|
2008
|
|
|
Aditzaren erroa alboan utzirik, euskal izenek era kusten zituztenak batu zituen, egitura ezberdin baikoitza jatortzat edo arrotzat hartu ondoren euskal lexikoaren estrato ezberdinak sailkatzeko gai izango zelakoan. Deskribapenaren arabera euskal erroak monosilaboak,
|
bi
silabakoak eta trisilaboak izan daitezke, atal bakoitzaren barruan azpisailkapenak ere egiten dituelarik. Adibidez, monosilaboen artean bokalez, diptongoz, kontsonantez edo afrikatuz amaitzen direnak aurkitzen dira, eta bisilaboen artean (C) VCV egitura (aho, >), (C) VCCV (albo, > rgi, >) eta (C) VCCVC (argal, >) egitura dutenak gehienbat.
|
|
2012
|
|
|
esaten da euskaraz. Bertsotan zilegi da (edo, gure Xenpelarrek zioen bezala, lizentzi) bata bestearen orde erabiltzea metri causa,
|
bi
silaba besterik ez dituelako, baina ez euskal prosa jatorrean. (LIB I:
|
|
2021
|
|
|
Honela labur dezakegu bokalez zein kontsonantez amaitzen diren kanpoko leku izenen kasuistika (xehetasun gehiagotarako ikus 178 araua, eta begiratu Euskaltzaindiaren Hiztegia): a) a+ ar> ar(
|
bi
silabatik gorako oinarriekin)/ a+ tar (bi silabako oinarriekin) antiguar, angolar, argentinar, canberrar, belgikar, bruselar, bolikostar, bostwanar, guatemalar, vienar/ rigatar, suvatar, dakartar, bernatar, pragatar, vilatar erromatar, andorratar (salbuespenak) abudhabiar, aragoiar, bangiar, burundiar, djibutiar, fijiar, helsinkiar, haitiar, kigaliar, maliar, malawiar, nairobiar, newdelhiar, trip...
|
|
|
Honela labur dezakegu bokalez zein kontsonantez amaitzen diren kanpoko leku izenen kasuistika (xehetasun gehiagotarako ikus 178 araua, eta begiratu Euskaltzaindiaren Hiztegia): a) a+ ar> ar (bi silabatik gorako oinarriekin)/ a+ tar(
|
bi
silabako oinarriekin) antiguar, angolar, argentinar, canberrar, belgikar, bruselar, bolikostar, bostwanar, guatemalar, vienar/ rigatar, suvatar, dakartar, bernatar, pragatar, vilatar erromatar, andorratar (salbuespenak) abudhabiar, aragoiar, bangiar, burundiar, djibutiar, fijiar, helsinkiar, haitiar, kigaliar, maliar, malawiar, nairobiar, newdelhiar, tripoliar (baina bruneitar, hanoitar, paraguai...
|
|
|
Hala, artasoro, otalur, artile, itsasgizon, besamotz, iturburu, arnas aparatu, Euskal Herri, atalburu, artadi, iturgin, harakin, euskalgintza, itsaski eta beste hainbatetan, beste itxura bat hartu dute arto, ote, ardi, itsaso, beso, iturri, arnasa, euskara, atari eta haragi izenek. Arto, ote eta beso
|
bi
silabakoak dira eta e/ o bokala dute amaieran, baina azken bokal hori a bihurtu da artasoro, artadi, otalur, besamotz hitzetan.
|
|
|
– ari aurkituko dugu u amaierako oinarria dugunean (arnegari, bekatari, ezkutari, gobernari, mandatari, merkatari, predikari, zerbitzari), nahiz
|
bi
silabako oinarria dugunean lari alomorfoa izan ohikoago (txistulari);
|
|
|
Oinarriaren silaba kopuruak eragina izan dezake bata edo bestea aukeratzean:
|
bi
silabako oinarriek lari hartzeko joera erakusten dute, eta hiru silabakoek ari (agintari, bertsolari, bulegari, eskelari, goldelari, laborari, misiolari, sukaldari);
|
|
|
4.2.2b Euskaltzaindiak honako arau hau eman zuen ari/ lari aldaeren banaketari dagokionez: " Erabil bedi ari forma, a bokalaz amaitzen diren izen oinarriei eransteko, batez ere
|
bi
silabatik gorakoak direnean. Beraz, gramatikari edo politikari erabil bitez batasunerako (eta ez gramatikalari edo politikalari).
|
|
|
euskara dugu hor azpian, eta beste izen batekin elkartzen denean euskal ematen du. Hitz elkarketan ezartzen den lege zaharra da hori,
|
bi
silaba baino gehiago dituen hitzetan (kasu honetan hiru: eus ka-ra) ezartzen dena.
|