|
2017
|
|
|
Gaur egun osasun arloko profesionalak informazio bolumen handiari aurre egin behar dio, eta horrek zailtzen dio informazio baliagarria aurkitzea (adibidez, Pubmed ek, osasun arloko datu base nagusiak, 26 milioi erreferentzia ditu eta bakarrik 2015 urtean 806.000 erreferentzia gehitu ziren). Hori dela-eta, osasun arloko profesionalak baliabideak izan behar ditu bere interesaren arloan argitaratzen diren ikerketa berrietan eguneratuta egoteko.Hori
|
dena
lor dezake bere arloko argitalpenen jakinarazpenen bidez (adibidez, aldizkarien aurkibideen jakinarazpenak), web eta blogetan argitaratzen dena jasotzeko RSS gehigarrien bidez (adibidez, Netvibes), erakunde edo profesionalen Twittermezuei jarraituz edo informazioa partekatzeko gizarte markatzaileak erabiliz (adibidez, Citeulike) (1).? –
|
|
|
Hori antzinatik sorginkerian erabili diren Mandragora autumnale edo Atropa belladonalandareetan ere agertzen den osagai aktiboa da. Egun droga gisa erabiltzen
|
dena
, eskopolamina bera izango litzateke, burundaga ezizenarekin ezagutzen dena. Burundanga azkenaldi honetan ezagun egin da toxiko moduan erabiltzen delako edari alkoholikoetan nahastuta.
|
|
|
Hori antzinatik sorginkerian erabili diren Mandragora autumnale edo Atropa belladonalandareetan ere agertzen den osagai aktiboa da. Egun droga gisa erabiltzen dena, eskopolamina bera izango litzateke, burundaga ezizenarekin ezagutzen
|
dena
. Burundanga azkenaldi honetan ezagun egin da toxiko moduan erabiltzen delako edari alkoholikoetan nahastuta.
|
|
|
Hori dela-eta, ura edo beste edariekin nahasten erraza da. Aho bidez hartzean nabaritzen ez
|
denez
, intoxikazioa agertzeko arriskua altua da. Menpekotasuna sortzeko ahalmen handia ere badauka.
|
|
|
Igoera mundu zabalean ageri da (7), esaterako, AEBn urtero 6,6 milioi emakumek jasaten dute bihotz hodietako gaixotasunen bat, emakumeen artean heriotza eta morbilitate kausa nagusia delarik. Emakumearen adina
|
dena
dela ere, AEBn IAren lehenengo urtean emakume gehiago hilko dira gizonezkoak baino(% 26 vs% 19); lehenengo 5 urteetan hil edo bihotz gutxiegitasuna, edo iktusa jasango duten emakumeen kopurua ere handiagoa izango da(% 47 vs% 36).
|
|
|
Estrogenoek oxido nitrikoa askatzen dute zirkulazio aparatuan, basodilatazioa sortuz, prostaglandinen produkzioa egokitzen dute eta muskulu lisoaren ugaltzea eragozten dute.
|
Dena
den, estrogenoen eragina ez dago batere garbi; izan ere, menopausia ondorengo hormona terapiak ez du eraginik erakutsi bihotz hodietako gaixotasunak saihesteko orduan (10, 11).
|
|
|
Hainbat autorek diotenaren arabera, estres egoeretan askatutako glukokortikoideen erregulazio okerra gauzatzean, depresio jokabidea eragingo luketen prozesu biologikoak areagotu egiten dira (10). Hala ere, estres egoeren aurrean ez dugu
|
denok
berdin erantzuten, eta norbanakoen estrategia ezberdinek uste dugun baino zerikusi handiagoa izan dezakete gure garunean, estresak eragiten dituen ondorioak baldintzatu baititzakete (11).
|
|
|
Hemphill ek 1971n (8) 30 gaixo eskizofreniko hegoafrikarren kasu sorta argitaratu zuen, ingelesa eta afrikaans a menperatzen zituztenak. Haren deskribapenen arabera,
|
denek
aditzen zituzten entzutezko haluzinazioak euren ama hizkuntzan, egungo hizkuntza lehentasuna edozein izanda ere. Hala ere, entzutezko haluzinazioak drogen kontsumoaren ondorioz agertutakoak zirenean, menperatzen zituzten hizkuntza guztietan ager zitezkeela ere ondorioztatu zuen.
|
|
|
Txosten eta eboluzio oharrak gaztelaniaz idatzi beharrak zaildu egiten du ahozko harremana beste hizkuntza batean ezartzea, eguneroko jardunean nekeza baita ahoz jaso eta idatziz gorde behar den informazioa bi hizkuntzatan maneiatzea. Joera hori aldatzea zaila da, gainera, gaur egun oraindik profesionalen zati handi batek ez du euskara menperatzen, eta dokumentazio klinikoa
|
denek
ulertzea gaztelaniak baino ez du bermatzen. Hizkuntza eskakizunen orokortzeak bakarrik lortu dezake aldaketa alor honetan; ordura arte, lehentasuna gaixoaren osasuna den heinean, txosten klinikoek denontzako ulergarriak izan baitute.
|
|
|
|
Dena
dela, eta nekezagoa bada ere, ikusitakoaren arabera badirudi garrantzitsua litzatekeela gaixo eskizofreniko elebidunen azterketa psikiatrikoa hizkuntza biak erabiliz egitea, batez ere ama hizkuntza euskara dutenen artean. Horrela egiteak gaixo elebidunaren sintomen ikuspegi zabalagoa jasotzen lagun diezaguke.
|
|
|
1 taulan bi sailkapenok deskribatzen ditugu.
|
Dena
den, gure ikerketa taldeak ikusi du Determinanteetan Oinarrituriko Sailkapenak hainbat arazo dituela, talde berean bilakaera ezberdineko pazienteak sartzen dituelako: organo gutxiegitasun mantendua duten pazienteak, baina nekrosi infektaturik garatzen ez dutenak batetik; eta organo gutxiegitasun mantendurik ez dutenak, baina nekrosiaren infekzioa garatzen dutenak bestetik.
|
|
2018
|
|
|
Gainera, depresiodun pazienteen garunetako hainbat gunetan, hipokanpoa, PFC eta hipotalamoa adibidez, mikrogliaren aktibazioa deskribatu da. Hori gutxi balitz, neuroirudi teknikekin burututako azterketa batean, non translokazio proteina (TSPO) markatu den (aktibatutako mikroglian, makrofagoetan eta astrozitoetan gainespresatzen
|
dena
), asaldura depresibo nagusia duten pertsonen garunetan mikrogliaren immunoaktibazio handiagoa dagoela aurkitu da. Ikerketa gehiagotan frogatu denez, periferiako estimulu immune indartsu baten aurrean, endotoxinaren administrazioa adibidez, boluntario osasuntsuen garuneko hainbat gunetan zelulen aktibazioa antzeman da markatutako TSPO ligandoen bitartez (19).
|
|
|
IDO mikrogliako zelulak bezalako zelula immunorregulatzaileek edo makrofago aktibatuek aktibatzen eta induzitzen dutela ikusi da. Triptofano aminoazidoaren (serotoninaren aitzindaria
|
dena
) degradazioa katalizatzen du eta hori kinurenina bihurtu. Kinurenina degradatzean, neurotoxikoa den azido kinolinikoa (N metil D aspartato edo NMDA hartzaile glutamatergikoen agonista) sortzen da, baita beste bi metabolito ere, batek kalte oxidatiboa eragin dezakeelarik (8).
|
|
|
Esaterako, IFN, terapia jasotzen duten pazienteen garuneko gune batzuetan, gongoil basaletan adibidez (prozedura ikasketarekin edo eguneroko portaerekin erlazionatuak), glutamato mailen igoera deskribatu da eta igoera horren eta agertutako sintoma depresiboen artean korrelazioa dagoela ikusi da (19). Beste aurkikuntza batzuen arabera, CRP maila altuak (hanturaren markatzaile goiztiarra
|
dena
) dituzten depresiodun gaixoek glutamato maila altuak dituzte garunean. Emaitza horiek, gainera, korrelazioa erakutsi dute anhedonia eta geldotasun psikomotorra bezalako sintoma depresiboekin.
|
|
|
Depresioa bezalako gogo aldartearen asaldurekin gehien erlazionatu den faktore neurotrofikoa garunetik eratorritako faktore neurotrofikoa (BDNF) deiturikoa da, plastikotasun neural eta neurogenesiaren erregulaziorako ezinbestekoa
|
dena
. Tirosin kinasa erako bere hartzaileari lotuz, TrkB delakoa, hainbat seinalizazio bide bultzatu eta neuronen dendriten arborizazioa kontrolatzen du, esate baterako (3).
|
|
|
Asko dira gizakietan kortisol mailaren igoeraren eta depresioaren arteko erlazioa aztertu duten ikerketak. Horietako batek, adibidez, asaldura depresibo nagusia duten pazienteek plasman, gernuan eta likido zefalorrakideoan (LZR) kortisol maila handituak azaltzen dituztela aurkitu zuen (16). Izan ere, jakina da depresioa pairatzen duten pertsonen erdiek, gutxi gorabehera, hiperkortisolemia dutela, tratamendu antidepresiboarekin itzulgarria
|
dena
; eta are gehiago, hiperkortisolemia kroniko batetik bereizten den gaixotasuna, hau da, Cushing sindromea, duten gaixoetan ere depresio tasa altuak agertzen direla ikusi da. Horretaz gain, eta tratamenduari dagokionez, depresioan erabiltzen diren hainbat farmako antidepresibo eraginkorrek kortisola erregulatzen duten substratu neuroendokrinoetan jarduten dute.
|
|
|
Gaixotasun mental honen etiologia eta oinarri fisiopatologikoak azaltzeko hainbat teoria proposatu dira, hala nola teoria monoaminergikoa edo neurotrofikoa. Hala ere, oinarri neurobiologikoak oraindik ez dira ezagutzen, sistema ezberdinen parte hartzea izanik proposatzen
|
dena
.
|
|
|
Baker ek «arretarik gabeko epidemia» izendatu zuen 1985 urtean (4), eta datuok arazoaren dimentsioa adierazten dute, proportzio epidemikoak izatera heldu
|
dena
. Baina problema are handiagoa bihurtzen da ondorio sozialak aztertzerakoan, gizartearen bizilagun gazte eta potentzialki produktiboenak jotzen baititu bereziki (5).
|
|
|
Tratamendu kontserbatzaileak huts egiten duenean, PGIa daukaten emakumeetan egokia da. Halere, paziente batzuek zuzenean tratamendu farmakologikoarekin hasi nahi dute, eta hala egin dezakete; botikak tratamendu kontserbatzailearekin elkartuz gero, edozein neurri bere aldetik erabilita baino eraginkortasun handiagoa lortzen da
|
dena
den.
|
|
|
tolterodina, solifenazina, fesoterodina, trospio kloruroa, propiberina eta oxibutinina; guztiek dute 1 EM eta A GG, eta guztien eraginkortasuna berdina dela uste da.
|
Denak
administratzen dira aho bidez oxibutinina izan ezik, zeina azalaren bidez administratzen baita, gibeleko lehen pausoa saihestuz eta zeharkako efektuak murriztuz, nahiz eta beste albo ondorio batzuk izan ditzakeen, adibidez azaleko erreakzioak.
|
|
2019
|
|
|
Multivac ideal bat da, noski, baina gaur egun bizi dugun garaian. Big Data, ren garaian
|
denok
daukagu buruan, nola edo hala, ideal hori.
|
|
|
1970 urtean New England Journal of medicine (NEJM) aldizkarian agertutako artikulu batean, 2000rako ordenagailuak bere kabuz diagnostikoak ezartzeko gai izango liratekeela baieztatzen zen, ordenagailua medikuaren adimenaren luzapena izango balitz bezala.
|
Dena
den, hamazazpi urte geroago, NEJMan argitaratutako beste artikulu berri batean egile berberek onartu behar izan zuten zaila izango litzatekeela iragarpen hori betetzea. 1990an, berriz, Miller ek eta Masarie k azaldu zuten aurreko planteamenduan oinarrizko arazo bat zegoela, dena zegoelako bideratuta. Delfosen Orakulo?
|
|
|
Horri gehitu behar zaio, alde batetik, pazienteek eurek daramatzaten osasun konstanteak neurtzeko tresnak, gero eta gehiago erabiltzen direnak, eta bestetik, Facebook eta Twiterren antzeko sare sozialeetatik eskainitako informazioa.
|
Denek
ere, izugarri aberastu ditzakete gaur egungo datu baseak, adibidez, iragarpenak egiteko.
|
|
|
|
Dena
den RWDekin lan egiteak badu ahuleziarik, besteak beste, ikerkuntza klinikoa egiteko prozeduren optimizaziorik eza, datu base ezberdinen arteko interoperabilitate falta (adibidez, historia kliniko elektronikoa eta laborategiko datu baseak) eta metodologia sendoa eta estandarizatuaren falta.
|
|
|
Dena den, hamazazpi urte geroago, NEJMan argitaratutako beste artikulu berri batean egile berberek onartu behar izan zuten zaila izango litzatekeela iragarpen hori betetzea. 1990an, berriz, Miller ek eta Masarie k azaldu zuten aurreko planteamenduan oinarrizko arazo bat zegoela,
|
dena
zegoelako bideratuta. Delfosen Orakulo, antzeko bat lortzera, hau da, medikuak informazioa sartu eta ordenagailuak, magia antzekoa eginez, diagnostikoa eta pronostikoa asmatuko lituzkeela.
|
|
|
Aukera egonik mundu errealeko pazienteen arretaguneetan datuen bilketa elektronikoa hobetzeko, bai eta analisiak zorrozteko ikuspegi estatistikoak erabiltzeko ere, bereizketa horrek gero eta gehiago mugatzen du ikerketararen emaitzen baliagarritasuna. Derrigorrezkoa da babesa ematea eta ahaleginak indartzea
|
denen
inplikazioa lortzeko, lehentasuna eman diezaiogun ikerketari, jarrerari eta emaitzen hedapenari: osasun zerbitzuen erakundea, profesionalak, pazienteak eta komunitatea bera.
|
|
|
Egokitasuna arriskuen eta onuren arteko oreka espezifikoari lotuta doa (drogak, prozedura diagnostiko edo terapeutikoak, kirurgia, terapia fisikoa), eta balio klinikoak kontuan hartzen ditu beste ezaugarri eskuragarriekin alderatuta. Prestazio desegokia da arrisku onura oreka negatiboarekin ematen
|
dena
, zalantzazkoa dena eta/ edo balio kliniko txikia duena.
|
|
|
Egokitasuna arriskuen eta onuren arteko oreka espezifikoari lotuta doa (drogak, prozedura diagnostiko edo terapeutikoak, kirurgia, terapia fisikoa), eta balio klinikoak kontuan hartzen ditu beste ezaugarri eskuragarriekin alderatuta. Prestazio desegokia da arrisku onura oreka negatiboarekin ematen dena, zalantzazkoa
|
dena
eta/ edo balio kliniko txikia duena.
|
|
|
Berriki, Sir Michael Marmot ek, OME erakundearen Osasunaren Determinatzaile Sozialen Batzordeko presidente
|
denak
, esan du pertsona baten baldintza sozialak direla determinatzaile garrantzitsuenak, hau da, non jaio, hazi, bizi, lan egin eta zahartzen diren pertsonak. Batzordearen Subsanar las desigualdades en una generación (2009) izenburuko dokumentuak, gaixotasunen arrazoien atzean dauden arrazoietan sakontzen du.
|
|
|
Era berean, lncRNAen funtzio nagusia geneen adierazpena kontrolatzea
|
denez
(9), horretarako erabiltzen duten mekanismoaren arabera sailka daitezke, ciseta transmoduan jokatzen duten molekulak bereiziz. Cismotako lncRNAk transkripzio gunean bertan betetzen dute beren funtzioa, inguruko geneen adierazpena erregulatuz.
|
|
|
Cismotako lncRNAk transkripzio gunean bertan betetzen dute beren funtzioa, inguruko geneen adierazpena erregulatuz. Adibide modura, orain arte gehien ikertu den XIST lncRNA daukagu, bi X kromosometako baten inaktibaziorako ezinbestekoa
|
dena
. Zehazki, XISTtranskriptoa X kromosoma inaktibotik transkribatzen da, kromosoma horri berari lotzean bere inaktibazio epigenetikoa martxan jarriz (13).
|
|
|
Orokorki, giza genoma bi elementu mota nagusitan bereiz daiteke; alde batetik, gene modura adierazten diren eta transkripzio eta itzulpen prozesuen ondoren proteina ematen duten elementu edo geneetan, eta bestetik, gene horien erregulatzaile modura jokatzen duten elementuetan. Jakinik proteinak zirela azken finean zelularen barruko funtzioak burutzen zituztenak, hasiera batetik genoma ikertzen zuten ikertzaileen artean genomaren ikuspegi proteozentrikoa zabaldu zen, gerora biologia zelularraren dogma nagusietako bat izan
|
dena
: –Gene bat proteina bat?.
|
|
|
Snoezelen gelek bi erabilera nagusitara bideratuta daude: alde batetik pedagogikoa, eskoletan, enpresetan, haur guneetan eta hezkuntza bereziko ikastetxeetan gauzatuko
|
dena
. Bestetik terapeutikoa, ospitaleetan, adinekoen egoitzetan, eguneko zentroetan eta mina artatzeko kliniketan egingo dena.
|
|
|
alde batetik pedagogikoa, eskoletan, enpresetan, haur guneetan eta hezkuntza bereziko ikastetxeetan gauzatuko dena. Bestetik terapeutikoa, ospitaleetan, adinekoen egoitzetan, eguneko zentroetan eta mina artatzeko kliniketan egingo
|
dena
. Mota bakoitzean, beraz, berariazko jomuga ezberdinak landuko dira.
|
|
|
Dementziaren tratamendurako erabiltzen diren neuroleptikoek dakartzaten albo ondorioak direla-eta, terapia psikosozialen esku hartzea gero eta adierazgarritasun handiagoa eskuratzen joan da (19). Testuinguru horretan, azken 20 urteetan, Snoezelenen ingurugiro ez farmakologikoen erabilera, terapia psikosozialaren barnean sartzen
|
dena
–ospea lortzen joan da, batez ere dementzian erdietsitako ebidentzia zientifikoei esker (11).
|
|
|
Snoezelen terapia, zentzumen anitzeko terapia (ZAT) ez farmakologiko eta psikosoziala da; zazpi funtsezko zentzumenen estimulazioan edo erlaxazioan oinarritzen
|
dena
, hain zuzen ere. Pertsonon ongizatea eta norberaren bizi kalitatea hobetzea du helburu nagusia.Ikusmen, entzumen, ukimen, dastamen, oreka, propriozepzio eta usaimen zentzumenak hainbat objekturen bitartez kitzikatzen dira:
|
|
|
Aldiz, ikusi da Wnt bide kanonikoak seneszentzia horren hasieraren atzerapena eragiten duela melanozito mota bietan, modu horretan, tumoreen garapenerako aukera handituz (29).
|
Dena
den, bide honen garrantzia melanomaren progresioan ez da oso argia (30). Bestetik, bularreko minbizien% 50 baino kasu gehiagotan Wnt bidea aktibatuta agertzen da eta biziraupen orokorraren murrizketarekin erlazionatu da (31) eta bide kanonikoaren ligando zein hartzaileen gainadierazpena ikusi da (32).
|
|
|
APA estiloa (3) edo Joana Albret Bibliotekonomia Mintegiak proposatutakoa (4). Hala ere, eta guk dakigunez, Vancouver estiloa orain arte ez da euskaratu eta medikuntza arloan gehien erabilitako estiloa
|
denez
, funtsezkoa iruditu zaigu proposamen bat luzatzea.
|
|
|
|
Dena
dela, presio hori ez da beharrezkoak ez diren antibiotikoak preskribatzearen arrazoi bakarra. Antibiotikoak, mediku gehienek preskribatzen dituzten farmakoak dira, formakuntza edonolakoa izanda ere.
|
|
|
Antibiotikoak, mediku gehienek preskribatzen dituzten farmakoak dira, formakuntza edonolakoa izanda ere. Hau da, zirujauek, pediatrek, familia medikuek, dentistek eta beste hainbat espezialistak,
|
denek
antibiotikoak preskribatzen dituzte. Ikerkuntza askok ondorioztatu dute preskripzio guztien% 50, desegokia?
|
|
|
eragiten du. Beraz, antibiotiko
|
denek
iraungitze data dute: zenbat eta gehiago erabili, orduan eta denbora gutxiago izango ditugu erabilgarri.
|
|
|
|
Dena
den, neuromediatua edo erantzun bagala da kirolarekin erlazionatutako sinkopearen mekanismo fisiologikorik ohikoena, bihotzarekin loturarik ez duena. Ariketa bat batean etetean gertatzen da, tentsio arterial sistolikoaren erorketa bortitz baten ondorioz agertzen da, barorreflexu mindu baten, basodilatazioaren eta hanketako muskuluen bonba funtzioa galtzearen ondorio (25, 26).
|
|
|
Oro har, hidratatzea izango da tratamendua.
|
Dena
den, bana banako tratamendua erabakiko da, larritasunaren eta sodio mailen arabera.
|
|
|
Bero kolpea lotuta dago ingurugiroko tenperaturarekin, hezetasun mailarekin eta lasterketaren erritmoarekin, baina ez pertsonaren hidratazio maila edo arazo kardiobaskularrekin (64). Egoera fisikoaren hobekuntzak,
|
dena
den, beroaren aklimatazioan laguntzen du (65). Beheko taulan ditugu azken urteetako Behobia/ San Sebastian 20 km-ko lasterketan egindako artatzeak eta zer eragin izan duen ingurugiroko tenperaturak osasun arreta kopuruan (66).
|
|
|
Guztien tratamendua, oro har, izotza, ariketaren moldaera, mina arintzeko farmakoak eta luzaketak egitea izaten da. Baina lasterketan batez ere taping ak, luzaketak eta masajeak izan daitezke eraginkorrenak (68).
|
Dena
den, nahiz eta ez izan kirolariaren gustukoena, atsedena da lesio mota horiek guztiek behar duten tratamendua.? –
|
|
|
% 17 artean ultramaratoietan (70). Zorionez, gehienak ez dira gaiztotzen, eta% 5ek soilik izango du zelulitisa bezalako konplikazioren bat (71).
|
Dena
den, oso mingarriak izan ohi dira, eta zerikusia izaten dute lasterketaren errendimenduan. Gomendagarria da babak drainatzea, betiere gaineko azala mantenduz.
|
|
|
Baina, ohikoa denez, zenbait kontsulta izan ziren zorabioek eraginda. Antzekoak ia
|
denak
: hipotentsioa, ondoeza, nekea, sukar pixkaren bat.
|
|
|
hipotentsioa, ondoeza, nekea, sukar pixkaren bat. Ia
|
denek
nahikoa izan zuten oinarrizko tratamendua. Baina batzuek seroterapia behar izan zuten.
|
|
|
Batzuk ospitalera bideratuak izan ziren proba osagarriak egitera.
|
Dena
den, inork ez zuen hezur hausturarik izan.? –
|
|
|
Bibliografia eta datuak aztertuz, garbi ikusten da gaitz ohikoenak arinak diren azaleko asaldurak direla (babak gehiengoetan), zaintiratu eta lesio muskularrak ere ohikoak izanik.
|
Dena
den, badira ere larriagoak diren gertaerak eta horien aurrean prest egotea gomendagarria da, maila egokiko antolakuntza sistema bat eraikiz.
|
|
|
Ondoren etorri ziren zenbait mendi lasterketa; besteak beste, Zegama Aizkorri mendi maratoia, mundu mailan ezagunenetakoa; eta, 2010az geroztik, Beasaingo Ehunmilak lasterketa multzoa, aurten 10 ediziora iritsi
|
dena
.? –
|
|
|
|
Dena
den, ariketa fisikoak, datuek argi erakusten dutenez, onura gehiago ditu ondorio txarrak baino (4). Baina ondorio kaltegarriak ere badituenez, merezi du jakitea zehatz mehatz zein diren.
|
|
|
Honela definitzen da: aurreko 24 orduetan osasuntsu zegoen pazientearen heriotza, sintomak hasi eta ordubetera gertatzen
|
dena
(6).? –
|
|
|
Aitzitik, gabezia mailak tratamendua betetzea baldintzatzen duela ikusi da lan honetan, eta erlazio hori mantendu egiten da erregresio logistikoan jaioterria aintzat hartuta ere. Hau da, maila sozioekonomiko baxuagoa duten pazienteek probabilitate gutxiago izango dute tratamendua behar bezala betetzeko, beraien jaioterria
|
dena
delakoa izanda. Hainbat egilek deskribatu dute egoera irregularrean dauden etorkinek, etxerik gabekoek, droga kontsumitzaileek edota egoera ekonomiko txarrean dauden pertsonek probabilitate baxuagoa dutela tratamendu farmakologikoak betetzeko (24).
|
|
|
Isiltasun tartea asko luzatzen dela sumatzen den kasuetan, gertatzen ari
|
dena
esplizitu egitea da isiltasunarekin amaitzeko estrategia egokiena (20).
|
|
|
Gaixoaren senideen kasuan, aldiz, aipatzekoa da, gaur egungo gizartean, egoera terminalean dagoen haurraren edo nerabearen senideak alde batera uzteko joera nabarmentzen dela (9, 10, 12, 33). Askotan ez zaie gertatzen ari
|
denaren
inguruko azalpenik eskaintzen, baina nabaritu ohi dute gauzak ez doazela ondo. Informazio faltaren aurrean, ondorio propioak atera ohi dituzte eta ohikoa izaten da, anai arrebaren gaixotasuna, beraien jarrera txarraren ondorio dela pentsatzea (9,10).
|
|
2020
|
|
|
garraio pre akrosomikoa trans Golgi saretik akrosomara, manchette an zeharreko garraioa (IMT; IntraManchette Transport) eta flageloaren barneko garraioa (IFT; IntraFlagellar Transport). Mikrotubuluzko eraikuntza honen ezartze eta mantenimenduak kontrol oso hertsia behar du, gaur arte ezezaguna
|
dena
, alegia.
|
|
|
Azken urteotan, immunoterapian oinarritutako medikamentuak indar handia hartzen ari dira. Terapia biologikoa izenez ezagutzen
|
dena
ere, gorputzaren defentsa naturalak minbiziari aurre egiteko estimulatzen dituen minbiziaren tratamendu mota bat da. Gorputzak berak ekoiztutako edo laborategi batean egindako substantziak erabiltzean datza sistema immunitarioaren funtzioa hobetzeko edo zaharberritzeko.
|
|
|
Bestetik, melanozitoetan sortzen den larruazaleko melanomatosi motako minbizia dago, melanoma izenarekin ezagutzen
|
dena
. Nahiz eta larruazaleko minbizien% 2 baino ez izan, arriskutsuena da.
|
|
|
Immunitate sistema molekula, zelula eta organoz osaturiko sistema dinamiko eta konplexua da, gorputzaren defentsaz, hau da, infekzio/ patogeno, alergeno eta beste agente arrotzen aurkako babesaz arduratzen
|
dena
. Defentsa horretarako bi maila edo defentsa mekanismo desberdintzen dira:
|
|
|
Immunoterapia immunitate sistema indartu eta minbizi zelulei eraso egiten dien farmakoen erabilera da. Azken urteotan, estrategia berria sortu da, immunitate sistemaren aktibazioan zuzenean oinarritu baino gehiago, tumorearen aurrean immunitate erantzuna inhibitzen duten hartzaileak indargabetzen zentratzen
|
dena
. Tratamendu horietan erabilitako antigorputzak ez dira tumore zelulekin lotzen, linfozitoekin baizik, erantzuna aktibatzeko.
|
|
|
Immunoglobulina G4 (IgG4) kappa motako laborategian sortutako giza antigorputz monoklonala da (ipilimumab) (4 irudia, eskuina). linfozitoetan aurkezten den CTL
|
dena
. CTL eta B7 arteko loturan elkarreragiten duenez, inhibitzeko estimulua desagertzen da eta linfozitoaren jarduera mantendu egiten da.
|
|
|
1) medikazioari eta ondorio kaltegarriei buruzko informazioa ematea; 2) ondorio kaltegarrien galdetegiak eta pisuaren eta tentsio arterialaren jarraipena egitea; eta 3) pazientearen eta farmazialariaren arteko zuzeneko komunikazio kanal bat ezartzea.
|
Dena
online, Osasun Karpetaren bitartez. Neurtutako aldagaiak FA programaren atxikidura, ezarritako komunikazio kanalaren erabilera eta pazienteen gogobetetzea izan ziren.
|
|
|
a) Internet ez erabiltzea (elkarrizketatuen% 37,5), eta b) Osasun Karpetara sartzeko pasahitzak ez izapidetzea (elkarrizketatuen% 41,7). Ikerketan parte hartu zuten pazienteen atxikidura ertaina, handia eta oso handia izan zen, eta
|
denek
erabili zuten komunikazio kanal berria kontsultak egiteko. Oro har, guztiak gustura agertu ziren jasotako zerbitzuarekin.
|
|
|
a. Ez. b. Sukar pixka bat eduki dut, baina 38 °C tara iritsi gabe. c. Sukarra eduki dut, 38 °C taraino iritsi
|
dena
. d. 39 °C tik gorako sukarra eduki dut.
|
|
|
Paziente guztiek erabili zuten ezarritako komunikazio bide berria kontsultak egiteko.
|
Denera
11 kontsulta egin zituzten (ikusi 4 taula). Pazienteen galderek eta jasotako galdetegien emaitzek, farmazialariek 15 mezu bidaltzea sustatu zuten.
|
|
|
Bideragarria zen, ikerketan parte hartu zuten paziente guztiek erantzun zituztelako ondorio kaltegarrien galdetegiak, eta gehiago edo gutxiago,
|
denek
erabili zutelako ezarritako komunikabide berria kontsultak egiteko. Haiek hautemandakoaren arabera, Osasun Karpeta baliabide aproposa zen konfidentziala eta segurua baitzen, eta erabiltzeko ez baitzen zaila.
|
|
|
Espermiogenesiaren bukaerarako beste gertaera batzuk aipatu behar dira: manchette aren desantolaketa (behin nukleoa guztiz elongatuta dagoenean), zitoplasmaren gehiengoaren exozitosia (Sertoli zelulek fagozitatua izango
|
dena
), kromatinaren kondentsazioaren bukaera (ordutik transkripzioa erabat murriztua egongo da) eta mitokondrien lerrokatzea. Emaitza, espermatozoidearen morfologia duen zelula luzanga da, alegia.
|
|
|
Osakidetzan arlo sanitarioko lanpostuek administrazio publikoetako 2 hizkuntza eskakizunaren gaitasun maila daukate (Europako erreferentzia markoaren B2 maila). Profesionalen% 58 inguruk lanpostuan eskatzen
|
dena
edo goragoko euskararen gaitasun maila daukate gurean.
|
|
|
Datuok kontuan hartuta, berriz, pazienteei, anbulatorioetako zein Galdakao Usansoloko Ospitaleko kanpo kontsultetan, euskarazko agendak aktiboki eskaintzea zenbateraino zen posible aztertu genuen. Hauxe da, gaur gaurkoz, lanketa horren emaitza, zerbitzuko profesionalen konpromisoari eta inplikazioari esker lortu
|
dena
:
|
|
|
sinetsi egiten dugulako, pazienteari berak hautatutako hizkuntzan arreta ematea, euren eskubidea izateaz gain, kalitatezko zerbitzuaren adierazle dela.
|
Dena
den, oso inportantea da profesionalei informazioa ematea, baita argi azaltzea ere zer eskatzen zaien, eta adostutako eran jokatzea".
|
|
|
1.256.407 haur biltzen ditu. Ikerketaren beste indargunea haurrei egindako jarraipen luzea da: 8,6 urte batez beste. Behaketa estudioak direnez, ikerketa hauek berezkoak dituzten alborapen arriskuak ditu berrikuspen sistematiko honek ere. Heterogeneotasuna txikia da, hau da, emaitzak antzekoak dira ikerketa guztietan. Azpitaldeak egin dira txertoaren eta ondorioaren arabera, eta
|
denetan
emaitzak antzekoak izan dira. Aurretik egindako beste berrikuspen sistematikoetan emaitzak berdinak izan ziren, tartean Cochrane lantaldeak egindakoa (1): autismorako arrisku erlatiboa 0,92(% 95eko KT:
|
|
|
Niazina, B3 bitamina edo azido nikotiniko izenekin ere ezagutzen
|
dena
, HFaren tratamendurako erabili zen lehenengo farmako lipido eraldatzailea izan zen. Niazinak gantz azido askeen (ingelesez Free Fatty Acid edo FFA) gantz ehunetik kanporako garraioa murrizten du, bertako proteina lipasa sistema inhibituz.
|
|
|
Estatinek edo PCSK9aren aurkako antigorputzek oso eragin txikia duten gaixoetan edo LDLRaren adierazpenik ez duten HoHF gaixoetan, adibidez, erabiltzen den hurbilketa terapeutikoa da. CVDaren arrisku handia eta iragarpena txarra denean, terapia hori erabili daiteke; kostu ekonomiko handia dakarrenez eta tratamendua luzea eta irisgarritasun txikikoa
|
denez
, lipoproteinen aferesia beste teknika guztiak erabilgarriak ez direnean bakarrik gomendatzen da (45).
|
|
|
|
Dena
dela, erabaki egoki bat hartu ahal izateko, pazienteen ezaugarri klinikoak kontuan hartzeaz gain, prozeduraren konplexutasuna, lesioaren esangura funtzionala (iskemia delako tratatu behar duguna) eta erasandako arteria (arriskuan dagoen miokardio kopuru desberdina) ere aintzat hartu behar dira.
|
|
|
Gaixotasuna aurrera doan heinean, elikadura mistoa izan daiteke, aho bidez jan daiteke gaixoak onartzen duena eta gastrostomiarekin osatu falta
|
dena
. Gaixotasunaren amaieran, elikadura osoa gastrostomia bidez izan ohi da.
|
|
|
Gaixotasuna aurrera doan heinean, elikadura mistoa izan daiteke, aho bidez jan daiteke gaixoak onartzen duena eta gastrostomiarekin osatu falta
|
dena
. Gaixotasunaren amaieran, elikadura osoa gastrostomia bidez izan ohi da.
|
|
|
Niazina, B3 bitamina edo azido nikotiniko izenekin ere ezagutzen
|
dena
, HFaren tratamendurako erabili zen lehenengo farmako lipido eraldatzailea izan zen. Niazinak gantz azido askeen (ingelesez Free Fatty Acid edo FFA) gantz ehunetik kanporako garraioa murrizten du, bertako proteina lipasa sistema inhibituz.
|
|
|
Estatinek edo PCSK9aren aurkako antigorputzek oso eragin txikia duten gaixoetan edo LDLRaren adierazpenik ez duten HoHF gaixoetan, adibidez, erabiltzen den hurbilketa terapeutikoa da. CVDaren arrisku handia eta iragarpena txarra denean, terapia hori erabili daiteke; kostu ekonomiko handia dakarrenez eta tratamendua luzea eta irisgarritasun txikikoa
|
denez
, lipoproteinen aferesia beste teknika guztiak erabilgarriak ez direnean bakarrik gomendatzen da (45).
|
|
|
1.256.407 haur biltzen ditu. Ikerketaren beste indargunea haurrei egindako jarraipen luzea da: 8,6 urte batez beste. Behaketa estudioak direnez, ikerketa hauek berezkoak dituzten alborapen arriskuak ditu berrikuspen sistematiko honek ere. Heterogeneotasuna txikia da, hau da, emaitzak antzekoak dira ikerketa guztietan. Azpitaldeak egin dira txertoaren eta ondorioaren arabera, eta
|
denetan
emaitzak antzekoak izan dira. Aurretik egindako beste berrikuspen sistematikoetan emaitzak berdinak izan ziren, tartean Cochrane lantaldeak egindakoa (1): autismorako arrisku erlatiboa 0,92(% 95eko KT:
|
|
|
Osakidetzan arlo sanitarioko lanpostuek administrazio publikoetako 2 hizkuntza eskakizunaren gaitasun maila daukate (Europako erreferentzia markoaren B2 maila). Profesionalen% 58 inguruk lanpostuan eskatzen
|
dena
edo goragoko euskararen gaitasun maila daukate gurean.
|
|
|
Datuok kontuan hartuta, berriz, pazienteei, anbulatorioetako zein Galdakao Usansoloko Ospitaleko kanpo kontsultetan, euskarazko agendak aktiboki eskaintzea zenbateraino zen posible aztertu genuen. Hauxe da, gaur gaurkoz, lanketa horren emaitza, zerbitzuko profesionalen konpromisoari eta inplikazioari esker lortu
|
dena
:
|
|
|
sinetsi egiten dugulako, pazienteari berak hautatutako hizkuntzan arreta ematea, euren eskubidea izateaz gain, kalitatezko zerbitzuaren adierazle dela.
|
Dena
den, oso inportantea da profesionalei informazioa ematea, baita argi azaltzea ere zer eskatzen zaien, eta adostutako eran jokatzea".
|
|
|
Immunoterapia immunitate sistema indartu eta minbizi zelulei eraso egiten dien farmakoen erabilera da. Azken urteotan, estrategia berria sortu da, immunitate sistemaren aktibazioan zuzenean oinarritu baino gehiago, tumorearen aurrean immunitate erantzuna inhibitzen duten hartzaileak indargabetzen zentratzen
|
dena
. Tratamendu horietan erabilitako antigorputzak ez dira tumore zelulekin lotzen, linfozitoekin baizik, erantzuna aktibatzeko.
|
|
|
Immunoglobulina G4 (IgG4) kappa motako laborategian sortutako giza antigorputz monoklonala da (ipilimumab) (4 irudia, eskuina). linfozitoetan aurkezten den CTL
|
dena
. CTL eta B7 arteko loturan elkarreragiten duenez, inhibitzeko estimulua desagertzen da eta linfozitoaren jarduera mantendu egiten da.
|
|
|
Azken urteotan, immunoterapian oinarritutako medikamentuak indar handia hartzen ari dira. Terapia biologikoa izenez ezagutzen
|
dena
ere, gorputzaren defentsa naturalak minbiziari aurre egiteko estimulatzen dituen minbiziaren tratamendu mota bat da. Gorputzak berak ekoiztutako edo laborategi batean egindako substantziak erabiltzean datza sistema immunitarioaren funtzioa hobetzeko edo zaharberritzeko.
|
|
|
Bestetik, melanozitoetan sortzen den larruazaleko melanomatosi motako minbizia dago, melanoma izenarekin ezagutzen
|
dena
. Nahiz eta larruazaleko minbizien% 2 baino ez izan, arriskutsuena da.
|
|
|
Immunitate sistema molekula, zelula eta organoz osaturiko sistema dinamiko eta konplexua da, gorputzaren defentsaz, hau da, infekzio/ patogeno, alergeno eta beste agente arrotzen aurkako babesaz arduratzen
|
dena
. Defentsa horretarako bi maila edo defentsa mekanismo desberdintzen dira:
|
|
|
garraio pre akrosomikoa trans Golgi saretik akrosomara, manchette an zeharreko garraioa (IMT; IntraManchette Transport) eta flageloaren barneko garraioa (IFT; IntraFlagellar Transport). Mikrotubuluzko eraikuntza honen ezartze eta mantenimenduak kontrol oso hertsia behar du, gaur arte ezezaguna
|
dena
, alegia.
|
|
|
Espermiogenesiaren bukaerarako beste gertaera batzuk aipatu behar dira: manchette aren desantolaketa (behin nukleoa guztiz elongatuta dagoenean), zitoplasmaren gehiengoaren exozitosia (Sertoli zelulek fagozitatua izango
|
dena
), kromatinaren kondentsazioaren bukaera (ordutik transkripzioa erabat murriztua egongo da) eta mitokondrien lerrokatzea. Emaitza, espermatozoidearen morfologia duen zelula luzanga da, alegia.
|
|
|
Espezialitateak multzokatzeko, idazteko estiloan jarri dugu arreta. Adibidez, Pediatrian, Lehen Mailako Arretan eta Larrialdietan antzera idatziko balitz, eurek
|
denek
(edo gehiagok) espezialitate multzo bat osatuko lukete. Espezialitate multzo horiek aztertu nahi ditugu, eta, beharrezkoa balitz, bakoitzerako itzultzaile espezifiko bat entrenatu.
|
|
|
Orain da momentua itzultzaile automatiko batekin elkarbizitzeko arauak aztertu, hausnartu eta erabakitzeko. Ibilbide horren hasieran gaude; berazjar ditzagun
|
denon artean
oinarriak, osasungintzan euskara normalizatzeko tresna baliagarria izan dadin Itzulbide.
|
|
|
bai euskarazko deklinabide eta aditzekin, zein gaztelaniazko aditzekin gertatzen da. Inflexioa hitzen alterazio bat dat da, deklinabidearen bidezedo aditzak jokatuz sortzen
|
dena
. Arazo hau hitz arraroekin ere ematen da; izan ere, sare neuronaletan entrenamenduak egiteko, hiztegi baten tamaina definitu behar da, eta hiztegi horretan sartzen ez diren hitzak ez dira ikasten.
|
|
|
Hala ere,
|
dena
ez da urrea, eta 3 zein 4 adibideetan corpusaren falta nabarmena da.
|
|
|
|
Denek
baietz diote. Batek, kasu batzuetan helburuak lortu ez arren, aurrerago esku hartzeko atea irekia uzten dela nabarmentzen du. Lan saretik zer baloratzen duzu?
|
|
|
Sareak
|
denak
babesten ditu: tratatutako umeak, familiak eta profesionalak.
|
|
|
Bertako langile guztiek KIVa programaren berri dute, baita familiek ere. Jazarpenari aurre egitea
|
denon
ardura da; elkarlanean aritzea, beraz, ezinbestekoa. Ikastola bakoitzak barne formakuntzak eskaintzen ditu langile zein familia berrientzat.
|
|
|
irribarre egin eta egoera normaltzat hartzen dute. Kasu gehienetan ez dute ontzat hartzen erasotzaileak egindakoa, baina hurrengo" biktima" izatearen beldur dira; nolabait, sentsazioa dute jarrera hori dela eurengandik espero
|
dena
eta ez biktimaren alde egitea.
|
|
|
Lehenik eta behin, KiVa taldeko kide batek edo bik biktimarekin hizketalditxo bat izango dute, gertatzen ari
|
denaren
inguruko informazio zehatzena bildu eta hari babes osoa eskaintzeko. Bilera horretan, jazartzaileak identifikatzeaz gain, biktimari babesa edo laguntza eskain diezaioketen ikasleak nortzuk izan daitezkeen aztertuko da.
|
|
|
EfiKroniK entsegu hibrido bat da, 2 talde paralelotan egiten
|
dena
. Kasu honetan, 370 pertsonak hartuko dute parte, honako lau gaixotasun hauen arabera estratifikatuak:
|