|
2005
|
|
|
Osasun Sailak
|
buruko
gaixotasunak dituzten pertsonekiko gizartea sentsibilizatzeko kanpaina jarri du abian
|
|
|
Batutako dirua Atxorrotx GKEri laguntzeko batu zuten,
|
buruko
gaixotasunak dituzten pertsonei laguntzeko.
|
|
2008
|
|
|
«bi laguntza sare daude erabat bereiziak gaixo bakar batentzat». Hala, ez da batere arraroa gaixoa ukatzea ukitzen dituen ate guztietan, batzuetan mendekotasuna duelako eta beste batzuetan
|
buruko
gaixotasuna duelako. «Egoera tamalgarriak gertatu dira», dio Álvarez Varak.
|
|
|
Urteotan azpiegiturak eskatu ditugu buruko gaixotasun larriak dituztenak modu egokian artatzeko. Gizarte zerbitzuetan har ditzakegu maila baterainoko
|
buruko
gaixotasuna duten pertsonak, baina ez gaude prestatuta gaixotasun larriak dituztenak artatzeko. Eta ez dago azpiegiturarik pertsona horiek behar bezala hartzeko eta artatzeko.
|
|
|
«Ez dago azpiegiturarik
|
buruko
gaixotasunak dituztenak hartzeko»
|
|
|
Alemania naziak arraza hobetzeko helburua zuen araua jarri zuen indarrean duela 75 urte.
|
Buruko
gaixotasunak zituzten milaka lagun, gorrak, itsuak eta baita alkoholikoak ere antzutzea baimendu zuen hark.
|
|
|
1927an AEB Ameriketako Estatu Batuetako Auzitegi Gorenak berretsi egin zituen, gainera, arau horiek guztiak, eta XX. mendearen erdialdera arte ez ziren baliogabetu. Horiek hala, 1945 urterako
|
buruko
gaixotasun zituzten 45.000 lagun inguru antzutu zituzten herrialde hartan.
|
|
|
Norvegia.
|
Buruko
gaixotasunak zituztenek ondorengoak izan ez zitzaten, antzutzea posible egiten zuten legeak jarri zituzten martxan Norvegian 1923an. Danimarkan, berriz, 1929an onartu ziren halakoak eta Suitzan, Finlandian eta Estonian 1928an.
|
|
|
Hortaz, helburu hori betetzeko, Tafalla aldean izan ezik, eskualde guztietan eraiki dituzte eguneko zahar etxeak. Era berean, eskaera guztia ase arte, gaitasun eza edo
|
buruko
gaixotasunak dituzten pertsonendako babespeko pisuen eraikuntza sustatzen da Foru Gobernuak astelehenean baietsi zuen planean.
|
|
|
Gaitasun eza eta
|
buruko
gaixotasunak dituztenenentzako zentroen zerbitzua 2011n bermatua egotea eta zahar etxeetan toki hitzartuen kopurua handitzea biltzen du planak, halaber. Bestalde, planaren barrenean, genero indarkeriaren biktimei zerbitzua emango dien arreta osoko taldea osatuko dutela iragarri du Malok.
|
|
2010
|
|
|
Bestela ere horregaitik profesional gehiagoren beharra sumatzen du. Eta
|
buruko
gaixotasuna duten pertsonak lan merkatuan sartzeko benetako aukera izan dezaten indarrean dagoen legediabete eta bete araztea, laguntzak emanez karidadea" egitera mugatu gabe.
|
|
|
Joan den udaberrira arte komentuko beheko solairuko hainbat lokal alokairuan zituzten Jesus eta Mariako mojek. Baina alokairuan zeuden lokal horiek hutsik daude dagoeneko; izan ere, Osamen
|
buruko
gaixotasuna dutenen Agifeseko zentroa urtearen hasieratik Baigerako eraikinean dago eta,
|
|
|
beheko solairuan, berriz, Osamen
|
buruko
gaixotasuna dutenentzako zentroa jarri zuen Agifesek. Baina, iaztik, lokal horiek ere hutsik
|
|
2011
|
|
|
Tratu txarrak jasotzen dituzten haur askok maite dituzte beren gurasoak, eta, indarkeria eta maitasuna batera gertatzearen ondorioz, indarkeria onargarria dela sinetsiz hazten da haurra.. Haurrenganako tratu txarrak gizarte maila baxuetan edo txiroetan bakarrik gertatzen dira?. Haurrenganako tratu txarrak gizarte maila guztietan gertatzen dira, baita familia dirudunetan ere; egia da, hala ere, familia txiroenetan arrisku faktore gehiago daudela.. Alkoholikoek, drogazaleek edo
|
buruko
gaixotasunak dituztenek bakarrik egin ditzakete halakoak?. Datuek adierazten dutenez, seme alabak gaizki tratatzen dituzten eta nahasmen psikiatrikoren bat duten gurasoen proportzioa oso txikia da.
|
|
|
Ahozko hizkuntzako trebetasunak ere garrantzitsuak dira kezkak artikulatzeko, sintomak zehaztasunez deskribatzeko eta galdera egokiak egiteko. Pertsonarik ahulenak 65 urte baino gehiago dituztenak dira, gutxiengoen populaziokoak, etorkinak, erosteko ahalmen txikia dutenak eta
|
buruko
gaixotasunak dituztenak. Bestalde, ezagutzarik eza azaltzen duten arrazoien artean, aipatzekoak dira hezkuntza aukera gutxi, ikasteko zailtasunak edo adimen urritasuna helduengan.
|
|
|
Azken 25 urteetan jasotako laguntza eskertu eta erakundeek osasun mentalaren alde lanean jarrai dezatela eskatu zuten
|
buruko
gaixotasunak dituzten pertsonak eta senideak biltzen dituen Gipuzkoako elkarteko kideek, Joan den apirilaren 16an, egin zuten sari banaketan.
|
|
2012
|
|
|
Galdera egiteko moduak. Pertsona batek
|
buruko
gaixotasuna duen ala ez erabakitzeko eskumena izateak botere puntu bat eman behar duela iruditu zaizu.
|
|
|
Begira, Martina, kontu hau oso erraza da. Zure birramonak, e... begiratu zuen izena jakiteko eta jarraitu zuen, zure birramonak, Vera Etxeberriak,
|
buruko
gaixotasuna zuen eta hementxe sartu zuten. Lehen horrelakoak egiten ziren, sartzen zena ez zen ateratzen, orain zailagoa izaten da pertsona bat hainbeste urtez horrelako toki batean itxita izatea.
|
|
|
Kanpamendu bakoitzean erietxe egoki bat egongo da gerrako presoek behar duten laguntza jaso dezaten, bai eta elikadura dieta egokia izan dezaten ere.Beharrezkoa izango balitz, aislamendurako lokalak erreserbatuko dira gaixotasun kutsakorrak edo
|
buruko
gaixotasunak dituzten pertsonentzat.
|
|
|
|
Buruko
gaixotasuna duten gaixoak babesteko eta buruko osasunaren arreta hobetzeko printzipioak
|
|
|
2
|
Buruko
gaixotasuna duten pertsona guztiak edo arrazoi horiek direla eta, laguntza duten pertsonak gizalegez eta gizakiari datxekion duintasuna errespetatuz tratatuko dira.
|
|
|
3
|
Buruko
gaixotasuna duten pertsona guztiek edo arrazoi horrengatik laguntza duten pertsonek eskubidea dute babesa izateko esplotazio ekonomikoaren aurka, sexu esplotazio edo bestelako esplotazioaren aurka, tratu txarren edo bestelako tratuen aurka eta tratu apalesgarriaren aurka.
|
|
|
...a bada eskubideen gozamena eragoztea edo gutxiestea, berdintasun baldintzetan.Buruko gaixotasuna duten pertsonen eskubideak babesteko helburu bakarrarekin onetsitako neurri bereziak edo horien hobekuntza bermatzeko onetsitakoak ez dira bereizkeria gisa hartuko.Bereizkeriak ez du barneratzen, printzipio hauen xedapenen arabera, inolako bereizketa, baztertze edo lehenespenik, halakoa premiazkoa bada
|
buruko
gaixotasuna duen pertsonaren edo beste pertsonen giza eskubideak babesteko.
|
|
|
7.Gorteak edo beste auzitegi eskudunak zehazten dutenean
|
buruko
gaixotasuna duen pertsonak ezin duela bere arazoei aurre egin, beharrezko neurriak hartuko dira, pertsona horren egoerak behar duen heinean eta berarentzat egokia den heinean, bere interesen babesa bermatzeko.
|
|
|
|
Buruko
gaixotasuna duen pertsona orok du eskubidea erkidegoan bizitzeko eta, ahal den neurrian, bertan lan egiteko.
|
|
|
1 Pertsona batek
|
buruko
gaixotasuna duela zehazteko nazioarte mailan onartutako mediku arauak aintzat hartuko dira.
|
|
|
4 Gaixo batek ondoz ondoko tratamendu edo ospitaleratze zerrenda bat izatea, berez ez da izango nahikoa, oraingoan zein etorkizunean,
|
buruko
gaixotasuna duela baieztatzeko.
|
|
|
5 Inork, norbanako nahiz agintari, ezin izango du pertsona bat
|
buruko
gaixotasuna duen pertsona gisa sailkatu, ezta beste modu batean adierazi ere, pertsona horrek buruko gaixotasuna duenik, salbu eta buruko gaixotasunarekin edo horren ondorioekin zuzenean zer ikusia duten helburuetarako denean.
|
|
|
5 Inork, norbanako nahiz agintari, ezin izango du pertsona bat buruko gaixotasuna duen pertsona gisa sailkatu, ezta beste modu batean adierazi ere, pertsona horrek
|
buruko
gaixotasuna duenik, salbu eta buruko gaixotasunarekin edo horren ondorioekin zuzenean zer ikusia duten helburuetarako denean.
|
|
|
Inor ezin izango da behartu mediku azterketa bat egitera,
|
buruko
gaixotasuna duen ala ez zehazteko helburuarekin, ez bada azterketa hori egiten nazio zuzenbideak baimendutako prozedura baten arabera.
|
|
|
1 Pertsona batek erakunde psikiatriko batean nahi gabeko gaixo moduan harrera izateko edo nahi gabeko gaixo moduan atxikitzeko, lehenago hala nahitako gaixo moduan bertan onartua izan bada, mediku adituak, legez baimena duenak, ondorio horretarako zehaztu du, 4supraprintzipioarekin bat etorriz, pertsona horrek
|
buruko
gaixotasuna duela eta aintzakotzat hartzen dituela hurrengoak:
|
|
|
1.Printzipio hau zigor delituak egiteagatik espetxealdi zigorrak betetzen dauden pertsonei aplikatuko zaie edo atxilotuak izan direnei, euren kontra egindako prozeduren edo zigor ikerketen barruan, eta zehaztutakoaren arabera susmoa bada
|
buruko
gaixotasuna dutela.
|
|
|
4.Pertsona batek
|
buruko
gaixotasuna duela zehazten denean, pertsona horren tratamendua inguruabar guztietan da bateragarria 11supraprintzipioarekin.
|
|
2013
|
|
|
|
Buruko
gaixotasunak dituzten familiakoen elkarteko psikologoa da Yolanda Iglesias (Donostia, 1969), eta gaur iluntzean hitzaldia emango du Alonegian.
|
|
|
Hitzaldia
|
buruko
gaixotasunak dituzten pertsonen familiako kideei edota pertsona horiek zaintzen dituztenei dago zuzenduta. Buruko gaixotasunez hitz egiten dugunean depresio larriez, nortasun desorekez, edo desoreka bipolar larriez dihardugu, besteak beste.
|
|
|
|
Buruko
gaixotasunak dituztenen familiakoek edo zaintzaileek presio handia jasaten al dute?
|
|
|
Zer egin behar du
|
buruko
gaixotasuna duen pertsona baten familiak?
|
|
|
Handik astebetera, ama erietxera eraman zuten.
|
Buruko
gaixotasuna zuela esan zioten medikuek izebari. Bonba hotsak entzuten omen zituen eta garrasika esnatzen omen zen gauero.
|
|
2014
|
|
|
Sail guztietan ematen diren laguntzak bermatuko dira aurrerantzean ere.Gizarte ekintzan saiakera berezia egingo dutela azaldu du Alaitz Aizpuruak: “Etxez etxe zerbitzua, Eguneko Zentroa, Adineko pertsonentzako planak,
|
buruko
gaixotasunak dituzten pertsonen aldeko planak…” bultzatuko dituzte.Tokiko garapenari ere garrantzia emango zaio. Eta hala jasota geratu da 2015ko udal aurrekontu proposamenean.
|
|
2015
|
|
|
Bertako langile Oier Iurramendik erakutsi digu bisitariok aurkituko duguna: Hasteko, Agifes eko(
|
buruko
gaixotasunak dituztenen Gipuzkoako elkartea) 10 kide baratzean lanean. Baratzeok terapia zentro dira.
|
|
|
Ana Jesusena (Contreras), 1568an profesa egina eta geroztik
|
buruko
gaixotasuna duena.
|
|
2016
|
|
|
Ea ba, sinpleago esanda: 2 «Ander naiz,
|
buruko
gaixotasuna dut eta toxikomanoa naiz». Horrela ere ez?
|
|
|
Alkarri Laneko higadurak gehien eragiten dien langileen artean daude genero indarkeriaren biktimei laguntzen dietenak Laneko higadurak gehien eragiten dien gizarteko langileen artean daude genero indarkeriaren biktimei arreta ematen dietenak. Ezintasun fisikoa edo
|
buruko
gaixotasuna duten pertsonekin batera doazenek ere pairatzen dute hori, drogazaleekin, etxerik gabeko pertsonekin edo egoera ekonomiko eta lan egoera eskasean dauden pertsonekin, eta adineko edo mendeko pertsonekin. Batzuetan, koordinazio falta eta gidalerroak izaten dira laneko ziurgabetasuna sortzen dutenak eta estresa sortzen dutenak.
|
|
|
Kaliforniako estatu handian, Estatu Batuetako aberatsena eta populatuena seguru askorik,
|
buruko
gaixotasuna duten instituzioko eriek hilean gehienez hogei edo hogeita hamar minutuz ikusten dute medikua –batere ikusten badute, behintzat–, eta komunak hain dira gutxi non lurrean egin behar izaten dituzten txizak eta kakak. Aitzitik, gobernadorea lekua “ikuskatzera” joan behin, eta zelaiak berdez pintatuta zeuden –bai, pintatuta, benetan–, haren begietara atseginago gerta zedin.
|
|
2018
|
|
|
Hortxe dihardu egun. Gizarte gaien jira bueltan aritu da gehienetan. Agifes
|
buruko
gaixotasuna dutenen eta haien senideen Gipuzkoako elkarteak antolatutako Kazetaritza eta Buru Osasuna sarietako bat eskuratu zuen 2015ean.
|
|
2019
|
|
|
Buruko gaixo guztiak ez dira begetalak, eta paziente hauetako asko batez bestekoa baino argiagoak dira.
|
Buruko
gaixotasuna duten guztiek ez dute drogamenpetasunik, baina gaixotasun bat da. Gai hau oso zabala da baina berataz hain informazio gutxi daukagu...
|
|
2021
|
|
|
Terapia bat artearen bidez zirrimarratua, eta ahalduntzearen bidez marraztua. Alegia, nola laguntzen duen arteak
|
buruko
gaixotasunak dituztenen egunerokoan, baina ordena aldatuta, eta fokua: pertsona lehenengo jarrita, eta eritasuna gero.
|
|
|
Izan ere, badira oraindik hainbat estigma
|
buruko
gaixotasunak dituztenen inguruan. Eta Huesok aldarrikatu du halako jarduerak baliagarriak direla gaixo horienganako begirada aldatzeko, fokua tokiz eta ordenaz mugitzeko, eta estigmak apurtzeko:
|
|
|
Telletxeari bururatu zitzaion artista ezagunen lanak hartzea eta jendaurrean aztertzea: «Agerian uztea jenio batzuk zirela, eta
|
buruko
gaixotasunak zituztela. Jendeak ez daki, esaterako, Munchek eskizofrenia zeukanik.
|
|
|
Nerabezarotik, osasun mentalean izan dituen arazoen ondorioz hainbat aldiz sartu izan da unitate psikiatrikoetan Marta Plaza (Madril, 1980), eta 2015 urtean
|
buruko
gaixotasunak dituztenei ematen zaien tratua salatzeko zoroen aktibismoan parte hartzen hasi zen. Gasteizko Emakumeen Etxean izango da gaur 19:00etan, Eromena, elkarrekiko babesa eta feminismoak:
|
|
|
Agifesek, Buru Osasun Arazoa duten Pertsonen eta Senideen Gipuzkoako elkarteak, hitzaldia eskainiko du datorren asteartean, hilak 8, 18:00etan hasita, Basazabal jauregian. Iker Arrizabalaga Agifeseko psikologoa izango da hizlaria, eta
|
buruko
gaixotasunak dituzten edo izan dituzten pertsonen errekuperazioan familiak duen garrantziaz arituko da solasean. Era berean, halako arazoak kudeatzeko jarraibideak emango ditu Arrizabalagak, eta familientzako eskuragarri dauden baliabideak eta programak ere azalduko ditu.
|
|
2023
|
|
|
Osasun mentala, osasunaren ahizpa pobrea izan da beti. Lehen gutxietsi egiten zen, beti zegoen
|
buruko
gaixotasuna zutenekiko estigma bat, eta bertute horretatik herritarrak artatzeko baliabide sozialak oso txikiak ziren. Hain dira txikiak, ezinezkoa baitzen denetara iristea.
|
|
|
Berak asko lagundu dit gaixotasunarekin, lasaitasuna eta bakea eman baitit, eta beti baitago nola nagoen erne. 2013an ezagutu nuen nahasmen bipolarra dugunontzat AGIFESek(
|
buruko
gaixotasunak dituzten pertsonen eta senideen Gipuzkoako elkartea) martxan jarritako babes taldea, eta oraindik ere jarraitzen dut hara joaten. Izan ere, han gauden denok dugun nahasmena, eta asko ikasten dut gaixotasun bera duten kideekin.
|