|
2000
|
|
|
euskaldunak izateaz gain, euskal idazle ezagunak ere izan baitira (gero tartufokerietaraino damutu badira ere). Hots, gaur euskarak jasaten dueneraso gupidagabean, nekez para daitezke
|
bi
idazle horiek, euskal komunitatea, renalderdian. Bereiz marra ez baitago hor.
|
|
2006
|
|
|
Ausonio eta Paulino Nolakoaren epistola hauetan antzinako euskaldunen irudi basati, barbaro eta zibilizatugabe hori agertzen da, batez ere, baskoien basoari dagokionean. Historialari askok (Julio Caro Baroja, Marcelo Vigil, Abilio Barbero, etab.)
|
bi
idazle horien arteko gutun elkartrukea erabili zuten, baskoien bizimodua Estrabonen egunetatik ez zela aldatu frogatzeko. Testu horietan oinarrituz, baskoien herria menperaezina, barbaroa eta Erromarentzat arriskutsua zela eta erromatarren eragina oso ahula zela defendatu nahi izan zen.
|
|
|
Edonola, kontuan hartu behar dugu
|
bi
idazle horien asmoa ez dela, inondik ere, baskoien deskribapen bat egitea; bi adiskideak haserretu egin dira eta batak besteari gauzak aurpegiratzen dizkio. Bien arteko eztabaida da.
|
|
2009
|
|
|
Beste alde batetik, Alberto M. Irigoyenek idatzitako Centro Euskaro de Montevideo o la dialectica del ser eta E. Jorge Arin Aypharssorhok plazaratutako El legado de los inmigrantes, vida institucional de los centros Vascos del Uruguay
|
Bi
idazle horiek, ordea, ez dira historialari profesionalak, berez ez baitituzte behar diren metodologiak aplikatzen. Arin adibidez, oso ona eta zuhurra da behar duen informazioa lortzeko orduan, gainera fidagarria dela esan beharra dago.
|
|
2012
|
|
|
Eta horrek gogoeta" mingotsak" ekarri dizkio idazleari. " Bi mundu desberdin ordezkatzen eta aldarrikatzen zituzten
|
bi
idazle horiek: mundu berria Etxeberrik, eta egoera zaharkitua Axularrek.
|
|
|
Mireio, Proventzako ohitura eta tradizioak proventzeraz biltzen zituen poema epikoa, testu eredugarri bihurtu zen hainbat euskaltzalerentzat, besteak beste Aitzolentzat eta Lauaxetarentzat.
|
Bi
idazle horiek bultzatu zuten Orixe Mireio euskaratzera. Espainiako gerra zibilaren aurreko hamarkadan sortutako Euskal Pizkundea izeneko mugimendu kulturalaren bultzatzaile garrantzitsuenetakoak izan ziren Aitzol eta Lauaxeta.
|
|
2013
|
|
|
Jean Saint Pierre, Jean Elizalde Zerbitzari eta Jean Etxepare ziren gerlari buruz gehien idatzi zutenak. Saint Pierrek eta Etxeparek gerla lekutik idatzi eta Eskualduna n argitaratu kronika gehienak liburuetanbilduak dira, eta liburu horiekin batera
|
bi
idazle horien biografiatxo bat agertu da. Zerbitzari ren kasuan, gerla lekutik idatzi zituen kronikak ez dira argitaratuak liburu modura.
|
|
|
Euskaldunak pausa denboran mezara joaten zirela azpimarratzen zuen Zerbitzari k, ostatuan ibiltzeko ordez, gehienak elizara joaten zirela goraipatuz. Euskaldunek fedearekiko hitzorduentzat zuten grinaz kontent ziren
|
bi
idazle horiek. Eta zituzten atseden uneetan ostatuan baino denbora gehiago mezan pasatzearekin uler daitekeena da euskaldun horiek izugarriko giristino onak zirela, beren denbora pasa maiteena mezara joatea zelako, ostatura joatea baino gehiago.
|
|
2016
|
|
|
Literatura, memoria eta kontzientzia nazionalaren artean dauden loturak, David Simok Kafkaren irakurketaz egin duen interpretazioan Larzabalen lanak izan duen garrantziaren ulertzeko lagungarri izan zaigu. Kafka eta Larzabal, bi mundu oso desberdinak, bi ibilbide ezberdinak, baina elementu komunik aurkitu dugu
|
bi
idazle horiek sorkuntzarako zituzten abiapuntuetan. Oso lan errealistak idatzi zituen Larzabalek, baina euskara hautatuz menpekotasunaren hautua egin zuen, hau izan zen obraren ildoetatik bat.
|
|
2019
|
|
|
Lehenengoaren La Jalousie (1957) eleberriak edota bigarrenaren Tropismes (1939) eta L" Ère du soupçon (1956) saiakerek, auzitan jarri zuten eleberrigintza ikusteko modua.
|
Bi
idazle horiek eta Samuel Beckett, Margerite Duras, Michel Butor eta Claude Simon bezalako eleberrigileek korronte berri bat sortu zuten, objetibismoa edota L" École du regard (begiradaren eskola) ere deitu izan zaiona. Robbe Grilletek idazteko modu honi buruz urtetan egindako hausnarketak saiakera liburu batean bildu zituen, Pour un nouveau roman (1963) izenekoan, alegia.
|
|
2021
|
|
|
Salaberrirekin inspiratu naizen bezainbeste hunkitu naiz, sarri sarri gainera, Bitoriano Gandiagarekin, bai bere prozesuaz hitz egiten duenean –Hiru gizon bakarka (Elkar, 1990) poemarioaren hitzaurrean, adibidez–, bai beste idazle batzuei buruz hitz egiten duenean ere. Cervantesen eta Axularren literatura ezin hobeto ulertu zituen poeta liluragarri honek maitasun handiz egindako gutun ederrak idatzi zizkien bere bihotzeko
|
bi
idazle horiei, eta testu horiek urrea dira hain urria eta hain gutxietsia dugun euskal literatura erromantikoaren tradizioan.
|