|
2001
|
|
|
" Hay chicles, caramelos, pastillas de café y leche" (12.or.,...)," Chicle americano" (12.or.,...). a) Historiako hizkuntza bikoiztasun hau ez da bigarren nobelaren kasukoa bezain bortitza. Aipatutako kasu horretaz gain, protagonistak berak asmatutako beste istorioetan (etxez etxe saltzaile gisara dabilen sekuentzia horretaz aparte), ez dago
|
bi
hizkuntzen erabilera sistematikorik. Funtsean, kontakizunaren espazio hipotetikoa kokatzeko balio digun baliapide honek (estazio hori Euskal Herriko edozein estazio izan daiteke), ez digu 100 metro ren kasuan islatzen zuen bi komunitate linguistikoen konflikto hori hain nabari agertzen. b) Narratzailea protagonista duten beste istorioak, gehienetan lehenaldian kontatuak, eta itxuraz protagonistaren gaztaroari dagozkionak.
|
|
|
Egun, Porvoo, Finlandiako hiririk zaharrenetan bigarrena da, eta nonahi ageri ditu Finlandiako historiaren arrastoak:
|
bi
hizkuntzen erabilera, gerren aztarnak, eta itsas merkataritzaren eragina.
|
|
2004
|
|
|
Elebitasunaren estrategiak, asmoz zintzoa baldin bada behintzat,
|
bi
hizkuntzen arteko erabilera berdintasuna izan luke xede eta jomuga. Horretarako, ordea, hizkuntza nagusiaren estatus erabilera ezin du dagoen dago enean utzi, honen monopolioak haren erabilera ito egiten duelako.
|
|
2005
|
|
|
" Espirituarentzako ariketa egokienetako bat", honela dio Humboldtek," hizkuntza batean pentsatu dena beste batean adieraztea da", ze" honi esker pentsamendua espresio era zehatz batekiko independenteagoa bihurtzen da" 150 Norbaitek gaitasuna badu ideia jakin bat bere jatorrizko hizkuntzan eta baita beste hizkuntzetan ere esateko, adiera ezberdinen arteko korrelazioa biribila ez dela ikustearekin batera, esamolde horietako bakoitzaren erlatibotasunaz kontziente izateko aukera irabazten du. Itzulpen moduko ariketa horretan, hala ere," ez dira hizkuntza horiek bertan elkarri eragiten diotenak" baizik eta, berez," mintzatzen denaren espiritua da,
|
bi
hizkuntzen erabileraren bitartez, taktu linguistiko batez eta, gainera, kontzientzia linguistiko orokorrago eta zuzenago batez jabetzen dena" 151 Horrela, bada, hizkuntza ezberdinak ezagutzea eta erabiltzea, pertsonen arteko informazio trukea errazteko bitarteko praktikoa izateaz gain, bada ere pertsona ezberdinek euren burua era orekatu batean osatzeko bide bat....
|
|
2006
|
|
|
Diglosia konzeptua XIX. Mendean agertzen da eta Fergusson zein Fishman-ek ezagutarazi dute. Laburbilduz, esan daiteke ipar ameriketako soziolinguistentzako diglosiak hizkuntza bateko bi aldaeren ala
|
bi
hizkuntzen arteko erabilera funtzionalaren banaketa adierazten duela. Diglosiataz hitz egiten da bi hizkuntzen arteko erabilera oso argiki berezia delarik.
|
|
|
Laburbilduz, esan daiteke ipar ameriketako soziolinguistentzako diglosiak hizkuntza bateko bi aldaeren ala bi hizkuntzen arteko erabilera funtzionalaren banaketa adierazten duela. Diglosiataz hitz egiten da
|
bi
hizkuntzen arteko erabilera oso argiki berezia delarik. Adibidez, Frantsesa hizkuntza formal, ofizial eta prestigioduna den bitartean, euskara hizkuntza arrunta bezain gutxietsia lez ikusia da.
|
|
2007
|
|
|
• Autonomi Erkidegoko erakunde komunek, Euskal Herriko aniztasun soziolinguistikoa kontuan harturik,
|
bi
hizkuntzen erabilera bermatu, haien izaera ofiziala arautu eta hura ikasteko behar diren neurri eta baliabideak eratu eta arautuko dituzte."
|
|
2009
|
|
|
Horixe izango da, hain zuzen ere, IV. Plangintzaldiaren helburua: euskara ere lan hizkuntza normala bilakatzea; esan nahi baita, bihar etziko planen xedea ez da izango euskararen presentzia bermatzea, zeren hori, itzulpenaren makulua erabilita bada ere, dagoeneko ziurtatuta dago neurri handi batean; hurrengo plangintzaldiko helmuga izango da Administrazioan
|
bi
hizkuntzen erabileran berdintasunerantz pauso eraginkorrak ematea. Administrazio honek zabaldu egin behar du bi hizkuntza ofizialak erabiltzearen aukera, betiere urratsez urrats eta eragile guztien adostasunaz.
|
|
|
IV. Plangintzaldiaren helburua: euskara ere lan hizkuntza normala bilakatzea; esan nahi baita, bihar etziko planen xedea ez da izango euskararen presentzia bermatzea, zeren hori, itzulpenaren makulua erabilita bada ere, dagoeneko ziurtatuta dago neurri handi batean; hurrengo plangintzaldiko helmuga izango da Administrazioan
|
bi
hizkuntzen erabileran berdintasunerantz pauso eraginkorrak ematea.
|
|
|
Baina legeriaren arabera ezinbestez bi hizkuntzetan egin behar diren baino gauza gehiago egiten dira batzuetan bietan, eta legeriak eskatzen duena baino gutxiago beste batzuetan. Esate baterako, aldi bereko
|
bi
hizkuntzen erabilera bermatu behar da herritarrei oro har zuzendutako komunikazioetan eta paisaia linguistikoan. Komunikazio orokor elebidun horren ondoan, ordea, eta hau da proposatzen duguna, herri administrazioen eta herritarren arteko harreman indibidualizatuetan, herritarren hizkuntza aukera baliatzeari ekin behar zaio.
|
|
|
Alde horretatik begiratuta, badira bi eginkizun garrantzi betea hartzen dutenak: trinkotzea etxetik euskal hiztun diren eta egunerokoan euskara erabiltzeko aukera ugariak dituzten euskal hiztunen euskararen erabilera formal eta ez formala, batetik, eta arautzea eta finkatzea eremu publikoan
|
bi
hizkuntzen erabilera aukerak, bestetik.
|
|
|
Bigarren eginkizuna ere erabakigarria da. Eremu publikoan
|
bi
hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, ezinbestekoa delako hizkuntza ahulenaren alde egitea bai herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko, baita prozesuan bi hizkuntzen arteko oreka aurkitzeko ere, desoreka pixkanaka gaindituko bada. Badakigu prozesu hori nahitaez progresiboa izan behar dela, eta horrexegatik lehentasunak finkatu behar dira, oinarrizko zerbitzu publikoetatik hasita.
|
|
|
Euskara guztien ondare eta guztien hizkuntza izatea,
|
bi
hizkuntzen erabilera bermatzea eta norbanakoari hizkuntza aukeratzeko askatasuna ziurtatzea: horra bizikidetzarako zelai zabala, guztientzako leku eroso eta atsegina izan daitekeena.
|
|
|
Bestetik, elebidun izatera iristeko aukerak eskaini behar zaizkie elebakar helduei, eta derrigorrezko hezkuntza sistemak neurri bateko elebitasuna bermatu behar die nahitaez gazte guztiei. Hirugarrenik,
|
bi
hizkuntzen erabilera ziurtatu behar da zerbitzu publikoetan.
|
|
|
...z edo gaztelaniaz jarduteko eskubidea, eta euskararen erabileraren bermea administrazioan, hezkuntzan, hedabideetan, kulturgintzan eta gizarte bizitzako jarduera ekonomiko eta bestelakoetan), eskubide horiek baliatu ahal izateko dauden eragozpenak ezabatzeko obligazioa ezarri herri aginteei hizkuntzagatiko inolako diskriminaziorik izan ez dadin, eta, anizkoiztasun soziolinguistikoa kontuan hartuz,
|
bi
hizkuntzen erabilera bermatzeko eta euskararen ezagutza ziurtatzeko neurriak hartzeko obligazioa bizkarreratu herri aginteei.
|
|
2010
|
|
|
2000 urtean, berriz, %19 baino ez. ...er gutxi edo ezer ez konprometitutako autonomia gobernuen 30 urteak oso kolpe latzak izan ziren galizierarentzat; eta, oraindik ere, kostatuko zaio guztiz suspertzea. horrela, 2004ko Galiziako Mapa Soziolinguistikoak3 ematen dituen datuen haritik, 1877 eta 1974 urteen arteko belaunaldietan 70,8 puntuko beherakada gertatu zen galiziera soilik hitz egiten zuten hiztunen erabileran; eta, aldi berean,
|
bi
hizkuntzaren erabilerak 51,1 puntuko gorakada izan zuen. ii. galizieraren gaur egungo egoera SoziolinguiSTiKoa
|
|
|
Euskadin bizi garen gehienok nahi dugu gizarte elebiduna, euskara dakien gizartea, benetako elebitasuna dugu amets.
|
Bi
hizkuntzek erabilera aukera berberak izatea nahi dugu, euskara gizartearen alor guztietan erabili ahal izan dezagun eta, hala nahi duenak, euskaraz bizitzeko aukera izan dezan. Ez dugu euskaraz bakarrik bizi nahi, baina bai euskaraz ere.
|
|
|
Inor ez da kapritxoz elebidun bihurtzen, baizik eta gizarte baten kide delako, non —zirkunstantzia jakin batzuengatik—
|
bi
hizkuntzen erabilera ezinbestekoa edo komenigarria den162.
|
|
2012
|
|
|
|
Bi
hizkuntzen erabileraren gorakada hori (hamabost urtetan %16, 5 igo da batez beste) deskonpartimentazioaren adierazle nabarmena da. Deskonpartimentazioaren gertakari hori funtsezkoa da zer gertatzen ari zaigun interpretatzeko.
|
|
2013
|
|
|
5 A eta B hizkuntzen hiztun elebakarren multzoak, biak egonez gero, A eta B hizkuntzen erabilera, maila batekoa edo bestekoa, gertaera segurua da.
|
Bi
hizkuntzen erabilera mailak, printzipioz, hiztun elebakarren multzoen tamainen araberakoak dira; osotara begiraturik, multzorik handienak erakutsiko du haren hizkuntza erabilera tasarik handiena.
|
|
2015
|
|
|
Eta gero, administrazio jarduerei begira, EuskararenLegeak egin zuena izan zen erregimen orokor bat ezarri, eta erregimen berezi bat. Erregimen orokorhori, nolabait sistema orokorra izango litzateke, bi hizkuntzak baliatzea,
|
bi
hizkuntzen erabilera elkartua, bi zutabeetako sistema. Beraz, administrazioak berez bi hizkuntzak baliatu behar ditu, parte hartzen duen norbanakoak gaztelania edo euskararen alde egiten badu, administrazioa horretaraegokitu litzateke.
|
|
|
21a) Eremu publikoan
|
bi
hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, ezinbestekoa delako hizkuntza ahulenaren alde egitea herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko.21b) Eremu publikoan bi hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, hizkuntza ahulenaren alde egitea ezinbestekoa delako herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko.21c) Eremu publikoan bi hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, herritarren hizk...
|
|
|
21a) Eremu publikoan bi hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, ezinbestekoa delako hizkuntza ahulenaren alde egitea herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko.21b) Eremu publikoan
|
bi
hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, hizkuntza ahulenaren alde egitea ezinbestekoa delako herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko.21c) Eremu publikoan bi hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko hizkuntza ahulenaren alde egitea ezinbestekoa delako.
|
|
|
21a) Eremu publikoan bi hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, ezinbestekoa delako hizkuntza ahulenaren alde egitea herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko.21b) Eremu publikoan bi hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, hizkuntza ahulenaren alde egitea ezinbestekoa delako herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko.21c) Eremu publikoan
|
bi
hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko hizkuntza ahulenaren alde egitea ezinbestekoa delako.
|
|
|
21a) Eremu publikoan
|
bi
hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, ezinbestekoa delako hizkuntza ahulenaren alde egitea herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko. **
|
|
|
21a) Eremu publikoan
|
bi
hizkuntzen erabilera finkatzea beharrezkoa da, ezinbestekoa delako hizkuntza ahulenaren alde egitea herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko. **
|
|
2016
|
|
|
%47, 5ek diote euskaraz mintzatzen direla nagusiki etxean eta %37, 3k erdaraz. Inkestetan emandako erantzunen eta benetako portaeren artean sarri askotan egon ohi den tartea aintzat hartuta, pentsa daiteke
|
bi
hizkuntzen erabilera oso parean ibiliko dela gaur egun udalerri euskaldunetako etxeetan". Ikus orobat Aldai, 2016:
|
|
|
Ez du bakarrik euskalduna babesten: herritar guztiei hizkuntza eskubide berak aitortzen dizkie,
|
bi
hizkuntzei erabilera balio bera emanez eta herri aginteei obligazio legala ezarriz hizkuntza eskubide pareko horiek progresiboki gauzatzeko». Hala ere, ez du ukatu agian «egokitzapen batzuk» dituela legeak.
|
|
2017
|
|
|
Kus: ...o soziolinguistiko garrantzitsuenetako bat. batez ere, ulertzen laguntzen duelako katalanaren erabilerak maila globalean duen aurrerapauso esanguratsua, eta prestigiozko zenbait arlo sozialetan hizkuntzak duen maila sendo xamarra. hasteko, azpimarratu behar da erabilera linguistikoaren jarraibide hori bideragarria edo bateragarria dela hibridazio linguistikoa nagusi den testuinguru batean, hau da,
|
bi
hizkuntzen erabilera eta presentzia dagoela eremu sozial gehienetan. uztargarritasun hori uler daiteke, seguruenik, praktikatzen dutenek aditzera ematen duten malgutasunagatik eta diplomaziagatik:
|
|
|
...zuen eusko legebiltzarrak. euskal Funtzio publikoaren legearen helburua da euskal funtzio publikoaren eta hori osatzen duten langileen antolamendua arautzea. legearen bosgarren titulua hizkuntza normalkuntzakoa da. titulu horren 97 artikuluaren lehengo atalean berresten da euskara eta gaztelania direla euskal administrazio publikoen hizkuntza ofizialak eta administrazio publikoak behartuta daudela
|
bi
hizkuntzen erabilera bermatzera euren kanpoko zein barruko harremanetan. bigarren atalean jasotzen da hori bermatzeko euskal administrazio publikoko lanpostuek hizkuntza perfil edo eskakizun bat ezarrita izango dutela, eta hizkuntzaeskakizunak xedatuko duela lanpostuan aritzeko beharrezkoak diren euskarazko hizkuntza gaitasunen multzoa.
|
|
|
–Hasteko, norbanakoaren elebitasuna positiboa dela esango genuke. Hala ere, egoera diglosikoetan
|
bi
hizkuntzen erabilera modua zertan den aztertu behar da maila indibidualean eta kolektiboan? 189 Gurera etorrita, galdera ziri bat abiapuntu: euskaldun gehienen elebitasuna positiboa al da gaurko euskalduntasunaren egoeratik begiratuta?
|
|
|
Egile horren ustez, Eusko Legebiltzarrak ez du euskararen berme juridikoa indartu bere jardunaren bitartez, hainbat auzitegik berretsi duten jurisprudentziak euskara kokaleku ahul batean jarri dute eta euskararen legeko 8.3 artikulua Konstituzioaren aurkakotzat jo ondoren ez da gabezia hori estaltzeko ahaleginik egin, arazoa areagoatzea besterik ez eginez (ibidem). Urrutiak dio (2015: 25) hizkuntza bat koofiziala den neurrian,?
|
bi
hizkuntzen erabilera elkartua ez d [el] a ezinbesteko, bakoitza bere aldetik ofiziala baita, eta, bi hizkuntza ofizialen arteko estatus juridiko formala berdina da?
|
|
2020
|
|
|
|
Bi
hizkuntzen erabilera
|
|
2023
|
|
|
Orduan, zerbitzu publikoak ematen badira modu ez zuzenean, hizkuntza eskubideak ezerezean geratzen dira, eta horrek ez dauka inolako babes juridikorik. Hizkuntza politikaren eta
|
bi
hizkuntzen erabilera irizpideak errotik aldatzen ditu epaiak. Tamalgarria da.
|