|
2000
|
|
|
Pastoralak kasik 100 urte bizitu zituen Maddalen Jauregiberriren bizia du kontagai, Frantziako
|
bi
gerrak eta Espainiako gerra zibila ardatz direla. Taula gainean, Maddalenen sendikoak ez ezik, alemaniarrak eta Francoren zaleak ere agertuko dira.
|
|
|
Mende honetan, Europan
|
bi
gerra beldurgarri izan dira (eta 19391945koak) zeinen ondorioz estatuen mugak eraldatuak izan ziren. Horrek esan nahi du, besteak beste, herrialde eta lurraldeen konkista zela tartean.
|
|
|
Hurrengo mendean, Karrantzak, Euskal Herriak bezala, gerrateak eta horien ondorioak pairatu zituen, 45 urte eskaseko epean,
|
bi
gerra izan baitziren: lehen eta bigarren karlistadak.
|
|
|
Nolabait, Hegoaldean zabaldutako nahasmena (beste hainbat arloren artean, kulturaren suntsiketa), une hartan Iparraldean ere nagusitu egin zen. gutxitan egon da hain baztertuta gure kultura
|
bi
gerra horien urteetan bezala. Ez da gehiegikeria esatea euskal kulturak gaur egun oraindik gertakizun haien nolabaiteko ondorioak bizi dituela.
|
|
2001
|
|
|
Etendako kronologia hau bi plano narratibotan testuratzen da, eta izenburutik bertatik adierazten zaigun bikoiztasuna
|
bi
gerra desberdinen kontaketan gorpuzten da: Hanbre sagardotegiko jubilatuek Gerra Zibilaren inguruan behin eta berriro kontatzen dituzten pasadizoek eta protagonistaren" etxeko gerraren" eszena errepikatuek xehetasun berriak eransten dizkiote narrazioari.
|
|
|
Aurreko nobeletan bezala, oraingoan ere gertakariak ez zaizkigu aurkezten gertatu ziren hurrenkeran, alderantziz, berriro ere denbora psikologikoa da gailentzen dena, eta ondorioz, aurreranzko eta atzeranzko jauziak etengabeak dira. Oroimenaren joan etorri horietan, nobelaren oinarrian dauden
|
bi
gerrak dira hizpide. Batetik, Hanbre sagardotegian biltzen diren jubilatuek kontatzen dizkiguten Gerra Zibileko pasadizoak.
|
|
|
Aurreko nobeletan bezala, oraingoan ere gertakariak ez zaizkigu aurkezten gertatu ziren hurrenkeran; alderantziz, berriro ere denbora psikologikoa da gailentzen dena, eta honen ondorioz, etengabeak dira aurreranzko eta atzeranzko jauziak. Oroimenaren joan etorri horietan, nobelaren oinarrian dauden
|
bi
gerrak dira hizpide. Batetik, Hanbre sagardotegian biltzen diren jubilatuek kontatzen dizkiguten Gerra Zibileko pasadizodesberdinak.
|
|
2002
|
|
|
Nobelan, senarrak emaztearekiko harremanaren gainbeheraren une funtsezkoak kontatzen ditu. Denbora kronologikoa hankaz gora jartzen da, berriro ere, protagonista nagusiaren denbora psikologikoan murgiltzen gaituzten errepika eta prolepsien bidez. Xede horretarako, nobelaren hariaren muina definitzen duten
|
bi
gerrak kontatzen dira: Hanbre sagardotegian biltzen diren jubilatuek Gerra Zibilean bizi izandako pasadizoen narrazioa eta bikote protagonistaren gerra domestikoaren zenbait eszenaren errepikapena.
|
|
|
Independentzia lortu zutenetik Baas Alderdi laiko, sozialista eta panarabistaren adar lehiakideek gobernatu dituzte bi herrialdeak. Sirian Hafez al Assad-en diktadura estuak, Israelen aurkako
|
bi
gerraren eta islamisten errepresio gogorraren ondoren, nolabaiteko egonkortasuna eta hazkunde ekonomiko esanguratsua erakutsi ditu. Irakek itzelezko atzeraldia pairatzen du, NBEk Golkoko gerraren ondoren ezarritako blokeoarenondorioz; eta, aldi berean, arabiar xiiten eta kurduen matxinadek irauten dute, arabiar suniten gutxiengoaren zapalkuntzapean baitaude.
|
|
|
– Hire aita eta
|
biok
gerra garaian batailoi berean ibili gintuan, komunisten batailoi batean. Ez huen gozoa izan, denak kontra genitian, Francorenak eta baita nazionalistak ere, anarkistak, sozialistak... denak.
|
|
2003
|
|
|
Hiriaren bonbardaketaren egunean bertan izan zen, George Steerrekin batera. Eyewitness liburuan beste
|
bi
gerratako narrazioak bildu zituen, Bigarren Mundu Gerrakoak eta Koreako Gerrakoak.
|
|
2005
|
|
|
– Damiantxo, Damiantxo –hasi zitzaizun–, beranduegi duk hi nitaz deus entenditzen hasteko, nik bizi izan ditudanez jabetzeko,
|
bi
gerra tartean. Hetsi begiak eta pentsatu, ni bezalako gizon bat, hemen Elizondon, orain dela hogei, hogeita hamar, berrogei urte.
|
|
|
Sartzen zaik gosea egun batean eta ez zaik ateratzen hil artio.
|
Bi
gerra, hemen eta han. Jendea gibelerat eta aitzinat ibilki.
|
|
2006
|
|
|
Bi pasarte hauetan Eginhardok argi uzten du baskoien izaera bilaua. Baskoien deskribaketa
|
biak
gerra testuinguruan agertzen dira bi kasuetan, beti Karlomagnoren kontrako etsai bezala. Baskoien inguruko lehenengo aipamena Akitaniako gerrarekin lotua dago.
|
|
2007
|
|
|
Perspektibarekin ikusi behar da hori. XIX. mendean
|
bi
gerra handi izan genituen. Hildakoak, tona bat.
|
|
|
–Albéniz Sorollaren garaikidea izan zen. Nola nabaritzen den
|
biak
gerra aurrekoak direla! Barbaridade haiek ezagututakoak ezin du halako musikarik sortu, sala aldera begiratu zuen?, ez hori bezalako koadrorik egin.
|
|
|
XVI. eta XVII. mendeetan, Nafarroa, independente zen" euskal" estatu bakarra Gaztelaren eta Frantziaren artean zatitu zuten. XIX. mendean, lehen" herrien udaberriaren" kariaz Erdialdeko Europan dozenaka mugimendu nazional pizten ziren bitartean, bere erakundeak galdu zituen Hego Euskal Herriak (Ipar Euskal Herriak, XVIII. mendean),
|
bi
gerra zibiletan odolustu ondoren. XX. mendea beste" herrien udaberri" banarekin hasi eta bukatu zen Europan, baina Euskal Herria oso urrun zegoen turkiar, austro hungariar eta sovietar enperadoregoetatik.
|
|
2008
|
|
|
1905etik 1945era denetik bizi izan zuten. Mundu mailako
|
bi
gerra, 36ko gerra, errepublika, Primo de Riveraren diktadura, Alfonso XIII.a, Franco, Errusiako iraultza...". Azken 40 urtetan gauzak ez dira horrenbeste aldatu Euskal Herrian, ez da horrenbesteko joan etorririk izan.
|
|
|
1945etik aurrera, mundua izaera antagoniko eta bateraezineko bi aliantza edo bloke handitan banatua geratu zen eta horrek
|
bien arteko
gerra oso baterako aukerak zabaltzen zituen:
|
|
|
1980 Iranek mugak itxi zituen,
|
bien arteko
gerra hasiz.
|
|
|
Interes eta ideologia inperialak zituzten estatuek, Espainia bezalakoek, bide batez esanda.
|
Bi
gerretan agerian geratu zen inperioak pertsonak eta herriak suntsitzeko makinak direla; eta horrela zatikatu ziren austrohungariarra eta otomandarra eta irauli zen Errusiako tzarrena. Eta bigarren gerran motorra berbera izan zen, Alemanian, Italian, Japonian...
|
|
|
Gutxienez urtebete karguan izatea onartu du Gatesek:
|
Bi
gerratan gaude, eta etxean eta mundu osoan beste zenbait erronka handi ere baditugu orain esku artean.
|
|
|
Baina, oraintxe konturatu naiz?
|
bi
gerra horiek bat eta bera dira, eta... aurreikuspenak dira zabortegira joango direnak.
|
|
2009
|
|
|
|
Bi
gerra, irekita
|
|
|
Danis Tanovicek zuzenduta, Seviliako Europar Zine Jaialdian estreinatu zuten eta bi lagunen arteko harremana kontatzen digu: Mark (Colin Farrell) eta David (Jamie Sives), gatazka erdigunean Kurdistanen elkarrekin topo egingo duten
|
bi
gerra argazkilari. Davidek lana utzi eta etxera bueltatzeko erabakia hartuko du, haurdun dagoen Diane (Kelly Reilly) emaztearekin ezkontzeko.
|
|
|
Atzo jaso zuen Oslon (Norvegia), ikusmin handia piztu zuen ekitaldi batean. Izan ere, AEBak
|
bi
gerratan daude murgilduta, eta beraz, Obamak ondo neurtu behar zituen bere hitzak golardoa onartzeko hitzaldian.
|
|
|
Polemikari aurre egin dio Barack Obama presidente estatubatuarrak eta Bakearen Nobel Saria jasotzeko ezer gutxi egin duela adierazi du Norvegian, saria jaso duenean. AEB
|
bi
gerratan egonda, saria jasotzea kontraesankorra dela esan du buruzagi estatubatuarrak.
|
|
|
Batak Espainian eta besteakBizkaian. Biak ala
|
biak
gerrara arte.
|
|
|
Estatu mailan bi dira elkarte nagusiak, ARMH aipaturikoa eta Foro por la memoria. Biek ala
|
biek
Gerra Zibileko eta ondorengo errepresioariburuz lan egiten badute ere, planteamendu desberdinetatik heltzen diote gaiari.
|
|
|
Duela lau urte amaitu zen, teorian, Hegoaldeko Sudango gatazka; eskualdeari autonomia aitortzen zion 2005eko otsailaren 19ko bake akordioarekin. Aurretik, ordea,
|
bi
gerra zibil izan ziren. Lehenengoak hamazazpi urte iraun zuen, 1955etik 1972ra.
|
|
|
Gerra generokoa izanda ere, western bateko aurrez aurreko bat erakusten du Frantziako zuzendariak. Alemaniako eta Errusiako frankotiratzaile
|
biren arteko
gerra jokoa da ardatza. Stalingrad, Sobiet Batasuna, 1942; naziak hiria hartzekotan daude, baina errusiarren artean itxaropena piztu du Vassili Zaitsez Uraletako artzainak.
|
|
|
XIX. mendeko aztoratze politikoan, eta
|
bi
gerra karlisten arteko giroan, Euskal Herria hitzaren erabilera aski onartua zegoen sentsibilitate politiko guztietan. Baina Sabino Aranak abertzaletasunarekin batera Euzkadi hitza asmatu zuen, eta Euskal Herria hitzaren erabileraren aurka agertu zen.
|
|
|
Gune garrantzitsua izan zen Lizarra Euskal Herrian izandako
|
bi
gerra karlistetan. Karlismoaren hiriburua izan zen, Hego Euskal Herriko beste probintzietako hiriburuak ezin izan zituztelako menpean hartu.
|
|
|
Brammertzek Serbiaren jarreraren inguruko txostena aurkeztu behar dio datorren hilean NBEri. Belgradeko gobernuak, ordea, salatu du bera ahaleginak eta bi egiten ari dela
|
bi
gerra kriminalak atxilotzeko, eta nazioarteak presioa handitzen jarraitzen duela.
|
|
|
Bere senarraren kontra atxikia du izigarrizko griña tzar bat, eta desiatzen dion erdiak gertatzen bazizkio, gizajo gizonak du zeruko saindu guzien laguntza. Beharrik hitzetan enpleatzen duela Grazik bere errabirik azkarrena, bertzeala holako emazte batek egingo lituzken tzarkeri guziek
|
bi
gerra baino malur gehiago ekarriko lukete!
|
|
2010
|
|
|
Bigarren Mundu Gerra. Orduan ere, batek baino gehiagok
|
bi
gerren arteko lotura azpimarratu zuen. Esate baterako, Espainiako Kanpo ministro izan zen Julio Alvarez del Vayok, honela zioen 1940an argitaratutako La guerra empezo en España liburuan:
|
|
|
Estatu
|
bien arteko
gerrak 1950etik 1953ra arte iraun zuen eta ez dute sekula bake itunik sinatu.
|
|
|
Korea
|
bien arteko
gerra 1950etik 1953ra arte iraun zuen eta ez dute sekula bake itunik sinatu. Militar gehien biltzen dituen munduko muga da eta guztiz itxita dago.
|
|
|
ez egitea, hots, espainolez, euskara ezta aipatu ere?. Hizkuntza bakoitzak bere musika duela azpimarratu ondoren, literatura espainolaren zenbait lagin adierazi zituen, jarraian bi mendetan bizi izan zela azpimarratzeko, baita galtzaileen alderditik bi mundu gerretan parte hartu zuela ere (berak
|
bi
gerra galdu zituen, bere semeak eta juduek, ordea, bizia). Hori zela eta,, bi?
|
|
2011
|
|
|
Kolonialismoak ezarritako muga zuzen zuzenek estatu bakar batean bildu zuten ehunka etniaz osatutako lurraldea, baina, iparraldearen eta hegoaldearen izaera zeharo ezberdinei erreparatuta, arabiarra bata eta beltza bestea, bi herrialde bizi izan dira bakar baten barnean. Kontraesan horrek hamaika gatazka eragin ditu; tartean,
|
bi
gerra zibil.
|
|
|
|
Bi
gerra zibil independentzia eskuratu ostean
|
|
|
Era berean, ibilgailu militarrak Kinshasa hiriburuan etengabeko joan etorrian ibili ziren egun guztian.Gerra zibilerako arriskuaTshisekediren aldarrikapenak gerra zibila pitz dezake Kongon. Azken hamabortz urteetan
|
bi
gerra zibil pairatu ditu herrialdeak: bata Mobutu Sese Sekoren erregimena amaiarazi zuena (1997), eta bertzea Laurent Desiree Kabilak, egungo presidentearen aitak?
|
|
|
Baina erretorika edo termino ideologikoaz gain, erregimen faxista esaten dugunean, esan nahi dugu kasu ezberdinak izan arren, bertako elite eta oligarkiek erreakzio berdintsuak izan zituztela euren hegemoniari eusteko, erreformen uhina zetorrela ikusita. Beraz,
|
bi
gerren arteko tarte honetan, oligarkiak edo gutxiengo horrek ikusi zuenean garai hartan erabilitako bide politikoarekin ezin izango zutela gizarte harremanetan nagusitasunari eutsi, bide hori hautatu zuten. Askotan aipatzen da baina batzuentzat ez omen dago oso garbi:
|
|
|
gerraz, gerraz egindako bakeaz, psikiatrikoez, Marseillako portuko zamaketariez, Tour de Franceko txirrindulariez?
|
Bi
gerra handien tarteko Frantziaren ezagutzeko, liburu bikainak Londresenak.
|
|
|
Nazioarteko PEN Kluba
|
bi
gerren arteko horrorean sortu zen, 1921ean, eta lehen unetik eduki zuen helburu eta oinarri elkarrenganako errespetua, arlo politikoan, erlijiosoan, ideologikoan eta linguistikoan ere bai. PEN zerbait baldin bada, dibertsitatearen sinboloa da:
|
|
|
|
Bi
gerrek markatzen dute epealdi honen hasiera: Hegoaldean, Espainiako Gerra Zibilak(), eta Iparraldean, Bigarren Mundu Gerrak().
|
|
|
Beraz, Eskualzaleen Biltzarraren ekarpen nagusietako bat zen Iparraldeko euskaltzaleen topagunea izatea. Urte hauetan guztietan, dena den, Eskualzale Biltzarraren ohiko jarduna bi unetan etenda geratu zen munduko
|
bi
gerrengatik.
|
|
|
Liburua ezkutuan egon zen urte luzeetan Peruk ezin izan zuen jakin Euskal Herrian zer gertatzen zen. Peru Abarkak ezin izan zuen jakin bere mundua desagertua zela eta bere loaldian Euskal Herrian inoiz ez bezalako
|
bi
gerra izan zirela: 1833koa eta 1876koa.
|
|
|
Eta hori guztia gertatzen zen bitartean, Espainia, Frantzia eta Ingalaterrako gobernuetako armadak Euskal Herrian barna ibiltzen ziren bidelapur, fraide, abenturazale eta atzerriko bidaiariekin batera. XVIII. mendearen amaierako Konbentzio Gerraz gain, Hego Euskal Herriak XIX. mendean zehar jasan zituen
|
bi
Gerra Karlista, errepublika bat, bost konstituzio, lauzpabost errege erregina eta erregegai eta hainbat jazarraldi militar. Epealdi berean Ipar Euskal Herriak, berriz, hainbat iraultza, errepublika, inperio eta, tarteka, monarkiaren berrezarpena bizi izan zituen.
|
|
2012
|
|
|
Gauza jakina da Israel tentu handiz ari dela begira mugaren bertze aldeko gatazkari. Tel Aviv Siriaren etsai amorratua da?
|
bi
gerra eta hainbat gatazka gehiago izan dituzte elkarren aurka?, baina, hala ere, analista anitzek zalantzan paratu dute Israelek zer nolako inplikazioa edo esku hartzea duen Baxar al Assaden gobernuaren aurkako gerran, oposizioan islamistek duten eraginaren ondorioz. «Siriara atzerritik etorritako jendea dago, jihad globalekoak, Al Qaedakoak eta bertze islamistak, eta horrek erran nahi du borrokak aurrera jarraitzen duen heinean Al Assaden ondorengo egunean are kaos handiagoa izanen dugula Sirian», adierazi du Barakek.
|
|
|
Vuelingeko bozeramaile batek guztiz ezeztatu du konpainia horretako hegazkin bat (Malagatik Amsterdamerako bidaia egiten zuen hegazkina) bahitu dutela, eta Holandako aireportu horretako kontrol dorrearekin gaizki ulertua egon dela gaineratu du. Gaizki ulertu hori dela eta,
|
bi
gerra hegazkinek eskoltatu dute hegazkina.
|
|
|
Hain zuzen ere, Otaegiren lan hori izan zen gertakari horiek herritarrei oroitarazi eta biziberritu beharra piztu zuena zenbait herritarrengan. Orain lau urte, berriz, Joxeba Salbadorrek liburua eman zuen argitara Andoaingo paperak bilduman, herrian
|
bi
gerra karlistek izandako ondorioez, Sorabilla, karlistaldien hondamendiaren lekuko izenburupean. Azkenik, Larramendi Bazkunak berak iaz gazteleraz liburua argitara eman zuen La batalla de Andoain izenburupean, bi aditu militarrek idatzitakoa egun horretako gertakariei eta, bereziki, bi gudarosteen osaketari buruz.
|
|
|
Eta arrazoi osoa du kexura horretan, eta uste dut berak itzuli duen liburu horrek lagun dezakeela autore on honen ezagutarazte lanetan. Izan ere, aditu askok uste baitute Dorothy Parker izan dela, AEBetan eta
|
bi
gerra handien arteko garai historiko berezi horretan, ipuingile onena Ernest Hemingway eta honen maisu izan zen Ring Lardnerrekin batera. Gezurra badirudi ere, garai batean Dorothy Parker izan zen idazlerik ezagunena, inbidiatuena eta gorrotatuena.
|
|
2013
|
|
|
Munduko muga militarizatuenetakoa dago Kaxmirren, Indiaren eta Pakistanen artean. Bi herrialdeek 1947an independentzia erdietsi zutenetik,
|
bi
gerra izan dituzte han, eta munduko borroka fronte garaiena ere 700 kilometro baino gehiagoko banaketa lerro horretan dago, 6.000 metroko garaieran. Azken gerra irekia 1965ean izan zuten, baina ordutik, sua ez da inoiz itzali, eta haserrealdi bakoitzak kezka sortu du nazioartean, bi herrialdeak potentzia nuklearrak baitira.
|
|
|
Egungo egoera argitu arte diskrezioa hautatu dute bi aldeek, Kairoko agintearen itzala handia izan baita historikoki. Israelgo Estatuak sortu zenetik (1948) 1979ra arte, gatazka anitz izan zituen Egiptorekin,
|
bi
gerra ireki barne (1967an eta 1973an). Urte horietan Gazaren kontrola kendu zion Egiptori, eta Sinai penintsula ere okupatuta eduki zuen.
|
|
|
itzultzaileenean eta editoreenean.
|
Bietan
gerra ematen. Ez dut esango hor inolako konfliktorik izan denik.
|
|
|
Edo Oradour surGlane herrian egin zuten beste sarraski bat ere gogoratzen da. Hauek
|
biak
gerra garaian egindako sarraskiak dira, bata Txekian eta bestea Frantzian. Baina gerra bukatuta egin ziren beste sarraski batzuk ez dira gogoratzen, edo ez behintzat neurri berdinean, aurrekoak baino handiagoak izanda ere.
|
|
|
Testuak aztertzerakoan, kezka nagusia zen horien edukia garbitzea, garai klasikoaren osteko argitaratzaileei zein Digestoaren bildumariei eratxikitzeko moduko interpolazioak identifikatuz. XVI. mendeko humanistek hasitako lana indar berriekin hartu zen une horretan; horrenbestez, munduko
|
bi
gerren arteko epealdian «interpolazioen harrapaketa» nagusitu zen. Testuen aldaketak identifika zitezkeen bai formaren aldetik, latinezko adierazmolde zehatzak erabiltzen zirenean, eta esaten zen halakoak Bizantziokoak zirela eta ez klasikoak, bai edukiaren aldetik, testuan jasotako doktrinaren arabera eduki hori klasizismotik kanpo zegoela zirudienean.
|
|
2014
|
|
|
1924an Bermeon jaioa,
|
bi
gerrak harrapatu zuten gaztetan: 1936ko gerra lehertu zenean 13 urte zituen.
|
|
|
Gerra hotza berriro. Analistak XX. mendeko
|
bi
gerra handien aurreko giroa aipatzeraino heldu dira. Ondo korapilatuta dago Europa.
|
|
|
Hala ere, Strelkovek Novorossiya agentziari adierazi dio milizianoek Errusiako mugako bi postu hartu dituztela, Kozhevnian eta Txervonaia Zarian. Horrekin batera, bai matxinoek, bai armadak baieztatu dute Donetskeko matxinoek armadaren
|
bi
gerra hegazkin bota dituztela. Kievek dio, gainera, bi hegazkin horiek Errusiatik tiro eginda bota dituztela.
|
|
|
Kievek dio, gainera, bi hegazkin horiek Errusiatik tiro eginda bota dituztela. Luhansk eskualdeko matxinoek ere esan dute herenegun beste
|
bi
gerra hegazkin bota zituztela, baina Kievek ez du hori berretsi. Donetsken bezala, Luhansk hiriburua hartzeko erasoaldian dabil armada?. AEBek diote matxinoek bota dutela joan den larunbatean eroritako Malaysia Airlines konpainiako bidaiarien hegazkina ere, eta zerbitzu sekretuek horren «frogak» aurkeztu dizkiete AEBetako hedabide batzuei.
|
|
|
–Lan hau [nazioari buruzko konferentzia] interpretatzeko giltza, Alemaniaren aurka umiliatutako frantziar patriotismoaren adierazpenean ikusi beharra dago, edo, hobeto esanda, porrot horren ondorioz jasandako lurraldearen anputazioan? 70 Gero, hala ere, ez da ikusten nazioaren teoria frantsesa eta alemana omen direlako horiek zertan edo nola dauden baldintzapen zirkunstantzial hark baldintzatuak. Hau da, atarian teorizazio biek ala
|
biek
gerrako zirkunstantziei eta interesei zor omen dietena nabarmentzen da71, baina testuan barrena bi tesi oposatuek zirkunstantzia horietatik zeharo menpegabeak dirudite behin eta berriro, balio teoriko independente osokoak edozein zirkunstantziatan. Baina zeintzuk dira doiki bi tesiak?
|
|
|
Quatrefagesek, 70eko gerra franko prusiarra ez ezik, Alemania eta Frantziaren arteko historia guztia arrazen arteko norgehiagokaren halabeharrezko historia bezala interpretatzeko bidea zabaldu du,
|
bien artean
gerra ezinbestekotzat emanez. Herrien edo Estatuen arteko gerretan, idatzi du hitzaurrean bere artikuluaren argitalpenean liburuxka gisa, borroka amaitu eta gero onezkoak egiten dira, eta bakea.
|
|
|
Boeckhek berak urte gutxi lehenago harturiko Schleswigeko soluzioa alegatzen du eredu bezala. Danimarka eta Prusiaren artean
|
bi
gerraren ondoren 1864an mugak birdoitu direnean (Prusiak Schleswig Holstein eskualdeak anexatuz), bi Estatuak aipatu hiru arauak betetzera konprometitu dira, parte daniarrean han geratu diren alemanentzat eta parte alemanean han geratu diren daniarrentzat (halaxe egiten segitzen dute gaur ere). Haatik, Boeckhek, Belgikan flandriar eta walloniarren kasuak ikertuak zeuzkanak, printzipio horren arabera zihardutenak, 1869an, hizkuntz estatistikak jarraitzeko asmotan, Alsaziako egoera arakatu duenean, aurkitu du Frantziak nazionalitateen printzipioa gora goratik aipatzen zuela Inperio austro hungariarraren eta otomanoaren aurka, horietako herrien independentziaren alde, baina etxean ez zuela nazionalitateen printzipioa, Boeckhen beraren zentzuan, arrastorik ere ezagutzen ez errespetatzen.
|
|
|
Arrazoia bitxi samarra da, baina orduko logikari erantzuten dio. Batu aurreko Estatu alemanen konfederazioan Austriak eta Prusiak elkarrekin zuten norgehiagokak
|
bion arteko
gerrara eraman du (1866), prusiarren garaipenaz Sadowako guduan amaitu dena. Frantzia neutral egon da.
|
|
|
2 Jarraian,
|
bi
gerren arteko garaian eta osteko zenbait urtetan, eztabaida politiko eta ideologiko bat sortu zen; nire ustez eztabaida horren sorburua Nietzsche da, baina bere ondoren errebisio bat izan du wagnerismoak nazismoarekin izan zezakeen konpromisoarengatik. Wagnerren antisemitismoaren auzia nabarmentzen da, aldi berean jakiteke dago zeintzuk ziren Hitlerren arrazoiak Wagnerren hain zale amorratua izateko, Bayreutheko politika nazismoaren garaian aztertzen da, e.a. Orduan hasi ziren wagnerismoaren natura politiko eta ideologikoari buruzko azterketa kritikoak egiten; oso posizio ezberdinak aurki ditzakegu eztabaidan.
|
|
|
Oraingoan, gerra gure kaleetan izango da, gure hiri eta etxeetan, eta nire programa beharrezkoa dela konturatzen zarenean, beranduegi izango da, eta bizitza bakarrean
|
bi
gerra galdu izango dituzu.
|
|
2015
|
|
|
Poloniar literaturaz Poott Poootter ezizenaz sinaturik dago eta
|
bi
gerren artean idazten hasi ziren poloniar idazleen belaunaldia ematen du ezagutzera. Iturralde izan zen haren egilea, munduko literaturaren berri ematen zuten gainontzeko aleetako artikulu gehiena bezalaxe.
|
|
|
Ez, lagunok, 1512a ez da bakarrik Nafarroako erresumaren hondamendiaren urtea, harekin batera Florentziar Errepublikaren azkena ere iritsi zen,
|
biak
gerra berean eta urte berean. Machiavelli, errepublikarekin konpremetitua, atxilotu eta torturatu egiten dute, nahiz eta gero libre utzi; politikoki derrotatua eta pertsonalki izorratua, malenkoniaz beterik, historiaz eta teoria politikoaz idazteari ekiten dio, eta hurrengo urtean ontzen du bere lanik ezagunena, Printzea (1513).
|
|
|
1966ko ekainean, M. Fragak onartu zuen ministro kontseiluan eztabaidatu zela gaia. Azkenean probintzia
|
biak
Gerra Zibiletik «traidore»tzat jotzen zituen atarikoa ezabatuko zuten dekretutik, baina Ekonomia Itunez gabetuta jarraituko zuten14.
|
|
2016
|
|
|
Hala Teresa nola gizona,
|
biak
gerratik ihesi.
|
|
|
Arrantza hariz aktibatu izan dira lehergailuak norbaitek eskuratzean, trofeo oso preziatua baita», gaineratu du misratarrak, 4x4 furgoneta batera igo ostean. 22 urte besterik ez ditu, baina
|
bi
gerratan parte hartua da. 2011koa izan zuen aurrenekoa.Estatu Islamikoak 2015eko otsailean altxatu zuen bandera beltza Sirten.
|
|
|
AEBetako presidentea, nolabait, munduko agintaria ere baita atzerri auzietan: Washingtonen parte hartzeak nabarmen eragiten dio planetaren edozein bazterretako edozein gatazkari, eta mundu osoko herritar askok arrazoi asko zeuzkaten Obamarengandik asko espero izateko.Agintera heldu zenerako, martxan zeuden aurreko gobernuak hasitako
|
bi
gerra luze: Irak eta Afganistan.
|
|
|
Jasotako herentzia halakoa baitzen:
|
bi
gerra handitan sartuta eta beste hamaika iskanbilatan nahasita, aspaldian parekorik gabeko krisiari aurre egin behar zitzaion... baina New Deal bat egiteko gaitasunik edo gogorik gabe. Irak eta Afganistaneko gerrak amaiaraztea betebehar ekonomikoa zen, beste ezer baino gehiago.
|
|
|
–Zu eta
|
biok
gerra ikusezin bateko soldaduak gara, erran zion?. Gure artean borrokatuko gara, elkar hilko dugu.
|
|
|
Alta, ez zen halakorik gertatu eta 1876an, hirugarren gerla karlista galdu eta gero, Espainiako Gobernuak manu militari Nafarroaren antzeko sistema ezarri zien hiru probintziei, kontzertu edo itun ekonomiko bat. Hala, XXI. mendean Espainian pribilegiotzat jo izan diren Hego Euskal Herriko zerga sistemak
|
bi
gerra galdu ondoren ezarri ziren.
|
|
|
artean. Azúak zioen bezala, Egiptoko inbasioa prestatzeko, prozesu osoa, zoragarria, Irakeko
|
bi
gerren prototipoa da, Bush bien estrategek, aitarenek eta semearenek, kanpainaren diseinua britainiar inteligentzia zerbitzuen esku utzi izan balute bezala, zeinak, alfer porrokatuak izaki, Graham Greenek beti deskribatu dituen bezala, ehun urte lehenagoko antzeko egoera batean Gladstonek erabilitako programa kopiatzera mugatu baitziren?. Eta Egiptoko inbasioaren inguruko artikulu sorta irakurrita, arrazoia eman behar zaio Azúari.
|
|
|
" Nafarroan gari asko; batere, batere ez neretako", enperadorearen auhen ezaguna. Espainiak gero
|
bi
gerra irabazi zizkigun, komunalak saldu eta mutilak eraman eta aduanak bortuetara mugiarazi eta burbuila immobiliarioa donutsa bezain naturalki hazi zen gure labeetan, txuloa eta guzti. Harreman ekonomikoak sasiko egin ziren, gauez eta euskaraz Larrekok bezala, kontrabandoaren etiketapean; aduanero eta idazle arrotzak batzuetan pertsona berakaberastu egin ziren Lotilandia hartatik, ibar pirenaikoak krisi endemikoan hondoratzen ziren bitartean.
|
|
|
NBCk The Adventures of Sam Spade izeneko irrati emisioak eten zituen, eta orduan Hammettek bere diru iturri nagusia galdu zuen.
|
Bi
gerratan Estatu Batuen alde borrokatu eta gero, pobrezian hil zen, 1961ean.{ 5}
|
|
|
|
Bi
gerra daudenez, BGAN terminal bat konfiguratzen dakidanez eta demandarik jarriko ez denez hiltzen banaiz bisa bat eman zidaten duela bi egun eta orain gerra erreportari bat naiz.
|
|
|
Bernie Madoff,
|
bi
gerra amaiezin, milioika lagun lanik gabe, eta urtarrileko aste batzuk baino ez dira joan.
|
|
2017
|
|
|
XIX. mendetik Frantziaren kolonia izan ostean, 1960an lortu zuen independentzia eta geroztik Felix Houphouet Boigny eduki zuen presidente 1993 arte, Mendebaldearekin eta bereziki Frantziarekin atxikiz harreman estua, esan nahi baita menpekotasuna. Geroztik Boli Kostak sufritu ditu estatu kolpe bat 1999an eta
|
bi
gerra zibil hein batean erlijio gatazken gainean oinarrituak. 2002 eta 2007 artekoak 3.000 heriotza baino gehiago eragin zituen.
|
|
|
Horri gehitu behar zaizkio azken urteotako
|
bi
gerra zibilak. Gbagboren bezala Ouattararen tropek erabili zituzten haur eta gaztetxoak gerran, horrek ekarri dizkien trauma psikologikoekin.
|
|
|
1918eko otsailaren 4ean, ugazabandrea eta
|
biok
gerra erdi bukatzear zegoela, Alejandrian transatlantiko batean itsasoratu ginen. Bertan igaro genituen hogei egun, bi ordu eta berrogeita zazpi minutuetan, makina bat alditan egin genuen lan elkarrekin entsaio gisa edo.
|
|
2018
|
|
|
terrorismoa eta narkotrafikoa.
|
Bien aurkako
gerrak inoizko eraginkortasunik handiena erakutsi zuen, batez ere bigarrenak, haren katearen begi guztiak Estatuen kontrolpean egon zirelako beti; baina haiek ere, saihestezina denez, ahultzen joan ziren. Jendearengan gero eta zirrara txikiagoa pizten zuten haiei buruzko albisteek.
|
|
|
Bata zein besteak, gerra koiunturari ez ezik, gerran talde aurkari bakoitzak izango zuen patuari edo gerratik atera ahal izango zuen etekinari hertsiki lotuta daude. Guri dagokigunez,
|
bi
gerra prozesuk izango zuen hemen isla berezia: Sertorioren gerrak, lehendabizi, eta Ponpeioren eta Zesarren arteko gerrak, gero.
|
|
|
Mendea bukaturik zegoen, aldaketa sakonak abian, eta desoreka sozialak gizartearen hausturaren mehatxu gisa ikusten ziren. Alabaina, mende bat pasaturik,
|
bi
gerra irabazirik, agintariek egoeraren kontrola zuten, eta iruditeria foralista kontrol horren pieza garrantzitsu bihurtua zen ordurako. Bihurtua zuten.
|
|
|
Iduri du mugako ibarrak kexu zirela Lapurdi, Baxe Nafarroa eta Zuberoatik zetozen ekoizpenek bidesari txikia baizik ordaintzen ez zutelakoz, bertako ekoizpenen kaltetan. Eskualde guzia bereziki pobreturik zegoen azken
|
bi
gerren ondorioz. Bertako ekoizpenak eskasak ziren eta saldu ezinik zebiltzan Iparraldeko merkatuetan.
|
|
|
|
Bi
gerra handi bizi izan zituen, bata bestearen atzetik, gazte zela. Lehena etxean.
|
|
|
Hirugarren gatazka, Gerra Errealista, ez da oso ezaguna orokorrean, beharbada garrantzi eta eragin handiagoko
|
bi
gerren artean gertatzeagatik, baina guda honek eragin berezia izan zuen Erronkaribarren, bertan sortu baitzen, Uztarrozen hain zuzen ere, Nafarroan egon zen bando baten armada, Nafarroako Errege Dibisioa, eta Bidankozen bertan gertatu baitzen hauen eta armada liberalaren arteko lehenengo talketako bat (Martm, 1825).
|
|
|
Urteak behar izan ziren 30 hamarkadetako
|
bi
gerrek (Gerra Zibilak eta Bigarren Mundu Gerrak) Espainian zein Frantzian utzitako egoera baretu ahal izateko. Euskotar gehiengoaren egoera sozioekonomikoa biziraupenean oinarritu zela esan bada ere, denborak aurrera egin ahala, giza duintasuna bermatzeari eman zitzaion garrantzia.
|
|
|
Negozio makabroa? Artistak eta
|
biok
gerran borrokatu genuen.
|
|
|
|
Bi
gerretan borrokatu nuen!
|
|
2019
|
|
|
Dena dela, gerraondoan berriz ekin zioten 1936an bukatu samar omen zegoena aztertzeari, letraz letra eta hitzez hitz. Azterketa filologiko sakonagoa litzateke ondo kokatzeko Euskaltzaindiaren artxiboan dauden askotariko material lexikografikoak, baina hiru corpus nagusi bereiz daitezke. Horietako
|
bik
gerra zibil artekoak dirudite, batak" a-z" arteko hitzak hartzen ditu eta besteak" ch z" artekoak. Letrarik falta ez duen lehen corpusak 930 orri inguru ditu eta bigarrenak 765 orri.
|
|
|
Bi hizlariak Bizkaiko gune erdaldunduetan jaioak izan arren, euskaldun jantziak izatera iritsi ziren. Euskaltzaindiaren historia eta euskaltzain berriaren ezaugarriak aipatu zituen idazkariak, kasu
|
bietan
gerra zibileko gai ezerosoenak saihestuta. J. Gorostiagaren ikerketa filologikorako gaitasuna gorabehera, Akademiari dagokionez, gerra zibilaren ondorioz galdutako" yagoleen" saila berreskuratzeaz jardun zuen idazkariak.
|
|
|
1926az geroztik Eskualzaleen Biltzarreko buru izan zen, eta urgazle izendatu zuten 1930ean. Eskualzaleen Biltzarraren elitismo nostalgikoa ezin izan zuen behar adina eguneratu, bereziki azken
|
bi
gerrek agerian jarritako ezintasunen aurrean. 1950ean Eskualzaleen Biltzarreko zuzendaritza kide hauek osatzen zuten:
|
|
|
L. Terrier (Baiona), P. M. Theas (Tarbe) eta C. Mathieu (Akize). Hazparnen jaiotako Clément Mathieu() apezpikua azken
|
bi
gerrek eragindako euskal errefuxiatuak laguntzen aritu zen LIABeko arduradun gisa. Agian horregatik, hiletako otoitzean, J. Saint Pierreren separatismoa ukatzera behartu zuen bere burua:
|
|
|
417 Alde ideologikoak gorabehera, gutxieneko adeitasuna gorde zuten P. Lafitterekiko azken
|
bi
gerretako urte latzetan (ABA LAF: S. Arotçarenaren gutunak P. Lafitteri, &).
|
|
|
Bikote harremanaren amaiera oso interesgarria da, izan ere, senarra konturatu egiten da zergatik ez doan ondo harremana. Ez da harrigarri arrazionalismoa eta pragmatismoa gizonaren maitasun moduan inplikatzea Bihotz
|
bi
Gerrako kronikakeko lehen orrialdeetan egiten den moduan, izan ere hemen adulterioa gizonarena baita, hots, naturala, berezko jaiera. Azken lerroetan ematen zaigu gakoa:
|