|
2000
|
|
|
Eta gainera:
|
bi
sujeto haiek, katiuskak jantzita, bulego handira sartu zirelarik, lurra dezente basitu zuten. Horregatik:
|
|
2002
|
|
|
Suarekiko zaletasun honetatik aterako den ondorio nabarmena euskal erkidegoko instituzioen deslegitimazioa da. Lan honetan, batez ere,
|
bi
subjektuk gogor jokatzen dute: PP eta ETA.
|
|
2004
|
|
|
Alegia, Ibarretxe Planak zera planteatzen duela:
|
bi
subjektu gara, baina elkarrekin egoteko.
|
|
2005
|
|
|
Beraz, berdintasuna eta arrazoi sexualengatik diskriminatua ez izateko funtsezko eskubidea urratzea
|
bi
subjektu publikoren aldetik gauzatzen delako jotzenda auzi administratibora eta ez beste batera.
|
|
2006
|
|
|
Lehenik, bartering arrunta:
|
bi
subjektu behar dira horretarako, programa ekoizteko eginkizuna duen enpresa eta hedatzeaz arduratuko den gizarte mailako hedabidea. Kasu horretan, publizitatea daraman programa ekoitzi eta emateko arduraduna enpresa iragarlea da.
|
|
|
Haur eta gazteei ematen zaien babesa ere zalantzagarria liteke aipatu du gun ikuspegi horretatik, baina, oraingo honetan ere
|
bi
subjektu horien ezaugarriek publizitate komunikazioa baldintzatu egiten dute, umeek publizitatearen eragin bairagarriari aurre egiteko gaitasunik ez dutelako. Hori dela eta, umeen publizitateak behar duen babes bereziaren garapena hainbat arau berezitan ere jasotzen da; besteak beste, Mugaz gaindiko Telebistaren Legean (16 art.), non umeak egoera larri eta arriskutsuetan azaltzea debekatzen den; halaber, umeak moralki edo fisikoki kalte ditzaketen publizitate mezuak debekatuta daude79 Beraz, orain arte ikusi dugunarengatik esan genezake haurrek eta gazteek, emakumezkoek bezalaxe (1/ 2004ko Genero Biolentziaren aurkako Legea), nolabaiteko babes bikoitza dutela80.
|
|
|
Aztertu ditugun
|
bi
subjektu horien interesen arabera, beharrezkoa zaigu zehaztea nork duen lehentasuna. Doktrina bat dator honako irizpide honekin:
|
|
2008
|
|
|
Beraz, nire txokotxo honetatik eta ez didazula irakurriko suposatzen dudan arren, esan nahi dizut nik ere sarritan sentitzen dudala frankismo berri bat bizitzen ari garela.
|
Bi
subjekturen arteko harremanetan aurrera jo ahal izateko, ez da oinarrizko baldintzetan Frommen maitasuneraino heldu behar. Nahikoa dugu borondatearekin (umiltasunetik gertu dagoena).
|
|
|
Bigarren argudio nagusiak burujabetzari heldu dio: Kontsulta Legea egituratu den bezala, berdinetik berdinera dauden
|
bi
subjektu politiko aurreikusten ditu, Euskal Herria eta Espainiar Herria, eskumenetan berdinak balira bezala eta ez da, Espainiako Konstituzioak ez baitu horrelakorik zehazten. Eta, beraz, Eusko Legebiltzarraren lege hau ontzat ematean, Espainiar Nazioa eta Espainiar Herri osoari dagokion zerbaitetan aldaketak eragiten direnez, konstituzionalki ez da zuzena EAEko herritarrek bakarrik parte har dezaten halako kontsulta batean.
|
|
|
Subjektu sozio-ekonomikoaren eskubideak definitzeko herritartasunaren itzalpean jokatu nahi badu, joka beza, zilegitasun osoa dauka-eta horretarako. Haatik, arren, ez bitza gauzak ilundu eskubide desberdinak dituzten
|
bi
subjektu mota hauen auzian: batetik, herritartasunari dariona, eta, bestetik, naziotasunaren ezpalekoa.
|
|
|
Maitasun mundutarraz gozatzearen gainean bi ikuspuntu aurkajartzen dira, gizakumearena eta emakumearena. Ez dira
|
bi
subjektu partikularrek
|
|
|
Zentzu horretan, agian, esan liteke Azkuek foruzaleen interpretazio paktistari eusten ziola, euskal lurraldeen estatusa aliantza bidezkoa zela aipatzean; baina aliantza horren subjektuak nor ziren definitzeko orduan, foruzale tradizionalek ez zituzketen euskaldunak eta espainolak aipatuko baizik euskaldunak eta gaztelauak, biak ere esentzialki espainoltzat hartuz. Hortaz, Azkueren historiaren interpretazio orokorra, euskaldunak eta espainolak jatorri independentedun
|
bi
subjektu gisa aipatzean, oinarrian sabindarra zen. Arana Goirirena baino matizatuagoa, ez hain independentista, eta kutsu foral handiagoarekin, baina nazionalista azken finean, euskaldunak ez espainol gisa definitzen zituelako.
|
|
|
Horren antzera, musikaria etxea eraikitzen ari dela esaten dugu, etxegileari musikaria izatea akzidentalki suertatzen zaiolako, edo musikariari etxegilea izatea[...]. Eta era berean aipaturiko adibideei buruz ere, gizakia musikaria dela eta musikaria gizakia dela esatean, edo zuria musikaria dela edo musikaria zuria dela esatean, azken adibide horretan
|
biak
subjektu berari akzidentalki suertatzen zaizkiolako esaten baitugu; eta musikaria gizakia dela, musikariari gizakia izatea akzidentalki suertatzen zaiolako. Horrela, bada, akzidentalki diren gauzak horregatik esaten dira akzidentalak:
|
|
2010
|
|
|
Adibide horietan ikus daitekeenez,
|
bi
subjektu enuntziatzaileak bereizita ageri dira, zuzeneko berbaldia izan, zein zeharkakoa. Adibide horietan guztietan, bestalde, ez dira bakarrik besteen hitzak ekartzen, ekartzen dira, baita, beste iritzi edo abiaburu batzuk ere.
|
|
|
Hipermerkatura sartu da, John McLaughlinen kliente tontoa bezala, eta liburu bat erosi du. Liburu lodi arraroa, zeren bat batean
|
bi
subjekturen arteko komunikazioan izan daitekeen erlazio hipotetikoen eskema azaltzen baita. Hiru erlazio mota daude:
|
|
2011
|
|
|
Eta beste batek aurrekoari zera eransten dio: " En todo caso se podÃa romper alguna liga, pero no importaba porque llevà ¡ bamos ocho o diez ligas y todo estaba
|
bien
sujeto".
|
|
|
Rockean beti dago zerbait, fenomenoaren erdia apika, esan ezin dena beste erdiarekin batera. Eta postmodernitatearen sentimenean, sentimen modernoan ez bezala,
|
bi
subjektuen arteko banaketa onartzean da, onarpen horretan galera ikusi beharrean, oreka prekario eta ahul bat onartuz, bietatik libre bilakatuz". 15
|
|
2012
|
|
|
Apologistekin batera, badira beste
|
bi
subjektu filosofiko politiko, unibertsaltasun hispaniarraren hedapenaren ondorio direnak: Baruch Spinoza eta Waman Pumade Ayala.
|
|
|
Baruch Spinoza eta Waman Pumade Ayala.
|
Bi
subjektu horiek, apologistek bezala, beren jatorri etnikoa hustuz, modernitate hispaniko unibertsalari kontrajarriko zaion beste unibertsaltasunbat defendatuko dute, modernitate hispaniarra baino unibertsalagoa den besteunibertsaltasun bat. Hain zuzen, beren partikularismo etnikoak hustuz, saihestuz, itxuratuko dute beren unibertsaltasun «unibertsalagoa».
|
|
|
Haur eta gazteei ematen zaien babesa ere zalantzagarria liteke aipatu dugun ikuspegi horretatik, baina, oraingo honetan ere
|
bi
subjektu horien ezaugarriek publizitate komunikazioa baldintzatu egiten dute, umeek publizitatearen eragin bairagarriari aurre egiteko gaitasunik ez dutelako. Hori dela-eta, umeen publizitateak behar duen babes bereziaren garapena hainbat arau berezitan ere jasotzen da; besteak beste, 7/ 2010 Ikus entzunezko Komunikazioaren Lege Orokorrean, martxoaren 31koan (7 3.d art.), non umeak egoera larri eta arriskutsuetan azaltzea debekatzen den; halaber, umeak moralki edo fisikoki kalte ditzaketen publizitate mezuak debekatuta daude93 Beraz, orain arte ikusi dugunarengatik esan genezake haurrek eta gazteek, emakumezkoek bezalaxe (1/ 2004 Genero Biolentziaren aurkako Legea), nolabaiteko babes bikoitza dutela94.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, jokaera desleialen erregulazio banatuak (kontsumitzaileen aurkakoa edo beste lehiakideen aurkakoa) ez dauka eraginik lehiaketa desleialaren aurkako akzioen legitimazioari dagokionez, Legeak ez baitu akzioak aurkaratzeko legitimazioa
|
bi
subjektu desberdin horien artean banatzen.
|
|
|
Lehenik, bartering arrunta:
|
bi
subjektu behar dira horretarako, programa ekoizteko eginkizuna duen enpresa eta hedatzeaz arduratuko den gizarte mailako hedabidea. Kasu horretan, publizitatea daraman programa ekoitzi eta emateko arduraduna enpresa iragarlea da.
|
|
2013
|
|
|
Irudia: ananwissing Laster sortzen da haurtxoaren adimena Hamar hilabeteren buruan, haurtxoak gai dira ulertzeko,
|
bi
subjekturen arteko liskarrean, handienari aurre egiteko eta irabazteko aukera handiagoak dituela. Hau da, gizarte mendetasunaren kontzientzia dute.
|
|
2014
|
|
|
Eta lanera joan aurretik, bankuren batera seguru asko, EL MUNDO irakurtzen ari den gizon trajeatua bestetik (alkandoraren botoiak zarta egin beharrean ditu, tentetzean ziur baten bat apurtuko zaio).
|
Bi
subjektuak lokalaren alde banatan daudela jakinda eta zabalera guztiz 10 metro ingurukoa dela ikusita, kalkulu arin bat egin eta bien eragin eremutik urrunen dagoen eserle kuan eseri da. Mahaitxo honek ez du sofarik, horma kontran daudenek bai?
|
|
2015
|
|
|
Gatazkaren mami politikoa,
|
bi
subjektu politikoen talka, gutxitan bezain agerian jartzea lortu zuen Ibarretxek Estatutu berriaren proposamenarekin. 2004ko abenduan, Imazek EBBko buruzagitzan ia urtebete zeramanean, estatutu proiektua Eusko Legebiltzarrean onartzea lortu zuen Ibarretxek, noren eta EHren botoei esker, hiru boto alde eta hiru kontra eman zituen ezker abertzaleko taldeak?.
|
|
2016
|
|
|
Sarreran esan bezala, erabakitze eskubidea jendarte eraikuntza den heinean, guk geuk erabaki dugu zer den. Horretarako, ordea, gutxienez
|
bi
subjektu zehaztu behar ditugu: erabakitze eskubidearen subjektua bera eta erabakitze eskubidea zer den erabakitzen duen subjektua.
|
|
2017
|
|
|
Zaldibiakoa izanik, eta Aralarko erabiltzailea, bereziki gertutik bizitzea dagokit gertatzen ari dena. Gure historia beti lotua izan da
|
bi
subjektu horiei, Nafarroa eta Gipuzkoa arteko ibiari eta Aralarri. Eta, bata bestea gabe posible izan ez denez gero, azken boladan zenbait «diskurtso» entzuteak zur eta lur utzi nau.Pertsonen, familien, abeltzainen testigantzak entzun eta aurpegia jartzeko aukera dut, gehienak ezagutzen ditudalako; neure buruari galdetzen diot zerk bultza ote ditzakeen zenbait pertsona, hain era friboloan, oinarrizkoa den eskubide baten urraketaz hitz egitera?
|
|
|
Bere gorrotoa ez dago zuzendurik gutxiengo sozialengana soilik; elite neoliberaletara ere hedatzen da. Eta
|
bi
subjektu hauek, gutxiengoak eta eliteak, kanpoko etsai bakar baten espektro bereko bi polo bihurtuz, Trumpek arrazismoa edo misoginia gainditzen duen fantasia populista neonazional are maltzurragoa eratu du: etsai oro da kanpoko eta, beraz, gorrotatu beharrekoa.
|
|
2018
|
|
|
Sozializazio prozesuaren bidez
|
bi
subjektu mota sortzen dira (neskak eta mutilak) eta eredu horren arabera emakumezkoek atxikimendu handiagoa erakusten dute hezkuntza eta arauekiko, eta horretarako sozializatuak dira, sistema indartzeko; gizonezkoak, aldiz, arauen kontra joan ohi dira, eta apurtzailea izatea beraien identitatea sortzeko edo garatzeko elementu bat da. Honako hau, prestigioarekin zuzenean lotuta dagoen elementu da.
|
|
|
Sozializazio prozesuaren bidez
|
bi
subjektu mota sortzen dira (neskak eta mutilak) eta eredu horren arabera emakumezkoek atxikimendu handiagoa erakusten dute hezkuntza eta arauekiko, eta horretarako sozializatuak dira, sistema indartzeko; gizonezkoak, aldiz, arauen kontra joan ohi dira, eta apurtzailea izatea beraien identitatea sortzeko edo garatzeko. hor hainbat datu interesgarri agertzen dira. Aldiro aldi oro egiten diren neurketetan Lehen Hezkuntzako 4 mailako ikasleek (9 urte) eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 2 mailako ikasleek (12 urte) parte hartu ohi dute.
|
|
2019
|
|
|
hautu hori eta gizontasunarena elkarrekin identifikatzen badira, gaur egun feminitatea mutilazioa den neurrian identifikatzen dira. Havelock Ellisek eta Stekelek bi emakume homosexuali entzundako aitorpenetan, platonikoa da lehenbizikoa, deklaratua bigarrena?, argi eta garbi ikusten da espezifikazio femeninoak sumintzen dituela
|
bi
subjektuak.
|
|
|
Amurizagana itzulita, bertsoetan duen diskurtsoa aztertzean, lehenik eta behin euskararenaldeko borrokan
|
bi
subjektu bereizten ditu: euskaldunak eta euskaldun gai direnak.
|
|
|
Nahiz eta zirkulazioaren orbitan burutzen diren merkantzien elkartruke prozesuak
|
bi
subjektu edo gehiagoren arteko harremanak izan, ekintza horien aldebiko egiturak truke sekuentziaren perspektiba unilaterala ahalbidetzen du, eta ondorioz, subjektuek (elkartrukearekiko adierazi dezaketen onespen edo borondate eza medio) burujabe kontsideratzeko aukera dute. Pertsonek euren merkantziak trukatzen dituztenean, jarduera horretan, aipatu berri dugun indibidualizazio sozialaren une bat adierazten dute.
|
|
2020
|
|
|
Kantatzera noazu diskoa zabaltzen du. Autobiografia bat izan daiteke, baina
|
bi
subjekturi begira egina dago: ni poetikoa bera eta euskal herria.
|
|
|
etxe orokorra, aberria; gaztelaniazko itzulpenean, anbiguotasuna galduz," silenciosa casa de siempre, patria humilde de los vivos". Eta kokagune horretan,
|
bi
subjektu orokor: haiek, aitaren belaunaldia, eta gu.
|
|
|
Nerabeen multzoan (12 urte) lagun mutilen artean bakarrik dirau indartsu hitanoak, eta anaien artean ere bai, neurri txikiagoan bada ere. Baina neskaren bat tartean denean, hitanoaren erabilerak behera egiten du, izan lagunartean ala izan senide artean, bereziki
|
bi
subjektuak neskak direnean.
|
|
2021
|
|
|
Horren ondorioz,
|
bi
subjektuen arteko komunztadura berdindu egiten da, eta hizkuntza akusatiboetan ere hala izaten denez (pentsa bestela nosotros venimos/ nous arrivons ‘gu gatoz’ eta nosotros leemos/ nous lisons ‘guk irakurtzen dugu’ subjektu komunztaduren batasunean), badirudi ereduak huts egiten duela. Horrelakoak ez dira arrotzak hizkuntza ergatiboetan.
|
|
|
Edozein euskaldunek berehala bereiziko lituzkeen umea dator/ umea dakar eta horien gisako bikoteetan, argi ikusten da hemen adierazi nahi dena. Bestetik, Miren etorri da eta Mirenek egin du perpausak erkatuz gero, berehala konturatzen gara
|
bietan
subjektua izanik ere, marka morfologiko desberdinak hartzen dituela perpaus batean eta bestean (Miren – Mirenek).
|
|
|
lehenak izen joskera du (afariaren amaieran) eta bigarrenak aditz joskera (afaria amaitueran). Osagarri adberbialak izan ditzake azken honek (herrian sartukeran, kortara sartueran, eskolatik urtekeran) eta objektu zuzena (lehenengo berbak egikeran); askotan erreferentziakideak izaten dira perpaus
|
bien
subjektuak, eta orduan isilpean geratzen da mendekoarena, baina hala ez denean agerian eman daiteke honen subjektua: Hamarrak ziren ni herrira heldueran.
|
|
|
Bizkaierako eskualde batean izan ezik, non tzea erabiltzen den kasu guztietan, hau da jokabide nagusia: perpaus
|
bietako
subjektuak erreferentziakide direnean, partizipioa hobesten da: Nahiago dut ondrarekin pobre bizi, ez aberats ondrarik ez dudala (Bilintx), eta erreferentziakide ez direnean aditz izena:
|
|
|
yo he venido/ je suis venu; yo te he visto/ je t’ai vu.
|
Bietan
subjektua (batean intrantsitiboa, bestean trantsitiboa) berdin markatua: yo eta je.
|
|
|
Elixabete Garmendiak aipatutako" gu gai gara" adierazpenaren azpian, nahiz eta bera euskarazko kazetaritzaz ari den, badago norbere buruarekiko edo komunitatearekiko halako harrotasun sentimendu bat, zeinak
|
bi
subjektu edo aktore batzen dituen: harrotasun hori sentitzen duen norbanakoa eta harrotasuna sentiarazten duen kolektiboa, eta hor bi aktoreek bat egiten dute.
|
|
|
Subjektuaren eta bestearen arteko harreman dialektikoa bi eratakoa izan daiteke. Existentzia propioa duten
|
bi
subjekturen arteko parez pareko harremana bada, bakoitzak objektu eta subjektu gisa hartuko du bere burua eta bestea, bata bestearekiko elkarrekintzan. Jabearen eta esklaboaren arteko harreman asimetriko eta aldebakarrekoa bada, ordea, ez da aitortzarik izango.
|
|
|
Era horretan, berdinetik berdinera, gizonaren eta emakumearen arteko harremana
|
bi
subjektu autonomoren arteko harremana izango da, bata bestearekiko elkarrekintzan.
|
|
2023
|
|
|
Hego Euskal Herriko testuinguruan, TERFak ez dira inoiz antolatuta egon, eta diskurtso transfoboa ez da sekula Mugimendu Feminista Autonomoaren parte izan; transfeminismoaren 1999ko pizkundetik, pertsona transak eta sexu langileak presente egon dira komunikatu gehienetan. Ikuspegi orokorra ez den arren, eta beste subjektu batzuei ikusgarritasuna eman zaien arren, gaur egungo eztabaidak lekua kendu die
|
bi
subjektu horiei Mugimendu Feministaren parte diren zenbait sare eta taldetan, aipatuak ez izateraino. Ekidistantzia horretan mugitzea erosoa da, baina posizio hegemonikoak indartzen ditu.
|
|
|
Kontrola edota zaintza izango dira lan honetan erabiliko diren kontzeptu nagusiak, gehien erabiliko direnak. Administrazioaren esparruan kontrolari buruz hitz egitean
|
bi
subjektu agertuko zaizkigu: kontrolatzailea eta kontrolatua.
|
|
|
Estatua, autonomia erkidegoa edota lurralde historikoa. Beraz,
|
bi
subjektu ezberdin dauden heinean, harreman bat sortzen da, kontrolatuaren eta kontrolatzailearen artean gauzatzen dena. Ildo horretatik, finantza zaintza Administrazioen arteko harremanen esparruan ere kokatu behar da.
|
|
|
Esan bezala, kontrola
|
bi
subjektuen arteko harremana da, kontrolatuaren eta kontrolatzailearen arteko harremana. Horregatik, toki erakundeen inguruan zehaztu den Administrazioen arteko harremanak aztertu behar ditut.
|
|
|
Kontrolean Administrazio batek beste batek egindako jarduera edo ekintza baten gainean ikuskaritza gauzatzen du eta hori zuzentzeko gaitasuna dauka. Kontrol funtzio horretan
|
bi
subjektu daude: kontrolatzailea eta kontrolatua.
|