|
2000
|
|
|
Hori
|
denek
esaten dute, hori denei esango diezu.
|
|
|
Hori denek esaten dute, hori
|
denei
esango diezu.
|
|
|
Ziur nago kristauek
|
denei
esaten diezuela hori nik, berari; eta orduan gogotsu erantzun diot berak eskaini didan musu heze luzeari.
|
|
2002
|
|
|
Eta egun horietan beretan" carpeteria" bat irekiko zutela ari ziren iragartzen irratian(" lurreko tapizak" edo" alfonbrak" dira, noski)," carpet" ak saltzeko. Lana du batek gero hor esaten
|
dena
esan nahi denarekin lotzeko, euskaraz ere batzuetan gertatzen den gisa. Horietan ere, jatorrizko hizkuntzari begiratu behar zaio, ongi ulertu nahi bada kontua behintzat:
|
|
|
Datuak ematen zaizkigunean, ikusleen kopuruak aipatzen dira. Eta itxuraz denak pozik kate hau, erdaraz ematen
|
dena
esan nahi dut, ikusienen artean dagoelako. Hori hartu behar dugu arrakastatzat?
|
|
2003
|
|
|
Azken hilabeteotan, Batasunatik atera Aralar, bere baitako espainolisten eta baskongadisten erruz dudarik ez, irain eta laidoz estalia, berea lantzen saiatzen da.
|
Denek
diote bakea nahi dutela, baina batzuek beraiek erabaki eta zedarritutakoa. Hondarrean olde horietan euskal gizartea barnez iraultzen duten ideologien hatzak susmatzen dira.
|
|
|
Iritsi ginen, baina, halako batean pasealekura Madrid Etorbidea izena du, oker ez banago, eta telefono publiko bat jo nahi izan genuen begiz. Han zeuden altzari urbano ugariek hain txukun eta halako artaz jarriak,
|
dena
esateko eragotzi egin ziguten eginbehar behatzailea; dozenaka metro ibili genituen kabina edo telefono publikorik aurkitu gabe. Aurrerago jo genuen; gelditu egin ginen; atzera jo genuen berriro, begirada zorroztu genuen.
|
|
2006
|
|
|
–
|
Denok
esaten duzue gauza bera. Ez zarete konturatzen jet laga dela.
|
|
|
" Euskararen osasuna txarra da"," euskara gaixo dago"," euskararen ajeak"," euskararen sendabelarrak"... Metafora orok bezalaxe, osasunarenak ere nahi
|
dena
esateko ematen du. Esan nahi duguna erabaki, eta hari egokitzen zaion gaitza, sendabidea, sintoma..., aise aurkituko dugu.
|
|
|
Horietako hainbat dagoeneko erabili eta probatu ditugu. Batzuk baliagarri gertatu dira, beste batzuk ez hainbeste, eta badira zeharo kaltegarri suertatu direnak ere,
|
dena
esan behar bada.
|
|
2008
|
|
|
Zer egin liteke hizkuntza aberats (usteko) etan?,
|
dena
esana dagoela dirudien hizkuntza horietan? (Mordoxka bat dira, baina asko asko ere ez dira hizkuntza kultural hipergaratuak, beren baitan galkatuak).
|
|
|
" Dena esanda dago", dio Kulturak, zer dioen ez dakiela (eta ez dakielarik
|
Dena
esanda dago esaldia esanda dagoen edo ez). Neu ere egoten naiz boladatan ikaraz, ez ote den hori holaxe izango, eta etsi etsian ez ote genukeen hobeko behin betiko ixiltzea.
|
|
|
Beti ondo esaka eta zuri zuri ari
|
denari
esan behar zaio oso gauza itsusia dela jendea juzgatzen ibiltzea... eta ixiltzeko faborez. Aurretik esan behar zaiona da gaitz estea juzgatzea baldin bada, on estea ere halaxe dela.
|
|
|
Baliteke. Bakarren batentzat,
|
dena
esaten dut, eta hori bai ez dela hola; batetik, ezin litekeena delako bere ez izatez, eta, bestetik, badakidalako ez dela hala: asko jarduteko asko ezkutatu behar da.
|
|
|
Izan ere, ia denak norabide beretik zihoazen. Denek nabarmentzen zuten prozesuaren garbia eta gardentasuna,
|
denek
esaten zuten ez zegoela gorabeherarik, ez zegoela arazorik eta, izatekotan, txinatarrak ziztu bizian saiatzen zirela konpontzen. Bidaia zoragarria izango zela, erregeen pare hartuko gintuztela, eta haurrak ondo zainduta ez ezik espero zitekeena baino osasun  tsuago egoten zirela.
|
|
2009
|
|
|
Barrutik ezer ez bazeraman, hotza sentitu behar zuen gorputz mehar hark (agerian zegoenaren arabera, ez dut uste berez meharra zenik, mehartuta zegoela baino). Zuriz margotuta zeukan (fundamentu handirik gabe,
|
dena
esan behar bada) aurpegira begiratuz gero, barru barruraino sartzen den tristura horietarikoa sorrarazten zuen koitaduak. Zuriak nabarmendu egiten zion burezurraren silueta.
|
|
|
Ez digu inork konponduko, geuk konpondu dugu hizkuntzen auzia. Geuk diogunean,
|
denok
esan nahi dugu. Hobe genuke, beraz, aldamenera gutxiago eta geure jokabideei gehiago begiratuko bagenie.
|
|
|
Esan beharrik ez dagoena, baina halakoetan nahitaez beti esan behar
|
dena
esan dezadan nik ere: aipaturiko guztien laguntza izan dut, bihotzez eskertzen dudana, baina hemen jasotzen diren gogoeta eta iritzien erantzukizuna nirea baino ez da.
|
|
|
b) Kontu politikoei begiratuta, EAEn abertzaletasun instituzionalak utzi dio aginte makila eskuetan izateari. Ziklo bat agortu da (legez kanporatzeei esker,
|
dena
esaten hasita). Aginte makilari eutsi izan balio ere, orain artekoa tresna juridiko politiko prekarioa da.
|
|
|
Mendebaldeko zibilizazio industriala (bere jite kapitalista zein sozialista erreala) gai izan da inoizko aberastasun materialik handiena ekoizteko; hanka bikoon artean inoizko alderik handienak sortuz, bide batez esanda; eta,
|
dena
esaten hasita, azken 40 urteotan gizadiaren historia guztian baino zakar gehiago sortuz (zaborra batetik, nortasun zakarrak bestetik). Ostera, zentzuaren dimentsioari dagokionez, zentro komertzialak tenplu bilakatu dituen munduan ez du ematen asetzen gaituztenik kontsumismoari loturiko prozesioek, liturgiek eta erritualek.
|
|
2010
|
|
|
Isiltasunarekin
|
dena
esana gelditu zen.
|
|
|
–Bai, jakina, esan zuen Alisiak, pentsatua zuen plana kontatzeko amorratzen. Nahiko plan ankerra,
|
dena
esan behar bada.
|
|
|
4 Damiana de Irigoien, 40 urteko donostiarrak, eta Pedro de Esnalen emazte omen
|
denak
dio, berriz, Zeziliak Joan Mielengandik izandako alaba Donostiako Andra Mari elizan bataiatua izan zela.
|
|
|
Gandiaga Topagunean, Oteizaren beraren eta Gandiaga olerkariaren ahotsa entzun dugu: Oteiza bere erretolika filosofiko sakonean, Gandiaga Tiriki tauki tauki mailuaren hotsa
|
denoi
esaten, guztioi kontatzen... halakoxe tiriki taukialdia izan baitzen 1953 hainbat hilabetetan eta 1968 9kotan bizi izan genuena. Bikote handia, bikote bakarra biek osatu zutena.
|
|
2011
|
|
|
Protokolo guztia ondo dago, aise gainditzen duzu eskatzen duten mendekotasun galga, eta gelditzen den bakarra, nora eta noiz eramango zaitudan. Hobeto zainduta egongo zara zahar etxe batean nirekin baino,
|
denek
esaten didate gauza bera, eta, ondo beharrez, hilabete baino lehenago eraman ahal izango omen zaitut bertara.
|
|
|
Maite izena jarri genion eta aita amabitxiak kafetegiko mallorcarra eta bere emaztea izan ziren, berak arduratu baitziren elizaz eta apaizaz. Neska oso polita zegoen, bizkortu egin zen eta
|
denek
esaten zuten amaren antza zuela. Hurrengo egunetan geratzen zitzaidana saltzen ibili nintzen eta mahai eta ohol batzuk Pariseko etxera eramateko eta garajean sartzeko fakturatu nituen.
|
|
|
minimal ukitua dekorazioan, argiztapenean (lanparetan batik bat), hormetako margoetan, altzarietan... eta, oroz gain, teknologia: nabigatzeko ordenagailua eta wifia hallean, gelako atea zabaltzeko txartela (ikustekoak ziren beste hoteleko geletako giltzak), gelan bertan ere Interneterako sarbidea, infragorridun teklatu eta guztiko telebista interaktiboa (ondo telebista adeitsua,
|
dena
esate aldera, pantailan kaixo urlia berendia jauna berbak bistaratuz agurtu baininduen menua erakusterakoan; menuan gora eta behera nenbilela, bestalde, hoteleko irratia entzuten zen telebistatik: bezeroak elkarrizketatzen ari ziren)...
|
|
|
Den
|
dena
esaten hasita, hala ere, asko gara (gehienak ziurrenik) arnasa ganoraz hartzen ez dugunak, presaka ibili behar zoro honek hartaratuta (derrigor bakarra hiltzea ei den arren), baina, horrez gain, baita airea geroz eta kutsatuago daukagulako ere. Aspaldi barik irakurritakoa da berri hau:
|
|
|
Eta arazoa ez da bera, arazoa gu gara.
|
Denek
diogu naturari min ematen ari garela, baina oker gaude, natura hori baino askoz ere fuerteagoa da. Mina geronen buruari ari gara egiten.
|
|
|
Denetik. Baina
|
denetik
esaten dugunean, gezurra esaten ari gara. Hainbeste poesia interesgarria idazten da munduan!
|
|
|
Poesia gaur egun niretzat hizkera misteriotsu bat da. Poesia da, askotan esaten den bezala, inefablea, esan ezin
|
dena
esan nahi izatea. Eta zer da esan ezin dena?
|
|
2012
|
|
|
Gure lehengusu Montrifautek bizirik jarraitzen zuen. Bisitatzera joan nintzaion; oso gaixorik zegoen eta
|
denek
zioten laster hilko zela. Injekzio batzuei esker zirauen bizirik.
|
|
|
hitz bat noranahiko orbela balitz bezala erabiltzetik sortzen ez dira ba gaizki ulertuak, gaizki ulertuetatik haserreak, eta haserreetatik gerrak? Horri eransten bazaio batzuek bakea deitzen diotela gerra nabarmena denari, eta badirela arranoak baino harrapariago jokatzen duten usoak,
|
dena
esanda dago.
|
|
|
Haize latzak zebiltzan bazterrotan, jende batzuk armatan, beste batzuk ihesi,
|
denetik
esaten ziguten eta denetik aditzen genuen guk, ez genekien zer egin, armak hartu edo ihes egin, eta berorrek badaki zer atarramentu hartu genuen guk?, etxean gelditu ginen eta egunak zekarkigunari moldea hartzen ikasi genuen, armatan zebiltzanenganako izuari txalo egiten genion eta ihesi zihoazenen beldurrari adio, hala bizi izan ginen gu, orain batzuen eta gero besteen lagun ginela imintzio egin...
|
|
2018
|
|
|
–Chloé Mourchois, Notre Dame de Lorette elizakoa; hamar urtez itxaron zion senarrari, nahiz eta
|
denek
esan itota zegoela...
|
|
2019
|
|
|
Urkok keinu batekin onartu zizkion gomendioak.
|
Dena
esana zegoelakoan, ezkutalekutik atera eta eskua luzatu zion.
|
|
|
Bien bitartean, Godard jaunak Biriaturako aldapa pikoari ekin zion, eta herrixkatik bi mugazain eta lau soldadu jaitsi zitzaizkien: zerikusirik ez bidean zeharreko karlista zaputz eta ezjakinekin(" gamins imberbes, sales, mal equipés"), zeren,
|
dena
esatera, Godard jauna ere sumindua baitzegoen: Europako inongo herrialdetan ez zitzaion gertatu bera, hain itzal handiko gizona, hain asmo goreneko pilotua, inork ezagutu ez izana.
|
|
|
Ahalmen hori dauka. Litekeena da haren bekatua
|
denon aurrean
esatea kongregazioan. Aitari ez zaio batere gustatzen hori egiten dutenean.
|
|
|
Udan turistekin hitz egiten dudanean,
|
denek
esaten dute oporrak hartzeko zenbat egun falta zitzaizkien kontatzen ibili direla. Guri ere antzeko zerbait gertatzen zaigu munduaren akaberarekin.
|
|
|
Iluntze hartan, mail luzea bidali zidan, eta, ez dut gezurrik esango, gizajoak ahaleginak eta bi egin zituen bere burua zuritzeko.
|
Denek
esaten ziotela, baita nire gurasoek ere, ez nintzela bizirik aterako, oso gaizki pasatu zuela imajinatze hutsarekin, eta, nola ez!, Martak asko lagundu ziola une gogor haietan... motzean esanda, ez zuela uste bizien artean geratuko nintzenik munduaren alde honetan. Hori ez zuen hala esan, noski, baina esan balu bezala.
|
|
|
Eta baietz, Marta H rekin dabilela. Tira, egia esan, zuzen ibil  tzen da hura, eta bistan da ongi dakiela triste dagoena kon  tsolatzen; bestetik, neska katxarro latza da,
|
dena
esan behar baita. " Popaldea sagardo kupela baino zabalagoa du", esan zuen Rutek ospitalera bisitan etorri zitzaidan batean, Marta Hatxerekin larrutu eta ni kontsolatu nahian.
|
|
|
...eren garai bereko pertsonaia historiko baten izena entzungo du ikusle ingelesak, Bishop Berkeley, Voltaireren eta Bishop Berkeleyren garai bereko pertsonaia historiko baten izena entzungo du ikusle euskaldunak, Elhuyar, eta bat batean izen geografiko bat, oihartzun belikoek leherrarazia, entzungo du frankofonoak, Normandia, entzungo du anglofonoak, Connemara, entzungo du euskaldunak, Gernika, eta,
|
dena
esate aldera, Luckyk monologoan zehar jariatutako aipamen kultural historiko geografiko etniko gainerakoak ere frantsesez entzun ditu ikusle frankofonoak, ingelesez entzun ditu ikusle anglofonoak, euskaraz entzun ditu ikusle euskaldunak, eta puntuan betetzen delarik Juan Garziak Godoten esperoan tragikomediako hitzaurrean dioena, zeinean irakur daitekeen kimera tristea dela itzulpen literala egit...
|
|
|
Edozein egun horrelakoetan zuzendutako galdera batzuk dira aipatu horiek... eta gehiago, noski. Ez dago
|
denak
esaterik...! Jakina!
|
|
|
Eta horrela, Kandelario garaian, Eguberri inguruan, abenduan, urtarrilean, otsailean... horietan
|
denetan
esan ohi da, otsoa artalde barruan hobe, eguzkia gainean ikusi baino. Hori hor dago.
|
|
2020
|
|
|
Neuk esango dizut. Apaizak lehengoan esan zidana, oihuka
|
denoi
esan ziguna, kontatuko dizut. Gure bekatua matxinatzea omen da, errebeldeak izatea.
|
|
|
Mariannek esan behar izan zion jendeari zer gertatu zen bien artean, Connellek hautsi egin zuela eta alde egin zuela, eta horrek hilduratu egin zuen. Bera izan zen Connell denen aurrean aurkeztu zuena,
|
denei
esan ziena zeinen atsegina zen jendarterako, zeinen sentibera eta adimentsua, eta Connell, ordainetan, beraren apartamentuan egon zen ia gauero hiru hilabetez, berak erosten zion garagardoa edanez, eta gero, bat batean, botata uzten du. Inozo bat bezala utzi zuen besteen aurrean.
|
|
|
Eta sorgina deitzen hasi zitzaizkion oihuka! Eta ondoren, gaitz batek heldu zion auzokoaren seme Joan Petit izenekoari, beste askoren aurrean sorgina deitu zion bost urteko mutikoari, eta hazi egin zitzaizkion oinak, ubelduz eta belztuz, eta lau egunen buruan hil zen, eta
|
denek
esan zuten Joanak pozoitu zizkiola zopak. Eta oihuka eraso zioten, atxilo ezazue, atxilo ezazue bordion zaharra, atxilo ezazue sorgin pozoitzailea!
|
|
|
Gaiztoa kontua. Baina behar
|
dena
esan diot nik. Kontrola galdu gabe.
|
|
|
Agindu nion lagunak izango ginela, ni beretzat bere arreba nagusia bezalakoa izango nintzela, eta galdetu nion ea berak esanak egingo zizkidan. Esanak egin dizkit, mutil zintzoa da baina esan, ez dizkit
|
denak
esan e! Lehengo egunera arte ez dut jakin Adrianek mutikotatik eramaten zuela ubillostarrenera, Jagobek ikus zezan, Mari Gabonek eta nik Flandriarako joan etorriak egiten genituen bakoitzean.
|
|
|
poesia da esan ezin diren estalitako egiak esateko saiakera. Esan ezin
|
dena
esaten saiatu behar du poetak, jakinik ere bete ezin den asmoa dela. Bertsolari miretsiarengan poeta modernoaren paradoxa mamitu zuen Letek:
|
|
|
Zuen baimenarekin, eta, pixka bat gauzak bere tokira ekar  tzeko, esan nahi nizueke, niri kontatu didatenez, eta hau
|
denei
esango dizuet, errespetatu dezazuen bakoitzaren saioa, esango dizuet Oiartzungo alkate zahar integrista batek esan omen zuena garai batean: " Nire kokotzaren azpiko bizarraren azpian egon du Oiartzungo herriak".
|
|
|
Multzoa, ikusten den bezala, dexentea da: 41etik 15 eta 33tik 14 Koherentea ere bai,
|
dena
esateko: zentzuz ordenatuta daude poemak, ez modu trakets edo baldarki manipulatuan.
|
|
2021
|
|
|
Eta gure etxea utzi, eta pertsona horrekin bizitzera joaten gara betiko, baina ez pertsona egokia dela erabat sinetsirik gaudelako; areago, ez gaude inola ere horretaz sinetsirik, eta beti hartzen dugu errezeloa guretzat egokia den pertsona benazkoa hiriko zokondoren batean dagoela ezkutaturik. Baina ez dugu gogorik non ezkutatzen den jakiteko; jabetzen gara orain zeresan gutxi izango genukeela harekiko,
|
dena
esaten baitiogu agian egokia izan ez arren bizikide dugun pertsona horri; eta gure bizitzako onura eta gaitza pertsona horrengandik eta harekin jaso nahi ditugu. Aldian aldian, eztabaida bortitzak sortzen dira pertsona horren eta gure artean, eta, hala ere, ez dute lortzen gugan dagoen bake amaigabea pitzatzea.
|
|
|
...tean, segituko digula ezkutuka etxeraino eta amodiozko gutun bat idatziko; gutun horren peskizan egoten gara, zur eta lur geratzen gara egunero artean jaso ez izanaz; buruz dakizkigu haren esaldiak, hainbestetan murmurikatu baititugu geure baitan; halatan, gutun hori iristen denean, misterio preziatu bat izango dugu zinez etxetik kanpo, etxetik kanpo osorik ehunduko den istorio sekretu bat; orain,
|
dena
esate aldera, gure misterioa ezer gutxi baita, ezer gutxi ezkutatzen da gure harrizko kopetaren atzean, zeina gurasoei eskaintzen baitiegu gaueko musurako; musu horren ondoren, arrapaladan hanka egiten dugu geure gelara, gurasoek gutaz galdera mesfidatiak xuxurlatzen dituzten bitartean.
|
|
|
–Etorri bai, etorri zen. Kristo guztiari galdetu zioten... gero alde egin zuten, eta hemen
|
denek
esan zuten txinparta bat izan zela, kableatua konpondu beharrean zutela, eta Benantzio hain zikoitza zenez, ez zuela txakur txikirik gastatu nahi izan. Baina, begira, azkenean larrutik ordaindu zuen zekenkeria.
|
|
|
Beste zeinahi hoteletan, horrelako istripu batek bezeroak izutuko zituzkeen. Hemen, aldiz,
|
denek
esaten zuten ikasle bat kiskalita hil zela hoteleko geletako batean, eta gauetan Nantxoren izpiritua ikusten zutela gelatik irteten eta eskaileretan behera jaisten. Gero baino gero gehiago ziren mamua ikusi zutela ziotenak, eta uste dut Iruñera gau pasa etortzen diren askok gorputzean daramatenaren eraginez dela; nire aitak, berriz, ikaslearen mamuaren zera hori Iruñeko gida turistiko bat idazteko enkargua eman zioten lagun bati aipatu zion.
|
|
|
Haren betiko lagunak ez ziren diskrezioaren hain lagun gertatu, eta lau ertzetara haizatu zuten Ignazio ez zela lagun taldeak jaien aurretik egindako afarietara azaldu. Jakina zen haren mugikorra jokoz kanpo zegoela, eta Dato kaleko 2 zenbakiko bebarruaren ondoko dendetako saltzaileek aditu nahi zieten
|
denei
esaten zieten egunak zirela Ignazio ez zela etxera sartzen, ez handik irteten ere.
|
|
|
Jakin behar dik... lehen esandakoa: esan behar
|
dena
esaten eta egin behar dena egiten. ⣠Loritoek eta zirkuko piztia drogatuek bezala?
|
|
|
â³ Euskaraz esanda, eta berriro: egin behar dena egiten eta esan behar
|
dena
esaten. Politiko edo kazetari izateko jakin behar den gauza bakarra da... zera:
|
|
|
Esaten ari naizena duk ezin esana bezala dela hori... ume tontoen pare sentitze hori: autonomiarik gabeko izaki batzuk, goitik nor
|
denak
esango baitie beti gauzak nola diren eta zer egin behar duten. â³" Heldutasun falta" batetik ari al haiz pentsatzen?
|
|
|
Biok batera gaur hi  tzordura? ⣠Bai, azkenengo berrogeitamar metrotan jo dugu elkar... guztiz ustekabean, eta bere ile mozkera jipstertiarrari buruz mintzatu gara
|
,
dena esan behar baldin bada. â³ Bai, bai, lasai...
|
|
|
–Barbara, gogoan al duzu Xavierren gutunak dioena? Gauzak ez zirela gertatu
|
denek
esaten zuten bezala, eta ez sinesteko kontatzen zizutena. Akaso, berak kontatu nahi du orain egia.
|
|
|
Kontua da ezagutzen zuela diskoteka eta ezagutzen zuela LucÃaren mutila izandakoa ere, sobran gainera. Lito alkatearen semea zen edo,
|
denek
esaten zioten bezala esateko, On Xuliorena. Kargua, antza denez, familiako kontua zen, aitona ere O Con da SaÃnzako alkatea izana baitzen Francoren garaian.
|
|
|
Eztia eta ozpina nobelan mutil magrebtar bat Europan dabilen bitartean, Atlas sentimentala narrazioan mutil euskaldun bat agertuko zaigu Marokoko mendialdean barrena. Hala ere,
|
dena
esan beharra baldin badago, keinu ttiki bat egin nuen eta Selim eta Esther kuku gordeka ikusiko ditugu Atlaseko lur nabarretan.
|
|
2022
|
|
|
Denek maite zuten Zazharskaiaren alaba.
|
Denek
esaten zioten amari: " a ze neskatila hirea, Zazharskaia!
|
|
|
Ama zuretzat da esan dit semeak Telefonoa du eskuetan Ez dut entzun ere egin joka ari zela Nor da Musika Eskolako zuzendaria naiz Arhane hemen dago Atean ahaztu duzula dio Ander bakarrik hartuta joan zarela autoan etxera Eta ez da ausartu pentsatzen ari
|
dena
esaten Nor da Alaba Musika Eskolan Ahaztu Duen Ama Ni Ni naiz ama hori.
|
|
|
Mutikoa, herri guztiaren poza eta harrotasuna ikustean, bat batean konturatu zen hura mendeku bat zela, gerra bat hasi zuena. Igo zen mutikoa mahai baten gainera eta
|
denei
esan zien: " Ez al zarete konturatzen, astakilook?
|
|
|
Egia da gehiegi hitz egiten dudala, gehiegi hitz egiten dut baina inoiz ez psikoanalistaren aurrean, bere presentziak pentsamendua garatzea behaztopatzen dit, gainera ez zaio interesatzen, espezializatuegi dago, nik esaten dudanaren  atzean aditzen duen horretan zentraturik dago, nik jakin gabe ere dakidan horretan, eta ezer esatea ez du merezi, aurretiaz dakizunean zer esatea ez den komeni, psikoanalistaren arreta beste nonbait dagoenean, era guztietara ere, ezer ez dagoen toki batean, ez bero ez hotz egiten duen tokian, eta batzuetan lepazamarreraino egiten dut, dibanean etzanik, ezin dut eraman psikoanalista bere eguneroko kezketan babestea, egin behar dituen erosketetan eta hurrena idatzi behar duen liburuan, eta hura bere erosotasunetik atera  tzeko handiagoa denean nire desioa nire isiltasuna baino, gauez egiten ditudan ametsak kontatzen dizkiot, haiek nire ordez hitz egin dezaten, aditu hau psikoanalista jauna eta zeuk esan, askoz interesgarriagoa naiz gauez, loak ia eder egiten nau, tamaina handiko ametsak egiten ditut, ekaitzak eta enbatak amets, hil arriskuak eta kode sekretuak amets, erorketa askean amiltzen diren igogailuak, lur azpian milagarren solairuan lehertu arte, igogailuak umedade eta kakalardo mundura buruz amiltzen ezerk eusten ez diela, eta mundu horretatik ezin irten dira igogailuak amildu eran zuloa ezarian ezarian itxi egin delako, berrogei mila solairuko eraikinak iheska doan jendearen buru gainera abailtzen ari direla egiten dut amets, eta bitartean inurri itsu mordo bat eskapo doala, pasatzen diren autoei arretarik eman gabe, itsasondo abisalekin eta aldiro mozten diren telefono deiekin egin dut amets, kaixo ama, ez dut ezer aditzen, ez negar egin ama, non zaude, zure zenbakia galdu dut, ahaztu egin dut, baina esadazu, gaizki aditzen dizut, eta zergatik ezin ote dut hatzik mugitu, zergatik ezin ote dut hitzik egin, eta hau luzatu egiten da mila modutan ere, ez dute erantzuten, telefonoa hutsari joka ari da, zirkuitu elektrikoen espazio mugagabeari joka, ez dute erantzuten badakitelako neu naizela, zenbaki faltsua delako, linea okupaturik dagoelako eta dirurik ez dudalako, galdurik nago munduaren azkenean, goitik behera putzu arrokazko batera amiltzeko zorian dagoen eraikin bateko gainaldean, kaixo ama, non zabiltza, nola urrundu ahal izan naiz zugandik puntu honetaraino, nola egon ninteke zure bizitik mila kilometrora, hemendik ezin duzu nire ahotsa aditu, nola utzi ahal izan zaitut bakarrik ohe horretan, hiltzen ari zaren horretantxe, baina hobeko dut orain hitz beste egin, ez dut amets horiez gehiago hitz egin nahi, uste dut beti egin izan ditudala ametsok, ama negarrez ikusi nuenetik aitak hots egiten ez ziolako, aita laneko bidaian joana zelako bere gastu kontuak harturik, ahaztu egin nau esango zidakeen amak nire presentziaz ohartu izan balitz, ez du nigan ez zugan pentsatzen, beste emakume batekin dago, esan zezakeen amak, baina hobeko dut horretan ere ez sakondu zeren inoiz ez naiz helduko esan ez zidanaren hondora, eta joan den astean edo joan den hilabetean, ez nago seguru, hamar urte nituela egin nuen amets, nire aitaren alaba nintzela eta atsegin eman nahi niola, nik eskolan egindako marrazkiei begira zegoen, neska txiki baten marrazkiak ziren, zeru zuria eta laino urdinak, eguzki horia arraia gorriekin eta zelai berdea, eta zer da infantilago halako marrazki bat baino, non tximiniak oker ageri baitira etxeetako teilatuetan, baina aita ez zen hori pentsatzen ari, begira, esan zidan, gaizkia zeruan dago, ernamuinean dago, jaio zain dago goritu ahal izateko, paperari su emateko, eta marrazkiko zeruari begiratu nionean serpentina urdinek estalia ikusi nuen, zeru tormentatua zen, eta izarrak zurrunbiloek zeramatzaten, esne bidearen itsasbeherarekin batera, eta brastakoan zerua higitzen hasi zen, serpentina urdinez irakiten, baina gero eta gutxiago ziren urdin eta gero eta gehiago ziren beltz, sugearen odolaren beltza da, erantzun zidan aitak nik galdera egin izan banio bezala, jakingo ez banu bezala, zeru desatsegin bat milioka suge beltzezkoa, ez aita, oker zaude, zeru guztiz zuri urdina da, Mariaren soinekoa bezain, bai, egia da ...ari ziren, barkuek herio  tzaren bandera jasoa zuten eta itsasoa gorria zen, hondoan jendearen orroak aditzen ziren, denak kondenaturik zeudela iragartzen zuten, amets tragikoa, horratik, psikoanalista jauna, hamar urte nituela gaiztotu nintzen ni, ezin beste ondoriorik atera, azkenaren hasiera izan zen, puteriora eraman ninduen endekatzearen hastapena, eta horixe esan, eta isildu egin nintzen,
|
dena
esanik zelako, ebidentziak ez dira esplikatzen, nagusitu egiten dira galdera gehiago jaso ez denean, beti esan ohi denez, eta berriz ere isiltasuna eta egin behar diren gauzen gaineko kezka, eta gehiago hitz egiteko gogorik ez baldin badut, ez baldin badut besterik jakin nahi, da nire ametsak guztiz argiak direlako, sufritu egiten dut nire koherentziagatik eta biziagatik, erantzun gehiegi ematen ...
|
|
|
Malika, nire ustez Moniqueri den
|
dena
esan behar diozu, kontatu egin behar diozu zure semeari hemen nola esaten dioten. Marokon.
|
|
|
Ez du samurra izan behar atzean utzitakoak, baita protagonismo txikiena izanda ere. Behin hizketan hasita,
|
dena
esan, gertatutakoak makillatu, pasarte ilunenak gorde?
|
|
|
Zein da idazkeraren zeregin edo funtzio nagusia? Platonen Fedro elkarrizketan galdera hori plazaratu zuenetik filosofoak behin eta berriro ahalegindu dira galdera horri erantzuten (arrakasta gutxirekin,
|
dena
esan behar da). Baina idazkeraren ahalmen miragarri horri buruzko galdera, gizadiaren hasieratik, hau da, kantua agertu zenetik, gizon emakumeek behin eta berriro errepikatu dute etengabe (eta, oro har, filosofoek baino erantzun interesgarriagoak asmatu dituzte).
|
|
|
Pentsatzen dut garai batean nik ere esperoko nuela, Rimbaud poetak bezala, dena bizi,
|
dena
esan, dena asmatu, lehen buruan dena suntsitzea. Proiektu bat eraman:
|
|
2023
|
|
|
ez janaririk, ez oihalik. Brinovc zendu eta gero, Rozinaren bidaia kutxak gauza aberatsez beterik etortzen ziren; bizitza osoan pentsatu zuen halako gauzak behar zituela, eta seme alabek halakorik ez zutenez, berak Ameriketatik ekartzen zizkien, han bai xahutzen zuela dirua, erosi eta erosi,
|
denei
esanez beraren familia ez zela txiroa izango, ez. Laster hasi ziren familiakoak, 1945ean, Ameriketatik paketeak jasotzen, artean Rozina hara joan gabe ere, Fanny k eta haren izebek bidaltzen baitzizkieten, xaboi lurrindu eta guzti.
|
|
|
Epaitua sentitzen zara(...) Gaixotasunaren aurretik esaten dizute agian kilo batzuk gutxiagorekin zeure buruarekin gusturago egongo zarela, baina nor dira ni zoriontsuago nola izango naizen jakiteko? Pisua galtzen ari zaren bitartean, denek komentatzen dute zein polita zauden, zein borondate handia duzun, eta, atzera bueltarik ez dagoenean,
|
denek
esaten dizute gehiago jan zenukeela, argalegi geratzen ari zarelako. Eta inor ez da konturatzen garrantzi  tsuena ez dela inoiz zure gorputza izan.
|