|
2023
|
|
|
Jakina denez, lege organikoaren bitartez arautu behar dira oinarrizko eskubide eta askatasun publikoen garapena, autonomia estatutuak eta hauteskunde araubide orokorra (EKren 81.1 artikulua). Tributuak ez direnez aipatzen artikulu horretan, horiek lege arrunten
|
bidez
arautu behar dira. Nolanahi den ere, EKren 81.1 artikuluko klausula orokorrera bildutako lege organikoek zeharkako eragina izan dezakete tributuen alorrean (esate baterako, autonomia estatutuek tributuei buruzko aipamenak jaso ditzakete, baita Ogasun publikoaren kontrako delituak edo kontrabando delitua arautzen dituzten zigor legeek ere).
|
|
|
Ondore horietarako, Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 219 artikuluak, Bizkaiko TFAOren 220 artikuluak (eta TLOren 213 artikuluak) hiru administrazio
|
bide
arautzen ditu tributuen arloan, egintzak berrikusteko. Lehenengo bidea Administrazioaren ofiziozko bidea da akats oso astunak duten egintzen aurka egiteko (Foru Arauek eta Legeak dioten moduan, berrikuspen prozedura bereziak), horren barne zor ez diren sarrerak itzultzeko prozedura jorratzen delarik.
|
|
|
Ondorenez, analogiaren aplikazioak lege erreserbaren printzipioa hausten du. Hori guztia dela bide, analogia ezbairik gabe onartzen da Tributu zuzenbide formalean, baina ez horren alde materialean; bestela esanda, analogia erabil daiteke tributuen aplikazioari buruzko manuetan, ez, ordea, tributuen oinarrizko osagaien esparruan, azken horiek lege
|
bidez
araututa egon behar baitira nahitaez.
|
|
|
Alde batetik, aurrerapenak egin dira: autonomia erkidegoei ordainarazpen parafiskalekin finantzaturiko eskumenak transferitu zaizkie, ordainarazpenok erkidegoetako parlamentuek lege
|
bidez
arautu dituztelarik; gainera, Tasa eta Prezio Publikoen 8/ 1989 Legeak ordainarazpen parafiskal guztiak arautu nahi izan ditu, baina ez du helburu hori bete. Beste aldetik, esan behar da gaur egun ordainarazpen parafiskal zahar gehienak konstituzioprintzipioen menpe daudela, baina Estatuaren esku hartzeak ordainarazpen berriak sortu ditu, prezioak arautuz edo konpentsazio eskubideak ezarriz.
|
|
|
Kreditu publikoaren bidez, Administrazio publikoek mailegu bidez kapitalak hartzen dituzte. Kapitala hartzeko
|
bideak
arautu egiten dira arau multzo baten bidez, eta horri Herri zorra deritzo. Aurrekontuen Lege Orokorraren 92 artikuluak (azaroaren 26ko 47/ 2003 Legearenak) definitzen du Herri zorra.
|
|
|
Konstituzioaren 133.1, 149.1.14 149.1.18 eta 157.3 artikuluen ariora, beraz, Estatua tributu sistema osoaren araubide orokorra ezartzeko eskuduna da, baita autonomia erkidegoen finantza eskumenak zehazteko ere, Estatuaren beraren eskumenaz aparte. Horiek horrela, 157.3 artikuluak dionez, Lege organikoaren
|
bidez
arautu ahal izango dira aipaturiko finantza eskumenak eta finantza elkarlanerako moduak ezarri ahal izango dira, Estatuaren eta autonomia erkidegoen artean. Xedapen horiek garatzeko asmotan, irailaren 22ko 8/ 1980 Lege Organikoa onetsi zen, Autonomia Erkidegoen
|
|
|
Hitzarmen kolektibo
|
bidez
araututako telelanaren adibide gisa kontsulta daitezke Repsol Taldearen IX. Akordio Esparruaren 19 artikulua eta Thyssenkrupp Elevadores, SLU enpresaren hitzarmen kolektiboaren 9 artikulua.
|
|
|
Baina errealitatean partaidetza hori gauzatzea gaitza da, sektorean ez baitago halako hitzarmen kolektiborik edo akordiorik. Gainera, ez da ahalbidetzen kontratu
|
bidez
arautzea partaidetza hori.
|
|
|
Horrek garrantzi handia dauka eta ETELk aspaldiko hutsunea betetzen duela adieraz daiteke, GALdeano Larizgoitiak eta Zurutuza Mujikak modu honetara definitzen dute ETELk izan duen garrantzia: " ETELen
|
bidez
araututako toki araubidean, alderdi ekonomiko finantzarioek berezko lekua dute; izan ere, toki erakundeentzat finantzaketa egokia eta nahikoa lortzea ezinbesteko baldintza da toki autonomia eta toki zerbitzuak behar bezala ematea bermatzeko" 260.
|