|
2000
|
|
|
" Udarbe dugu tradizioa eta euskaltasuna adierazten dituen nekazal herria. Urtuellaren ardatza, berriz, meatzean dago, industrializazioan eta baita ideia berrietan ere." (Egan 48) Antza denez, gertu dauden
|
bi
herri hauen arteko urruntasuna deskribatzeko asmoz, bi mundu erabat ezberdin deskribatu dizkigu.
|
|
2003
|
|
|
XVIII. mendean Konbentzioko Gerra pairatu zuten eta baita Gerra Karlista ere, 1835eko urtarrilaren 1ean Zumalakarregik Urretxu hartu zuenean. XIX mendeak
|
bi
herri hauei ekarri zien trenak XX. mendean emango zen industrializazio prozesua hasi zuen. Gerra Zibilaren ondoren, industrializazioaren gorena ezagutu zuten, Esteban Orbegozo enpresarekin.
|
|
2004
|
|
|
Nafarroako lo lekuen artean garrantzi handikoa da, azken urteetan 150 bat miru erroldatu baitituzte. Gaurkoan, beraz,
|
bi
herri hauen artean antolatu dugu ibilbidea.
|
|
|
Azkoitiar Pedro Irizarrek Zegamako hizkeran sartu zituen ondoren, aditzaren morfologian zuten antzekotasuna aitzaki. Koldo Zuazoren arabera
|
bi
herri hauetako hizkerak Goierriko hizkera eta Urolaldekoa lotuko lituzke.
|
|
|
Ipuliño eta Sanlorentzo mendiak nabarmen azaltzen dira ipar aldera, izotzalde eta eguzkialde bailarak zeintzuk diren ere begi bistakoa da baina bitxia da Berastegi eta Gaztelu herrien arteko mugan dagoen mendiari berastegiarrek Arramendi deitzea eta gazteluarrek Arburu.
|
Bi
herri hauek eta Orexa elkartzen diren lekuari Irumugarrieta deitzen diote Euskal Herrian noski, beste toki asko dago izen berberarekin.
|
|
|
Baztanen mugak oso zabalak dira, iparraldean Lapurdirekin (Sara, Ainhoa, Ezpeleta...), ekialdean Nafarroa Beherearekin (Urepele, Aldude, Baigorri...), hegoaldean beste nafar eskualde batzuekin (Erro eta Ultzama haranarekin) eta mendebaldean beste batzuekin (Etxalar, Bertizarana eta Malerrekarekin). Baztango iparraldean, berezitasun bat dago, Frantzia eta Baztango alde txiki baten artean, Urdazubi eta Zugarramurdi herri nafarrak daude eta
|
bi
herri hauek Baztanetik independenteak izan arren, haranarekin harreman handiak izaten dituzte. Urdazubin, Dantxarinea izena duen muga postu garrantzitsua dago, Baionatik gertu.
|
|
|
Udalaren eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren arteko gestioen ostean, zerbitzu publiko bereziak jartzea adostu dute. Honela, neurri batean bada ere, elgetarrek denbora luzean garraio publikoarekin izan dituzten arazoak konpondu nahi dituzte, euren joan etorriak egiteko modua erraztuz Izan ere,
|
bi
herri hauetara jende asko joaten da egunero eta zerbitzuak oso urriak ziren.
|
|
2005
|
|
|
Alardeak dira identitatea zehazten duten zeinu garrantzitsuenetariko eta bakarrenetariko bat Irunen zein Hondarribian. Testuinguru honetan,
|
bi
herri hauen identitatearen eraikuntza hobeto ulertu ahal izateko, aspektusozialen inguruan zertzelada batzuk ematea oso interesgarria suertatzen da.
|
|
2007
|
|
|
9.5 milioi euro kostako duen proiektuarekin Elizondo eta Iruritatik pasatzen duen trafikoa arindu nahi dute. Gaur egun 4500 dira egunero
|
bi
herri hauek zeharkatzen dituzten ibilgailuak, horietariko %5 kamioiak direlarik. Herri Lan Sailetik jakinarazi dutenez, lanak urte hondarrean kontratuko dituzte, eta dena ongi joanez gero saihesbideak 2009ko udarako prest egon luke.
|
|
2008
|
|
|
99
|
Bi
herri hauetan gaztaina, txerriki eta sagarrari ezartzen zitzaien hamarrena?, diezmo?, ezabatzea eskatu zuten, klerikuek bi kapilautza baino gehiago ez edukitzea, etab. Aldarrikapenok kutsu antiklerikalagoa hartu zuten Deban:
|
|
2010
|
|
|
Leioan eta Elorrion, adibidez, betiko eraikina edo egoitza ikastolaren aldekoen esku gelditu zen, Beasainen eta Azpeitian ez bezala. Azken
|
bi
herri hauen kasuan, ikastola berriak sortu behar izan ziren, zerotik hasita, eta auziak benetako gatazka soziala eragin zuen.
|
|
|
1893ko uztailean zabaldu zen, Portugalete eta Getxo lotzeko helburu argiarekin. Zubiak
|
bi
herri hauen arteko komunikazioa hobetzea ahalbidetu zuen, Europako trafikorik handienetako zuen ibaian nabigazioa oztopatu gabe.
|
|
2012
|
|
|
Otxandio, Bilbo, Gernika edo Durangok bezalako txikiziorik. Dena den,
|
bi
herri hauek zuten biztanleria kontuan hartzen badugu (biek batera 3.245 biztanle zituzten 1936an), nire ustez, gerraren ondorioak oso lazgarriak izan ziren hemen. Gutxi gorabehera familien %15ean heriotza bat egon zen.
|
|
2013
|
|
|
Larroritarrak betidanik izan dira kantari on eta ospetsuak Zuberoan. Aita, René Larrori Arrokiagako Munaut etxaltekoa, Irurira ezkondu zen, eta hori dela eta
|
bi
herri hauetan jokatu dituzten pastoraletan parte hartu du, eta ez nolanahi gainera.
|
|
|
LABURPENA: Gaur egun turismo produktu «berdintsua» saltzen badute ere, turismoak jatorri ezberdina du aztergai ditugun kostaldeko
|
bi
herri hauen kasuan. Patua, ordea, antzekoa.
|
|
|
Amaiera adierazgarria du ipuinak, nahi beste lur eskuratzeko aukera duen jaunak, aseezintasunak jota, direnak eta ez direnak galtzen ditu azkenean (Jacobs, 2007). Kostako
|
bi
herri hauek mugaraino eramandakoa, ordea, oso orokortuta dagoen fenomenoa denik ezin uka; itxuraz, halabeharrak jota, balaztatzen ari den fenomenoa.
|
|
2014
|
|
|
Azken
|
bi
herri hauetan hasi dira praktikatzen eta hurrengo txapelketan parte hartzeko asmoa erakutsi dute; Erratzun bertako eta Iruritako jokalariekin torneo bat jokatu zen udan.
|
|
|
1984an hasi zen Antzuola eta Aiherrako herritarren arteko harremana, duela 30 urte. Hiru bikotek elkar ezagutu zuten (alde batetik Andre Aña Mari, Alfred Ienofa; eta bestetik Juan Antonio eta Ima), eta ezagutza horrek
|
bi
herri hauen arteko bidea zabaldu zuen. Geroztik urak egin du bide, eta horra deia 30 urtebetetzea, ondoko egunetan eta astetan handizki ospatuko dena, Antzuolan eta Aiherran.
|
|
2015
|
|
|
Hala nola, XIX. mendeko datuak fidagarritzat hartuz, kostatarrean ez bezala, hasperenaren erabilera emankorra zen Getaria eta Bidarten eta i+ a > iya epentesia aldiz arrotza. / b/ epentetikoari doakionez, Phonologie de la langue basque (BDV m/ s Bv 84) eskuizkribuaren arabera,
|
bi
herri hauetan ez zen ageri, baina berrikuntza honi begira, Urruña eta Hendaia ere kanpo geratzenzirela dirudi. Hemen biltzen dugun salbuespena bustiduraren hedadura da, izan ere, kostatarra osatzenduten sei herriez gainera, Getaria eta Bidartek ere ezaugarri hau partekatzen baitzuten.
|
|
|
Esanguratsua da, eskualdeko bi herri handienetan, Durangon eta Zornotzan, Ahal Duguk EH Bilduk baino emaitza hobeak lortu dituela: Durangon 976 bozka gehiago eta Zornotzan 288 Horrela, Ahal Dugu
|
bi
herri hauetan, EAJren atzetik, bigarren indarra izatera heldu da EH Bilduri aurrea hartuz. PSE EEk beherakada izan du.
|
|
2016
|
|
|
Hondarribia Pasai Donibane.
|
Bi
herri hauek lotzen dituen 22 kilometro inguruko ibilbidea da". Eguna: martxoak 13, igandea.Abiatzeko hitzordua: 07: 00etan, Oiardo Kiroldegitik.Joan etorria: autobusez.Ibilbidea: 23 kilometro. Izen ematea: 8 euro, martxoaren 10a baino lehen.Rural Kutxa:
|
|
|
Ezkio eta Itsaso, Gipuzkoako
|
bi
herri hauek, 1965ean bildu zituzten udalerri bakarrean, orduko agintari frankistek beharturik. Herri berria Ezkio Itsaso bilakatu zen.
|
|
|
Aiherrako Herriko Etxekoak eta Belzuntze elkartekoak pozik ziren, aurten ere herritar multxo berri batek egin baitu lehen aldikotz Antzuolaren ezagutza. Hots,
|
bi
herri hauen arteko ixtorio eder hunek, luzaz molde berean iraun dezala!
|
|
|
Berrikitan 30 urtebetetzea ospatu baldin bazen handizki, zuhaitz baten landatzearekin, eta bi herrien arteko historia kontatzen duen film berri batekin, aurten Antzuolako udalekuan 12 Aihertar haurrek parte hartu zuten uda huntan. Bestalde, urtean behin bederen biltzen baitira
|
bi
herri hauetako adixkideak, Antzuolarren aldi zen aurten, hain zuzen joan den larunbatean, pesta baten antolatzea, Aihertarrak gonbidatuz.
|
|
2018
|
|
|
Nola da posible
|
bi
herri hauetako udalen jarrera hain desberdina izatea arazo berdinaren aurrean?
|
|
|
ROCKLIN eta LOS BANOS. Kaliforniako
|
bi
herri hauetan dira ondoko bi asteburuetan euskal hitzorduak Estatu Batuetan. Helduden ebiakoitzean, Rocklineko ‘Iparreko Ibarra’ euskal etxeak bere 14 Euskaldun Besta eginen du, mus txapelketa, gizon eta emazteen txinga proba, meza klikarekin, dantzariak, ardiki bazkari afaria eta musika Jean Flesher en Amerikanuak taldearekin, Lincoln herrian.
|
|
|
Japonian jaio den kontsul belgikar baten alaba da protagonista eta
|
bi
herri hauetako kultura agertzen da elkarrekin lehian: Tintin en komikiak, No kantariak, historiako zenbait pasartek ere haien tartea izango dute edo jaioberri baten begiradak urtaroak nola hautematen dituen, umorea baliabide nagusi izanda.
|
|
2019
|
|
|
Larroritarrak betidanik izan dira kantari on eta ospetsuak Zuberoan. Aita, René Larrori Arrokiagako Munaut etxaltekoa, Irurira ezkondu zen, eta hori dela eta
|
bi
herri hauetan jokatu dituzten pastoraletan parte hartu du, eta ez nolanahi gainera. 1995ean Arrokiagak jokatu zuen Agirre presidenta gogoangarrian süjeta izan zen, eta Agirre lehendakariarena ederki egin zuen, hitzez eta kantuz.
|
|
|
bi heriotza hauek herri komunitate sendoko testuinguruetan gertatu dira (Ondarroan zein Hernanin), ez hirigune handietan; eta, bestalde, komunitate politizatu batzuk ere izan direla bi herri horietan: gatazka armatuak (eta bestelako gatazka sozialek zein politikoek) ere zeharkatu dituzte
|
bi
herri hauek, eta testuinguru horietan, heriotza eta omen politikoak egon izan dira. Halako esperientziek ere ekartzen du jakitea eta oso ondo asmatzea herritar bat hiltzen denean, horrelako egoera batean ere, politizatzeak eta herriratzeak duen garrantzia.
|
|
|
Igandean Arbizu eta Lakuntza arteko bidea korrikalariz betetzea, hori da Lasterbidean Nazio Elkartasun Lasterketaren helburua. Izan ere, aurten Sakanako
|
bi
herri hauek hartuko dute euskal errepresaliatuekiko eta beren gertukoekiko elkartasun herri ekimena, 7 edizioa izanen dena. Probaren nondik norakoak Lakuntzan aurkeztu zituzten maiatzaren 4an egindako aurkezpenean.
|
|
|
" Luhuso, non ETAren armagabetzea eta disoluzioa ahalbidetzeko lehen urratsak eman ziren, gizarte zibilaren konpromisoaren sinbolo bilakatu dena eta Gernika, bizikidetzaren eta bakearen eredu eta sinbolo. Konponbidean pausoak emateko unea dela uste dugulako, elkarbizitzaren eta bakearen sinbolo bilakatu diren
|
bi
herri hauek lotu nahi ditugu aldarrikapenez beteriko itzuli batekin", Sarek berri eman duenez. Eta honenbestez," pedalkadaz pedalkada, elkarbizitzaren eta bakearen aldarria zabaldu asmo dugu Euskal Herriko herrietan zehar".
|
|
|
Artzabal izena errepikatzen da Bakaikukoan eta Etxarrikoan.
|
Bi
herri hauek, zeinek bere Artzabal gainean, zutitzen dute, ohiturari jarraituz, bakoitzak bere maiatza. Ohitura bera, leku izen bera, lekutik lekura pare bat kilometro izanda ere.
|
|
2021
|
|
|
|
Bi
herri hauek ez nituen ia ezagutzen, eta kontent nago helburua justuki leku eta jende ezezagunak ezagutzea delako. Jadanik banuen gidoiaren ideia deialdira aurkeztean, eta orain istorio eta lokalizazioak egokitu ditut.
|
|
|
Horrez gain, Azkoitian eta Zestoan eman ziren atzo, Zumaiaren atzetik, kasu gehien: hiruna positibo zenbatu zituzten
|
bi
herri hauetan. Tasa metatua Azkoitian 158,56koa da, eta eremu horian jarraitzen du.
|
|
|
Aian eta Zarautzen izan dituzte kasu gehien: hiruna positibo izan ziren atzo
|
bi
herri hauetan. Aiako kasuan, hamar positibo izan dituzte zazpi eguneko epean, eta 100.000 biztanleko azken hamalau egunetako kasu metatuen tasa 503,78ra igo da.
|
|
|
Beste positiboak Zestoan –bi–, Azkoitian eta Zarautzen zenbatu zituzten;
|
bi
herri hauetan kasu bana izan zuten, eta eremu laranjan jarraitzen dute bi herriek. Zumaiak ere laranjan jarraitzeko pauso handia eman zuen atzo:
|
|
2022
|
|
|
|
Bi
herri hauez gain, besteak beherago dira. Halere Kanada, Txile, Japonia eta Hego Korea 4.000€tik gora dira.
|
|
|
Eta azkenik, Urdazubi Zugarramurdiko joera ere beheranzkoa da emeki emeki. Xaretako
|
bi
herri hauen kasuan, biztanle kopururik handiena 2016an izan zuten (636 biztanle).
|