|
2001
|
|
|
Testu
|
biak
hizkuntza ikasteko ereduegokiak dira: naturalak dira, hizkuntza eredu egokiak eskaintzen dituzte...
|
|
|
Testu
|
biak
hizkuntza ikasteko ereduegokiak dira: naturalak dira, hizkuntza eredu egokiak eskaintzen dituzte...
|
|
|
Erdaldun elebakarren eskubide indibidualen aitzakian, euskaldunon komunitatearen eskubide indibidual eta kolektiboak hankaz gora jartzen dira. Eta, jakina, bi komunitateok elkar hartzeko modua ez da komunitate elebidunak bere berezko hizkuntzari uko egitea, komunitate elebakarrak
|
bi
hizkuntzak ikasi eta erabiltzea baizik.
|
|
2005
|
|
|
Hainbat azterketa neurologikok frogatu duen legez, haurrak
|
bi
hizkuntza ikas ditzake aldi berean eta biak jasoko ditu garuneko area berean.
|
|
2006
|
|
|
Desberdintasuna gainditu nahi duen hezkuntzak ez du bide eman behar bi hizkuntza ofizialetako bat ez ezagutzeko. Euskal gizartean integratu nahi dutenentzat,
|
bi
hizkuntzak ikastea eskubide izateaz gainera beharrezkoa ere bada, gizarteko kide izateko eta hala sentitzeko, eta gizartean nahiz lan munduan integratzeko aukerak gehitzeko.
|
|
|
• Jatorrizko hizkuntza (k). Hemengo hizkuntza ofizialen aurretiko ezagutzari dagokionez, gaztelania ez ezagutzea elementu negatibotzat baloratzen da (gaixoak
|
bi
hizkuntza ikasi ditu...). Eleaniztasun esperientzia. Hainbat etorkin familia berez elebidun edo eleanizdunak dira (horietako asko hizkuntza gutxituen eledunak).
|
|
2008
|
|
|
Miguel Siguánek ‘Bigarren hizkuntzaren eskuratze goiztiarra’ liburuan dioenez, “bigarren hizkuntza bat lehenengoarekin batera ikasteak gaitasun bikoitza sortzen du, bizitzako beste garai batzuetan lortzea oso zaila dena”. Bestalde, aldi berean
|
bi
hizkuntza ikastea ez da hizkuntza bakar baten ikaskuntzaren oso desberdina, “bi hizkuntzatan hitz egiten ikasten duten haurrei buruzko azterketa guztiek adierazten dute ikaskuntza haur elebakarren modu berean eta etapa berdinetan egiten dela”, dio autoreak, “desberdintasun bakarra da haur elebidun batean hizkuntza batean egindako edozein aurrerapenek eragina izan dezakeela beste hi... Hasieran, hizkuntzak nahasteko joera izan dezakete, baina denborak aurrera egin ahala, arazo hori desagertu egiten da.
|
|
|
Hasieran, hizkuntzak nahasteko joera izan dezakete, baina denborak aurrera egin ahala, arazo hori desagertu egiten da. Giro elebidun edo eleaniztun batean hazitako haurrek beste haur batzuek baino denbora gehiago behar izaten dute hiztegi zabala eskuratzeko (kontuan izan behar da hitzak
|
bi
hizkuntzetan ikasi behar dituztela), eta bi hizkuntzak nahasteko joera ere izan dezakete. Denborak aurrera egin ahala, arazo horiek desagertu egiten dira, Mirenek Noah ren eta Alexanderren amak adierazten duen bezala:
|
|
|
Baina batez ere esan nahi du ikasle batzuek —hamar urtetik gorakoek— ez dutela astirik izango eskolako hizkuntzaren ikaskuntza eskolan osatzeko eta emaitzak jasotzeko. Eta are gutxiago hemen
|
bi
hizkuntza ikasi behar dituzten umeek.
|
|
|
Gaztelaniaz ez dakiten horientzat, gaztelania da aukerarik argiena. Izan ere,
|
bi
hizkuntza ikastea esfortzua da; baita bakarra ikastea ere etorkin heldu askorentzat (edozein autoktonorentzat bezala).
|
|
2009
|
|
|
Belaunaldi asko daude, helduak direnak orain, ezagutzen dutenak eskoletan zer egiten ari den, eta demagogia errazen aurka txertoa hartua dutenak. Badakite
|
bi
hizkuntzak ikasteko modu ona dela. Egun, ia inork ezin du esan Katalunian hizkuntza gatazkarik dagoenik.
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntza gutxitudun haurrak eta hizkuntza nagusidun haurrak bi hizkuntza horietan eskolatzen dituzten programak dira. Ingelesezko literaturan «dual language bilingual education», «two way bilingual education» edota «two way immersion» izena hartzen dute eta helburua haur guztiek
|
bi
hizkuntzak ikastea da. Alegia, hizkuntza gutxitudun haurrek euren hizkuntza mantentzeaz gain, hizkuntza nagusia ikastea bilatzen du eredu honek, eta alderantziz, hizkuntza nagusidun haurrek, eurenaz gain, hizkuntza gutxitua ere ikastea.
|
|
2012
|
|
|
Beraz, haurrek hizkuntza —kodea— ez ezik hizkuntza erabiltzeko arau sozialak, hizkuntzen arteko hierarkia eta halakoak ere barneratzen dituzte. Sozializazio elebiduna izan duten haurrek
|
bi
hizkuntzak ikastearekin batera bi kodeak nola erabili, non, norekin eta zertarako, bi kodeak noiz bereizi eta noiz nahasi ere ikasten dute (Luykx 2003: 41). hizkuntza sozializazioaren gaineko ikerketek egin duten ekarpen handienetako bat eguneroko bizitzari aitortu dioten garrantzia da:
|
|
|
Txikitatik
|
bi
hizkuntza ikasteak abantaila ugari ditu haurraren garapen kognitiborako
|
|
2013
|
|
|
(...) Herri hau elebiduna da. Hortaz, normala iruditzen zait jendeak
|
bi
hizkuntzak ikastea. Gehiago esango nuke nik.
|
|
2014
|
|
|
Nahitaezkoa ez den Bigarren Hezkuntzan ereduak bitara biltzen dira, A eta D, eta haien ezaugarriak funtsean beste ikasmaila txikiagokoetako ereduen ezaugarri berak dira. Ikasmaila horietan legalki ez da eredurik (non
|
bi
hizkuntzak ikas irakasbide gisa erabiltzen diren), baina praktikan bada aukera A eredua euskararen aldetik indartzeko, hartarako ikasgairen bat euskaraz emanez.
|
|
2015
|
|
|
Elebakarrekiko aldaketarik badea? Azken hamarkadan garatu dien teoriek diotenbezala (Cummins 1983, Dalgalian 2000, Hagege 1996)
|
bi
hizkuntzetan ikasteak ez du eragintxarrik ekartzen, molde egokian egina baldin bada, eta are gehiago, bigarren hizkuntza batenikasteak lehena indartzen du, eta gaitasun kognitibo berezi batzuk gehiago garatzen dituondotik, beste ikaskuntza batzuentzat eraginkorra izanez. Gu ere ideia hauekin bat gatoz, pentsatzen dugu hasteko ez diola bigarren hizkuntza baten ikasteak gaitasunik kentzen lehenari, eta ikusiko dugu ze heinetaraino egiaztatzen ditugun teoria hauek bildu emaitzekin.
|
|
|
Amak aldizkariak eta bidaltzen dizkit euskara zein gaztelania praktika dezadan, baina akaso ez naiz behar bezala saiatzen. Dakota ere jada hasi zait
|
bi
hizkuntzak ikasi nahi dituela esanez, eta erakusteko. Horrek ederki izorratzen diola dio, Euskal Herrira etorri eta ezin hitz egin bertakoekin euren hizkuntzan, alegia.
|
|
2016
|
|
|
Beraz, haurrek hizkuntza –kodea– ez ezik hizkuntza erabiltzeko gizarte arauak, hizkuntzen arteko hierarkia eta halakoak ere barneratzen dituzte. Sozializazio elebiduna izan duten haurrek
|
bi
hizkuntzak ikastearekin batera bi kodeak nola erabili, non, norekin eta zertarako, bi kodeak noiz bereizi eta noiz nahasi ere ikasten dute (Luykx, 2003: 41)".
|
|
|
Hizkuntzen ezagutzei dagokionez, nork ikasi behar du zer? Kanpotik iritsitakoek hemengo
|
bi
hizkuntzak ikastea komeni da. Hemengo zenbait ere beste hizkuntza horiengana gerturatu lirateke?
|
|
2017
|
|
|
Beste hainbaten ustez, ordea,
|
bi
hizkuntzatan ikasteko aukera eman luke unibertsitateak. Izan ere, inkesta egindako ikasle guztiak bat datoz aitortzean unibertsitateko hizkuntza ereduak trinkoegiak direla, aukeratu behar izateak alboratzea esan nahi duelako ezinbestean.
|
|
2018
|
|
|
Beraz, haurrek hizkuntza —kodea— ez ezik hizkuntza erabiltzeko arau sozialak, hizkuntzen arteko hierarkia eta halakoak ere barneratzen dituzte. Sozializazio elebiduna izan duten haurrek
|
bi
hizkuntzak ikastearekin batera bi kodeak nola erabili, non, norekin eta zertarako, bi kodeak noiz bereizi eta noiz nahasi ere ikasten dute".
|
|
2020
|
|
|
Azterketa horiek gizarte eremuetan (etxean, eskolan, erlijio jardueretan, aisialdian...) dauden hizkuntza jokaera egokiari dagozkion espektatiben jarraipena eta etena (continuity and discontinuity) nabarmendu dituzte(...) Hau da, haurrak hizkuntzaren erabilerarako arauez jabetzen dira hizkuntza gizarte jardueretan nola erabiltzen den ikusita eta egoera horietan parte hartuta(...) Beraz, haurrek hizkuntza kodeaez ezik hizkuntza erabiltzeko arau sozialak, hizkuntzen arteko hierarkia eta halakoak ere barneratzen dituzte. Sozializazio elebiduna izan duten haurrek
|
bi
hizkuntzak ikastearekin batera bi kodeak nola erabili, non, norekin eta zertarako, bi
|
|
2021
|
|
|
Ez soilik barne gaitasunak errazten dietelako, baizik eta eskolaren bitartez egiteak ere, denbora eta sare sozialak sendotzeko aukera ematen dietelako. Gainera, haurren kasuan
|
bi
hizkuntzak ikasi behar dituztenean euskara lehenago ikastea lagungarria dela diotenak ere badira, gizartean duen presentzia handia baliatuz errazagoa delako gaztelania euskararen ondoren ikastea, alderantziz baino.
|
|
|
" Altsasuko errealitate soziolinguistikoa zein den jakinda, ikasleek ikasteko, tailerrak egiteko eta irakaslearekin harremanak euskaraz izateko aukera izan behar dute; horregatik, Lanbide Heziketan eskaintzen diren plazek euskara eskakizuna duten irakasleak behar dituzte. Horrela bakarrik bermatuko da
|
bi
hizkuntzetan ikasteko aukera". LABek bere oharrean nabarmentzen duen beste puntu bat da ikastetxeetako lan taldean irakasle bat onartzen denean, hiru urterako egiten dela (hala dago zehaztuta plantilla organikoen osaerari buruzko araudian). ikasturtean, eremu euskalduneko Lanbide Heziketako espezialitate batzuk, zehazki Altsasun, euskaraz izan ziren, eta horrela sartu ziren ikastetxeko plantillan.
|
|
|
Garai hartan, jadanik,
|
bi
hizkuntza ikasi nituen, lehenik lizeoan ingeles pixka bat, berantago gaztelaniaz lan egin behar nuelako lantegi batek hizkuntza hau ikas nezan kurtsoak ordaindu zizkidan Versaillesko Berlitz izeneko eskola pribatu batean. Euskararekiko konparatuz ingelesa zein gaztelania oso antzekoak dira nire ustez, indoeuropar hizkuntzak baitira, nolazpait frantsesa bezala, eta beraz, mintzatzeko nahiko erraz ziruditen.
|
|
2022
|
|
|
Eta amultsutasun linguistikoa. Herritar guztiek
|
bi
hizkuntzak ikasteko eskubidea dutela dio Feijook. Kontu bat ahaztu –edo ezkutatu– egiten du, ordea.
|
|
|
|
Bi
hizkuntzak ikasteko prozesua horrela laburbildu du testigantza eman duenak. ″Gaztelania ikasteko lau hilabete behar izan nituen, sei hitz egiten hasteko eta urtebetean %100 gaztelaniaz bizitzeko gai nintzen″ Euskara ikasteko prozesua honakoa da:
|
|
2023
|
|
|
Inguruneak (hizkuntza komunitatea, gizartea, herria), beraz,
|
bi
hizkuntzak ikastea errazten du, batez ere txikienen artean. Lehen hizkuntza euskara bakarrik duten gazteek baieztapen hori babesten dute; izan ere, ikastetxeetan gaztelania irakas hizkuntza ez den arren, inork ez du adierazi gaztelaniaz ondo ulertzen edo hitz egiten ez duenik.
|