|
2000
|
|
|
Oro har, kontalariak hirugarren pertsonan hitz egiten duela esan dugun arren, oroitzapenen berri ematean narratzaile intradiegetikora igarotzen da. Izan ere,
|
bi
plano bereizten baitira: narratzaile estradiegetikoak bi maitaleen oraineko harremana narratzen digu; eta narratzaile intradiegetikoak iraganeko gertaeren berri ematen digu.
|
|
|
Honela, denbora aldaketa (narrazioaren iragana eta oraina) nahiz narrazio aldaketa azpimarra ditzake. Hots, narratzailearen zehaztasun honen bidez, iragan eta orainaldia,
|
bi
plano ezberdin hauek erabat bereiztea erdiesten du.
|
|
|
batetik, Mariok bere sexualitatearekin duen arazoa planteatzen zaigu, hemen bertan sartuko luke Afrikarekin duen harremana, honek lagunduko baitio bere arazoa gainditzen; beste aldetik, poliziarengandik ihesi dabilen Keparen istorioa genuke. Arestian esan bezala, Kepa eta Marioren harremanarekin aurreko
|
bi
planoak uztartzea lortzen da. Are gehiago, Itziar Belaundek eginiko iruzkinean liburu honetan aurki daitezkeen bikoiztasunak azpimarratzen dira.
|
|
|
Are gehiago, Itziar Belaundek eginiko iruzkinean liburu honetan aurki daitezkeen bikoiztasunak azpimarratzen dira. Bere iruzkinean aipaturiko
|
bi
plano horien bereizketaz aritzeaz gain, plano bakoitzeko pertsonaia bakoitzak pairatu behar duen bikoiztasuna azpimarratzen du: hots, Mario jaio dena eta sentitzen denaren bikoiztasunean bizi da; eta Keparen bikoiztasuna, ordea, ezkutuko eta azaleko bizitzan oinarritzen da.
|
|
|
Narrazioaren egituraketari dagokionez, ipuin guztietan
|
bi
plano ageri direla aipagarria da. Batzuetan, bi plano hauek leku aldaketaren araberakoak dira; beste batzuetan, garaiaren aldaketaren araberakoak.
|
|
|
Narrazioaren egituraketari dagokionez, ipuin guztietan bi plano ageri direla aipagarria da. Batzuetan,
|
bi
plano hauek leku aldaketaren araberakoak dira; beste batzuetan, garaiaren aldaketaren araberakoak. Kronologia nahiz topologia darabil hauek azpimarratzeko.
|
|
|
Bi istorio hauek kontatzeko
|
bi
plano ezberdin erabiltzen ditu: batean 1930eko gertaeraren berri ematen digu; bestean, 1960ko gertaerak kontatzen ditu:
|
|
|
Beraz, ikuspuntu ezberdinak darabiltza
|
bi
plano hauek bereizteko: 1930eko gertaeren berri narratzaile estradiegetiko batek emango digu; 1960koez, ostera, narratzaile autodiegetiko batek.
|
|
|
Eta hurbilketa hau azaleko nahiz sakoneko alderdietan suma daiteke. Bestalde, bien arteko honen aurretik, plano bakoitza eratzeko orduan, oso aukera ezberdinak hautatu izana (ikuspuntuari nahiz estiloari dagokionez)
|
bi
planoen arteko urruntasuna ere azpimarratzen lagundu du.
|
|
|
|
Bi
plano zeharo ezberdin eraiki dituenez, irakurleen artean bataren zein bestearen aldeko iritziak izan dira. Luis Mari Mujikaren iritziz, Zarauzko komentuaren inguruko pasarteak Jakakoak baino" natural, malgu eta originalago emanak" daude.
|
|
|
(Egan 51) Iban Zaldua ere iritzi berekoa da. (Hegats 23/ 24) Baina, bestalde, azken honen aburuz, ez da argi geratzen
|
bi
planoen arteko lotura. (Hegats 23/ 24)
|
|
|
Joko honek, irakurlearen arreta piztea lortzen du, izan ere, bigarren atalera iristean irakurritakoa pixkanaka hanka motz geratuko baitzaio. Are gehiago, bigarren zatitik aurrera, narratzaile estradiegetikoak beste bi pertsonaia gehiago aurkeztuko dizkigu, eta beraz, beste
|
bi
planotan bi narratzaile intradiegetiko izango ditu. Gainera, hasieran narratzaile autodiegetikotzat genuena, narratzaile intradiegetiko homodiegetikoa dela ohartuko gara.
|
|
|
Beraz, honako
|
bi
plano hauek bereiz daitezke eleberri honetan: batetik, herri ustez ezagun batera iritsi den bidaztiaren planoa:
|
|
|
bertan, borroka armatua utzi aurretik sator modura lanean zebilen bat hiltzeko erabakia nola hartu zuen kontatzen zaigu. Beraz, plano bat bestearen barruan txerta badezakegu ere,
|
bi
plano ezberdin hauek zeharo bereizirik eskaintzen zaizkigu: Mikelen oraina eta Dionisosen iragana.
|
|
|
Mujikak plano ezberdinak eratzeko duen joerari jarraiki, lehen eleberri honetan ere
|
bi
plano eskaintzen dizkigu:
|
|
|
Autoreak, Hego Amerikako nobela korrontearen eraginari nolabait jarraituz,
|
bi
plano desberdinetan eman digu fikzioa, bi espazio eta bi denbora desberdinetan, baina bi alderdiak elkarren osagarri gertatzen direnak. Bata Loitzu herrian eta gudu garaian ematen diren gertakariak, bizpahiru hilabeteren buruan eta bestea, gure garaitsuko egunetan ematen dena, hainbat aldiz erabilitako tren geltoki batean.
|
|
|
|
Bi
plano hauen gertaerak egoki tartekatzeko, liburuaren atalak ere bi zatitan banaturik daude, hauen hasieran zenbait autoreren zitak eskaintzen zaizkigularik. Honela, gerra garaiari dagozkion atalak zenbaki erromatarrez adierazten dira, eta bigarren planokoak, aldiz, italieraz emandako izendapenez.
|
|
|
Honela, gerra garaiari dagozkion atalak zenbaki erromatarrez adierazten dira, eta bigarren planokoak, aldiz, italieraz emandako izendapenez. Goraxeago aipatu bezala, Axun izango da bere parte hartze eta oroitzapenen bidez,
|
bi
planoak uztartuko dituen pertsonaia. Gainera, bi plano hauetariko bakoitzean mundu manikeoak aurkezten dizkigu, nahiz eta bi munduen arteko zubia egiten duten pertsonaia eta gertaera ugari ere badiren.
|
|
|
Goraxeago aipatu bezala, Axun izango da bere parte hartze eta oroitzapenen bidez, bi planoak uztartuko dituen pertsonaia. Gainera,
|
bi
plano hauetariko bakoitzean mundu manikeoak aurkezten dizkigu, nahiz eta bi munduen arteko zubia egiten duten pertsonaia eta gertaera ugari ere badiren. Mundu ezberdin hauetara gerturatzeko fokalizazioa darabil, batik bat kanpo fokalizazioa.
|
|
|
Beraz, berriro ere pertsonaia baten bidez loturiko
|
bi
plano izango genituzke. Eleberri honetan, bestalde," pertsonaiek dute pisu gehiena:
|
|
|
Hartara, maila narratibo ezberdinak ikus ditzakegu plano bakoitzean: batetik, narratzaile intradiegetiko heterodiegetiko batek kontatzen dizkigu kanposantuko gertaerak; bestetik, narratzaile autodiegetikoak beste
|
bi
planoko gertaeren berri emango digu: bata, Argentinako bizipenak; eta bestea, Donostiatik Bilborako ibilbidea.
|
|
|
Pasaia Blues eleberrian, ordea, honako
|
bi
plano hauek bereiz ditzakegu: batetik, erakunde armatu baten inguruko ikerketa bere gain duen ertzainen taldea; bestetik, erakunde armatu bateko kideen arteko harremanak.
|
|
|
Hala ere, idazleak egoki lortzen du
|
bi
plano hauek bata bestearekin jostea: lehen eleberrian, Bob Ieregi eroetxeko zoroen artean kokatzen du; bigarrenean, era bertsuan, erakunde armatuan sator modura sartu den ertzain bat izango da istilu gehienen ardatza.
|
|
|
lehen eleberrian, Bob Ieregi eroetxeko zoroen artean kokatzen du; bigarrenean, era bertsuan, erakunde armatuan sator modura sartu den ertzain bat izango da istilu gehienen ardatza. Hortaz, eleberrietan zehar hain bereizturik aurkezten zaizkigun
|
bi
plano hauek estuki uztartzen dira istorioek aurrera egin ahala. Are gehiago, lokarri gisa aurkezturiko bi pertsonaia hauek izango dira musikaren berri emango digutenak:
|
|
|
istorioa saltoka kontatzen zaigu, eta denboran zehar eginiko jauzi horiek elkarrekin jostea irakurlearen lana izango da. Hartara, garai ezberdinetan gertaturiko
|
bi
plano tartekaturik doazenez, analepsiak ugariak dira: kanpo zein barne analepsiak.
|
|
|
Gas malko eragileen artean egiten du maitearen galde, eta betiereko lelo erretorikoa izan zitekeena egunerokotasun gordinean kokatzen baldin badigu eztitasunak eta bortizkeriak elkar elikatzen duten plastizitate dramatiko batean, ber gisaz gaitu" gure kaleko" topiko zatekeen horretatik ateratzen oihu ez ofizial horren urduriaz, bere baitakoa soilik den garrasiaren aldarriaz.
|
Bi
plano hauen kontrasteak —eta soseguz ezin uztartuak— sortzen dute poesia honen durduzatzeko ahalmena, bakardadea eta urruntasuna nagusi ageri dituen urraduran:
|
|
2001
|
|
|
Alderdi denok berezitu behar ditugu plano horiek. Baina bereiztuta ere,
|
bi
plano horiek badute elkarrekin zer ikusia. Ukaezina da.
|
|
|
estazioko berritsuaren eta Giseleren planoetan. Itxuraz inongo loturarik ez duten
|
bi
plano hauek, sakonean, Lasagabaster ek8 dioskunez, berritsuaren diskurtsoaren izaera polifonikoan dute bere azalpena. Esan daiteke, berritsuaren etengabeko hizketaldi horretan maila heterologikoan azaltzen zaizkigun diskurtso kultural desberdinek gerora, Giseleren historian, behin eta berriro nabarmenduko diren gatazken" background" kulturala eskaintzen digutela.
|
|
|
Etendako kronologia hau
|
bi
plano narratibotan testuratzen da, eta izenburutik bertatik adierazten zaigun bikoiztasuna bi gerra desberdinen kontaketan gorpuzten da: Hanbre sagardotegiko jubilatuek Gerra Zibilaren inguruan behin eta berriro kontatzen dituzten pasadizoek eta protagonistaren" etxeko gerraren" eszena errepikatuek xehetasun berriak eransten dizkiote narrazioari.
|
|
|
Plateamendu literario honetan sartuko genituzke Saizarbitoriaren aurreneko bi nobelak. Lehenengo euskal nobela modernoa deitua izan zen Egunero hasten delako n (1969), etengabe txandakatuz doazen
|
bi
plano desberdinetan aurkezten zaizkigu gertakariak. Batetik, abortatu nahi duen ikasle gazte baten istorioa kontatzen zaigu (Gisèle Sergier deritzonarena, hain zuzen) eta bestetik, pertsonaia ezezagun batek tren geltoki batean nahiz telefono kabina batean solaskide ezezagunekin dituen elkarrizketek osatzen duten planoa.
|
|
|
Baliabide teknikoei begiratuz gero,
|
bi
planoetan kausi ditzakegun kontamoldeei egin nahiko genieke erreferentzia jarraian. Istorio nagusia, hau da, Gisèlerena ikuspuntu guztiz objektiboz dago kontatuta.
|
|
|
Tren geltokiko berritsuaren planoa, ordea, elkarrizketa moduan dator transkribatuta, baina oraingoan, A. Camus idazle frantsesak La chute (1956) nobelan egin zuen moduan, berritsuaren jarduna bakarrik begitantzen zaigu. Itxuraz inongo harremanik ez duten
|
bi
plano hauetan, garaiko ideologia eta ikuspuntuak aurkezten zaizkigula esango genuke. Bukatzeko, kontamoldeez gain, kronotopoaren, hau da, denbora espazioaren tratamendu modernoa nabarmendu nahiko genuke.
|
|
|
Planteamendu literario honetan sartuko genituzke Saizarbitoriaren aurrenekobi nobelak. Lehenengo euskal nobela modernoa deitua izan zen Egunero hastendelako (1969) izenekoan, etengabe txandakatuz doazen
|
bi
plano desberdinetan aurkezten zaizkigu gertakariak. Batetik, abortatu nahi duen ikasle gazte baten istorioakontatzen zaigu (Gisele Sergier deritzonarena, hain zuzen); eta bestetik, pertsonaiaezezagun batek tren geltoki batean nahiz telefono kabina batean solaskide ezezagunekin dituen elkarrizketek osatzen duten planoa dago.
|
|
|
Baliabide teknikoei begiratuz gero,
|
bi
planotan kausi ditzakegun kontamoldeei egin nahi nieke erreferentzia jarraian. Istorio nagusia, hau da, Giselerena, ikuspuntu guztiz objektiboz dago kontatuta.
|
|
|
Tren geltokiko berritsuaren planoa, ordea, elkarrizketa moduan dator transkribatuta, baina oraingoan, A. Camus idazle frantsesak La chute (1956) nobelan egin zuenmoduan, berritsuaren jarduna bakarrik begitantzen zaigu. Itxuraz inongo harremanikez duten
|
bi
plano hauetan, garaiko ideologia eta ikuspuntuak aurkezten zaizkigulaesango nuke. Bukatzeko, kontamoldeez gain, kronotopoaren, hau da, denbora espazioaren?
|
|
2002
|
|
|
|
Bi
plano bereiz ditzakegu herrian, batean irakasleak, idazleak eta itzultzaileak daude, hizkuntza munduan jende jantzia alegia. Eta beste plano batean, ez tontoagoak direlako, beste gai batzuez arduratzen eta interesatzen direlako baizik, dago euskara herrikoia dakien jendea, baina hizkuntzaren ezagutzan gehiegi sakondu ez duena.
|
|
|
Ikusmolde poetiko horretan sartzen dira donostiar idazlearen lehen bi eleberriak. Haietako lehenak, Egunero hasten delako (1969), txandakatuz doazen
|
bi
plano narratibo independentetan kontatzen ditu abortatu nahian dabilen ikasle gazte baten (Gisèle Sergier) istorioa eta tren geltoki batean eta telefono zentralita batean pertsonaia bitxi baten eta bat edo bi solaskide anonimoren artean gertatzen den elkarrizketa. Plano narratibo desberdinen erabilera konstante bat izan da Saizarbitoriaren eleberri guztietan, eta hartara proposatzen zaigun irakurketan, zineman bezalaxe," muntaketak" garrantzi handia hartzen du.
|
|
|
Elurtzan datzaten zuhaitz enborrak (1977) kafkiarra, Grande Placen aurkituko gara (1983) [itz.: Grande Place, Ed. Akal, 1985],
|
bi
planotan kontatutako bidaia iniziatiko, politiko eta sentimentala, Olagarroa (1987), 1986ko Azkue Saria irabazi zuena, eta Melvilleren irakurle den protagonista presoaren patu tragiko saihestezinaren ingurukoa, eta, azkenik, Gela debekatua (1998), giro gotikoan kokatua; Arantxa Urretabizkaiaren Zergatik Panpox (1979) [itz.: ¿ Por qué, Panpox?, Ed. Orain, 1995] eta Koaderno gorria (1998) eleberriak; M. Erdozaintzi Etxarten Gauaren atzekaldean (1982) eleberria; Joseba Zulaikaren Zu zara... (1982); Patri Urkizuren Etsipenez (1984), eleberri gisa emandako oroitzapenak; Pello Lizarralderen Hatza mapa gainean (1984) eleberri onirikoa; Felipe Juaristiren (1957) Arinagoa duk airea, Absalon (1990) [itz.:
|
|
|
Nobela
|
bi
planotan dago antolatuta. Batetik, Amaren aginduz, Caracasera haurrei koadernoa eramatera joan den Laura Garateren gertakariak kontatzen zaizkigu.
|
|
|
torturarena.
|
Bi
planotan dago antolatuta eleberria. Plano nagusian, Alfredok hartzaile ezezagun bati lau urte lehenago gertatutakoak adierazten dizkio, txikitako Ignacio bere lagunarekin topo egitean.
|
|
|
Bidaia honetan jazotakoek errotik aldatuko dute Julenen jarrera eta etorkizuna, amaieran, bera ere hilik dagoela ohartzen den arte. Hasieran,
|
bi
plano narratibotan dago antolatuta kontakizuna: lehenengoan, hirugarren pertsonako narratzaile batek Lauaxetaren ibilbidea kontatzen du; bigarrenean, berriz, Julen da mintzo lehenengo pertsonan.
|
|
|
Plano batean moja mistiko eta idealista baten bizitza kontatzen zaigu, eta haurtzaroan jasan zituen sufrimenduez mendeku hartu nahian borrokatzen den faxista baten gorabeherak narratzen dira bestean.
|
Bi
planoen arteko kontrastea beren idazmolde desberdinek ere markatzen dute; izan ere, mojaren planoan gogoeten sekuentziak eta sekuentzia metadiskurtsiboak ugariak dira, eta faxistaren planoak, aldiz, ihes egiten dio hausnarketari eta erritmo ikaragarria du. Pertsonaien izaera elkarri kontrajarria, hizkuntza sinbolikoa, jorratutako gaien unibertsaltasuna... nobelaren alderdi aipagarriak dira guztiak.
|
|
|
Argizariaren egunak (1998) izan da Ifrentzuak saileko azken emanaldia. Eleberri honetan heriotzari, eromenari eta idazketari buruzko hausnarketa egiten da, eta
|
bi
plano narratibotan dago egituratuta. Haietako lehenengoan, protagonista narratzaileak, telebistan freelance ari den gazteak, lankide batekin bizi duen maitasun istorio amaiera zorigaiztokoa kontatzen digu.
|
|
|
Pixkanaka, aita semeen patua korapilatuz doa eta istorioak halako intentsitate ia metafisiko bat hartzen du, irakurleari zirrara eragiteraino. Abenturazko narrazio honen ikuspegi errealistak ez du Epaltzaren prosaren indar narratiboa ezkutatzen, eta autoreak trebeziaz antolatzen ditu
|
bi
plano narratiboak bat etortze kronologiko kasualaren inguruan. Dataren aipu errepikatuak edo bi erbesteratu hauen iragana marrazten diguten analepsi etengabeak dira autoreak istorioan erabilitako estrategia narratibo ugarien arteko bi.
|
|
|
Lehenengo eleberrian, Beluna Jazzen, Bob Ieregi tronpeta jotzaile beltz ospetsuaren bizipenak dira kontagai eta, bigarren planoan, eroetxe bateko gertakari nagusiak.
|
Bi
planoek berez duten erakargarritasuna gutxi bailitzan, hilketa baten berri ere ematen da eleberriaren hasieran, eta irakurlearen arreta lehenengo orrietatik bereganatzen du horrela. Hilketa horri egindako erreferentziak hasi eta bukatzen du eleberria.
|
|
|
Nobela ongiaren eta gaizkiaren parabola da. Kasu honetan ere, azkenean bat egiten duten
|
bi
plano narratibotan dago egituratuta istorioa. Plano batean moja mistiko eta idealista baten bizitza kontatzen zaigu, eta haurtzaroan jasan zituen sufrimenduez mendeku hartu nahian borrokatzen den faxista baten gorabeherak narratzen dira bestean.
|
|
|
Aurreko eleberriaren antzera, Pasaia bluesen elkar topo egingo duten
|
bi
plano kausi ditzakegu. Lehenengoan, Cesar Telleria da protagonista, ertzaintzaren sail berezi batean lanean diharduen fisonomista.
|
|
|
Egun pare baten buruan, beraz, elkartu ziren eta
|
bien artean
plano zehatz eta maltzur bat asmatu zuten. Iñakik publizitate bidez kartzelako zuzendaria bere janaria eskatzeko erakarriko zuen, prezio merkea eskainiz.
|
|
2003
|
|
|
Estrategiak balio liguke energiari eta ditugun indarrei, elkarlanaren ondorio emankorren bitartez, etekin handiagoa ateratzeko eta, zergatik ez, euskararen inguruan lanean ari garen guztiok ahalegin eta ekarpen kolektibo nahiz positibo bateko partaide senti gaitezen. Eta horretan tokia dute euskalgintzaren
|
bi
plano nagusietan ari diren ekimen guztiek. Alde batetik," eguneroko lanean" ari direnak, dela erabilera, dela motibazioa, sormena, transmisioa, hezkuntza...
|
|
2004
|
|
|
Nahiz eta zigarroaren kea beste alde batera botatzen saiatu, beti zure bikotearen aurpegira helduko da zuzen zuzenean", halaxe dio Asier Hormazaren pertsonaiak, Maria Dondizenak sofan aldizkari bat irakurtzen duen bitartean. Izan ere, antzezlan honetan
|
bi
plano bereizten dira: batetik pertsonaiek euren artean dituzten elkarrizketen planoa, eta bestetik publikoarekin dituzten aitortzena.
|
|
|
Bere iritzia tarteko, orain gutxi ika mikaren bat izan du irakurle batekin eta zinegotzi kargua dela publiko zabalago batengana iritsi da: «Azterketa politiko bat egiten dudanean, politika eta zuzenbidea bereizten saiatzen naiz,
|
bi
planoak ezberdinak baitira. Nik arlo juridikotik azaldu ohi dut nire jarrera politikoa.
|
|
|
|
Bi
planotan: plano politiko hertsian eta plano juridikoan.
|
|
|
Ze hurbil ikusten dudan guzti hau autoeraketatik! Autoeratuta
|
bi
planotan, bat, kanpoari aurre eginez, proposatuz eta eraikiz, antolatuz, eta bi, barrura begira autoeratuta. NOLA?
|
|
|
Lehenengo dimentsioan balorazioak positiboak izan ohi dira, eta aurrez aurre balorazio negatiboak edo kritikoagoak parekatu ohi zaizkie oinarrizko printzipioen garapenari edota tentsio eraldatzaileari buruz aritzerakoan. Osogutxitan uztartzen dira
|
bi
planoak elkarren arteko erlazioak eta eraginak aztertzekoorduan. Are gutxiago, sistema bakarra eta koherentea bailitzan tratatu, bi planoakbatera, ekoizkin/ merkatu bikotea eta inplikazio soziolaboralaren eredua?, estukieta dinamikoki existituko bailiran.
|
|
2005
|
|
|
" Ekaitzaren ilunaz" narrazioak urte horretantxe izan zen uroldearen lekukotasuna dakarkigu, beraz, gertaera erabat erreala.
|
Bi
planotan garatuta dago eta uroldeak sortutako larritasun horretan, ezin joan, ezin ezer egin, protagonista bien, emaztearen drama eta senarraren egoera; narrazio bikoizte horrek egoera tentsoa sortzen du.
|
|
|
Kuriosoa da, zentzu honetan, ohartzea Pudovkin errusiar zuzendariak ikusten zituen irudien eta planoen arteko joskerak emandako figurak antzekoak direla. Paralelotasunaren joskeraz aritu zen, baita kontrastea erabiltzeko bide aberatsaz eta denbora bereko
|
bi
planoen loturaz ere.
|
|
|
B: Japoniako adibidea, lurrikarak hondoratzen ari den lauzaren barnean
|
bi
planotan banatuta aurkitzen dira. Geziek balizko deformazio mekanismoak adierazten dituzte.
|
|
2006
|
|
|
Biak lotzen dituen ekuazioa hauxe da: A= Q+ m. Hala ere, kontuan hartu behar da
|
bi
plano desberdinetan neurtutako angeluak batzen ari garela. Beraz, perihelioaren longitudeak, oro har, ez dauka zentzu geometrikorik, orbitaren inklinazioa 0o denean ez bada behintzat.
|
|
|
Esku eskailera sinpleak horizontalarekin gutxi gorabehera 75 graduko angelua eratuz jarriko dira. Guraize eskailera baten irekiera angeluak 30º koa izan behar du gehienez,
|
bi
planoak lotzen dituen sokarekin luzatuta edo irekiera mugatzailearekin blokeatuta. Zenbait gainazaletan behar den egonkortasuna eskailerari emateko, zenbait gailu daude, langetetara egokituak, irristatzearen eta iraultzearen aurrean erresistentzia nahikoa ematen dutenak.
|
|
2007
|
|
|
Gogoeta zientziaren eta politikaren arteko harremana zein beronen aldaketaikertzera estutu ordez, ezagutza zientifikoa bera ere gogoetarako ikergai gisaerabili behar genuke.
|
Bi
planoak, horien mugak eta bakoitzaren ezaugarriakulertzea epistemologia sozialari arreta ipintzetik soilik atzemango ditugu. Alegia, zientzia eta politika nola ehuntzen diren, horien dimentsio epistemikoa zein deneta nolako ezagutzak gauzatzen diren aztertu behar dugu.
|
|
|
bere burua ikusi zuen», dio Novalis en distikoak297 Novalis mehatzetako ingeniaria da, baina. Fichte-ren idealismo filosofikoa idealismo magiko bihurtuz? naturan
|
bi
plano bereizten du: kanpokoa, kausalitateak hertsiki gobernatua, natur zientziena, eta barnekoa, poesia eta artearena, mitoarena, ni bat, nire niaren analogoan bakarrik atzeman nezakeena.
|
|
|
Hori faktore erabakigarria izaten da lan mota hori lortzeko, baina baita hautagaiaren poltsikorako ere, diru gastu handia baitakar argazkiak egiten dituen pertsonak, argazkiak non agertzen diren eta booka nork antolatzen duen. “Irudietako curriculum” horrek, gutxienez, lehenengo
|
bi
plano izan behar ditu, adierazpen desberdinekin; hiru plano, gorputz erdikoak, eta hiru, gorputz osokoak; horietako bakoitzak, gutxienez, sei arropa aldaketa eta makillaje eta orrazkera desberdinak izan behar ditu, sektoreko agentzia kontsultatuen arabera. Nahiz eta hautagaiak “etxean” egin dezakeen argazki book hori —lagun bati argazkiak egiteko eskatu eta berak bidal ditzan, adibidez—, batzuek nahiago dute agentzia zuzenean enkargatzea.
|
|
2008
|
|
|
Haatik galdeketa eztabaida politikoan dagoen gaia da. Alegia, auzi politiko honek
|
bi
plano ditu: bat zilegitasuna da, bestea legaltasuna.
|
|
|
Esaterako, eszena zuzendariak zaborrez bete zituen eszena tokiaren aurrekoa eta atzekoa
|
bi
plano okertuetan larregi behar bada aktoreak mugitzeko. Bien artean eta alderantzizko planoan eta okerturik ere jarri zuen eszenaren kaxa, umeen antzerkitxoa balitz bezala, apenas, atrezzorik gabe ate altu altuak salbu.
|
|
|
Baina gatazkak gidatuko du Bricken istorioa ere, balizko AEBetan federalen eta sezesionisten arteko gerra zibila piztu baita, eta pertsonaia ezer ulertu ezinik gerraren erdian agertuko delako, zerutik erori balitz bezala. Dena den,
|
bi
plano horiek ere bikoiztu egiten dira eta batetik, August Brillen familiako dramak narratu (alaba eta bereziki biloba bakartuarekiko harremanak) eta bestetik, asmatutako pertsonaiak bera eta bere istorioa sortu duen egilearen aurka eginiko mendeku saiakera kontatzen dira.
|
|
2009
|
|
|
Irizarren iritziz, kontua ez da hitzarmena sinatu eta argazki polit bat egitea, argazkiaren ondorengo lana da garrantzitsua. " Egoera batetik bestera joan nahi baldin badugu, jendea motibatzeko, egokitzeko, lan taldeak birmoldatzeko erabakiak hartu behar dira argazkian gero eta guapoagoa ateratzeko".
|
Bi
plano dauzka hitzarmenak, batetik bulegoetan ematen den zerbitzuan euskararen erabilera zabaltzea, eta bestea Kutxa eta Udalen arteko harremanetan. Mikelek batez ere bigarren alde honetan egindako aurrerapena nabarmendu du.
|
|
|
Helburua da hitzarmenaren izpirituari jarraituz, neurketari esker identifikatu non egon daitezken hobekuntza zehatzak, zenbait ekintza burutu eta berriz ere bi edo hiru urtera begiratu. Ehuneko 70 inguruko normalizazio portzentajeak lortzen baldin baditugu bide onetik doa"
|
Bi
plano argi daude hitzarmenean, Udalekin eta bezeroekin duzuen harremana. Zein da errazagoa euskalduntzeko. Bi aldetan epe laburrean konpromisoak maila oso altuan betetzeko moduan egon gaitezkeela uste dut.
|
|
|
Konkista, beraz, garai hartako gakoetan oinarrituta ulertu behar dugu, ohiko alderdi politiko militarrez gain, beste alor batzuk aztertuz eta europar testuingurua aintzat hartuta. Ezin dugu ahaztu konkista
|
bi
plano historikoetan gertatu zela: nazioarteko gerra modernoa eta Erdi Aroko gerra zibila.
|
|
|
Plano horretako atomoek, dagoeneko, ez dute elektroirik partekatu behar beste planoko atomoekin, eta horrek erabat aldatzen du egoera.
|
Bi
planoz osatutako egoeran, elektroi batzuk bi planoen arteko zirrikituan mugitzen ziren libre, baina ez oso azkar. Korronte elektrikoa erraz sortzen zen, baina erresistentzia pixka batekin.
|
|
|
Plano horretako atomoek, dagoeneko, ez dute elektroirik partekatu behar beste planoko atomoekin, eta horrek erabat aldatzen du egoera. Bi planoz osatutako egoeran, elektroi batzuk
|
bi
planoen arteko zirrikituan mugitzen ziren libre, baina ez oso azkar. Korronte elektrikoa erraz sortzen zen, baina erresistentzia pixka batekin.
|
|
|
gurea baita, egiazkoa?). Zientzia eta mitoa
|
bi
planotan daude, ez daukate zer ikusirik; beraz, ez dago bien elkartezintasunik, teinkarik ere, mitoak ez dauka problemarik zientziarekin (arrazoimenarekin, kritikarekin), axaleko kontuetan ez bada. Hau da, antza, Eliza Katolikoaren jarrera ofiziala.
|
|
|
..., aldi berean baietz eta ezetz esaten ariko balitzaio bezala; Reginak, izan ere, bazekien Feliperen eta Feliperen osabaren berri, haiek sendategian eskaini zituztèn saioetan egon ez bazen ere, eta bazekien, beraz, euskaldunak zirela, baita txistulariak ere; baina nola Reginak, euskararen mundutik gaztelerarenera egin zuenean eta herritik Madrilera, buruan halako aldaketa bat izan baitzuen, mundua
|
bi
planotan banatuta ikustera eraman zuena, identifikazio xinple bezain interesatu baten bidez, bere aita zenari eta munduari norbait zela erakutsi behar zien, azken batean, beste ezeren gainetik!?, halako eran, non, beheko mailan edo beheko solairuan, bizitzan abiapuntutzat izan zuèn mundua ezarri baitzuen, euskara= txistua= mundu txikia: izeba Ursularena?, eta goikoan berak amets zuèn handitasunaren neurriko mundua, gaztelera= pianobiolinak= mundu zabala:
|
|
|
–Ama, etxeko irratia noiznahi itzalaraziko didazu, baina zailago izango zaizu. Alberto irratia? isiltzea??; Domingok, beraz, Alberto eta Adaren arteko elkarrizketaren lekuko izan zen neurrian, bazekien biek ala biek elkarri esandako hitzen berri, baita elkarri egindako keinuen berri ere, eta horrek kezkatzen zuen, bai baitzirudien ezen Alberto eta Ada, bi pertsona,
|
bi
plano?, aurreko elkarrizketetan ez bezala, zeinetan gutxieneko distantzia bat, begirunezkoa, nolabait esatearren, gorde izan baitzuten, giro adeitsu baten barruan betiere, beste plano batean mugitzen hasi zirela, plano berean beharbada, bi planoen arteko distantziak urturik?, batez ere Albertori ahotsa hautsi eta beronek ateratako ziztuari Adak txantxazko iruzkina egin zionetik:
|
|
|
isiltzea??; Domingok, beraz, Alberto eta Adaren arteko elkarrizketaren lekuko izan zen neurrian, bazekien biek ala biek elkarri esandako hitzen berri, baita elkarri egindako keinuen berri ere, eta horrek kezkatzen zuen, bai baitzirudien ezen Alberto eta Ada, bi pertsona, bi plano?, aurreko elkarrizketetan ez bezala, zeinetan gutxieneko distantzia bat, begirunezkoa, nolabait esatearren? gorde izan baitzuten, giro adeitsu baten barruan betiere, beste plano batean mugitzen hasi zirela, plano berean beharbada,
|
bi
planoen arteko distantziak urturik?, batez ere Albertori ahotsa hautsi eta beronek ateratako ziztuari Adak txantxazko iruzkina egin zionetik: –Kontuz, Enrico?!?, txantxa hark garbi erakusten baitzuen, itxura batean, Adaren barne aldaketa, begirunezko jarreratik konfiantzazkora; baina konfiantzazkoa baino gehiago ere bazen, agian, sentimendu hura, Ada eta Alberto orduantxe lotu zituena, Domingok susmo hori zuen:
|
|
|
J.L.: Nik uste hemen
|
bi
plano ezberdindu behar ditugula. Testigantza horiei ezinzaie eman ez daukaten zentzurik, testigantza horietatik ezin dugu induzitu hanesaten den guztia.
|
|
|
Horretarako daude sindikatuak eta bere ardura denez, baita Foru Aldundia ere”.
|
Bi
plano bereiziSantiago egoitza dela eta, bi plano bereizi behar direla uste du Esti Amenabarrok eta, lehenik eta behin, egoitza horren kudeaketa egoeraren inguruan hitz egin litzatekeela: “argi daukagu zahar egoitzaren kudeaketa eredua ez dela ezker abertzaleak gogoko duen eredua.
|
|
|
Horretarako daude sindikatuak eta bere ardura denez, baita Foru Aldundia ere”. Bi plano bereiziSantiago egoitza dela eta,
|
bi
plano bereizi behar direla uste du Esti Amenabarrok eta, lehenik eta behin, egoitza horren kudeaketa egoeraren inguruan hitz egin litzatekeela: “argi daukagu zahar egoitzaren kudeaketa eredua ez dela ezker abertzaleak gogoko duen eredua.
|
|
|
Gogolek kanpoko errealitateari bi ikuspuntutatik begiratzen dio,
|
bi
plano hurbil nahasten ditu, elkar nahasteraino: objektibotasuna eta bere bertsio pixka bat desitxuratua.
|
|
|
Bestalde, nahiz eta batzuei harrigarria iruditu, denek ez dakite kontrazepzioa nola erabili adibidez; galdera anitz dituzte, eta gu hor gara erantzuteko. Hala ere, aldaketa sentitzen da
|
bi
planotan: batetik, neska anitzek preserbatiboak dituzte; mutilak ez badu, beraiek ematen die jar dezaten.
|
|
|
Horregatik lotsagorritu zen, beharbada, Maria Bibiana, Alberto tango bat kantatzeko prest azaldu zenean, eta horregatik poztu Ada, buruaren baiezko keinuari irri pikaro bat eransten ziola, amari zuzendua ere egon zitekeena, keinu harekin esan nahi balio bezala: ...hitzen berri, baita elkarri egindako keinuen berri ere, eta horrek kezkatzen zuen, bai baitzirudien ezen Alberto eta Ada –bi pertsona, bi plano–, aurreko elkarrizketetan ez bezala, zeinetan gutxieneko distantzia bat –begirunezkoa, nolabait esatearren– gorde izan baitzuten, giro adeitsu baten barruan betiere, beste plano batean mugitzen hasi zirela –plano berean beharbada,
|
bi
planoen arteko distantziak urturik–, batez ere Albertori ahotsa hautsi eta beronek ateratako ziztuari Adak txantxazko iruzkina egin zionetik: " Kontuz, Enrico...!", txantxa hark garbi erakusten baitzuen, itxura batean, Adaren barne aldaketa, begirunezko jarreratik konfiantzazkora; baina konfiantzazkoa baino gehiago ere bazen, agian, sentimendu hura, Ada eta Alberto orduantxe lotu zituena, Domingok susmo hori zuen:
|
|
|
..., aldi berean baietz eta ezetz esaten ariko balitzaio bezala; Reginak, izan ere, bazekien Feliperen eta Feliperen osabaren berri, haiek sendategian eskaini zituztèn saioetan egon ez bazen ere, eta bazekien, beraz, euskaldunak zirela, baita txistulariak ere; baina nola Reginak, euskararen mundutik gaztelerarenera egin zuenean eta herritik Madrilera, buruan halako aldaketa bat izan baitzuen, mundua
|
bi
planotan banatuta ikustera eraman zuena, identifikazio xinple bezain interesatu baten bidez –bere aita zenari eta munduari norbait zela erakutsi behar zien, azken batean, beste ezeren gainetik! –, halako eran, non, beheko mailan edo beheko solairuan, bizitzan abiapuntutzat izan zuèn mundua ezarri baitzuen –euskara= txistua= mundu txikia: izeba Ursularena–, eta goikoan berak amets zuèn handitasunaren neurriko mundua –gaztelera= pianobiolinak= mundu zabala:
|
|
2010
|
|
|
Hiru helburu horiek ditugu Euskal Herriarentzat. Ezker abertzaleak, historikoki eta gaur egun ere, aliantzak
|
bi
planotan kokatzen ditu. Aliantza estrategikoa, hain zuzen ere, independentziaren aldeko diren gainerako espresio politiko abertzaleekin, eta, era berean, aliantza taktikoak motzerako helburuei lotutakoak.
|
|
|
" Erraza da subjektu migrante postmodernoaren izaera hibridoa txalotzea, sustrai etnikorik gabe eremu kultural anitzetan barrena dabilena. Zoritxarrez,
|
bi
plano politiko sozial erabat diferente nahasten dira: batetik, unibertsitateko lizentziatu kosmopolita(...) bestetik, langile pobre (im) migrantea, bere herritik egotzia pobreziaren edo biolentziaren erruz" (6).
|
|
|
25 urte baino gehiago independentzia aldarrikatzen daramagu, 25 urte baino gehiago hori lortzeko soilik bide zibil, politiko eta baketsuak erabili ahal daitezkeela esanez. Giza eskubide politiko eta demokratiko guztiak bermatuak egon behar dute gizartean Horregatik EAk
|
bi
planoetan lan egin behar dela ulertu du alde batetik estrategia amankomuna zehaztearen bide horretan nazional mailan eta bestetik plano nazionala kudeatzeko instituzional mailan.Joan zen Maiatzaren 1 ean EA-k eta Aralarrek datorren urteko hauteskundeei begira Nafarroa Bai koalizioarekin aurrera egiteko akordioa izenpetu zuten. Na Bairekin gure konpromezu guztiak tinko mantentzen ditugu eta Nafarr... Beste eragileei irekita dagoen akordio sinatu genuen.
|
|
|
Aurreko adibidean, aitzitik, plano bakarra dugu, edo, hobeto esanda,
|
bi
planoak enuntziatu berean agertzen dira. Integrazio hori (e) la> atzizki bidez egina dago.
|
|
|
Zer bide jorratu behar dugu joan nahi dugun lekura heltzeko? Lehen saio horretatik informazio oso interesgarria jaso dugu, eta gogoeta gaiak
|
bi
planotan jorratzea erabaki da. Batetik, Euskara Elkarteen Mugimenduaren pentsamendua eta diskurtsoa garatzeko mahai bat eratzen ari gara.
|
|
|
Pikabeak egiña zan Artikutzara burnibidea, an egiten ziran lanak ekartzeko.
|
Bi
plano ta iru trena ziran: Elamakoa, Zaldingoa ta Txorrolakoa.
|
|
|
Autodeterminazioa eta demokrazia politikagintza mailan daude, giza eskubideak humanismo unibertsalaren irizpideekin erredaktatu dira.
|
Bi
planook sarritan ez datoz inolaz ere bat, baina politikagintza blokeatzen denean, giza eskubideen erredakzioari begiratzea ez da soberakoa izango. Halako deklarazio asko egin da lehenago eta geroago ere, baina Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsala 1948ko abenduaren 10ean aldarrikatu zen, Bigarren Gerla Handiaren ostean eta ondorioz.
|
|
2011
|
|
|
Egoera posible askoren arteko lau puntamutur bakarrik direla horiek. esplizitazioa, gizarte diglosikoak ez du eskatzen gizarte horretako hiztun guztiak elebidun izatea. diglosiarik gabeko herrialde batean izan liteke herritar elebidunik, eta alderantziz ere bai.
|
Bi
plano dira gizartearen (hiztun elkarte baten) tipifikazio linguistiko kolektiboa eta hiztun konkretuaren elebitasuna (oro har, bere hizkuntzaedo aldaera aniztasuna). Fishman-en formulazio hau berria da, baina ez dator Ferguson-ek azaldutako formulazioaren kontra.
|
|
|
3.3 Teoriaren garapena hizkuntza ekologiaren teoriaren garapenerako zein alderditan garatu edo sakondu litzatekeen eta bere alderdi ahulenak edota bereziki indartu beharrekoak zeintzuk izango liratekeen gaiari erantzunez,
|
bi
planotan —teoriaren beraren planoan, eta gizartearen planoan— koka daitezkeen ideia nagusi hauek jaso ziren bertaratutakoen artean.
|
|
|
Ni diru premian nengoen eta oso azkar onartu nuen proposamena. Bidalitako gutuna oinarritzat hartu eta
|
bi
plano tartekatuko nituela erabaki nuen: batean, eleberriaren sortze prozesuan aurkituko nituen zailtasunak eta arazoak kontatuko nituen, eta, bestean, neskaren eta bion artean gertatua argitzen saiatuko nintzen, izan ere puntu ilun asko ikusten bainituen oraindik.
|
|
|
Txorakeria dirudi, baina Karmen gabe ez dakit bizitzen. Idatzi gabe ere ez, jakina, baina bi ezintasun desberdin dira,
|
bi
plano edo substratu diferentetan daudenak. Nolanahi ere, Karmen gabe nuke idatzi, eta idatzi gabe, berriz, ez nuke Karmen galduko?
|
|
|
Erosoa eta arina da sutura. Zauriaren
|
bi
planoei disekzio pintza batekin eusten zaie, errazago grapatzeko. Badira grapagailu bereziak ere, barneko organoetan grapak jartzekoak (klip baskularrak, adibidez), eta hesteetako kirurgian erabiltzen diren gailu batzuk (grapagailuak edo zigilagailuak deritzenak), hesteen argia oso ondo ixten dutenak, enterotomia edo enterektomia baten ondoren.
|
|
|
Uhate balbuletan, falka formako uhate batek ixten du pasabidea; hala, uhatea jaistean, doi doi egokituta geratzen da,
|
bi
plano okerturen artean, eta ez dio likidoari igarotzen uzten. Uhatearen agintea harekin bat egiten duen zurtoina da, eta kanpoaldetik jartzen da abian, bolante baten bidez.
|
|
|
Haren teknologiari esker, kateterrak izpien bidez gidatuz, sortzetiko bihotz patologiak trata daitezke. Angiografo biplano bat da, edalontziak eta kateterra
|
bi
planotan ezin hobeto ikusteko, eta horrek haurrari sartutako kontraste kantitatea mugatzen du. Areto hau 2010eko apirilean inauguratu zen, eta sortzetiko kardiopatiak dituzten haur eta nerabeei zuzenduta dago.
|
|
2012
|
|
|
Muina, euskara eta horren dinamika ebolutiboa alegia, ez dator bat azal politiko elektoralarekin (autopsiarako frogak egiaztatzera heldu gabe ere). Lurrikarek ere
|
bi
plano izaten dituzte. Epizentroa, batetik:
|
|
2013
|
|
|
Arrazoiak ulertu ezin duen eremua da, baina sentikortasunak suma dezakeena. Eta hori,
|
bi
planotan ematen da: alde batetik aipatu ezaugarri horiek daudelako, gainera katuaren kasuan erabat areagotuta, katuak hegoak baititu.
|
|
|
Abdel Haqqen arrazoimenak arrazoiak bilatzen zituen, Fadilak erraten zuèn guztia gezurtatu eta hankaz gora jartzeko? metafora batek metafora gisa funtziona baitzezakeen soilik,
|
bi
planotan zeudèn hitzak edo kontzeptuak berdinduz, logika poetiko bat bitarteko betiere, logika matematikoarekin zerikusirik ez zuena; nola egin zezakeen atsoak, ordea, extrapolazio hura, ilargiaren balizko amatasuna eta amarena plano berean jartzera zeramana, logika poetikoa logika matematikoarekin nahastuz eta errealitatea fikzioarekin, azken batean?; jauzi kualitatibo hura, izan ere, logika po... Bere alde irrazionalak, ordea, Fadilaren abilezia miresten zuen, hitzak eta erranak lotzeko orduan.
|
|
|
Indarrek gorputza............................................ joera dute. Gorputz baten
|
bi
plano paralelotan aplikatutako aurkako noranzkoa duten bi indar parek gorputz horri eragiten dioten esfortzua da.
|
|
|
Indarrek objektua bihurritzeko joera dute. Gorputz baten
|
bi
plano paralelotan aplikatutako aurkako noranzkoa duten bi indar parek gorputz horri eragiten dioten esfortzua da.
|