|
2000
|
|
|
Egunero 129.435 zabaltzen ditu batez beste (OJD, 1999). Kazeta honekHego Euskal Herrirako hiru edizio nagusi dituen arren (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa), lehen biak dira kuantitatiboki garrantzi handiena dutenak5
|
Bi
herrialde horietaneskuratzen dituen salmenta kopuruak kontuan hartuta (23.466 eta 103.355 ale, hainzuzen ere), ezin da ukatu bertako egunkari hedatuena dela.
|
|
|
Ikerketa honetarako, elementu sinboliko gisa hizkuntzak funtsezko rola betetzen dituen
|
bi
herrialde hartu ditugu: Katalunia eta Euskal Herria.
|
|
2001
|
|
|
\ Pariseko Ituna (1951). Urte bat lehenago Frantziako Atzerri Arazoetarako ministro Robert Schuman-ek Frantziak eta Alemaniak ikatza eta altzairua elkarrekin ekoizteko premia aldarrikatu zuen,
|
bi
herrialde horien arteko betidaniko lehiaren kalteak baztertzeko xedez. Pariseko Itunean Ikatzaren eta Altzairuaren Europako Batasuna sortu zen, hau da, Europako eraikuntzaren lehen kimua.
|
|
|
Alfa eta Omega. Eta tartean tartean, hiru hiri,
|
bi
herrialde, bost lurralde literaturak jantziak eta edertasunak beztituak: Paris, Grezia, Lisboa, Irlanda, Praga.
|
|
|
H ren inportazioen ordainketatik ondorioztatzen da ezen, izatez,
|
bi
herrialdeek ondasun errealak soilik trukatzen dituztela: I herrialdeak merkataritza ondasunak ematen ditu, H herrialdeak finantza ondasunak hots, banku gordailuak ematen dituen bitartean.
|
|
|
da. H ren merkataritza ondasunak ordainduak direneko aldiunean,
|
bi
herrialdeek ondasun errealak trukatzen dituzte H diruaren fluxu zirkular baten bidez. Azkenik, ohar gaitezen ezen Adam Smith-en, zirkulazio gurpil handiak, mugitzen duen ondasun erreal bakoitza bere bektorea mugitzen den norabide berberean mugitzen dela (4 irudia).
|
|
|
Azkenik,, urrezko arauaren? bi puntuen aplikazioan, azkenean
|
bi
herrialdeen artean trukaturiko ondasunek inolako banku gordailurik edukiko ez luketela egiaztatuko genuke: I k finantza ondasun ez monetarioak emanen lituzke eta H k merkataritza ondasunen soberakin baliokidea.
|
|
|
Beraz, pepealdiek nazioarteko ordainketen simetria perfektua erakusten dute, zeren H k I ri eta I k H ri ondasun erreal ez monetarioak transferitzen baitizkiote. Aldiz, H ren kanpo zorraren zerbitzua, p epealdian gauzatzen dena,
|
bi
herrialdeentzako obligazio asimetriko baten iturria da: H k merkataritza soberakin bat eman behar du,, kontrapartidan?
|
|
|
Bestetik, p epealdian I k ematen dituen bonuak ez monetarioak balira, ordenari eutsiko litzaioke, zeren
|
bi
herrialdeek orduan H k presentean eskuraturiko Bbonuak konpentsatuko bailituzteke, lehendik I k irabazitako Bbonuekin. Orduan p epealdian, pepealdian bezalaxe, nazioarteko ordainketen, urrezko araua?
|
|
|
Hala ere, izatez, I k B motako bonuak ematen ditu, hau da, bere bankuetako gordailu hutsak. Hortaz, ez da posiblea
|
bi
herrialdeetako aktiboaren aldeko Bbonuen elkarren kontrako deuseztapena (konpentsazioa). Zorpeko herrialdeak daukan aukera posible bakarra, bere kanpo hartzekodunei berak bere merkataritza soberakinaren ordainketa gisa lorturiko B bonuak banku gordailu hutsak osoki edo partzialki transferitzea da.
|
|
|
hortaz, inork ez luke nahasi behar I diruko x unitateek deskribaturiko zirkuitua, zirkuitu horren bidez trukatzen diren ondasunekin. Lerro jarraituzko geziek irudikaturik, ibilgailuzko dirua bat batean I ren eta H ren aktiboetatik pasatzen da,
|
bi
herrialdeek emandako ondasun errealek gordailu positiboak definitzen dituzten bitartean: I diruko x unitateko banku gordailua H ren balantze orrialdearen aktibo aldean sartzen da; eta I ren aktibo aldean, merkataritza ondasunen kopuru baliokidea.
|
|
|
Bi zirkuitu horiek Iparrari x HM ko gordailua eta Hegoari x IM ko gordailua ekartzen dizkiete. Azkenik,
|
bi
herrialde horiek ordainduak dira beren diru propioan,, urrezko arauaren, bigarren puntuaren aplikazioa dela-eta; hirugarren zirkuitu batek lortzen du helburu hori (28 irudia).
|
|
|
Emaitza hori
|
bi
herrialdeen Banku Zentralek bi aldeetan irabazitako kanpo monetak itzultzen dituztenean egiaztatzen da: beraz, jarduera bakar eta berean H herrialdeko Banku Zentralak x IM ematen ditu eta I herrialdeko Banku Zentralak x IM ematen ditu, hots, jarduera truke bilateral baten definizio zehatza da.
|
|
|
H k H diruko banku gordailuak ematen ditu 8 milioi unitateko balioraino; I herrialdeari dagokionez, I diruko banku gordailuak ematen ditu, 10 milioi unitateko balioraino. Bi aldeek transferituriko gordailuek balio berbera daukate,
|
bi
herrialdeen ordainketa balantza orokorarren orekarako baldintza dena. Oreka horren barruan kanpo zorraren zerbitzuari dagokion bizioa ezkutatzen da:
|
|
|
Emaitza horietara iristen da, nahiz eta herrialde bakoitzak bere egoiliarrek irabazitako kanpo monetak bere banku sistemaren barruan, monetizatu?: herrialde bakoitzak gainetik sorturiko etxeko moneten kopurua, eskaintza infinituki elastiko baten ezaugarria da, moneta nazionalen kanpo balioari ez diotelarik bat ere eragin
|
bi
herrialdeetako kanpo moneten, barne fluxuek, beraien merkataritza inportazioetarako ordainketa gisa.
|
|
|
|
Bi
herrialdetako nagusi bizardunek(?), urte luzeetako ahalegin tirabiratsuen ondoren, biltzea erabaki zuten aspaldiko liskarrak konpontzera. Eta halaxe bildu ziren, bada, agindutako toki egunetan bi patriarkak, nork hamalauna gudari zituela lagun.
|
|
2002
|
|
|
Krisialdiak Euskal Herriko populazioaren jaitsiera ekarri zuen laurogeikohamarkadan, produkzio arazoek gehien zartaturiko
|
bi
herrialdeen biztanle kopuruek behera egin zutelako, Bizkaiko eta Gipuzkoakoek hai zuzen. Populazioarenhazkunde begetatiboaren jaitsierak, hirurogeita hamarreko hamarkadan jadaikusten hasia zen?
|
|
|
eta hirurogeiko hamarkadan inmigraturiko askok beren jaiolekuetara itzultzeak ederki azaltzen dituzte jaitsiera horiek. Bestalde, Arabak eta Nafarroak biztanleen kopuruak gora nola egiten zuen ikusi zuten, langabeziak eragin gutxiago izan baitzuen lurralde horietan?, betiere beste
|
bi
herrialdeetako erorialdiak berdintzera iritsi gabe (2.11 irudia)
|
|
|
Bi herrialde horietan industria enpleguaren indarrak apartekoa izaten jarraitzen du, mendebaldeko ekonomienbatez bestekoa kontuan izanik (mendebaldeko enplegu osoaren %25 industriaridagokio). Beraz,
|
bi
herrialde horietan zerbitzuen hedapena industriaren oinarriarenfinkatzearekin bat ematen ari dela esan daiteke. Nafarroan ere zerbitzuak dira nagusi, nahiz eta bertan hirugarren sektorearen presentzia erlatiboa beste lurraldeetanbaino apalagoa den.
|
|
|
Araban eta Gipuzkoan ere zerbitzuetako enpleguaren portzentajeak beste bisektoreetakoak baino handiagoak dira, %55 eta %56, hurrenez hurren, Bizkaiarenportzentajea gainditzera iristen ez diren arren.
|
Bi
herrialde horietan industria enpleguaren indarrak apartekoa izaten jarraitzen du, mendebaldeko ekonomienbatez bestekoa kontuan izanik (mendebaldeko enplegu osoaren %25 industriaridagokio). Beraz, bi herrialde horietan zerbitzuen hedapena industriaren oinarriarenfinkatzearekin bat ematen ari dela esan daiteke.
|
|
|
COAG nekazaritza erakundeak salatu du 500.000 litro egunean
|
bi
herrialde horietatik merkeago iristen direla
|
|
|
Europako Batzordeak abuztuan aurkeztu zuen ekimen hori, EBko Justizia Auzitegiaren epaiaren arabera (apirilean eman zen epaia). Epai horrek Espainiari arrazoia ematen zion 1996az geroztik
|
bi
herrialdeen artean egindako kuota truke horien aurkako zenbait errekurtsoetan. EBko Nekazaritza eta Arrantza Ministroen Kontseiluak proposamen hori formalki berretsiko du datorren asteartean, eztabaidatu gabe onartzen diren puntuen barruan.
|
|
|
Aldi berean, urritik urrira, euroguneko inflazio tasa ez zen aldatu, %2, 3an. Espainiako hazkundearen garrantzia argi ikusten da kontuan hartzen bada azken urtean prezioak gehien igo ziren
|
bi
herrialdeetan, Luxenburgon eta Danimarkan, zortzi eta zazpi hamarrenetan igo zirela, hurrenez hurren. Urtetik urterako jaitsiera garrantzitsuenak Erresuma Batuan (%2, 9tik %1, 7ra, 1,2 puntu gutxiago), Alemanian (%2tik %1, 3ra, zazpi hamarren) eta Belgikan (%1, 9tik %1, 3ra, sei hamarren) izan ziren.
|
|
|
Hala, sexu abusuen aurrean adingabeak babesteko herrialde aurreratuena Islandia dela esan zuen, bertan biktimak ez baitu inoiz epairik ematen epaimahaiaren aurrean. Ikerketak
|
bi
herrialde taldetan banatzen ditu emaitzak: Finlandia, Alemania, Islandia, Norvegia eta Suedia, non babesa handiagoa den; eta Grezia, Errumania, Italia eta Espainia, non okerragoa den.
|
|
|
Bereninguruko herrialdeak baino garatuago daude ekonomikoki, eta tradizio luzea duten erdi mailako klaseen protagonismoa azpimarragarria da. Independentzia lortu zutenetik Baas Alderdi laiko, sozialista eta panarabistaren adar lehiakideek gobernatu dituzte
|
bi
herrialdeak. Sirian Hafez al Assad-en diktadura estuak, Israelen aurkako bi gerraren eta islamisten errepresio gogorraren ondoren, nolabaiteko egonkortasuna eta hazkunde ekonomiko esanguratsua erakutsi ditu.
|
|
2003
|
|
|
Sustapen hori munduko herrialde guztietara bideratuko da, baina, batez ere, europarrengana eta turistak esportatzeko gaitasun “lehiakorra” dutenengana. Ildo horretatik, Xuntako kontseilariak nabarmendu zuen Galiziara turista gehien bidaltzen dituzten Europako
|
bi
herrialdeak Portugal eta Frantzia direla, eta, beraz, nazioarteko kanpaina hau bi estatu horiei zuzenduko zaie bereziki.
|
|
|
Gainera, etiketan agertzen dela adieraztea nahikoa da kontsumitzaileei informazio zuzena bermatzeko; EEk egiaztatzen du.
|
Bi
herrialde horiek Danimarkan, Irlandan, Portugalen, Suedian, Finlandian eta Erresuma Batuan fabrikatutako txokolatea saltzea debekatu ondoren hartu da erabakia. Produktu hori bat dator 1973ko Zuzentarauak ezartzen duen kakao gurinaren gutxieneko edukiarekin, baina beste landare jatorriko koipekiak ditu, guztizko pisuaren %5eraino.
|
|
|
Congo Brazzaville eta aldameneko Gabon oihan ekuatorialean daude planetako lautadako gorilen %80, hau da, 75.000 ale inguru. Hori dela eta,
|
bi
herrialde horiek “espeziearen biziraupenerako funtsezko puntuak” dira, dio Bermejok. Zientzialariek, gainera, txinpantzeak Ebolaren biktimak direla hauteman dute.
|
|
|
Indioilar haragiaren munduko ekoizpena 4 milioi tona ingurukoa da, hau da, munduko hegazti haragiaren ekoizpenaren% 9 Estatu Batuak dira ekoizpen osoaren% 55 baino gehiago ekoizten duten lehen ekoizlea, eta, ondoren, Frantzia(% 15).
|
Bi
herrialdeek, Italia, Erresuma Batua, Alemania, Kanada eta Brasilekin batera, indioilar haragiaren munduko ekoizpenaren% 94 inguru biltzen dute. Mexiko, Errusia, Alemania eta Hego Afrika dira inportatzaile nagusiak.
|
|
|
Alarmak Frantzian, Errumanian eta Galizian ere izan dira. Osasun Ministerioak Badajozen Asiako pneumonia kasu bat egon zitekeela jakin eta ordu batzuetara, antzeko alarma eman zuten Europako beste
|
bi
herrialdetako agintariek. Errumanian, duela gutxi Txinara joan zen emakume bati eritasuna diagnostikatu diote, eta Frantzian, bi herritar ospitaleratuta daude biriken ukipenaren sintomak agertu ondoren.
|
|
|
|
Bi
herrialdeek emaitzak hobetzea lortu dute Alemanian eta Erresuma Batuan
|
|
|
Ekialde Ertaineko bi turismo leku nagusiek, Egiptok eta Turkiak, kanpaina bana hasi dute Irakeko gerraren ondorioz galdutako turismo merkatua berreskuratzeko.
|
Bi
herrialdeek itxaropen ekonomiko handiak dituzte industria turistikoan, eta gatazka belikoak, beren barne gatazkekin batera, arazo larria ekarri zien. Orain, galdutakoa berreskuratu nahi dute.' Turkia egoera hobean dago, turismo industria garatuenarekin eta Alemanian sendo txertatuta, non “dena barne” merkatuaren buru baita.
|
|
|
Prozesuak 2003ko maiatzaren 22an Antonio Tizanno abokatu nagusiaren ondorioak jaso berri ditu, Curiak berak jakinarazi duenez. Legelariaren alegazioen bidez, irtenbide juridikoa eman nahi zaio Justizia Auzitegiari,
|
bi
herrialdeen arteko nazioarteko hitzarmen aldebiko batek, 1976an Austriak eta orduan Txekoslovakiako Errepublika Federatiboak, salerosketaren xede diren elikagai tipikoen jatorriari buruzko adierazpen geografikoei eman zien babesari dagokionez, eta, bereziki, gaur egungo txekiar errepublikaren izenari dagokionez. «Bud» izena erabiltzeak aurre egiten die Txekiako eta Estatu Batuetako garagardo konpainiei Abokatu nagusiak proposatu dio Justizia Auzitegiari zilegi deklara dezala aipatutako Itunaren aplikazioa; izan ere, erabateko babesa ematen dio adierazpen geografiko sinple bati, hala nola «Bud» izen babestua duen garagardoari.
|
|
|
Auzitegiak bere ebazpenean onartu zuen abokatu nagusiaren kondena, bi estatuek EE Ituna hautsi zutelako, debekatu egin baitzuen kakao gurinez gain beste landare koipe batzuk zituzten produktuak txokolate gisa merkaturatzea.
|
Bi
herrialdeek, beren jarrerarekin, Europako ekoizle guztiak behartzen zituzten produktu horiek «txokolate suzedaneoa» izenarekin etiketatzera. Espainiako eta Italiako araudiak beste produktu horiek sartzean eragindako oztopoa izan zen kondena judizialerako oinarria, merkantzien zirkulazio libreari buruzko EE Ituna ez betetzea ekarri baitzuen.
|
|
|
Joan den asteartean indarrean jarri zen elikagaietan hormonak erabiltzeari buruzko arteztarau berria. Europako Batzordeak Estatu Batuei eta Kanadari eskatu die Europar Batasunari
|
bi
herrialdeetatik heldu den behi hormonatuaren haragia europar enbargoaren ondorioz ezarri zitzaizkion zehapen komertzialak kentzeko. Europar Batasuneko exekutiboaren iritziz, zuzentarau berriarekin betetzen dira Munduko Merkataritza Erakundeak (MME) enbargoagatik ezarri zion kondenaren baldintzak.
|
|
2004
|
|
|
Nik Palestinarako bidea hartu behar nuen eta egoera horretan ez nuen harekin enkontru bat eduki nahi. Jadanik hasita nengoen
|
bi
herrialdeen banaketa egiten; ordura arte Nathan eta niretzat ez zen existitzen Palestina, Israel baizik. Ez nuen ezagutzen Palestinarik herri bezala, nire gurasoen jaioterria izan arren, haiek sekula ez digutelako esan palestinarrak nazio baten jabe zirela Israelen menpe.
|
|
|
Burugabekeria litzateke planteatze hutsa. Nahi duenak nahi duen eran pentsatuko du
|
bi
herrialde horietan, eta aniztasun horren araberako prentsa hautatuko du norberak. Euskal Herrian ez; hemen, dirudienez, denok berdin pentsatu behar dugu indarrari eta indarkeriari buruz:
|
|
|
Laugarren kapituluak, langile mugimendu britainiarra (non erlijioa aski garrantzitsua zen) eta frantsesa konparatzen ditu.
|
Bi
herrialdeen historia desberdina izanik, lehenengoaren ezaugarri nagusia erradikalismo disidentea litzateke, eta bigarrenarena tradizio iraultzailea.
|
|
|
moduko aldarrikapenak. Proposamen hori2001eko ekainean Missouri-ko Unibertsitatean bildu ziren hogeita
|
bi
herrialdetako ikertzaile, irakasleeta ikasleek eman zuten argitara. Dokumentu horretan agertzen diren kezkak azken urteotan munduko beste leku batzuetan adierazitakoen segida dira, hala nola, Erresuma Batuan(. CambridgekoMugimendua?), Frantzian(. Mugimendu Ekonomiko Postautista?) eta beste herrialde batzuetan.
|
|
|
Aurten, ordea, Brasil eta Hego Afrika batu zaizkie. Horien artean, Txina eta Hego Afrika izan ziren urteko hazkunderik handiena izan zutenak, labore bioteknologikoak zituzten
|
bi
herrialdeetan ereindako azalera 2002koa baino heren bat handiagoa izan baitzen. Sei herrialde horien atzetik Australia, India, Errumania eta Uruguai datoz.
|
|
|
Texasko Estatua (Estatu Batuak) eta Columbia britainiarra (Kanada). Erabakia EBko Elikagaien Katearen eta Animalien Ongizatearen Batzordean adostu zen, eta
|
bi
herrialde horietatik hegaztiak inportatzeko debekua kentzen du. Hala ere, eragindako bi eskualdeetatik datozen inportazioen etendurari eusten dio.
|
|
|
Nazioarteko krisiak (petrolioaren prezio altuak) lore horien garraio kostuen igoera eragin du, eta airez egiten da.
|
Bi
herrialde iberoamerikar horietako merkatuei Katalunia, Valentzia, Kanariar Uharteak eta Andaluziako autonomia erkidegoetakoak gehitu zaizkie. Gerbera, arrosa eta krabelina dira gehien eskatzen diren loreak, ohiko krisanteekin batera.
|
|
|
Baina, aldi berean, ministroek Europar Batasuneko Gobernuari agindu zioten “ITERerako balizko agertokiek izan zitzaketen finantza ondorioak” aztertzeko, AEBek izan zezaketen aukera zeharka aipatuz. eta Japonia proiektutik kanpo bukatzen direnean. Hori gertatzen bada, Europako Batzordeak eta Frantziak dagoeneko adierazi dute
|
bi
herrialde horien finantza ekarpena beste bazkide batzuekin ordezka daitekeela, hala nola, Indiarekin, Suitzarekin eta Brasilekin, eta Batasuneko kide diren estatuen igoerekin.
|
|
|
Espainiak eta Txinak
|
bi
herrialdeen arteko hegaldiak astean 21 maiztasunera igotzea erabaki dute
|
|
|
Atzo, Pekinen, Txinako Gobernuak eta Espainiakoak erabaki zuten
|
bi
herrialdeen arteko maiztasun maximoen kopurua —bi norabideetan hegaldiak— handitzea, asteko bi maiztasunetatik 21era. Gainera, Txinak Asiako herrialde horretan jarduteko aukera zabaldu zien Espainiako aire konpainia guztiei.
|
|
|
|
Bi
herrialdeei zuzendu die ETAk agiria: Kataluniari eta Euskal Herriari.
|
|
|
Zantzu guztien arabera, gerra bukatzear zegoen Espainian, eta koldar haiek irabazleen alde egiten zuten. Eta gure gobernu ttikiak
|
bi
herrialde haietan jarritako itxaropen guztia. Zentzurik ba al zuen nik traidore haientzat lan egiten jarraitzeak?
|
|
2005
|
|
|
Beraz, orain arte behintzat,
|
bi
herrialde hauei ondo joan zaie EBko kidetasuna eta ez da harritzekoa bertan burutuko diren erreferendumetan baietzak irabaztea, nahiz ezetza emateko beldurrak areagotu daitezken, batik bat Turkiak sortu dezakeen mehatxuarengatik, diruaren premiaz gain arrazoi ideologikoak ere hor azaltzen baitira.
|
|
|
Massudek Zajo bakarrik bisitatu du atzerrian, beste aldeko lehen herria, baina bere pasaportearen arabera, makina bat aldiz. Egunero zeharkatzen du muga, eta pasaportea
|
bi
herrialdeen zigiluez josita dauka; egun bakoitzeko, eta alde bietatik, sarrera eta irteera bana.
|
|
|
|
Bi
herrialdeek lankidetza hitzarmenak izenpetuta dauzkate turismo, basogintza, arrantza eta prestakuntza alorretan.
|
|
|
Beraz, ikusten duzuenez, oso harreman emankorrak dira.
|
Bi
herrialdeen arteko harremanak gero eta estuagoak dira.
|
|
|
Antoni Llarden Sedigás eko lehendakariak dioenez, “Espainian gas beharrak areagotzeak munduko gas eskaria handitzea ekarriko du”. Haren iritziz, “gakoa da Txinak eta Indiak bat egin dutela munduko merkatuetan dagoen gas eskaerarekin,
|
bi
herrialdeen hazkunde ekonomikoaren ondorioz”. “Gainera, 2004an, AEBk. bere burua hornitzeko ahalmenari utzi zion, eta gas inportatzaile garbi bihurtu zen; horrek presio berriak ekarriko dizkio munduko eskaerari”, erantsi du.
|
|
|
Maryvonne Plessis Fraissard ek, Munduko Bankuko Garraio eta Hiri Garapeneko zuzendariak, txostena aurkeztean adierazi zuen, arrisku natural baten eragin suntsitzailea aurreikusi eta murrizteko, funtsezkoa dela gobernu, arrisku eta baliabide politika on bat. Alde horretatik, Japoniako eta Peruko kasuak konparatu zituen; antzeko zaurgarritasun maila duten
|
bi
herrialde dira, eta urtean dozena bat edo gutxiago hiltzen dira fenomeno naturalengatik lehenengoan eta milatik gora bigarrenean. Bestalde, Plessis Fraissardek azaldu zuen ikerketa oso garrantzitsua dela Munduko Bankuaren lanerako.
|
|
|
Air Madrili dagokionez, Optursa taldeak kontrolatutako enpresak atzeratu egin ditu bere planak Txinan 2006 urtera arte, eta, oraingoz, Latinoamerikan jarriko du arreta. Espainiako konpainiek Txinara eskainitako hegaldi erregular horiek
|
bi
herrialdeetako abiazio zibileko agintariek joan den azaroan 1978ko aireko alde biko hitzarmena zabaltzeko akordioa sinatu ondoren egin ahal izan dira. Hala, bi herrialdetatik 21era igo da astean baimentzen den maiztasun kopurua.
|
|
|
Espainiako konpainiek Txinara eskainitako hegaldi erregular horiek bi herrialdeetako abiazio zibileko agintariek joan den azaroan 1978ko aireko alde biko hitzarmena zabaltzeko akordioa sinatu ondoren egin ahal izan dira. Hala,
|
bi
herrialdetatik 21era igo da astean baimentzen den maiztasun kopurua. 25.000 turista Hala, Espainiak zortzi edo hamar aldiz handitu nahi du gure herrialdera iristen diren turista txinatarren kopurua, Pedro Mejía Turismo eta Merkataritzako estatu idazkariak gaur esan duenez, Air Europaren Madril Pekin hegaldian.
|
|
|
Txinak eta Espainiak ofizial egin dute
|
bi
herrialdeen arteko hegaldi zuzenak handitzeko akordioa
|
|
|
“erraldoi jauzia turismo harremanetan” Txinarekin, “beste edozeinekin parekatu ezin den merkatua”. “Gure
|
bi
herrialdeek behar dituzten harreman ekonomiko eta sozial guztiak ahalbidetzeko moduko zabalera duen zubia ezarri dugu”, nabarmendu zuen Álvarez ministroak. Joan den urteko azaroan Espainiako Iberia, Air Europa eta Air Plus Comet aire lineek negoziatutako hitzarmen berriak (uztailaren 4an hasiko ditu Txinarako hegaldiak) kendu egin zuen 1978az geroztik herrialde bakoitzeko aireko linea bakar baterako zegoen muga.
|
|
|
ikasturtean Espainiatik alde egin zuten unibertsitarioak zenbatzen badira, 20.034 ikasle dituen hirugarren herrialdea da. Bestalde, Frantzia (20.981) eta Alemania (20.688) dira ikasle gehien bidaltzen dituzten EBko
|
bi
herrialdeak. Irakasleak ere mugikortasun iturri dira.
|
|
|
Alemania eta Erresuma Batua dira, hurrenez hurren, turista gehien emititzen duten merkatuak, 6,72 milioi eta 11,02 milioi, urtarriletik abuztura bitartean %3, 8 eta %1, 9 igo baitira.
|
Bi
herrialde horien atzetik, hurrengo herrialde igorleak Frantzia (6,53 milioi turista), Italia (2,15 milioi), Herbehereak (1,79 milioi) eta Irlanda (991.000 turista) dira. Nahiz eta merkatu britainiarra %4, 5 jaitsi den Kanarietan abuztuan, beste erkidego batzuetan hazi da, hala nola Kantabrian, Murtzian eta Asturiasen.
|
|
|
ur eskasia, baso suteen arriskua handitzea, zuhaitz espezie tipikoen banaketan iparralderantz joatea eta nekazaritza potentziala galtzea”, diote lanean. Europako Batasuneko mendebaldeko 15 herrialdetan eta kide ez diren
|
bi
herrialdetan, Suitzan eta Norvegian, egingo da azterketa, eta 2080an tenperatura 2,1 eta 4,4 gradu Celsius igoko dela aurreikusten da. Eskualde menditsuak ere bereziki ahulak izango lirateke, hala nola Alpeak, elurra izateko altueraren igoeragatik, Alemaniako Klima Aldaketaren Eragina Ikertzeko Postdam Institutuak eta Herbehereetako Wageningengo Unibertsitateak zuzendutako txostenaren arabera.
|
|
2006
|
|
|
«Afrikako basamortuko zoko bateko kontuak dira» pentsa dezake batek. Baina bien artean 80 milioi jende biltzen dituzten
|
bi
herrialde berriro gerran sartzen badira, seguru egon haien berri izango dugula. Orduan jabetuko gara su berria non eta lehendik kiskaltzen ari den Sudanen aldamenean piztu dela.
|
|
|
Kanadarrekin batera, mexikarrak dira yankien lehen auzoak. Ekonomia eta enpresen alorrean gero eta integratuagoak daude
|
bi
herrialdeak, eta Mexikok lehengai asko dauzka petrolioa tartean AEBentzako garrantzitsuak direnak.
|
|
|
txandaka ibili direla
|
bi
herrialde handi horiek, eta gaur egun
|
|
|
Hizkuntzaren arloan duda handiak daude, ez dakigu iberiera edo zeltera hitz egiten zuten
|
bi
herrialdeen eragina oso handia zelako.
|
|
|
Eta noizbait memoriak huts egiten badu, merkeena zer aerolinea den jakiteko modurik azkarrena Whichbudget.com kontsulta egitea da, The Guardian egunkariak Sarearen web gune onenetakotzat bozkatuta. Which Budget (“Zer aurrekontu? ” esan nahi du)
|
bi
herrialderen zerrenda da: jatorrizkoak eta helmugakoak.
|
|
|
Egoera horren aurrean, eta gure herrialdea Marokoko biztanle gehienen bizitza berri bati ekiteko lehenengoetako bat denez, Espainiako gobernuak bi zentro eraikiko ditu aurten – haurrak eta nerabeak – Nadorren eta Beni Mellalen; Kataluniako Generalitateak bi eraikiko ditu Tangerren; Madrileko Erkidegoak Tangerren eta Marrakanen beste zati bat eraikitzea aurreikusten du. Hala ere, UNICEFek sustatutako ‘La emigración de menores en Maroko’ ikerketaren arabera, “Marokon bere familia birsartzea da haur edo nerabearentzat lehentasuna duena,
|
bi
herrialdeek sustatutako harrera etxe horietatik igaro gabe: Espainia eta Maroko”.
|
|
|
“Atzeratutako” legeria Egun horretan, gure herrialdea egokitu da 3 urtetik gorako bidaiarietan gerrikoa erabiltzera behartzen duen Europako zuzentaraura, baina Sauretek azpimarratu zuen Parlamentuan “ez dagoela egokitzapen horretarako ezer aurreikusita eta denbora oso bidezkoa dela”. Italia eta Espainia dira oraindik zuzentaraua onartu ez duten
|
bi
herrialdeak. “Autoen segurtasunari buruzko Espainiako legedia Europako atzeratuenetako bat da, eta Parlamentuan ez dago ezer aurreikusita Europako arauari egokitzeko”, salatu zuen Sauretek, eta adierazi zuen Espainiako autobus parkeak 9,4 urteko batez besteko antzinatasuna duela, autoen 8,4ren aldean.
|
|
|
Barraskiloak Frantzian eta Espainian kontsumitzen dira batez ere, eta
|
bi
herrialdeetako gastronomiako plater tipiko askoren parte dira.
|
|
|
Espainiak eta Frantziak atzo, Parisen, gobernuen arteko batzordea ezarri zuten. Batzorde horrek
|
bi
herrialdeen artean aukeratuko ditu itsasotik autobideak egiteko proiektuak, eta 2007an martxan jartzea aurreikusten da. Frantziako hiriburuan lehen bilera egin zuten bi ordezkaritzetako buruei ezarritako helburua ekitaldi honen amaierarako baldintza agiria prestatzea da, hurrengo urtearen hasieran lizitazioa egiteko.
|
|
|
Ondotik, Araba zeharkatuz, Nafarroa aldera joko du, hain zuzen ere, Lekunberri eta Lizarra aldera. Orduan, hirugarren aldikoz, kilometro batzuentzat bada ere, Arabatik pasatuko da,
|
bi
herrialdeen mugan dagoen Kanpezutik hain zuzen ere. Ibilbidearen erdia osatua izanen duenean Nafarroako herri nagusiei zeharkatzea ekinen dio.
|
|
2007
|
|
|
Egia da, baina Euskal Herriak jarraitzen du gehienen adostasun nazionaleko markoa izaten, edo gutxienez beren erreferente sinbolikoak. Musika ikuspegi batetik, 80ko hamarkadak inflexio puntu garrantzitsua markatzen du gure
|
bi
herrialdeetan. Gizartean zabaltzen ari den diglosia linguistikoak musika ere harrapatzen du eta katalanez kantatzea" kutre samarra" bilakatzen da.
|
|
|
Oraingoz
|
bi
herrialde horietan dauzka lantaldeak Harrabotsek. Araban hari muturrak lotzen ari dira, jendea biltzen, eta Aranzabalen ustez lortuko dute taldea osatzea," euskal Filologia ikasten ari diren ezagunak badauzkagu".
|
|
|
Nolanahi ere, azken
|
bi
herrialde horietan IEP eta IAGEP erakundeen partaidetzen tamainak kitatzen du unibertsitatearen portzentajearen txikitasuna, bi erakunde mota horien partaidetzak batuz gero, AEBn% 14,3 eta Japonian% 11,7 ordezkatzen baitute. Beraz, EAEko eredua oso bitxia da Mendebaldeko berrikuntzasistemen egituren artean.
|
|
|
AEBko administrazio publikoarenpartaidetzaren(% 31,2) gibeletik dago EAEko ehunekoa eta soilik Japoniakoa(% 18,2) gainditzen du. Baina, EAEko erakunde publikoen finantza esfortzua (I+Gko gastua produktuarekiko) azken
|
bi
herrialde garatu horiena baino arrastxikiagoa da, AEBko eta Japoniako gastuaren tamaina ikusita.
|
|
|
171): prozesu industrialbatek,
|
bi
herrialde ezberdinetan (Ameriketako Estatu Batuetan eta Erresuma Batuan) gutxi gorabeherako hondakin kopuru berdina produzitu arren, arrisku ezberdinak eragin ditzake kultura erregulatzailebiren arteko ezberdintasunak direla eta. Wynne k, zehazkiago, hondakin toxikoen hilerrien adibideaaipatzen du.
|
|
|
|
Bi
herrialdeen arteko sinadurak adingabeen trafikoa eta legez kanpoko salmenta desagerrarazi nahi ditu.
|
|
|
Horren arabera, egikaritze prozesuek zenbait printzipio bete behar dituzte, hala nola, haurraren interes gorena; arrazoi humanitarioak; borondatezkoa izatea; estatu kontratatzaile bakoitzaren barne legearekin bat etortzea; nazio eta nazioarteko adopzioan segurtasun baliokidetasuna; adopzio prozesuan eskumena duten agintarien esku hartzea, eta adopzio prozesuan bidegabeko finantza onurak debekatzea, bai eta oinarrizko eskubideak eta interesak biltzen dituzten beste ekintza batzuk ere. Hitzarmen hau sinatu eta laurogeita hamar egunera aplikatuko da behin behinekoz, eta
|
bi
herrialdeetako idatzizko azken jakinarazpena jaso eta hogeita hamar egunera sartuko da indarrean.
|
|
|
Hungariaz gain, inbertitzaileek Polonia, Txekiar Errepublika eta, duela gutxi, Bulgaria eta Errumania aukeratzen dituzte.
|
Bi
herrialde horiek interes handia piztu dute aurtengo urtarrilean Europar Batasunean sartu zirenetik. Paris, Milan, Erroma edo Lyon bezalako hiri handiez gain, Espainiako sustatzaileek oporretarako etxebizitzaren alde egiten dute Bretainia frantsesean, Kosta Urdinean edo Itsaso Adriatikoko kostaldean.
|
|
|
, edo langileari lan baimenaren indarraldia bermatzen ez badio. Prestazio partikularrak
|
Bi
herrialderen artean dagoen “mugaz gaindiko” langilearen egoera legalak langabezia prestazio bereziak jasotzea dakar. Azken lanpostuan jasotako azken soldataren arabera kalkulatuko dira.
|
|
2008
|
|
|
Aldiz, euskaldunok, Ipar Euskal Herrian ez bezala, ez gara gai izan" aitaren etxea defendatzeko", berriro alderdikeria gailendu baitzaigu; emaitzak, Iparraldean eta Nafarroan, onak; EAEn, kaskarrak, EAJrenak barne. Badaukagu zer ikasi
|
bi
herrialde horietan eta are gehiago Quebeceko abertzaleengandik.
|
|
|
Diktaduren garaian sinaturiko Itaipu eta Yacyreta Itunak, Brasil eta Argentinarekin hurrenez hurren, aldarazten saiatuko da Lugo. Gaur egun, Paraguaik
|
bi
herrialde horiei energia hidroelektrikoa" oparitzen" segitzen du, kostu-prezioan, eta gobernu berriaren helburu zehatza izanen da merkatu prezioa lortzea, harreman ekonomikoa orekatu nahian. Aldi berean, Mercosurren (Mercado Comun del Sur) ere, Paraguaik bat eginen du bera bezain txikia den Uruguairekin, bi erraldoiak hertsatzeko eta egun dauden asimetriak gaindituz joateko.
|
|
|
Duela hiru urte, mafien mehatxuak eraginda Kolonbiatik Ekuadorrerako muga gainditu zuen Orlando Valenciak. Egun, ARCOE Ekuadorreko Kolonbiar Errefuxiatuen Elkarteko koordinatzailea da eta
|
bi
herrialdeen arteko zubi lana egiten du." Anaia gazte bat nuen, eta familian' ibiltari' esaten genion, zortearen bila joaten direnei bezala…". Hitz horiek ez dira kolonbiar cumbia erritmo bateko bertsoak, Orlando Valencia Sernarenak baizik, anaia nola hil zuten azaltzerakoan.
|
|
|
H1erabiltzea eta auzokideekin eta komunitate taldeko beste kide batzuekin harremanak H1 hizkuntzan izatea maiz kultura autonomiaren eta talde bizindarraren oinarria dela. Osagai horri" hurbiltasun sozial" izena eman diogu. dituzten gutxiengo nazionalek (esaterako, Kanadako jatorrizko biztanleen taldeak eta
|
bi
herrialde fundatzaileak) eskubide gehiago izango lituzkete autogobernua lortzeko eta, hortaz, kultura autonomia eta babes instituzional handiagoa lortzeko, azken urteetako immigrazioaren ondorioz sortu diren beste talde kultural batzuk baino. Gutxiengo nazionalek autogobernua lortzeko eskubidea dute; immigranteen komunitateek, berriz, gizarteratzeko eskubidea dute.
|
|
|
Hala ere, Konfederazio Akordioaren jatorrian zeuden kanadar frantsesek eta kanadar ingelesek osatutako bi" herrialde fundatzaileen" zati dira, eta orain 1969ko Hizkuntza Ofizialen Legean babestutako" hizkuntzagutxiengo ofizialak" dira. Hala ere,"
|
bi
herrialde fundatzaile" nozioak zentzua galdu du Kanadan azken bi hamarkadetan; izan ere, immigrazioa, kultura aniztasuna eta eleaniztasuna gailendu dira Kanadako hirigune handietan. Hirigune horietan ez dago gehiengorik eta gutxiengo kultural eta etnikoak batera bizi dira eta elkarrekin harremanak izaten dituzte eguneroko bizitzan, eta ingelesa erabiltzen dute lingua franca moduan (Fleras eta Elliott, 1996).
|
|
|
|
Bi
herrialde horietan, hurrenez hurren,% 20 eta% 12 debaluatu dira hango pesoak azken urtean.
|
|
|
Une honetan Venezuelak duen bazkide militar nagusiena Errusia da.
|
Bi
herrialdeek hainbat kontratu izenpetu dituzte Errusiak itsasontziz eta hegazkinez Venezuela hornitzeko.
|
|
|
Geneva hiritik gertu dago, Suitzaren eta Frantziaren arteko mugan. Hain zuzen ere,
|
bi
herrialde horien arteko muga puntuzko marraz adierazita dago. CERN
|
|
|
Gure oinen azpian, milaka kilometro heda daitezkeen akuiferoak daude. Ibaiek bezala, akuiferoek herrialdeen arteko mugak gainditzen dituzte, eta
|
bi
herrialde edo gehiago har ditzakete. Eta ibaiekin gertatzen ez den bezala, oso gutxi dakigu mugez gaindi hedatzen diren akuiferoei buruz.
|
|
|
2002an Beningo hidrogeologoek ikusi zuten Cotonou urez hornitzen duen akuiferoa Togoko mugatik aurrera ere hedatzen dela.
|
Bi
herrialdeek adierazi dute akuifero hori elkarrekin kudeatzeko interesa dutela. J. O' Sullivan/ UNESCO
|
|
|
Echepareren biziaz gauza guti dakigu eta bizi zen Nafarroako parteaz ere ez dugu informazio handirik. ...rtan gaztelera zela administrazio hizkuntza, segurenaz ere Donibane Garazi hiriko bizi publiko an ere nagusi, G. Reicherrek (1958) azpimarratu bezala.17 Ordea, Nafarroako mendiz haraindiko eskualdea, aspaldi, partez Baionako elizbarrutiari lotua zen, eta partez Akizekoari, eta pentsatzekoa da kultura gaietan Akitaniako eta Frantzia aldeko haizeen buhakoak ere haraino iristen zirela (auzo hurbileko
|
bi
herrialde euskaldunetakoak ere noski). 18 Dakigun bezala, gerla latz batzu
|
|
|
X XII). Hala ere, ohargarria da Bizkaiko eta Gipuzkoako informante guztien datuak ez zituela jaso, eta beraz
|
bi
herrialde horiei dagokionez nik jarritakoak baino puntu gehiago egon luketela.
|
|
|
Inperio britainiar eta frantsesen ahultzea:
|
bi
herrialdeek aliantza bilatu zuten Estatu Batuekin, balizko inbasio sobietar bati aurre egin ahal izateko. Bestalde, bai Sobietar Batasuna bai Estatu Batuak beren eraginkortasun eremua hedatu nahian zebiltzan, Frantzia eta Erresuma Batuko antzinako kolonien gainean.
|
|
|
Harrigarria bada ere, ez zuten
|
bi
herrialdeen arteko mugan harrapatu: Juan Martín Empecinado tenientearen agindupean Bizkaiko mikeleteak Eibarren zeukan denda sartu eta arakatu ostean aurkitu zituzten,, maon azul?,, tulie blanco?,, piezas de lombardía?
|
|
|
Goldlust ek eta Richmond-ek (1974) uste dute etorkinen errealitatea gertutik ulertzeko aldagai soziodemografikoak, kulturalak, jatorrizko herrialdekoak eta migratu eta geroko egoerakoak aztertu behar direla. Aldagai horien artean, kulturak garrantzia hartzen du, balioei, arauei eta ohiturei buruz hitz egiten duelako eta baliagarria delako
|
bi
herrialdeetan sortzen diren eskakizunak eta erlazioak ulertzeko.
|
|
|
– XIX. mendearen erdialdean zabaldu zen patata tortilla Espainia osoan. Ez dakigu belgikarrek edo frantsesek asmatu ote zituzten patata frijituak, baina 1830ean elikagai hori oso ezaguna zen
|
bi
herrialdeetan. Mende bat geroago, plater hori Estatu Batuetan ere zabaldu zen.
|
|
|
Higiezinen balioen etorkizun zalantzazkoa Higiezinen krisiak eragin berezia izan dezake Espainian eta Estatu Batuetan, analistek diotenez.
|
Bi
herrialde horiek behera egingo dute etxebizitzen eskaria, baina desberdintasunak egongo dira. Ipar Amerikan" subprime" hipoteken ondorioz ez ordaintzeko arrisku handia dago, baina Espainian egoera horrek ez die eragiten Espainiako etxeei.
|
|
|
kirola, gazteen herritartasun aktiboa eta gizarteratzea sustatzeko tresna gisa; jarduera fisikoen bidez bizi ohitura osasungarriak sustatzea; edo eleaniztasuna zabaltzea. Halaber, lehentasuna emanen zaie egoera ahulean dauden inguruneetako gazte taldeei,
|
bi
herrialde baino gehiagoko elkartrukeei —kulturarteko aberastasun handiagoa— eta jatorri sozial, ekonomiko eta kultural desberdinetako gazteak biltzen dituzten proiektuei. Trukeen iraupenari dagokionez, 6 eta 21 egun bitartekoa da, bai atzerriko herrialde batean egiten bada (bidalketa trukea), bai herrialde berean egiten bada (harrera trukea).
|
|
|
Kopuru hori FIDHk mugako eskualde horretako giza eskubideei buruz egindako txosten batean dago. Txosten hori datozen egunetan aurkeztuko die
|
bi
herrialdeetako gobernuei. Ipar Amerikako Merkataritza Askeko Ituna (TLCAN) sinatu zenetik, 1994an, Estatu Batuek hirukoiztu egin dute mugako guardien kopurua, legez kanpoko immigrazioa kontrolatzeko, eta handitu egin du hesien eraikuntza, 155 GKE biltzen baititu.
|
|
|
Hala, bada, Mexikon ohikoa da agenteek Erdialdeko Amerikako etorkinak estortsionatzea, hegoaldeko muga zeharkatzen baitute; Estatu Batuetan, berriz, basakeria, hitzezko indarkeria eta dokumentugabeen aurkako larderia ugari izan dira. Egoera horren aurrean, Federazioak
|
bi
herrialdeei gomendatzen die lehenbailehen has dezatela migrazio legeria berritzen, gertakari horiek saihesteko.
|
|
|
Aurreko batzarrean, Brasilek eta Argentinak jadanik proposatu zuten Hego Atlantikoko Ballero Santutegia sortzea, baina ekimenak ez zituen lortu hura onesteko behar ziren botoen bi herenak.
|
Bi
herrialdeek uste dute oraingoan ekimena aurrera ateratzeko behar den babesa lortuko dutela.' Mexikok, Costa Ricak eta Panamak ere “Santuario Ballenero” izendatu dituzte beren itsasoak; Argentinak eta Brasilek, berriz, debekatu egiten dute edozein zetazeo ehizatzea haien kostaldean.
|