitxelenak, bakoitzak bere argudioekin, euskal lexikotik hitz garbiak eta asmatuak bazter
|
zitezen
eskatu zuten50, joera garbizalearen kalteak agerraraziz, eta erdal jatorriko berbak euskarazkoak ere bazirela aldarrikatuz. Are gehiago esparru zientifiko teknikoan, euskal tradiziorik gabe erdarazkoak hartu behar zirela:
|
|
|
433 Koldo Mitxelenak eskatu zuen Magisterio edo Irakasle Eskoletan Filologiako espezializazioan Euskal Filologia sortzea, irakasle euskaldunak presta
|
zitezen
. Unibertsitatean, irakasle eskoletan, zein
|
|
|
Euskaltzaindiak inoiz baino gehiago bere jardueren berri eman behar zuen, hizkuntzaren batasunerako hartutako erabaki eta neurriak ulertuak eta onartuak izan
|
zitezen
. Horretarako, funtsezkoa da Euskera sendotzea eta bertan erakundean egindako txosten, lan eta agiriak argitaratzea («ikus dezala herriak ez gabiltzala gauzak arbitrarioki egiten.
|
|
|
7 Joan Ferres Pompeu Fabrako irakaslearen zuzendaritzapean, hainbat unibertsitatetako kide aritu gara dimentsioak deskribatzen eta dimentsio horiek neurgarri izan
|
zitezen
eztabaidatzen. 2007 urtean elkarlanean hasitako bide haren emaitza da eskuan duzun lan hau.
|
|
2012
|
|
|
Katalunian, esaterako, elite horiek gero etaargiago ikusten ari dira Espainiatik at dagoela beren interesen defentsarik egokiena.Gurean, berriz, hausnarketa hori ez dago oraindik orain hain sakonki errotua euskalelite sozioekonomikoengan, ez eta hauekin gobernugintza (governance) sareetandauden elite politikoengan. Ezbairik gabe, kontzertu eta hitzarmen ekonomikoekahalbidetu duten zerga autonomia, mugatua izanda ere, erabakitzailea izan daaipatu eliteen interesak egun indarrean dagoen erregimen autonomikoan babestuakgera
|
zitezen
. Horrek bermatu egin du, orain artean behintzat, elite horien fideltasunaeredu autonomikoarekiko.
|
|
|
Horren egitekoa COP8an berriztatu zelarik. Lantalde horretan herri indigenek zein tokian tokiko komunitateek ordezkariak zituzten, horrela egindako Txosten Trinkoan euren ikuspuntuak txerta
|
zitezen
. Ikuspuntu horiek betiere ohiko jakinduriaren zaintzari buruzkoak izanik.
|
|
2014
|
|
|
Heziketa Fisikoa sexuenartean ezberdina zen, kirolen inguruan zeuden ideia estereotipatuak indartu zireneta kirol batzuk gizonezkoenak direla eta beste batzuk emakumezkoenak direlaikusarazi. Geroago, hezkuntzako sektore aurrerakoienak neska mutilen eskolajartzearen egokitasunaz gogoetan hasi ziren, hau da, neskak eta mutilak elkarrekinegon
|
zitezen
. Baina ez zitzaion egin eskolaren egitura sexistari analisi sakonik, jendarte patriarkalaren isla den egiturari dagokionik, non neska mutilak elkarrekinbizi baitziren itxurazko berdintasunean, baina eskolako hizkeran Subirats etaBrullet ek dioten bezala (1988:
|
|
|
Hortik aurrera haurrak aktiboki erailtzea debekatu zen arren, haien aurkako erasoak ez ziren desagertu. Hala, jaioberri asko basamortuan abandonatzen ziren hil
|
zitezen
, edo tarteko haurtzaroan saldu. Desiratutako haurrek ere ez zuten oso tratu gozoa jasotzen.
|
|
|
Desiratutako haurrek ere ez zuten oso tratu gozoa jasotzen. Espartan, adibidez, mutilek tratu txarrak jasotzen zituzten, helduaroan gudari sendoak eta trebeak izatera irits
|
zitezen
.
|
|
2015
|
|
|
Baina, Mosku horretaz jabetu eta muzin egin zien diru-laguntzak jasotzeko inposatu nahi zitzaizkion baldintzei. Polonia eta Txekoslovakia uneren batean diru-laguntzen programan parte hartzeko prest agertu baziren ere, azkenean Moskuk presionatu eta laguntzen partida erakargarri bat eskaini zien, erretira
|
zitezen
.
|
|
|
Horietako bat Ardatzeko Potentzien krimenak jazartzeko unean erakutsitako epelkeria izan zen. Mendebaldeko zenbait herrialdek naziei ihesa erraztu eta beste askori ihes egiten lagundu zieten Erresuma Batuko, AEBko eta Frantziako inteligentzia zerbitzuetan eta zerbitzu sekretuetan birziklatuak izan
|
zitezen
. Helburua nazismoaren jakintza militar eta zientifikoa erabiltzea zen Sobietar Batasunaren aurka.
|
|
2017
|
|
|
Kinka horretan, EAE ko auzitegiek emandako erantzuna ez da berdina izan, izan ere, Bilbokoak Urkijoren helegitea babestu zuen argudiatuz udaletxeko aktek, erreprozitate printzipioa? bete behar zutela Euskal Herritik kanpo ulertuak izan
|
zitezen
; baina aldi berean, Donostiakoak euskarak duen estatus ofiziala lehenetsi zuen, euskara hutseko aktak bidaltzeko praktikak legez (behin behinekoan) babestuz11 Bukatzeko, Urkijok Gipuzkoako Foru Aldundiko euskararen erabilera eta beharrezkotasuna finkatuko zuen plan ofizialari ere helegitea aurkeztu zion, eta plan soil bat bazen ere, argi ikusi zen bere helegiteek edozein izango zutela jomugan, ba...
|
|
2019
|
|
|
Honen ordezkaritzan, errege erreginek Foruei zin egin behar zieten koroatuak izan
|
zitezen
, eta horrela soilik, erresumako hamabi rico home ak, edo jakitun zaharrenek altxatzen zituztenerrege erreginak beraien ezkutuaren gainean, zera oihukatuz,. Real, Real, Real!? (NFO/ FGN1, 1869:
|