|
2003
|
|
|
Bost urte baino lehen apartatu egin dira.
|
Bi
mundu ikuskera dira eta bi nortasun elkargaitz. Victor Hugo, behin amarekin, bestean aitarekin, amaren maitasun beroak alde batera tirata, aitaren miresmen itsuak bestera, teinka bizian haziko da Parisen, Napolin, Madrilen.
|
|
2007
|
|
|
Horrek, bereizketak formulatu ahal izateko unean, baten eta bestearen azterbideak aldarazten ditu. Baserritarrak, mendian ibilki, problemarik gabe esan ahal izango dizu arbola baten aurrean, «haritza ez da pagoa»; baina kaletarrak dizu esan «zuhaitza ez da zuhaitza»1308 Biak hizkuntza berean bizi dira, baina
|
bi
mundu ikuskeratan, esan genezake (mundu ikuskera hizkuntzak beste gabe eta berak bakarrik eratzen ez duelakoan); hizkuntza berean, baina bi modutan. Eta, hala ere, gaurko euskarak biei zuhaitz bereizketak egiteko aukera berberak eskaintzen dizkie; hizkuntza guztiek ez, eta agian garai bateko euskarak ere ez.
|
|
2013
|
|
|
Eta hausnarketa horretan topatuko dugu literatur pertsonaia transgresore hau: hain kontrajarriak diren
|
bi
mundu ikuskerak elkartzen, hegemonikoki gizonezkoena den armen mundua eta emakumezkoena den amatasuna uztartzen. Esan behar da eleberri bakarra dugula gai horrekin etorri zaiguna euskal literaturara, horregatik da hain berritzailea eta transgresorea Koaderno gorria obrako ama.
|
|
|
Eta hor, jendarteak ez dio barkatzen, senarrak seme alabak bahitzen dizkio eta erakundeak amatasuna eta armak bateraezinak direla gogoratzen dio. Eta hausnarketa horretan topatuko dugu literatur pertsonaia transgresore hau, hain kontrajarriak diren
|
bi
mundu ikuskera elkartzen: hegemonikoki gizonezkoena den armen mundua eta emakumezkoena den amatasuna uztartzen.
|
|
2016
|
|
|
Antza denez, Urkulluk eta
|
biok
mundu ikuskera arras desberdina dugu. Arestian esan dudan moduan, hitzen definizioak lotuta daude kosmobisioarekin.
|
|
2017
|
|
|
|
Bi
mundu ikuskera dauzkagu, beraz, bi interpretazio. Batetik," basoak" sorturikoa, naturaren lege fisikoen gaineko ezjakintasun xaloak eraginda, ezkutuko indar magikoen esku hartzea ziurtzat jota argitu nahi dituena munduko fenomenoak, sineskeria besarkatuz, istorio irrealak asmatuz, azalpen irrazionalak eskainiz, mitoa eratuz, hitz batean esanda.
|
|
|
Esan bezala, Obabakoak eko" basoko" ipuinen oinarrizko egitura semantikoa
|
bi
mundu ikuskera ezberdin kontrajartzean datza," basoa vs. kultura", alegia. Gakoa da mundu ikuskera orok daukan errepresentazioedo interpretazio izaera.
|
|
2018
|
|
|
Alderdiak aipatu ditut, siglak, baina izatez bi indar hauek sakonagoak dira, alderdien arteko borroka politikoa gainditzen duten kontuetan baitute zuztarra. Azken batean,
|
bi
mundu ikuskera kontrajarri dira, eta gero horiei zeinek nola heltzen dien da gakoa, baina funtsean uztartzen gaitzak direlako sortzen da talka, eta gero batzuek eta besteek talka hori oholtza politikora eramaten dute. Eta akaso horrexegatik bihurtu dira azkenaldian bi indar hauek benetako borroka politikoaren ardatz.
|
|
|
Esaldi horretan ikusten da ondo zein sakona den
|
bi
mundu ikuskera hauen arteko talka; ez da mugatzen inolaz ere zaborrera, nahiz eta zaborraren kontuan oso geratzen den ageriko. Bilduk gobernatzen zuen udaletan eta aldundian martxan jarri zuen sistemak herritarrari gehixeago eskatzen dio, ardura gehiago, kontzientzia gehiago, lan gehiago.
|
|
2019
|
|
|
Eguberri hitzaren esanahia ulertzeko ziklo berria aldarrikatzen duen sinesmenetara joan genuke. Giristinoek data horietan, nahitaz, Natibitate eguna ezarri zutenean
|
bi
mundu ikuskeren arteko sinkretismoa bilatzen zuten, hori dela eta, Eguberri izen zaharra baliatu zuten euren sinbologia berrirako.
|
|
|
Iruñeko jaietan ere nabarmena da gutxienez
|
bi
mundu ikuskeraren arteko talka. Alde batetik, tradizioari eta erlijioari hertsiki lotutako elementuak goresten dituzte batzuek; prozesioak, adibidez.
|
|
2020
|
|
|
Estado natural y primitivo horri egiten dio erreferentzia Leteren poemako lehengoko sinesmen zaharrak, hamasei salbeen mundu latinizatuaren aurreko izaera izan zitekeenari.
|
Bi
mundu ikuskera kontrajarri horien artean, Barojaren Jaun, poeman zu indartsu batez irudikatua, antzinako herriaren lekuko zuzena izango litzateke, eta bereak izango lituzke herri estrañu baten oharrak.
|