|
2000
|
|
|
Eta hiru euskaldunok hartarat deliberaturik geunden, nahiz eta Joxe halabeharrez zetorren, Potosi
|
burutik
ezin kendu zuelako... eta hirurok ginen, halaber, beldur, zeren eta guztiek erran baitziguten ezen mila mehatxu eta bertze hainbat ondiko garaitu genituela, esperientzia hartarik eta jin joan haietarik bizirik aterako baginen.
|
|
2004
|
|
|
Notiziaren bat eman behar digu, ziur nago, errepikatu zuen behin eta berriz etxeko bazter guztietatik aste osoan. Kantari zebilen etxetik, semeak azkenik neska formal bat aurkitu eta familiaren aurrean aurkeztu behar zuela
|
burutik
ezin kenduta. Hiriguneko pisuan bizi zenetik ez zeukaten haren bizitza pribatuaren inguruko notiziarik.
|
|
2005
|
|
|
Infiltratuta bezala, ordea, Pikatxu ere ageri da. Guztia ikusita Ametsek
|
burutik
ezin kendu duen gauza bakarra: biek lo egiteko gela bakarra!
|
|
2006
|
|
|
Kafea hartzen dagoela, ipuineko katuaren irudia
|
burutik
ezin kenduta dabil. Eta haren irribarrea.
|
|
2009
|
|
|
horregatik, ahal zuenean, ekidin egiten zuen; egun batean. Gemma Adaren ondoan zegoen? ...mmak segundo hamarren batean luzatu zuen nota, aski izan zena Ada bere tokitik ateratzeko eta hurrengo hiruzpalau notetan deszentratuta aritzeko, ez berak uste bezainbat, halere, zuzendariak ez baitzuen saioa eten?, berriro bere buruaren jabe egin arte; egun hartan, baina, Gemma ez ezik, Ada ere urduri zegoen, oso urduri, bezperan Teofilo Mariarengandik esker gaiztoko erantzuna jaso eta kontu hura
|
burutik
ezin kendu zuelako; Ada, izan ere, egunetan aritu zen nebarentzat. Frantzian bi urteko egonaldia egin ondoren, exera itzulia, jertse gris urdin bat egiten, bezperan haren urtebetetzea zela-eta; Adak bazekien Teofilo Mariak atsegin zuela kolore hura?
|
|
|
Aste honetan egunero ikusi dut alaba haren etxera bertaratzen. Herriko banketxean egiten du lan eta handik irten ondoren egin dio bisita, baina Carmen ez da irten, eta galdera
|
burutik
ezin kenduta nabil. Eta gaizki balego?
|
|
|
Ada, aitaren aginduz balizko karrera distiratsu bati uko egin ziona, taldeko bakarlari nagusia zen, baina bazuen aurkari bat –Gemma Lertxundi–, Ada gainetik egotea ezin eraman zuena; Gemmak ez zion Adari inoiz ezer esaten, ez beste korukideekin gaizki esaka ibiltzen ere, baina igarri egiten zitzaion bazuela Adaren aurka zerbait, Adaren presentzia hutsak, besterik gabe, ezin urduriago jarriko balu bezala: ...do hamarren batean luzatu zuen nota, aski izan zena Ada bere tokitik ateratzeko eta hurrengo hiruzpalau notetan deszentratuta aritzeko –ez berak uste bezainbat, halere, zuzendariak ez baitzuen saioa eten–, berriro bere buruaren jabe egin arte; egun hartan, baina, Gemma ez ezik, Ada ere urduri zegoen, oso urduri, bezperan Teofilo Mariarengandik esker gaiztoko erantzuna jaso eta kontu hura
|
burutik
ezin kendu zuelako; Ada, izan ere, egunetan aritu zen nebarentzat –Frantzian bi urteko egonaldia egin ondoren, exera itzulia– jertse gris urdin bat egiten, bezperan haren urtebetetzea zela-eta; Adak bazekien Teofilo Mariak atsegin zuela kolore hura –hetchgrau deitzen zion anai arrebetan zaharrenak kolore hari, austrohungariar armadako soldaduen uniformearen ezaugarri––, e... " Teofilo Mariari:
|
|
2010
|
|
|
geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean, eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok?, zorrotz begiratu zigun, sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion?, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala, kondenazko epaia, alegia?: barre egiten duzue, bai, baina ez al dakizue infernua dela bekatu mortal baten ordaina?; ez zigun onik egin, gizonak bere epaia eman ahala eskuak askatu eta erori egin baitzitzaizkigun, esku bakoitzak bere bakardaderako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia
|
burutik
ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan bi denbora ote zeuden, bada, bata Helenarena eta bestea nirea, bakoitzak bere autonomia zuena, noiznahi har baitzezakeen bakoitzak bere bidea?; biok bat ginen, bai, baina bi ginen une hartan batez ere, gizonaren epaiak gure harremanak kolpetik zapuztu balitu bezala; batasunaren bitasun hura ote zen gure etorkizuneko desadostasun balizkoen ...
|
|
|
baita egun hartan ere. Partida hartan, baina, nola
|
burutik
ezin kendu bainuen aitonak idatzitako gutuna, berehala egin nuen huts mugimendu batean, dorrea koadro bat aurrerago eraman nuen?, baita hutsaren ondoko hutsa ere, handik gutxira. –Xake mate?
|
|
|
Ea harrapatzen dugun..." esan zidan bat batean, tximeletaren atzetik abiatzen zela, barre algaren artean, eta ni haren atzetik, harik eta gizon baten ezusteko presentziak —ez dakit zergatik, baina, oroitzen dudan bakoitzean, beti hartzen diot sakristau itxura... jakin dakidan arren hori esatea eta ezer ez esatea elkarren parekoak direla— geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean —eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok—, zorrotz begiratu zigun —sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion—, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala —kondenazko epaia, alegia—: barre egiten duzue, bai, baina ez al dakizue infernua dela bekatu mortal baten ordaina?; ez zigun onik egin, gizonak bere epaia eman ahala eskuak askatu eta erori egin baitzitzaizkigun, esku bakoitzak bere bakardaderako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia
|
burutik
ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan bi denbora ote zeuden, bada, bata Helenarena eta bestea nirea, bakoitzak bere autonomia zuena, noiznahi har baitzezakeen bakoitzak bere bidea?; biok bat ginen, bai, baina bi ginen une hartan batez ere, gizonaren epaiak gure harremanak kolpetik zapuztu balitu bezala; batasunaren bitasun hura ote zen gure etorkizuneko desadostasun balizkoen ...
|
|
|
Halakoetan —derradan, bide batez, bera munduratu ahala hil zitzaiola ama, eta horrek halako marka sakon bat utzi ziola lehengusuari ezinbestean, amaordeak sekula ezabatuko ez ziona—, xake partida bat jokatu eta honetaz eta hartaz hitz egiten genuen... baita egun hartan ere. Partida hartan, baina, nola
|
burutik
ezin kendu bainuen aitonak idatzitako gutuna, berehala egin nuen huts mugimendu batean —dorrea koadro bat aurrerago eraman nuen—, baita hutsaren ondoko hutsa ere, handik gutxira. ‘Xake mate’ esan zidan, halako batean, lehengusuak.
|
|
2011
|
|
|
Etxeraino hurbildu da
|
burutik
ezin kenduz ezen oinazeen aldea baizik ez diola erakutsi bizitzak. Sinetsi nahian helduko direla sasoi hobeak.
|
|
2013
|
|
|
Nola ez zen, baina, triste eta urrunago ibiliko, tartean amets bat bazebilkion,
|
burutik
ezin kendu zuena?
|
|
|
Eta
|
burutik
ezin kendu Pankraxi. Eta burutik ezin kendu bere itaun zerrenda, ostera estutzen hasi zitzaiona, film bateko zinta bat balitz bezala, behin eta berriro ikusten zuena eta behin eta berriro ikusiko zuena, loak, halako batean, ostera hartzen ez bazuen:
|
|
|
Eta burutik ezin kendu Pankraxi. Eta
|
burutik
ezin kendu bere itaun zerrenda, ostera estutzen hasi zitzaiona, film bateko zinta bat balitz bezala, behin eta berriro ikusten zuena eta behin eta berriro ikusiko zuena, loak, halako batean, ostera hartzen ez bazuen: ez zuen, ordea, ez orduan, ez arratsalde osoan, ezta gau osoan ere hartu!
|
|
|
Bai makabroa, ordea, delako zortea. Esaldi hura
|
burutik
ezin kendurik, loa galdu nuen berriz ere, gauean. Bizirik imajinatu nahi zintudan, mendeari desafioa bota dionaren etsenplu, eta beraz, zahar, zimel, maskal, beharbada ezagueragabe, beharbada zentzumenak pitzatuta.
|
|
|
Nola ez zen, baina, triste eta urrunago ibiliko, tartean amets bat bazebilkion,
|
burutik
ezin kendu zuena?
|
|
|
Eta
|
burutik
ezin kendu Pankraxi. Eta burutik ezin kendu bere itaun zerrenda, ostera estutzen hasi zitzaiona, film bateko zinta bat balitz bezala, behin eta berriro ikusten zuena eta behin eta berriro ikusiko zuena, loak, halako batean, ostera hartzen ez bazuen:
|
|
|
Eta burutik ezin kendu Pankraxi. Eta
|
burutik
ezin kendu bere itaun zerrenda, ostera estutzen hasi zitzaiona, film bateko zinta bat balitz bezala, behin eta berriro ikusten zuena eta behin eta berriro ikusiko zuena, loak, halako batean, ostera hartzen ez bazuen: ez zuen, ordea, ez orduan, ez arratsalde osoan, ezta gau osoan ere hartu!
|
|
2014
|
|
|
–Deitu dizut kontua
|
burutik
ezin kenduta nabilelako. Esan al du Marionek ezer argirik?
|
|
2015
|
|
|
Ez dut atzera egin halako jokorik. Lehenengo mugimenduak egiteko ere, jokaldi xinpleenak burutzeko ere, mila hausnarketa egiten nituen,
|
burutik
ezin kendu nuen soinuarekin borrokan. Hasieran ordu erdi pasa zitekeen mugimendu bat egin aurretik, geroago ordubete, eta orduak aurrerago.
|
|
|
Isilik eta begira gelditu nintzaion berriro ere, eta ETB2an ikusia nuela iruditu zitzaidan, elkarrizketaren batean akaso, basetxeren batean agian, edo literaturaz mintzatzen, Jose de Artecheren lagun min eta ezagule gisa? Baina ez nengoen seguru, eta ez zitzaidan ez egokia ez itxurosoa iruditzen hari berari nor zen galdetzea, eta halaxe irten nintzen, bada, elizatik, susmo gaixto hura
|
burutik
ezin kendurik.
|
|
2017
|
|
|
Ez nuen ika mikan parte hartu. Fokako urratua
|
burutik
ezin kendurik, aski lan nuen ez urduritzen. Ez nuen urduritu nahi.
|
|
|
Bordarako bueltan hamaika zalantza izan zituen Lurrak. Arturo Seisdedosen begirada beldurgarria
|
burutik
ezin kenduz, hasperen sakon batekin itxi zituen bere hausnarketak. Aldi berean, edozein momentutan bideko edozein kurbatan konstruktorearen 4x4 ibilgailua gurutzaturik agertuko zitzaiola iruditzen zitzaion.
|
|
2020
|
|
|
Hasieratik dena kontatzeko eskatu zion Leirek Maiderri. . Okerrena
|
burutik
ezin kendurik dabilzkidan irudiak dira. Bi ordu luze eman nituen erreka ondoan zango hautsiarekin eta aldean idazlea hilik nuela, halako batean autoek bozina dutela gogoratu nintzen arte eta hura jotzen hasi nintzen, mirariz funtzionatu egiten baitzuen.
|
|
|
Basoan ongi ezkutatua utzi behar zuen, otsoek jateko arriskua gorabehera. Zarata ñimiñoenari adi, Garderen gizonak
|
burutik
ezin kenduz eman ditu orduak.
|
|
2021
|
|
|
Gainera etorri zitzaizkigun nekea, mina eta atsekabe ugari. Nahiz eta hautsez eta zikinez beterik geunden gure ibilaldi dorpe haren ondorioz, goseak ia hilik eta izututa ikusiriko hildakoekin eta nekazarien ihesarekin –izan ere, penintsulan gora berehala hedatu zen borroken bolada–; nahiz eta gauza horiek
|
burutik
ezin kendurik genbiltzan, horrek guztiak sendotu baino ez zigun egiten ihes egiteko erabakitasuna. Eta zein handia zen nire damaren ausardia eta eramana!
|
|
2023
|
|
|
" Laetitia maitea, zergatik ez didazu erantzuten? Oraino
|
burutik
ezin kenduz nabil gau zoragarri hura, zure parpailazko bularretako gorria, zure titi mutur irmo goxo horiek... Noiz ikusiko dugu berriz elkar?".
|