|
2000
|
|
|
. NARRATZAILE: narratzailea eta egilea bereiztea funtsezkoa da, izan ere, funtzionalki nahiz ontologikoki
|
bi
kontzeptu zeharo ezberdin baitira. Egilea entitate erreal eta enpirikoa den bitartean, narratzailea fikziozko entitatea den testuko egile modura ulertu genuke.
|
|
|
lurralde antolaketa eta norbanakoaren asoziazio edo partaidetzauztartzean (1992: 22). Hortaz,
|
bi
kontzeptu horiek, lurraldetasunak eta partaidetzak, garrantzi berezia dute gaur egungo munduaren antolaketan. Oraingo honetan bigarrenaz eta honen adierazpenaz jardungo dugu.
|
|
|
Naziotasuna norbanakoaren aukera da; nazionalitatea, aldiz, estatuak aldez aurretik askripzioz erabakitako eta araututako nortasuna da orokorrean, zenbait kasutan norbanakoak aukeratzeko posibilitatea badu ere, naturalizazio kasuetan adibidez. Hizkuntza askotan ezdira desberdintzen
|
bi
kontzeptu horiek eta hitz bakar batez adierazten dira bi esanahiak: nazionalitatea (Neveu, 1997: 83).
|
|
|
Pertsona baten kultura eta nortasuna elkarrekin eta hain nahasiak agertzenzaizkigu, ezen ezin bereizi baititugu praktikoki geure ekintzetan. Biak batera doaz, etanahiz eta teorikoki
|
bi
kontzeptu ezberdini erantzun, gaurko artikulu honen helburuetarako gauza bera direla esan dezakegu. Besteak beste, horretan datza kulturarengarrantzia.
|
|
|
Bai, zalantzarik gabe. Baina nigan
|
bi
kontzeptu aurkako horiek aspaldi aurkitu zuten neurgailua. Maitasunarekin lotura duen oro patxada adierazle da; gorrotoarekin zerikusia duen oro, aldiz, presazkoa da, zalua.
|
|
2001
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI Gaur egungo egoeretan, eta merkatuen globalizazioaren, kontsumitzaileen osasuna eta segurtasuna babesteko printzipioen garrantziaren eta enpresen lehia askearen esparruan, elikagaien esparruan sustoren bat edo beste barne, errealitatearen ezinbesteko osagai diren
|
bi
kontzeptu landu behar dira: marka eta elikagaien kalitateari buruzko oharrak.
|
|
2002
|
|
|
Horrenbestez, internautak
|
bi
kontzepturengatik ordaintzen du: Sarean sartzeagatik (enpresa askok sarrera hau dohainik eskaintzen duten arren) eta deia bera egiteagatik.
|
|
|
Aurkeztu nahi dudan ekarpen honetan, borondatezkoa eta erabat askeonartua? neure iritzi propioa luzatu nahi nizueke era metaforikoan, euskalunibertsitatearen eta UPV/EHUko irakasle baten arteko binomioa kontuan hartuz,
|
bi
kontzeptu horiek uztartuz eta horien inguruan gogoeta eginez. Baina zergatikegin kontzeptu bien arteko binomioa eta ez beste gehiagoren artekoa ere?
|
|
|
Aurkeztu nahi dudan ekarpen honetan, borondatezkoa eta erabat askeonartua? neure iritzi propioa luzatu nahi nizueke era metaforikoan, euskalunibertsitatearen eta UPV/EHUko irakasle baten arteko binomioa kontuan hartuz,
|
bi
kontzeptu horiek uztartuz eta horien inguruan gogoeta eginez. Baina zergatikegin kontzeptu bien arteko binomioa eta ez beste gehiagoren artekoa ere?
|
|
|
murriztenduen beste muturreko ikuspegian, ezinezkoa izaten da errealismo izpirik aurkitzea, saihestu egiten baitira botereak eta gizarteko egitura objektiboek ezartzen dituztenhertsadurak. Bada, boterea eta zentzua, biak agertu behar zaizkigu, elkarren artekoezinbesteko harreman estuan, errealitate sozialaren elementu eratzaile gisa.Zalantzarik gabe,
|
bi
kontzeptu horiek estalgabetzen dute politika eta kulturarendimentsio komuna, sarritan ezkutukoa, gizartearen egituraketan.
|
|
|
Prozesua eta nortasuna elkarrekin ulertu behar diren
|
bi
kontzeptu dira. Bitxikeria bat izan daiteke egin berri den baieztapena, edo gaur arteko pentsamendua mantenduz gero, kontraesankorra iruditu dakioke inori.
|
|
|
Zenbat eta errentagarritasun handiagoa izan, orduan eta errentagarritasun handiagoa eskainiko dizun etxebizitza kontu baten bila zabiltzanez, normala da ekarpenek sortzen dituzten interesengatik ere kenketa egin daitekeen galdetzea. Ondo da, bai,
|
bi
kontzeptuengatik egin dezakezu kenkaria, Ogasunak uste baitu interes horiek konturako beste ekarpen bat direla. Beste zalantza arrunt bat da ea, erregelamenduzko lau urteak amaitzen direnean etxebizitza kontua mantentzeko eta kontu horretan aurreztutako dirua etxea erosteko erabiltzen baduzu, diru horrekin deduzitu zaitezkeen etxebizitza erosteagatik?
|
|
|
Horrelako egoerei aurre egin behar ez izateko, ezbeharren bat gertatuz gero poliza benetan erabilgarria izan dadin, jabetzaren balorazio ahalik eta fidagarriena egitea gomendatzen da, eta adituek aholkatuko dute zein den aseguratu beharreko balio onena. Horretarako, oinarrizko
|
bi
kontzeptu bereizi behar dira: – Edukitzailea:
|
|
|
Erregistroa:
|
Bi
kontzepturengatik ordaindu behar da. Lehenik, Jabetza Erregistroari erosi behar den etxebizitzari buruzko informazioa eskatzean; eta, bigarrenik, erakunde horretan erregistratzean higiezinaren jabe berria nor den eta hipoteka mailegua duela egiaztatzen duten eskriturak.
|
|
|
3. Nikunibertsitatehitzaren barruan
|
bi
kontzeptu bereizikonituzke: erakundea eta komunitatea.
|
|
|
Beraz, ezin dugu hitz egin zibilizazioen arteko gatazkaz, baizik eta eredu totalitario baten inposaketak sortzen dituen eragin eta erreakzioez. Ezin dugu pentsatu kultura biren arteko gatazka (Islama vs Mendebalde anglofonoa) baliabide aztertzaile bakarra denik, kultura anitz eta ezberdinen osotasuna zehazten delako
|
bi
kontzeptu nagusi sinplifikatzaile horietan. Ezin dugu, azkenez, pentsatu gatazkaz ikuspegi horizontalean, argi dagoenean Ipar Hego kontzeptua dela nagusitzen dena, istilu guztien oinarrizko gako bezala.
|
|
2003
|
|
|
Zure liburuan
|
bi
kontzeptu ateratzen dira etengabe: konkista eta ituna.
|
|
|
K. GOROSTIAGA.
|
Bi
kontzeptuak nahasten dira maiz, maltzurki gainera, eta ez dira antzekoak kontrajarriak baizik. Deskontzentrazioa zentroko boterea periferiara pasatzea da, zentralismoaren adierazpen zorrotzenetakoa gauzatzea.
|
|
|
«Subiranotasuna» eta «gobernu moduak». Horra
|
bi
kontzeptu ezberdin. Subiranotasunak boterearen gogortasuna eta arbitrariotasuna dakartza.
|
|
|
Hilobiaren prezioa ere kontuan hartzea nahasgarria izan daitekeenez (hobia, nitxoa edo kolunbarioa), horren kostua aldatu egiten delako lagapena zenbat denboratarako egiten den begiratuta ohikoena espazioak lagapenean izatea da, ez jabetzan, eta hipotesian lur emateari begiratzea erabaki denez, eta ez errausteari,
|
bi
kontzeptu horiek ez dira konparazioa egiteko kontuan izan, nahiz eta prezioak berdin berdin aztertu diren eta, horrenbestez, txostenak horietaz ere hitz egiten duen.
|
|
|
Onésime Reclus jaunak bereizten zituen aldiz garbiki
|
bi
kontzeptuak: euskaldunen nazionalitatea, nazio hau biziko da bere ondokoetan, eta hiritartasuna, baina beste izen batekin, frantses, espainol, argentinar.
|
|
|
Hala ere, gero eta maizago eransten da mototsa «osasuntsu eta seguru». Nazioarteko zuzenbidearen arabera, orain
|
bi
kontzeptuek munduko gosea arintzeko duten betebeharra aldarrikatzen da.
|
|
|
orduan hasi zen" haragia espirituaren kontra nahi izaten". Agustinen garaitik haragia eta heriotza elkarri jositako
|
bi
kontzeptu gisa aurkezten dira moral kristauan, beti ere espiritu eternitate binomioari kontrajarriak.
|
|
2004
|
|
|
|
Bi
kontzeptu horiek ongi ez bereiztearren sortu dira numero gorri asko.
|
|
|
Bestalde, ezin da ahantzi, 1881eko Legearen arabera, aldi berean forma urratzea eta epaiari buruzko arau hausteak alegatzen zituen kasazio errekurtsoa jarriz gero, lehenengo, eskatutako forma urratzea aztertu eta horri buruz erabakitzen zela, eta, errekurtsoari forma urratzeagatik on iritziz gero, auzialdiko auzitegira berriro igortzen zirela, horrek beste epai bat eman zezan. Era berean, epai horri beste kasazio errekurtso bat jar zekiokeen, lehenik, «legea urratzeagatik»; bigarrenik, epaiketaren oinarrizko formak urratzeagatik; eta, hirugarrenik,
|
bi
kontzeptuongatik. Lege honetan ez da funtsezko aldaketarik ezarri, izapideak bizkortzeko mekanismoak adibidez, auzilarietatik bakoitzak epai berberaren aurka errekurtso berezi desberdina aukeratu duenerako.
|
|
|
Zenbateko horri gehitu zaio, halaber, betearazpenean sor daitezkeen korrituei eta betearazpenaren kostuei aurre egiteko zehaztu kopurua.
|
Bi
kontzeptu horientzat zehaztu kopurua behin behinean ezarriko da, eta kopuru horrek ezin izango du gainditu demanda betearazlean eskatu kopuruaren 100eko 30, geroko likidazioa gorabehera.
|
|
|
Nazionalismoak politika omen du xede; abertzaletasunak, berriz, kultura. Terminologiaren xehetasun horietan sartu gabe, eta bestetara baino lehen, poetaren hitzak irakurriko ditugu, sokatiran dabiltzan
|
bi
kontzeptu horien arteko borroka garbitze aldera. Tira, bada:
|
|
|
Oraingoz, elkarteak ez du bezeroen kexa edo erreklamaziorik jaso, bankuaren oharra jasotzen hasi baitira. Komisioengatiko diru sarreren igoera eta negozio bolumen handiagoa izan dira Espainiako bost kreditu etxe handiek aurtengo lehen sei hilabeteetan 4.547,21 milioi euroko emaitza errekorrak izan dituztela eragin duten
|
bi
kontzeptuak; hau da, aurreko ekitaldiko epe berean baino %25, 75 gehiago.
|
|
|
eguzkia, ilargia, izarrak, haizea, ura, sua, ama lurra, bizitza eta heriotza... guztiak Jainkoaren fruituak dira, Jainkoak sorturiko kate miresgarri eta etenezinaren atalak. Bestalde, Lurra eta Jainkoa, izadia eta kristautasuna,
|
bi
kontzeptuon bateratze horrek Pierre Teilhard de Chardin jesuita filosofo eta paleontologo frantsesaren mundu ikuskera gogoraraz diezaguke. Erdozaintzi ren obran gizakia, lurra eta Jainkoa hiruko etenezinaren interpretazio bera antzeman dezakegula adierazi du J. Azurmen dik:
|
|
2005
|
|
|
|
Bi
kontzeptu berezi behar dira: batetik, lurraldetasunarena.
|
|
|
Eredu honen adibidetzat, eskola instituzio politiko libretzatjotzen duen mugimendua dugu. Mugimendu hori XIX. mende bukaera etaXX. mende hasierakoa izan zen, eta
|
bi
kontzeptu nagusi nabarmendu ziren: askatasuna eta autogestioa.
|
|
|
Denek entzun dute Linuxi eta software libreari edo irekiari buruz; askotan, Microsoftek batez ere ordezkatzen duen software komertzialari aurre egiten dio, baina oso gutxik dakite zertan datzan duela hamarkada bat gutxi sortu zen fenomeno hori, eta gaur egun oso kontuan hartu beharreko enpresa eta gizarte errealitatea da.
|
Bi
kontzeptu argi Software librea (free software) filosofia sinple eta iraultzaile batean oinarritzen da: programatzaileek programa baten iturburu kodea (tripak) irakurri, aldatu eta birbanatu dezaketenean, azkar hobetzen da.
|
|
|
Erraz nahas daitezkeen
|
bi
kontzeptu, azken hamarkada hauetan bizitza sozial eta politikoan sartu direnak
|
|
|
Eguraldia eta klima,
|
bi
kontzeptu erabakigarri lorategi baten bizitzan
|
|
|
Hala ulertzen dute I Esteken sustatzaileek; nazioarteko lankidetzaren dinamika berri bat da, eta 40 proiektu baino gehiago ditu, Frantzia, Belgika, Espainia, Italia eta Portugaleko taldeak eta Argentina, Brasil, Bolivia, Kolonbia, Costa Rica, Guatemala, Nikaragua, Peru eta Venezuelako taldeak lotzen dituena. I Estekan
|
bi
kontzeptu sartzen dira. Alde batetik, informazioaren gizartearena, eta, bestetik, lankidetzarena.
|
|
|
Alabaina, hazkunde ekonomikoa gizarte ongizatearekin identifikatzea zalantzan jarriko zuten bi gertaera izan ziren. Alde batetik, oso herrialde gutxik eskuratzen zituzten aurrerapen ekonomiko horren onurak, beste herrialde asko," Hirugarren Mundua" deituak alegia, mundu azpigaratua ziren bitartean, garapena eta hazkundea identifikatzen diren
|
bi
kontzeptu dira, eta geroago saiatuko gara bi horiek bereizten?. Eztabaidak sortu ziren, eta hasieran gutxiengo baten eremu akademikoetara mugatzen baziren ere, gertaerak egoskorrak dira, eta, halaz, munduan den gosearen arazo larriari konponbidea bilatzeko nazioarteko kezka gaur egun arte iritsi zaigu.
|
|
|
|
Bi
kontzeptu desberdin dira, eta batzuetan elkarren kontrako bidean doazenak gainera. Gure gizartean, bizi mailaren gorakadak, gastu ahalmenarenak alegia?
|
|
|
Bere baitan oinarrizko
|
bi
kontzeptu biltzen ditu:
|
|
|
20 Bigarren Mundu Gerra bukatu eta gero, Alemaniako filosofiak erruduntzat hartu zuen bere burua gerran ingeniariek beteriko rola zela-eta. Teknologiari buruzko hausnarketak egiten zituzten filosofoak —hala joera humanista nola ingeniaritza joerakoak(
|
bi
kontzeptu horiek ulertzeko, ikus Mitcham 1994, 65hh or.) — modu serioan hasi ziren pentsatzen beharbada gerra ondoko krisiak irtenbideren bat soilik teknologiaren bitartez aurki zezakeela. 1947an Ingeniari Alemanen Elkartea (VDI) berrantolatu zen aipaturiko ideia horri erantzuna emateko eta, batez ere, teknologiaren betebehar etiko eta kulturala hobeto ulertzeko.
|
|
|
Gizakiaren ezagutza eta humanizazioa, Humboldten antropologia pedagogikoan, elkarren osagarriak dira eta, bat egite hau, gizakiaren beraren baitan aurkitzen den" indibidualitate" eta" idealitatearen" arteko erlazio sakonari esker bakarrik da posible.
|
Bi
kontzeptu hauek askotan kontraesankorrak balira bezala ulertzen dira eta, egiaz, antzeko zerbait gertatzen da ere bestelako kontzeptu pareekin, hala nola, subjektiboa vs. objektiboa edota singularra vs. unibertsala. Gure autorearen arabera, baina, ez da horrelakorik gertatzen, ze" giza-idealitate" bezainbeste" giza-indibidualitate" dago:
|
|
|
" Karaktereak", honela dio," gizaki bat beste gizaki batengandik ezberdintzen duen singulartasun guztiak biltzen ditu, gizaki hori beti ere izaki fisiko, intelektual eta moral bat bezala behatua delarik" 29 Indibidualitate hitza maila filosofikoagoan gelditzen den bezala, karaktere hitza gertuago dago errealitatetik eta, azken batean, beronek gizakiaren barne indarraren eta kanpo zirkunstantzien arteko loturaren emaitza islatzen du. Kontua da, ordea,
|
bi
kontzeptu hauen arteko bereizketa nahikoa teorikoa dela, bederen antropologia pedagogikoa edo pedagogia antropologikoa egin nahi duenarentzat: gizakiaren indibidualitatea, beti eta derrigorrez, zirkunstantzia jakin batzuetan eta ezaugarri zehatz batzuekin agertzen da, alegia, karaktere batekin.
|
|
2006
|
|
|
P. Egañak eta B. Lopezek novisimo derecho foral delakoaren oinarriak ezarri zituzten. Euskal politikagintzaren esparrua
|
bi
kontzeptu hauetan oinarritzen hasi ziren: «Euskal Konstituzioa» eta «Euskal autonomia».
|
|
|
Konstituzioa eta nazioa, horra politikagintza berriko
|
bi
kontzeptu ardatz. Eta gurean, 1918 urteaz geroztik, Estatutua eta autonomia.
|
|
|
IIndibidualismoari buruz gogoeta egiteko,
|
bi
kontzeptu funtsezkoak dira: nortasuna eta identitatea.
|
|
|
3 Nahiz eta teorikoak ados egon tenperamentua nortasunaren osagai bat delaesatean, ez datoz bat
|
bi
kontzeptuen arteko muga zehazki definituta dagoenedo oraindik lausoa den esatean.
|
|
|
Frankfurtiarrek Ilustrazioaren porrota arrazoi instrumentalaren (subjektiboaren, identifikatzailearen, unidimentsionalaren, edo estrategikoaren) garaipenarekin identifikatzen dute. Horkheimer i jarraiki, arrazoiak
|
bi
kontzeptu hartzen ditu, historian zehar batera sortu direnak, eta espiritu beraren dimentsio ezberdinak direnak. Baina, esan bezala, banatuak izan dira, hipostasiatuak, eta elkarren kontra jarriak.
|
|
|
Habermas en eraikin intelektualean, beraz,
|
bi
kontzeptuak ageri dira: lana eta elkarrekintza (interakzioa).
|
|
|
|
Bi
kontzeptu horiek bereiztean datza Frankfurteko Eskolak, nagusiki Habermas en bidez. Marx-i eginiko kritika mamitsua:
|
|
|
Marx-ek bere kategoria guztiak lanetik atera zituen eta giza elkarrekintza lanaren esparrura mugatu zuen. Habermas ek, ostera,
|
bi
kontzeptuok bereizi egin zituen, lana eta elkarrekintza (interakzioa), eta gisa horretara, giza elkarrekintza ez du identifikatuko produkzio indar eta produkzio harremanekin; identifikazio horrek kapitalismo liberala esplikatzeko balio baitezake, baina ez beste aro historiko batzuk.
|
|
|
Arrazionaltasun komunikatiboa elkar ulertzea izanik, kontsentsu arrazionalera heltzeko beharrezko baldintzak ikertu dira. Bide horretatik helduko da
|
bi
kontzeptu definitzera: argudioak eta argudiaketa.
|
|
|
a. Landutako
|
bi
kontzeptuek, ekintza arrazional teleologikoak eta ekintza komunikatiboak, aukera ematen digute Weber-en arrazionalizazio prozesua berrinterpretatzeko ikuspegi kritikotik.
|
|
|
Habermas en eraikin intelektualaren beste
|
bi
kontzeptu argitu beharrean gaude aurrerago joan aurretik: bizikidetzaren egituraketa eta eraketari dagokionez, integrazio soziala eta integrazio sistemikoa bereizten ditu:
|
|
|
Hala eta guztiz ere,
|
bi
kontzeptu horiek, ezaugarririk esanguratsuenek eta garrantzitsuenek, esanahi berbera dute; hau da, kontsumitzaile guztiek edo kontsumitzaileen talde jakin batek eskaintza jasotzean aintzat hartzen dituzten ezaugarriak izango dira.
|
|
|
Bisitatutako sustapenetatik, %22, 7k ez du aginduzko erreklamazio orririk; 2005ean %26, 7koa zen datu hori. Ordainketaren gerorapenei dagokienez, sustatzaileen azalpen oharrean ez dira sartzen, kasuen %14, 3an, aplikatu beharreko interes tasari, printzipal eta interesengatik ordaindu beharreko zenbatekoei eta
|
bi
kontzeptuen mugaegunei buruzko datu guztiak. Era berean, Jabetza Erregistroan higiezinaren inskripzioari buruzko datu identifikatzaileak ez ditu ematen enpresen %13, 6k, eta aurreko urtean %13, 3k.
|
|
|
Hala ere, eta gauza bera dirudien arren, eta eskuarki kreditua eta mailegua sinonimotzat erabiltzen badira ere, ez dira sinonimoak. Izan ere,
|
bi
kontzeptuen artean funtsezko aldeak daude, eta interesgarria da guk ezagutzea. Bi terminoen arteko oinarrizko desberdintasunak aztertu aurretik, komeni da horietako bakoitza zer den jakitea; izan ere, termino horien definiziotik ikus daiteke ez dela esanahi bera, ez eta, beraz, eragiketa mota bera ere.
|
|
|
– Kreditua eskatzaileari ematen zaion diru muga da, banketxe batean dagoen kreditu kontu baten barruan. Hona hemen
|
bi
kontzeptuen arteko funtsezko aldeak: 1 Interesen ordainketa.
|
|
|
Era berean, 12.879 pertsonak zurztasunagatiko pentsioa jasotzen dute (338,52 euro) eta 3.102 lagunek senideena (446,72 euro). Azken
|
bi
kontzeptu horiek dira, hain zuzen, Euskadik pentsiorik altuena ez duen bakarrak, Asturiasek gainditzen baitu. Hala ere, Espainia osoko pentsiodun gehien dituen zazpigarren erkidegoa da EAE, guztizkoaren %5, 7 hartzen du, eta atzetik ditu Andaluzia, Katalunia, Madril, Galizia eta Gaztela eta Leon.
|
|
|
Judizio eta ebaluaketa moralak sentimendu moralekin (hau da, bertutearen eta bizioaren sentimenduekin) estu lotuta daude. Humeren teoria moralean murgiltzeko, bada,
|
bi
kontzeptu argitu behar dira: zer da sentimendu moral bat?
|
|
2007
|
|
|
Elkarrekin hertsiki loturiko
|
bi
kontzeptu dira familietan: erruduntasuna eta errugabetasuna.
|
|
|
Zerbitzu honen fakturazioan funtsezko
|
bi
kontzeptu agertzen dira: batetik, etxe bakoitzak aplikatua duen tarifa, kontsumitu duen gas bolumenaren arabera; bestetik, hornitutako gasaren berotzeko ahalmenaren konbertsio faktorea; kopuru hau aldatu egiten da erkidego eta fakturatutako epe batetik bestera eta, gasaren kalitatea zeinahi dela ere, terminal bakoitzeko kobrantzagatik aplikatzen da.
|
|
|
Espainiako konstituzio jurisprudentziak printzipioei eta balioei buruzko polemika ez du ukitu nahi izan;
|
bi
kontzeptuak Konstituzioa interpretatzeko tresna gisa erabili eta lege arau batzuk Konstituzioaren aurkakoak direla adierazteko aplikatu ditu (uztailaren 18ko 132/ 1989 KAE eta ekainaren 16ko 179/ 1994 KAE). Izatez, jurisprudentziak horien garrantzia argi utzi nahi izan du, eta horretarako, adierazi du antolamendu juridikoaren balio nagusi bat edo konstituzio printzipio bat urratzea nahikoa dela konstituzio aurkakotasun errekurtsoa edo arazoa planteatzeko (uztailaren 7ko 116/ 1987 KAE).
|
|
|
Informazio askatasunaren objektuari erreparatuz, ondo bereizi behar da zer den «informazioa» eta zer «iritziak» edo «balio judizioak» (1986ko uztailaren 8ko GEEAE. Lingens kasua?). Teorian
|
bi
kontzeptuen arteko desberdintasunak argiak diren arren, praktikan beti ez da erraza bi muturrak bereiztea. Jurisprudentziak, horiek bereizterakoan, aztertutako mezu edo testu zehatzean osagai nagusia zein den hartzen du kontuan, testuinguru ideologikoan edo informatiboan kokatzeko (urtarrilaren 21eko 6/ 1988 KAE eta abenduaren 14ko 223/ 1992 KAE).
|
|
|
Pertsona baten kultura eta nortasuna elkarrekin eta hain nahasiak agertzenzaizkigu, ezen ezin bereizi baititugu praktikoki geure ekintzetan. Biak batera doaz, eta nahiz eta teorikoki
|
bi
kontzeptu ezberdini erantzun, gauza bera direla esandezakegu. Besteak beste, horretan datza kulturaren garrantzia.
|
|
|
El podersoberano y la nuda vida funtsezko liburuan planteatuko argudioak. Agamben ek, Grezia klasikoaren pentsaeran bizitza bera aipatzerakoan,
|
bi
kontzeptu zeudelagogorarazten digu. Zoe kontzeptuak bizi izatearen ekintza adierazten du, bizi izatearen egitatea baino ez, era eta ezaugarririk gabe.
|
|
|
Bestaldetik, Bios kontzeptuakgizabanako edo talde baten bizi izateko era zehatza adierazten du, ezaugarriz josita.
|
Bi
kontzeptu horien artean, ondorioz, aldea jartzen duen dimentsioa, era batenagerpenarena da: Zoek ez dauka erarik, bakarrik bizitzen du behar duen bizitza; Biosek, ostera, era baten bitartez bizitzen du bere bizitza, eta era horrek ematen diobere identitatea, bere ezberdintasuna.
|
|
|
Alde batetik,
|
bi
kontzeptu horien ulermenean, adinaren araberako ezberdintasunak daude. Izan ere, 6 urte inguru dituztenean haurrak dagoeneko gai izatendira gerra hitzarekin lehen hitz asoziazioak egiteko; ez, ordea, bakearen esanahiaadierazteko, gaitasun hori adin horretatik aurrera garatzen baita (besteak beste, Covell et. al, 1994; Hakvoort eta Oppenheimer, 1993 eta Hakvoort, 1993).
|
|
|
|
Bi
kontzeptu horien ulermenaren garapena batez ere Piaget-en teoriarenbitartez aztertu ohi da (ikus III. kapitulua). Teoria horrek dio, ezagutzaren garapenaestadio segida aldaezin baten arabera gertatzen dela.
|
|
|
Bakearen eta gerraren ikusmoldeari dagokionez, hau planteatzen da: hasiera batean,
|
bi
kontzeptu horien ikusmoldeak gertakari zehatz eta ikusgaietan oinarrituko direla, baina, denbora pasatuahala, ikusmolde horiek abstraktuago bihurtuko direla eta tolerantzia, eskubideunibertsalak eta antzeko ideiak jasoko dituztela. Hala, gizabanakoek bakepositiboa eta negatiboa bereizten dituzte nerabezaroan.
|
|
|
Laburbilduz, autore horien ustez, besteen ikuspegia hartzeko eta ikuspegiakkoordinatzeko gaitasuna garatzeak bakearen eta gerraren ulermenean aldaketakualitatibo garrantzitsuak dakartza. Izan ere,
|
bi
kontzeptu horien ikusmoldeagertakari zehatz eta ikusgaietan oinarritzetik, balioetan giza eskubideetan etaantzeko eduki abstraktuetan oinarritzera pasatzen da.
|
|
|
Bakearen eta gerraren hainbat definizio dagoenez, lehenik eta behin
|
bi
kontzeptu horien esanahia argitzen saiatuko gara. Gero, bakearen eta gerraren ulermenaren garapenari buruzko ikerketetan erabili ohi diren teoriak aztertuko dira.Horren ostean, kontzeptu horien garapenaren ikerketaren historia gainbegiratu, etaikerketa horietatik eratorritako garapen ereduak deskribatuko dira.
|
|
|
Autore horren iritziz, bakeak bi dimentsio biltzenditu: bata negatiboa eta bestea positiboa (Galtung, 1964). Bere planteamendua azaltzeko, oinarrizko
|
bi
kontzeptutatik abiatzen da Galtung: Errealizazio ahalezkoarenmaila eta benetako errealizazioa (Galtung, 1985).
|
|
|
Historia modernoan nazioa eta herriarena da berdinketa arruntena, hala egin du Rousseau-k, gero Herder eta Humboldt-ek, eta
|
bi
kontzeptuok, herriak («Volk») eta nazioak, modu askotan baldintzatu dute elkar. «Ikus herriak/ nazioak, zer edertasuna!» hunkitu da Herder gizadiari so, munduko hizkuntzen eta folk loreen lorategi liluragarria kontenplatuz.
|
|
|
Ohitu bakoari arrotza irudi dakiokeen elemele hau, nahiko sinplea da. «Zaldia da ugaztuna» esapideak
|
bi
kontzeptu lotzen ditu: zaldia eta ugaztuna.
|
|
|
|
Bi
kontzeptu berri lurreratu berri dira gure herrialdeko bizi aseguruen sektorean, baina Estatu Batuetatik inportatutako formulekin. Alde batetik, bizi aseguruak bezalako produktuetan parte hartzeko aukera, inbertsio bermatua duena, non bezeroak kontrata baititzake bere ekonomiak jasan dezakeen arriskuaren arabera, bai modu kontserbadorean, bai oldarkorrean.
|
|
|
Segurtasun handiagoa ematen du, baina, ordainetan, errentagarritasun txikiagoa. Dibisa gordailuak ez daude arriskutik salbuetsita, eta truke tasaren aldaketak galerak eragin ditzake Horrelako gordailuen errentagarritasunari dagokionez, ondo bereizitako
|
bi
kontzeptuk zehazten dute: truke tasaren aldeko aldaketak eta gordailuaren berezko interesak.
|
|
2008
|
|
|
Eta mugikortasuna beste balio batzuetan oinarritzea. Gaur egun, mugikortasunaz ari garela, askatasunari eta distantziari ematen zaie balio gehien, eta nire ustez
|
bi
kontzeptu horiek gaur egun atzera botatzekoak dira. Mugikortasuna beste modu batez gauzatu behar da.
|
|
|
Teknologia horien erabiltzaileek badakite, oraingoz, ez direla perfektuak eta hainbat kasutan (oso desberdinak diren hizkuntzen arteko itzulpena, esaterako) emaitzak ez direla onak. Kalitatearen kontzeptua, ordea, aldatzen ari da eta orain beste
|
bi
kontzeptuekin batera ulertu behar da: " kantitatea, kalitatea eta prezioa" (quantity, quality, price).
|
|
|
|
Bi
kontzeptuen arteko aldea ez da huskeria, %20 inguru izan baitaiteke (aseguratuak indemnizazio handiagoa jasoko du polizan merkatuko balioa agertzen denean).
|
|
|
Tasei begira,
|
bi
kontzeptu hartu behar ditugu gogoan, horrelako tarifei heltzeko: batez besteko tasa eta tasa marginala.
|
|
|
Teoria horren kontrako erreakzio orokorra azaldu zen doktrinan. SAINZ DE BUJANDAk baieztatu duen moduan, irizpide horrek
|
bi
kontzeptu nahasi ditu: zerga egitatearen oinarria edo funtsa eta zerga betebeharra zehazten duen egitatea.
|
|
|
Autore batzuen aburuz (FERREIRO LAPATZA?), teoria horrek nahastezinak izan liratekeen
|
bi
kontzeptu nahasten ditu: tributua eta horren aplikazioa.
|
|
|
Bestalde, gizakiaren ezaugarrietako bat da, beldurraren eraginez, gertatzeko oso zaila den zerbaiten ideia konpultsiboki burura behin eta berriz etortzea.
|
Bi
kontzeptuok elkartu nituen eta hasi nintzen ipuin hau (hau diodanean hura esan nahi dut) idazten.
|
|
|
Horrela Leintz (Arrasate, Aretxabaleta, Eskoriatza eta agian Aramaio), Oñati, Bergara, Eibar eta Elgoibar edo Txoriherri, Goierri, Baztan.... izango lirateke, berbeta eskualde?. Zuazok
|
bi
kontzeptu erabiltzen ditu: " nazioko batua" eta" eskualdeko?
|
|
|
Gorago aipatu denez, erregistro bakarra besterik ez darabilte gazte askok eta gabezia horretatik datozke, besteak beste, euskararen kalitate eskasa eta egoera eta esparru ez formaletan erdaraz aritzea. Egoera hori irauli nahian, lehenik eta behin,
|
bi
kontzeptu horiek zer diren ondo ulertzea ezinbestekotzat jotzen dugu eta, bigarren pauso batean, egoera eta esparru ez formaletan erabili beharreko erregistro hutsunea nola bete proposatu nahi dugu, ezer berririk asmatu beharrik ez dagoela azpimarratuz eta dagoeneko erregistro ez formal hori ondo garatuta duen hizkera eredua kontuan hartuz Ikastolako erabilera esparruetan, betiere bakoitzaren ing...
|
|
|
Orain arte esandakoa labur bilduz, lehenik zenbait adituk euskararen kalitatearen eta gaurko euskaldunen hainbat gabeziaren inguruko iritziak ekarri ditugu; bigarrenik, gabezia horiei konponbide bat emateko
|
bi
kontzeptu aurkeztu eta azaldu ditugu, hizkuntzaren bariazioa eta erregistroak, alegia; hirugarrenik, bi kontzeptu horiei buruz zein gomendio plazaratu diren eta horiek lantzeko orain arteko curriculum diseinuetan zein leku eta aterpe duten; laugarren atalean ikusi dugu zenbait ikastola eta ikastetxetan nola jokatzen duten praktikan; bosgarren atalean proposatu dizuegu Ikastolak hartu beharreko ze... Hurrengo atalean, berriz, proposamena zehazten hasiko gara.
|
|
|
Orain arte esandakoa labur bilduz, lehenik zenbait adituk euskararen kalitatearen eta gaurko euskaldunen hainbat gabeziaren inguruko iritziak ekarri ditugu; bigarrenik, gabezia horiei konponbide bat emateko bi kontzeptu aurkeztu eta azaldu ditugu, hizkuntzaren bariazioa eta erregistroak, alegia; hirugarrenik,
|
bi
kontzeptu horiei buruz zein gomendio plazaratu diren eta horiek lantzeko orain arteko curriculum diseinuetan zein leku eta aterpe duten; laugarren atalean ikusi dugu zenbait ikastola eta ikastetxetan nola jokatzen duten praktikan; bosgarren atalean proposatu dizuegu Ikastolak hartu beharreko zenbait erabaki hizkuntza eredu eta mailei dagokienez. Hurrengo atalean, berriz, proposamena zehazten hasiko gara.
|
|
|
Hori dela-eta, kontzeptu propioak asmatu zituen, Formazio bikoitzaren legea eta Berehalako garapen esparrua delakoak, esaterako. Ondoren,
|
bi
kontzeptu horiek azalduko dira, hurrenez hurren.
|
|
|
batetik, fisikaren eta matematikaren alorretako lanak sistema konplexuei buruz eta, bestetik, biologian eta psikologian sistemen arteko elkarrekintza ulertzeko egin diren aurrerapenak. Bigarren ikusmoldetik abiatuta, ikuspegi hori ulertzen laguntzen duten
|
bi
kontzeptu aipa daitezke: epigenesi eta ekifinalitate kontzeptuak, alegia.
|
|
|
epigenesi eta ekifinalitate kontzeptuak, alegia.
|
Bi
kontzeptuek XIX. mendean sortzen hasia zen diziplina biologikoan egindako lanetan dute jatorria, enbriologian, alegia. Enbrioiak hainbat espezietan nola eratu eta garatzen diren ikertzea da enbriologiaren xedea.
|
|
|
5 Piagetek, egiturak zer diren azaltzen duenean,
|
bi
kontzeptu garrantzitsu erabiltzen ditu:
|
|
|
6 Piagetek funtzionamendua zer den azaltzean,
|
bi
kontzeptu garrantzitsu erabiltzen ditu:
|
|
|
7 Piagetek egokitzapena zer den azaltzean,
|
bi
kontzeptu garrantzitsu erabiltzen ditu:
|
|
|
Batetik, haren obran testuinguru soziopolitikoak izan zuen eragina nabarmenduko da. Bestetik, garapenaren psikologian garrantzitsuak izan diren
|
bi
kontzeptu zehaztuko dira, Formazio bikoitzaren legea eta Berehalako garapen esparrua, hain zuzen ere. Horren ostean, Vigotskiren eta Piageten ekarpenen arteko konparazioa egingo da, garai hartan Piaget maila goreneko egilea baitzen eta Vigotskiren lana ulertzeko lagungarria izan baitaiteke.
|
|
|
Egungo garai bizi dinamikootan, interesgarria gerta liteke antzematea etorkizunean enpresetan lidergoaren zein funtziok izango duten garrantzi hazkorra eta zeintzuk ahulduko diren. Gero eta garrantzitsuagoak izango direnen multzoan nabarmen ageri zaigu aktibo ukiezinen maneiu edo erabilera, zeinaren baitan
|
bi
kontzeptu berezi bereziki azpimarra daitezkeen: –Kapital Emozionala?
|
|
|
Etapa horretan seme alabekin komunikatzea funtsezkoa da ondo garatzeko eta beren heldutasun maila handiagoa den eta askatasun maila baina erantzukizuna handitzen duen adin horietan behar duten segurtasuna transmititzeko. Komeni da erakustea
|
bi
kontzeptuak osatu egin behar direla. Ikasten laguntzea, eta, horretarako, kontzentrazioari bide emango dion plangintza eta leku lasaia eskaintzea; lehenengo urtetik lanerako eta ikasteko ohitura onak hartzea; hezkuntza etapa horretan, lehen hezkuntzan baino ahalegin handiagoa egin behar da.
|
|
|
Kontsumorako kredituak Bestalde, kontsumorako kredituak %6, 8 hazi ziren irailera arte, aurreko hilean baino puntu bat gutxiago, eta ia sei puntu portzentual gutxiago 2007ko hilabete berean, 234.625 milioi euroko saldoarekin.
|
Bi
kontzeptuak batzen badira (hipoteka zorra eta kontsumorako kredituak), etxeen zorpetze osoa 908.869 milioi eurokoa izan zen irailean, hau da, aurreko urteko epe berarekin alderatuta, %6, 6 handiagoa. Kontsumorako kreditua% 20 jaitsiko da urtea, DBKren arabera DBK aholkularitza enpresak egindako azterlan baten arabera, kontsumorako kreditua %20ko beherakadarekin itxiko da urtea, eta inbertsio berria 63.000 milioi eurotan utziko da.
|
|
|
«Kantitatea eta kalitatea».
|
Bi
kontzeptu horiek aipatu zituen Cifuentesek aurkezpenean, eta, kalitateari dagokionez, irteerarako neurri bereziak hartu dituzte antolatzaileek.
|
|
|
Horretaz gain, greziarrez patua edo halabeharra ere bada eleberriko izenburua, teknologia hitzaren edo kontzeptuaren t hizkia izatearekin batera. Azken
|
bi
kontzeptu horietan oinarrituta, Juanjo Olasagarrek galdera egin dio irakurleari: " guk geuk gidatzen dugu gure bizitza?" Hala, kontzeptu batek guztia jainkoaren eskuetan dagoela adieraziko luke eta, besteak, norberaren eskue dagoela.
|
|
|
Funtsean,
|
bi
kontzeptu daude kultur politika egiteko orduan. Bata deitzen dut Musee D’Orsayren sindromea, postestrukturalismoaren paradigma.
|
|
|
Izate zentzuen artean, Aristotelesek hirugarren bat bereizten du, potentzian eta egintzan izatea17, alegia. Aristotelesen sistema filosofikoan potentzia eta egintzaren doktrina oso garrantzitsua da (haren ikerketari Fisika ren zati handi bat eta Metafisika ren liburu bat, IX, hain zuzen, ekiten dizkio),
|
bi
kontzeptu horietaz baliaturik, filosofoa mugimenduaren inguruko problematika eta errealitatearen egitura hilemorfikoa azaltzen baititu. Ikuspegi ontologikotik bigarrena lehenengoa baino interesgarriagoa da.
|