|
2002
|
|
|
Beraz, sarea bai, baina erraztasuna ere eragile garrantzitsua da. Azken finean,
|
bi
hizkuntzen arteko gaitasun erlatiboak argi dago zeinen alde egiten duen, hau da, Iruñerriaren kasuan gazteak erosoago sentitzen dira erdaraz komunikatzen. Neurketak batez ere eremu pribatuko zerbait neurtzen du kalean lagunekin, familiarekin... eta, beraz, ez da gune oso formala.
|
|
2004
|
|
|
Bete al da legeak dioena? Eskola umeek bereganatzen al dute arautegi ofizialak agintzen duena
|
bi
hizkuntzen gaitasun komunikatiboei doakienez. Irakurleak ondo asko daki galdera horien erantzuna, nik ezer esan gabe ere.276
|
|
2005
|
|
|
ulertzea, hitz egitea, irakurtzea eta idaztea, lauetan gaitasun handia lortuz. Elebitasun ona (orekatua, gehigarria...) lortzeak esan nahi du,
|
bi
hizkuntzetan gaitasun maila handia eta antzekoa edo berdina lortzea. Bestetik, gaitasun komunikatiboak eta pragmatikoak ere menderatzea bi hizkuntzetan.
|
|
|
02 ikasturtean EAEko ikasleen% 83Aereduan aritu zen. Alde horretatik, Euskal Herriak Bere Eskola ekimenak eta beste hainbat eragilek azken urteotan adierazi duten bezala, EAEko irakaskuntza mailan urrun gaude oraindik legeak ezartzen duen helburutik, hau da, oinarrizko hezkuntzaren amaieran EAEko haur guztiek
|
bi
hizkuntzetan gaitasun nahikoa izatetik.
|
|
2009
|
|
|
Orobat, Administrazio bakoitzak zehaztuko du zein lanpostutarako izanen den nahitaezkoa euskaraz jakitea, gainerakoentzat, kontuan hartzeko merezimendutzat joaz. Bestalde, unibertsitatemailakoa ez den hezkuntzan derrigorrezkoa izango da euskararen eta gaztelaniaren irakaskuntza, ikasle orok, oinarrizko eskolatzearen bukaeran
|
bi
hizkuntzetan gaitasun maila nahikoa frogatu ahal izan dezan.
|
|
|
Gaur egun, eskolaldi bukaeran
|
bi
hizkuntzetan gaitasuna bermatzen duen aukera bakarra eredua da, argi frogatuta geratu baita beste ereduek helburu horretan porrot egin dutela. Datuei begira, ikasturtean, Euskadiko Autonomia Erkidegoan, ikasleen %81 ikasgai gehienak euskaraz zituzten ereduetan zeuden matrikulaturik (3 urte artekoen kasuan kopurua %93, 3koa izanik).
|
|
|
Elebitasun mota ezberdinen artean gogokoena, elebitasun simetrikoa edo erabatekoa da, hots, arlo pribatu nahiz publikoan
|
bi
hizkuntzetan gaitasun beraz jarduteko gai diren eta jarduten diren herritarrek osaturiko gizartea da elebitasun asebetegarri horren eredu. Bistan da gurea urruti dagoela horrelako gizartea izatetik.
|
|
2010
|
|
|
Ikasle guziak kontuan hartzen baditugu, aipatu
|
bi
hizkuntza gaitasunetan elebakarren multzoa da ahulena, hiztunen herena, %33 lehen ikasturtean eta gero 3 pundu gehiago. Beraz elebidunak edo eleaskodunak gehiengo handian dira hiru ikasturteetan zehar, %67 eta %64 artean.
|
|
|
|
Bi
hizkuntza gaitasun hauen artean, bataz besteko ezberdintasuna handiago da herriko ikasleetan (16 pundu) ezinez eta ikasle etorkinetan (7 pundu). Baina ezberdintasun hau mugitu da ikasturteetan zehar:
|
|
|
AEKri buruzko ikerketan
|
bi
hizkuntza gaitasun aipatzen dira euskaldunak eta erdaldunak, euskara doi bat dakitenak ere euskalduntzat hartuak direlarik. Ikasleen familiak 3 kategoriatan banatuak dira:
|
|
2011
|
|
|
" gaztelaniaz dagoen guztia euskaraz eduki nahi izatea ez d [el] a eraginkorra" (238 or.)," euskaraz jakitea ez dela beharrezkoa" (225 or.), edota" euskal hiztunak, elebiduna denez gero, hizkuntzaren hautua egin behar duela euskaraz jardun nahi badu" (198 or.)." Elebitasun mota ezberdinen artean gogokoena, elebitasun simetrikoa" omen du sailburuordeak, alegia: " arlo pribatu nahiz publikoan
|
bi
hizkuntzetan gaitasun beraz jarduteko gai diren eta jarduten diren herritarrek osaturiko gizartea". Alta, Baztarrikak berak onartu du" munduan" ez dagoela" halakorik" (233 or.). Soziolinguistikaren baitan, aspalditik da ezaguna inexistentzia hori ez dela kontingentea, eta" elebitasun simetriko" sasikontzeptu bera entelekia hutsa dela.
|
|
2015
|
|
|
Aipatutako harreman horietan, kideek hizkuntza jokaera euren hizkuntza gaitasunaren arabera nola aldatzen duten ikusten da. Zehazki,
|
bi
hizkuntza gaitasun egoera hartzen dira aintzat: euskaraz" oso ongi" hitz egin edo" nahiko ongi" hitz egin.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, ikasleek beren
|
bi
hizkuntzen artean gaitasun transferrak eginen dituzte (H1an ikasia H2an baliatuz, etaalderantziz). Ikasle elebidunen estrategietan sartzen da orduan hizkuntzen arteko zubiak eraikitzea eta hauek erabiltzea, batan ikasiak laguntzeko bestean (Cummins, 2005; Dalgalian, 2000; Idiazabal eta Manterola, 2009; Lascano, 2016).
|
|
2021
|
|
|
Dena den, hitz egitea eta idaztea bi gauza desberdinak badira ere,
|
bietarako
hizkuntza gaitasun araztua behar da, nahiz eta literaturak, berez, egunerokotasunetik behar duena baino gehiago ez duen eskatzen. Literaturaren helburua litzateke, bada, modu singularrean eta beharrezkoan (ez erredundantean) adieraztea.
|
|
|
" Horretarako, ikasleen beharrak eta motibazioak ez ezik, eremu soziolinguistikoa ere kontuan hartu litzateke. ...k, euskarazko plazak zuzenean murriztu dituzte eremu soziolinguistikoa kontuan hartu gabe, Itunean jasotakoari muzin eginez eta ikastetxeko zuzendaritzak aholkatzen eta proposatzen duena kontuan hartu gabe", gaitzetsi du LABek.Sindikatuak gogorarazi du Nafarroako eremu euskalduneko unibertsitateaz kanpoko hezkuntza mailetan euskara eta gaztelania nahitaez irakatsi behar direla, ikasle guztiek
|
bi
hizkuntzetako gaitasun maila nahikoa egiazta dezaten. " Altsasuko errealitate soziolinguistikoa zein den jakinda, ikasleek ikasteko, tailerrak egiteko eta irakaslearekin harremanak euskaraz izateko aukera izan behar dute; horregatik, Lanbide Heziketan eskaintzen diren plazek euskara eskakizuna duten irakasleak behar dituzte.
|
|
2023
|
|
|
4 Irakaskuntza eremu euskaldunean (24 artikulua, 2 puntua): Hezkuntza maila ez unibertsitarioetan euskara eta gaztelania nahitaez irakatsiko dira, ikasle guztiek oinarrizko eskolatzearen bukaeran
|
bi
hizkuntzetan gaitasun maila nahikoa egiaztatu ahal izan dezaten. Eremu mistoan, aldiz, (25 artikulua, 2 puntua:):
|
|
|
Garziak (2008) antzeko egoera irudikatzen du,
|
bi
hizkuntz gaitasun desberdinduta: hiztunarena eta hizlariarena.
|