2001
|
|
Egia da
|
bi
estatu horien gobernuek Hizkuntza Gutxituen Europako Ituna onartu zutela, eta baita Espainiakoak —Frantziakoak ez bezala— berretsi duela ere; horrezaz gain, Europako Kontseiluko Asanblada Parlamentarioak bere kideei hizkuntza gutxituak babesteko eta sustatzeko eskatu zien, hau da, Europako herrialde guztietako kideei; baina hala eta guztiz ere aldarrikapen eta gomendio horiek errealitat...
|
2003
|
|
Sustapen hori munduko herrialde guztietara bideratuko da, baina, batez ere, europarrengana eta turistak esportatzeko gaitasun “lehiakorra” dutenengana. Ildo horretatik, Xuntako kontseilariak nabarmendu zuen Galiziara turista gehien bidaltzen dituzten Europako bi herrialdeak Portugal eta Frantzia direla, eta, beraz, nazioarteko kanpaina hau
|
bi
estatu horiei zuzenduko zaie bereziki.
|
2004
|
|
Gure adibide zehatzera etorrita: Euskal Herrira etorri diren espainol eta frantsesek zer nolako harremanak izan dituzte eta dauzkate
|
bi
Estatu horien nazio politikarekin. Auzi irristagarri honek izan al du euskal arazoaren luze zabaleko gogoeta saioetan berez zegokion tokirik?
|
|
Estatu eremu horietarik hona etorri denak Estatu horiekin dituen harremanen izaera hil edo biziko auzia dela gure herriaren biziraupenerako. Batetik, hain zuzen,
|
bi
Estatu horien izaera nazionala totalitarioa eta zurrupatzailea dela hartu behar dugu gogoan. Bestetik, Estatu horietatik gurera etorri eta gurean bere familiaren segizioa finkaturik utzi duenak, zer eratako harremanak dauzka bere jatorriko Estatu molde horren kultura politikoarekin eta hemengo nazio auziarekin?
|
2007
|
|
Espainiakoak eta Frantziakoak. Autoktonoek diot, izan ere,
|
bi
estatu horietatik etorritakoak naturalki daude gustura haientzat natural direnegituretan. Alegia, estatuarenetan.
|
2008
|
|
Senideen egoera larria bada, are eta larriagoa da Espainiako eta Frantziako Gobernuen espetxe politika «kriminala» pairatu behar duten euskal presoen egoera. Etxerat en aburuz,
|
bi
estatu horien helburua presoen bizitza amaitzea da: «Ez gaitezen okertu:
|
|
%12, 360.000 lagun inguru,
|
bi
estatu horietatik etorritako guraso immigranteen seme alabak direla.
|
|
Gaur egun, Euskal Herriko biztanleria guztiaren %20 inguru Espainiako eta Frantziako Estatuetan jaiotako immigranteak dira, eta horiek immigrante guztien %80 baino gehiago dira.
|
Bi
estatu horietatik etorri eta Euskal Herrian bizi diren 780.000 lagun inguru horietatik, %17 gutxi gorabehera (700.000) Espainiako Estatuko zonalderen batekoak dira eta Hego Euskal Herrian bizi dira; eta %3 inguru (78.000) frantziar jatorrikoak dira eta Ipar Euskal Herrian25.
|
|
Bi estrategia horiek joko konplexua eta dialektikoa eskatzen dute, baina beharrezko jokoa. Ez bakarrik printzipio kontu batengatik, baizik eta
|
bi
estatu horiek Euskal Herriari buruz eta Euskal Herrian bertan gauzatzen dituzten esku hartzeak eteteko.
|
|
Halaber, eskatzen du haien eskubideak aintzat hartzea, eta eskubide horiek zein diren eta nola bermatu eztabaidari ekitea, eta lehenbailehen haiek ordezkariak izan ditzaten sustatu eta aitortzea, eta gure erabakitzeko eskubideari buruz eta arazoari irtenbidea emateko parte hartzeko moduari buruz gure herrialdean abian dagoen eztabaidan eta prozesuan txertatzea38 c) Azkenik, kontuan hartu litzateke elkar aintzat hartzearen estrategia hori ez dela unibertsala eta abstraktua, beren historia eta proiektuak dituzten pertsonek parte hartzen baitute. ...tzaren eta kulturaren" normalizazioa" erabakitzeko gure espazioa eskatzen du, baina, era berean, identitate asko daude, gizarte sektore asko daude eta errealitate, jatorri, kultura, identitate eta bestelako desberdintasunak dituzten immigranteen kolektiboek parte hartzen dute; eta horiek, halaber, espazio komun horrekiko eta denok dugun erabakitzeko eskubide demokratikoa oztopatzen duten
|
bi
estatu horiekiko duten sentimendua, sentimendu intentsitatea eta nongotasun sentimendua desberdina da. Estatu horiek, bestalde, nongotasun sentimendua erabiltzen ari dira ziurgabetasuna pizteko eta euskal gizartearen gehiengoak lortu nahi duen prozesu demokratiko eta normalizatzailearen aurka egiteko.
|
2009
|
|
Espainiak eta Britainia Handiak, ostera, atzera egin dute berriro.
|
Bi
Estatu horietako BPGk% 0,3 behera egin zuen hirugarren hiruhilekoan.
|
|
Menpeko politiken mugak eta tranpak nabarmenak dira: euskara normalizatzea Euskal Herrian inposatzea baldin bada, espainiera Madrilen eta frantsesa Parisen ere inposatzea da;
|
bi
Estatu horiek beren hizkuntzak jakitera legez behartzen gaituzte, baina Euskal Herriak ezin du behartu euskara jakitera; han, gurasoek eskolako hizkuntza aukeratzeko eskubiderik ez badute, hemen, zergatik dute. Asimetria eta gezur horien aurrean, argi izan dezagun, gaztelania eta frantsesa beren lurralde historikoetatik haratago Euskararen Herrian zabaltzea, hizkuntz kolonizatzea dela.
|
|
|
Bi
estatu horiek Euskal Herriarekin beste harreman mota bat balute, agian bera ez litzateke independentista izango. Espainiak eta Frantziak Euskal Herria onartu eta errespetatuko balute, agian beste egitura mota baten aldekoa izango zen bera ere.
|
|
Espainiak eta Frantziak inoiz ez du berdinetik berdinerako planteamendu bat egin Euskal Herriarekin.
|
Bi
estatu horiek Euskal Herriaren izaera, hizkuntza eta kultura ez errespetatzeaz gain, Euskal Herria menpean eduki nahi dutela uste du Aoizek, eta hori baino okerrago dena: Euskal Herria akabatu egin nahi dute.
|
|
Gatazka horrek Euskal Herriak Espainiarekin eta Frantziarekin —kokatuta dagoen estatuekin, alegia— dituen harremanei eragiten die. Orain,
|
bi
estatu horiek gertakari hauen aurrean zer jarrera izan duten ikusi behar dugu.
|
2010
|
|
Urteen joan etorrian Carlos Andres Perezen presidente hegazkina
|
bi
estatu horien arteko hartu eman diplomatiko eta komertzialen sinbolo bihurtu zen. Haren hegazkinean eta harekin batera itzuli zen Espainiara Felipe Gonzalez Franco hil ondoren.
|
|
Herriko biztanleen artean 360.000 (%12) inguru dira
|
bi
estatu horietarik
|
|
Alde batetik, Europako bateratze prozesua bultzatu duten indarrik funtsezkoen artean Frantzia eta Alemaniako enpresa handiak egon dira. Frantzia eta Alemaniako industria jarduera oso arautua izanik, etengabeko joera izan dute
|
bi
estatu horiek Europar Batasunaren bateratze prozesuaren barne arautze prozesuak sustatzeko, haien industria, Europa mailako lehiarako besteen antzeko baldintzetan egoteko asmoz alde batetik eta, bestetik, gainerako estatuetako enpresak arautzeprozesu horietara egokitzen diren bitartean, abantaila konpetitibo handiak izateko Frantzia eta Alemaniako enpresek (hauen azpiegiturak, prozesuak, produktu...
|
|
Sarritan esaten da Nigerren eta Malin bakarrik duela gradu hori. Argitu behar da
|
bi
estatu horietan ere ofiziala barik," nazionala" dela. Handik dabiltza tamaxek hitz egiten duten tuareg tribuak, estatuen arteko muga lerro artifizialen gainetik.
|
2011
|
|
Zorraren berregituraketa Portugalera eta Irlandara hedatuko ez dutela argi utzi du Frantziako agintariak.
|
Bi
estatu horietan parte hartze pribaturik izatea baztertzen dugu, errepikatu du.Hala ere, Lisboari eta Dublini interes tasen murrizketak eta EBko maileguen luzapenak mesede egingo die.Sektore pribatuaren parte hartzeaGreziaren bigarren erreskate programa 159.000 bat milioi eurokoa izango da eta sektore pribatuak 50.000 bat milioi euroko ekarpena egingo du, Angela Merkel Alemaniako kantzelariak azal...
|
2012
|
|
|
Bi
estatu horietatik kanpoko immigrazioa (hemen immigrazio berria izendatukoduguna) kontuan hartuta, etorkinen portzentaje esanguratsuenak Araba eta NafarroaGaraikoak dira; eta Ipar Euskal Herrian frantziar herritartasuna duten arren Frantziatikat jaio direnek kopuru esanguratsua osatzen dute(% 5,6). Ondokoa azaltzea ereinteresgarria da:
|
|
Asimilazioa ez da bakarrik XIX. edo XX. mendeen lehen erdiko gauza izan, Australia eta Kanadaren kasuetan ume indigenak haien familietatik urrun eraman eta indigenak ez ziren familiekin jartzeko politika 1970era luzatu zen: horrexegatik
|
bi
estatu horietan belaunaldi lapurtuez edota galduez hitz egiten da. Era berean, hamarkada horretan ere aurki ditzakegu indigenen hazkunde demografikoa kontrolatzeko ahaleginak (Lawrence, 2000), mediku eta osasun erakundeen aldetik.
|
2014
|
|
Lehen postutik bigarrenera jaitsi da Espainia, bere tasa bost hamarren igo arren, %26, 7ra.
|
Bi
estatu horietako batean zein bestean 25 urtetik beherako gazteen %55 daude lanik gabe. Egoera hain dramatikoa ez izan arren, langabezia nabarmen handitu da Italian (%11, 3tik %12, 7ra) eta Kroazian ere (%17, 7tik %18, 6ra).
|
|
Hori dela eta, azaldu du datozen bi asteetan Eskoziaren eta Kataluniaren plano berean kokatuko duela Euskal Herriko egoera, eta horrekin salatuko duela Espainiako eta Frantziako gobernuen «izaera antidemokratikoa». Aiete, Europan Juaristiren ustez, izaera horren isla da, halaber, ETAren jardun armatuaren amaierari
|
bi
estatu horiek ematen ari zaizkion erantzuna. Salatu du prozesua zapuztu nahian ari direla eta ez dutela konponbiderik nahi.
|
|
C, est de maintenir en bonne amitié les deux grandes nations entre lesquelles nous sommes partagés, et dont l, action commune, la rivalité, si l, on veut, est si nécessaire au bien de la civilisation?? 2459 Hitz bat bakarra ez Pizkundearen ahalegin elkartuaz, hizkuntza eta kultura zeltaren biziberritzeko kolaborazioaz. Zibilizazioa ingelesa eta frantsesa da, ez da zelta; eta
|
bi
Estatu horien kolaborazioa sendotuz,, nous travaillerons véritablement à une oeuvre celtique, txorakeria moja airearekin errematatzen du.
|
2015
|
|
Estatubatuarrek Iran eta Iraken arteko gerra baliatuko dute, garaian eskualdeko indar antiinperialista garrantzitsuenak eta AEBren hegemonia Persiar golkoan ezbaian jartzeko gaitasuna zuten?
|
bi
estatu horien indarra eta potentzialitatea neutralizatzeko asmoz. AEBren estrategiak bi estatu horiek ahultzeko helburua zuen, betiere gerra bi estatu horietara mugatuko zela bermatuz.
|
|
bi estatu horien indarra eta potentzialitatea neutralizatzeko asmoz. AEBren estrategiak
|
bi
estatu horiek ahultzeko helburua zuen, betiere gerra bi estatu horietara mugatuko zela bermatuz. AEBk Iran babestu zuen inolako zalantzarik gabe Saddam Hussein-en indarrek guduzelaian33aldea hartzen zutenean.
|
|
bi estatu horien indarra eta potentzialitatea neutralizatzeko asmoz. AEBren estrategiak bi estatu horiek ahultzeko helburua zuen, betiere gerra
|
bi
estatu horietara mugatuko zela bermatuz. AEBk Iran babestu zuen inolako zalantzarik gabe Saddam Hussein-en indarrek guduzelaian33aldea hartzen zutenean.
|
|
Joan den udaz geroztik hil pare bat eta dozena bat arte ere gertatzen da egun bakoitz. 1916tik 1988 arte
|
bi
estatu horiek Sobietar federazioko kideak ziren, eta Sobietarrek Goi Karabakh partea Azerbaijanen kondu ekarria zuten. Baina egoera aldatu da 1988an, Armeniak lurralde hori berea zela deklaratzearekin.
|
2017
|
|
|
Bi
estatu horien aldean ttikia da Euskal Herria. Haundiak dauzka aldiz fama eta ospea eraikitzen ari den herrialde hunek, liluratzen dituela eskualde askotako militanteak bere etxalde ertain eta ttikiekin, laborantza sailean dauzkagun elkarte ugariekin, eta bezalako urrats kolektiboekin...
|
2018
|
|
Industria, laborantza, hiri edo laborantza politikek lurralde bat eraikitzen dute, eta estatu batek politika horien bitartez egituratzen du lurraldea. Nick Megorarenen arabera, nahiz eta muga administratibo berria sortu
|
bi
estatu horien artean, sobietarren garaiko garraio publiko sare edota ibilbideek berdin jarraitu zuten. Beraz ez zen nahikoa izan munduko mapetan marraztea estatu horien mugak, jendearen buruetan ere egikaritzeko.39
|
|
Frantzia betidanik osoa izan balitz bezala.
|
Bi
estatu horiek ezkontzen, tratuen, konkisten eta indarkeriaren bidez eraiki dira mendez mende. Prozesu horretan sartzen da irentsi dituzten herrien eta herri horien historiaren ukapena.
|
|
Berehala oldar lekizkioke Frantzia eta Espainia, beren eremuko kontuetan sartzeagatik. Oraingo jarrera ikusirik eta independentzia lortu berritan Espainiarekin eta Frantziarekin harreman hotza izanen lukeela aurreikusirik, lepoa jokatzekoa litzateke euskal estatu hori ez dela ausartuko
|
bi
estatu horiekiko krisi diplomatiko batean sartzera. Beraz, Euskal Herri ekialdea petzero.
|
|
Bizkitartean, kirolak jende anitz erakartzen du, eta euskaraz ez dagoenez, Marca, Mundo Deportivo, Midi Olympique edota L’Equipe dira Euskal Herrian gehien irakurtzen diren egunkarietako batzuk, ostatuko barra gainetik irakurtzeko bada ere. Egunkari horiek Espainiako edo Frantziako parametroak ematen dituzte, egunero hango berriak biltzean, egunero errepikatzen da
|
bi
estatu horien erreferentzia. Tabernetako barra gainean eta kioskoetan, Espainia eta Frantzia goraipatzen dituzten egunkari horien ordez, Euskal Herria erreferentziatzat daukan egunkari bat balego (eta euskaraz), pixkanaka bestelakatuko litzateke irakurleen buruko mapa.
|
|
Hasiera bateko mugak ulertzeko era aldatu zen, beraz,
|
bi
estatu horien eraginpean. Frantziak eta Espainiak mugak finkatu nahi izan zituzten, beren lurraldea zehazki definitzeko, lausoak izan zitezkeen eremuetan.
|
|
|
Bi
estatu horiek 30 urteko gerlan zeuden 1618tik 1648ra. Gerra hari bukaera emateko, Frantziak eta Espainiak bake hitzarmena izenpetu zuten, Pirinioetako Hitzarmena, 1659ko azaroaren 7an.
|
2019
|
|
Haietarik bat da Ipar Euskal Herriaren historian herexa ezinago minbera utzi duan 4.000 lapurtarren Sara, Azkaine eta Itsasu herrietakoak haboroxeenak indarrez Landesetarat desterriaraztea, Frantziaren eta Espainiaren arteko gerla denboran. Ez zen lehen aldia, Ipar Euskal Herria, bere lurretzaz jabetu diren
|
bi
Estatu horien jokabide bortitz eta zuzengabeen espeluket agituko zena... eta ez azkena ere!
|
2020
|
|
Estrategia horren harira izendatu zuen Miroslav Lajcak Serbiaren eta Kosovoren arteko harremanak hobetzeko mandatari gisa; iragan astean izan zen bi hiriburuetan, lehen kontaktu sorta egiteko: ez da kasualitatea
|
bi
estatu horiek aukeratu izana, Belgraden eta Pristinaren artekoa baita Mendebaldeko Balkanetako harremanik okerrena. Arrazoi sinple batengatik, Serbiak ez duelako onartzen Kosovoren independentzia, eta bere lurraldeko eskualde autonomotzat duelako.
|
|
G7koek asteartean adostu zuten plana, behin behinean, baina G20koen babesa behar zuen. Txina eta Saudi Arabia ez daude G7koen artean, eta hain justu
|
bi
estatu horiek dira garapen bidean dauden herrialdeen mailegu emaile nagusietakoak. Txinak egin izan ditu horrelako keinuak hainbat herrialde zorpeturekin, baina beti mailegu emailearen eta hartzailearen aldebiko harremanen eta trukeen ostean.
|
2021
|
|
Estatu Batuetan eta Txinan ere agintari politikoak arranguratzen hasiak dira. Bi herri handi horietan kokatzen dira interneteko harat honatak kudeatzen dituzten munduko enpresa handienak eta
|
bi
Estatuek horien kontrako inkestak, auzi eta zigorrak abiarazi dituzte.
|
|
Gipuzkoan
|
bi
estatu horietan jatorria duten biztanleriaren herena inguru bizi da(% 32,7), bertako eskualdeetan zehar barreiatua. Donostialdean bizi dira 3.388 lagun, eta gainerako eskualdeetan 1.000 biztanle baino gehiago dira (Deba Behean, ia 2.000 lagun).
|
|
Arestian esan dugunez, orokorrean ingelesak betetzen du hobekien funtzio hori EBn, eta onarpen handiena duen aukera da. ...a modura," A" eta" B" hiztunen arteko harremanetarako, aldatu egingo litzateke aipatu dugun noranzko bakarreko jokabidea, gehiago orekatuko litzateke" A" eta" B" hiztunen arteko harremana, eta gizarte eleanitzago batera daraman hizkuntzen funtzioen birbanaketa gauzatuko litzateke (argi dago arrazoibide hori ezin dela Irlandaren eta Maltaren kasuetan erabili,
|
bi
estatu horietan ingelesa, lingua franca ez ezik, hizkuntza hegemonikoa ere baita).
|
|
Egun berean, Aukus ituna sinatu zuen AEBekin eta Erresuma Batuarekin. Haren arabera,
|
bi
estatu horiek propultsio nukleardun urpekoak egiteko beharrezko teknologia emango diote Australiako armadari, baita horiek eraikitzeko laguntza ere.
|
|
Gainera, datorren urtean Kongresurako hauteskundeak egingo dituzte, eta demokratak beldur dira hor dituzten gehiengoak galtzeko. Adierazgarria da
|
bi
estatu horietan irabazi zuela Bidenek duela urtebete, Virginian hamar punturen aldearekin, eta New Jerseyn, hamaseirenarekin.
|
|
Edonola ere,
|
bi
estatu horietan gertatzen dena gertatzen dela ere, hauteskunde hauek argi utzi dute Bidenek orain arte egindakoak mugiarazi egin dituela boto emaile errepublikanoak, eta demokratak etsita daudela. Presidentearentzat astunegia bilakatu da Afganistango irteera eta pandemiaren kudeaketa, eta haren balorazioa beherantz ari da nabarmen.
|
|
Aldiz, EBk badu zer aldarrikatzerik, hango egoerek eragina dutelako kontinentean, gertutasunagatik, eta are gehiago kontuan harturik Errusia eta Turkia betetzen ari direla AEBak libre uzten ari diren hutsuneak. Talde komunitarioak nolako harremana du
|
bi
estatu horiekin. Txarra.
|
2022
|
|
Turkia 1952tik dago aliantzan, eta horrek esan nahi du betoa jarri ahal diela erakundean sartzeko eskaerei. Halere, ez dizkie aliantzara batzeko ateak guztiz itxi
|
bi
estatu horiei.
|
|
Beste agerraldi batean, Errusiako Atzerri ministro Sergei Lavrov ere mintzatu zen, atzo,
|
bi
estatu horiez, eta esan zuen EB eta NATO Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea «Errusiaren kontrako gerra koalizio bat» osatzen ari direla. Haren iritziz, talde komunitarioak «gero eta jarrera argiagoa du Errusiaren kontra».
|
|
Baina lurraren aterpea ematen diote Marokok eta Tunisiak. Frantziaren azpiko zeuden
|
bi
estatu horiek independentzia lortu dute 1956ko martxoan. Aljeriarrentzat etsenplu on bat, bihotzen sustatzaile, bai eta atzeguardia bat, ihesleku bat, ezin aski estimatua.
|
|
1571an, Nafarroako erregina eta Bearnoko andere gehiena den Joana III Albrete edo Labritekoak Calvinen erlijioa bortxaz hedatu nahi du bere
|
bi
Estatu horietan, baita Xiberoan ere (hau Frantziako erresuman dago, baina Biarno eta Nafarroa Beherearen artean korralatua). Bearnon hein batean lortzen du, baina euskaldunak jazartzen zaizkio.
|
|
2011tik alde bakarreko bakea aldarrikatua izan da Euskal Herrian, Iparraldeko herritarren inplikazio handiarekin, baina Espainia eta Frantziaren parte hartze gabe. Badirudi
|
bi
estadu horientzat deus ez dela aldatu, errepresioa baliatzen jarraitzen bai dute oraindik. Bakea ederra da justizia lagun dualarik, baina zuzenik gabe nola iraun dezake?
|
2023
|
|
Beraiek badakite ez dela bideragarria. 30 urte daramatzagu
|
bi
estatu horien zain. Ez diote Israel lurralde palestinarrean egoteari uko egin nahi, Israel Mendebaldearen parte delako eta beren interesak defendatzen jarraituko duelako.
|
|
Azken horrek txistu artean utzi behar izan zuen manifestazioa; hain justu, Generalitateko presidente Pere Aragonesek goi bilera horretan parte hartu zuen, eta manifestari batzuek ERCren «kontraesanak» kritikatu zituzten. Madrili eta Parisi begira, independentismoaren «oinarrizko eskubideen urraketa sistematikoan»
|
bi
estatu horiek duten jarrera salatu zuten protestariek.
|
|
Ankarak Eskandinaviako bi herrialde horien ekinaldiei oniritzia emateko asmoz, Finlandiako, Suediako eta Turkiako Atzerri ministroak martxoaren 9an dira biltzekoak. Turkiak betoa ezarria die
|
bi
estatu horiei, PKK-kotzat (Kurdistango Langileen Alderdia) eta YPGkotzat (Herriaren Babes Unitateak) jotzen dituen kideei babesa ematea egozten dielako. Turkiako Atzerri ministro Mevlut Çavusogluk astelehenean aurreratu zuenez, besteak beste, prozesua bideratzeko hiru aldeek joan den ekainean adostutako testua izango dute hizpide.
|
|
Suedia eta Finlandia gertuko bazkide militarrak dira, eta, hain zuzen, Errusiak Ukrainan hasitako erasoaldiak eman zien modua Eskandinaviako
|
bi
estatu horiei urte luzeko neutraltasuna baztertzeko eta NATOren defentsa kolektiborako konpromisoaren segurtasuna bilatzeko. Finlandia apirilaren 4an sartu zen formalki NATOn, eta, urrats horri erantzuteko, Moskuk mehatxu egin zuen «kontrako neurriak» hartzearekin.
|
|
Horren adibide dira Errusia eta Lituania, esaterako. Human Rights Watch erakundearen arabera,
|
bi
estatu horietan ez dira legez kriminalizatzen sexu berekoen arteko harremanak edota genero adierazpide askotarikoak, baina, aldi berean, bi estatuok debekatu egiten dute kolektibo horren aldeko «propaganda», haien aldeko manifestazioak isiltzeko ahaleginean. Alderantziz gertatzen da AEBetan:
|
|
|
Bi
estatu horiek hamabost urte daramatzate hitzarmenaren parte izateko zain. Europako Batzordea gero eta presio handiagoa egiten ari da Schengengo estatuek taldean onartu ditzaten, iritzita betetzen dituztela horretarako baldintza guztiak.
|