|
2007
|
|
|
Halaber, baditugu
|
beste
sentimendu batzuk: talde kohesioa eta nazioelkartasuna; hau da, aberria batasun integratu eta kohesionatu bat dela sentitzea.Sentimendu horiek areagotu egin daitezke aberriak gerrak, krisialdiak eta antzekoarazoak dituenean edo aberria mehatxupean dagoela hautematen denean.Garapenaren psikologiaren ikuspuntutik, oso jakingarria da sentimendu horiengarapena aztertzea.
|
|
|
Tarteko haurtzaroa. 6 urteko haurrak gauza dira honako hau ulertzeko:
|
besteen
sentimenduak partekatuz besteak hobeto sentitzen direla. Halaber, adiskidetasuna zer den ulertzen hasten dira.
|
|
|
Zergatik esaten dute eusko erdaldun batzuek «los aitas» (gramatikalki bitxia) eta «la amuña»? ...ere suposatzen duen era berean, eta are jokoan badira pasioak eta irudimena ere, hortaz, hizkuntzarena kreazio adigarria adina sentigarria (estetikoa) baldin bada, orduan hizkuntza ez da zeinugintza intelektual edo formal garbia, zeinu matematikoak edo izan daitezkeen eran, ezpada elementu subjektiboz kargatua bere naturaz beraz (pertsonalak, sozialak, nazionalak), eta mezu hartzailearen adimenaz
|
beste
sentimenduari eta imaginazioari zuzentzen zaio halaber, hots, ez da soil zeinu hotsa, musika baizik (atzerrian ama hizkuntzaren «hotsa» entzuteak eragiten duen zauskada, froga), informatu adina mugiarazi egin nahi du, adostasuna galdatzeko baino ez balitz ere, hori eleketa ororen berezkoa da, ez esamolde batzuen partikularra. Hitza kontzeptua da eta sentimendua da.
|
|
2009
|
|
|
Fenomeno hau azaltzeko, emakumeekiko estereotipo sozialean oinarritzen daautorea. Estereotipo sozialek emakumeari pertsona ahulei laguntzeko rola ematenbaitiote (umeak, pertsona adindunak...), lengoaia ez berbala ulertzeko gaitasunhandiagoa eta
|
besteekiko
sentimenduekiko ardura handiagoa ere.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu emozioek gureharremanetan eragiteko duten gaitasuna ikaragarria dela. Geure buruari galde geniezaioke zenbaitetan ikusi dugun geure burua besteari barkamena eskatuz kontrolikgabe erantzun dugunean, edota zenbaitetan kutsatu garen
|
bestearen
sentimenduarekin, edota zenbaitetan saiatu garen gure erantzun emozional bat justifikatukoduten argumentuak bilatzen, guk geuk ere ez dakigunean zergatik sentitzen dugunsentitzen duguna. Egoera zehatz batean sortzen den emozioa ulertzeko zailtasunabi arrazoietan oinarritzen da:
|
|
2010
|
|
|
3
|
Besteekiko
sentimenduen interes galera.
|
|
2011
|
|
|
Ez hitzezko komunikaziorako trebetasun gutxi du.
|
Besteen
sentimenduak eta emozio adierazpenak interpretatzeko zailtasunak ditu, eta, ondorioz, haien premia emozionalak ez ditu asebetetzen.
|
|
|
Besteengandik distantzia handi samarrera kokatzen da, harremanetan afektua emateko gaitasunik ez du, eta amodiozko sentimenduekiko iragazgaitza da.
|
Besteen
sentimenduak hautemateko gaitasunik ez duela dirudi eta haien konpainia bilatzeko joerarik ez zaio ikusten. Sinbolo matematikoak edo gramatikoak erraz ulertzen ditu, baina nekez ulertzen du ez hitzezko hizkuntzaren sintaxia.
|
|
|
Eskizotipikoak sentipen eta hautemate esperientzia bitxiak eta harrigarriak bizi ditu: azti baten moduan jokatzen du; etorkizuna aurreikusteko,
|
besteen
sentimenduak antzemateko edo hildakoekin komunikatzeko gaitasuna duela uste du; zentzuz kanpoko indarrak hautematen ditu; gelan hildako norbait dagoela sentitzera hel daiteke. Ikusezina denari ematen dio lehentasuna ikusgaia denaren aurrean; naturaz gaindikoari, naturakoa denaren aurrean.
|
|
|
Emozio horiek ezagutu, esplizitatu eta onartu behar ditu, eta haserrearen ordez emozio horiek biziko ditu. Era berean, arrotzak zaizkion
|
beste
sentimenduak ezagutzera ere eraman behar da pazientea: sinpatia, umorea, konfiantza.
|
|
|
Gurasoek eta irakasleek enpatia hobetzen eta besteen ikuspegia hartzen irakatsi behar diete gazteei.
|
Besteen
sentimenduak eta norberaren ekintzek besteengan dituzten efektuak ulertzen irakasten du enpatiarako entrenamenduak. Entrenamendu hori onuragarria da antisozialekin, baina psikopatekin kaltegarria izan liteke, beste pertsonen sentimenduei buruzko informazioak lagun baitiezaieke manipulatzaile eta harrapari hobeak izaten.
|
|
|
Emozio xamurrak (itxurakeria hutsa ez direnak) mespretxatu egiten ditu nortasun antisozialaren nahastea duenak, ahultasunaren seinale balira bezala.
|
Besteen
sentimendu, desira eta eskubideetan arreta gutxi jartzen du antisozialak. Bere burua indartsu eta independente ikusi nahi lukeenez, garrantzi handia ematen dio norberaren baieztapen bakartiari, eta mespretxatu egiten ditu emozioa, introspekzioa, sentimendua eta mina.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundearen CIE (1992) eskuliburuak nortasun disoziala deitzen du eta haren deskribapen klinikoagoa ematen du, funtzionamendu mentaleko aldagai batzuk aipatzen baititu, hala nola harreman iraunkorretarako gaitasunik eza,
|
besteen
sentimenduekiko sentikortasunik eza eta enpatiarik eza.
|
|
|
5) Hainbat ezagunen iritziz, enpatiarik ez zuen:
|
besteen
sentimenduekin eta premiekin identifikatzeko zailtasunak zituen. 6) Dalí psikologikoki zauritua sentitzen zen norbaitek kritikatzen zuenean.
|
|
|
Pentsamendu sarkorrek, distrakzioek, zalantzek, interferentziek eta erabaki ezinak lausotu egiten dute pentsamendu prozesua eta zaildu egiten dute komunikazio soziala. Beren pentsamenduaren harian arreta jarri ordez,
|
besteen
sentimendu eta asmoetan jartzen dute arreta, haien mugimendu eta adierazpen txikienei erreparatuz. Horregatik, gehiegizko estimulazioa jasotzen dute, beti mehatxuei adi adi daude, eta ez dute arreta behar den tokian jartzen.
|
|
|
Enpatiarik ez du:
|
besteen
sentimenduekin eta premiekin identifikatzeko zailtasunak ditu.
|
|
|
Terapiaren helburu espezifikoak honako hauek dira:
|
besteen
sentimenduekiko sentiberatasun handiagoa lortu, besteen ulerkuntza enpatikoa gehitu, besteekin lankidetzan jarduten ikasi, aldarteen kontrol handiagoa erdietsi. Handiagotasun edo gutxiagotasun sentimenduak ahultzea eta pertsona bakoitzaren berezitasunez jabetzea terapiaren helburuetan sartzen da.
|
|
|
Portaera desegokien oinarrian dauden kognizio okerrak identifikatu eta aldatu egin behar ditu. Nahaste hau duenak
|
besteen
sentimenduak eta emozioak ahanzteko joera duela ikusita, besteekin rolak trukatu eta alderantzikatu behar ditu, horrela ikasiko baitu besteen ikuspegia hartzen eta enpatikoki haien tokian jartzen. Gainera, barne herstura gainditzeko erlaxazio teknikak ikasi behar ditu.
|
|
|
Histrionikoek honako helburu hauek lortu behar dituzte terapian: ikasi behar dute beren arreta aldiko gauza batean zentratzen, helburu zehatzak finkatzen, gogoeta egiten, beren pentsamenduak eta premiak asertiboki adierazten, beren identitateari buruzko erabakiez pentsatzen, beren arreta beste pertsonengana zuzentzen, gero eta denbora luzeagoz besteengan arreta jartzen, arreta zentro izateko joera ezabatzen,
|
besteen
sentimenduetan zentratzen eta besteak ez manipulatzen. Asertiboak izaten ikasteko, beren desirak ezagutu behar dituzte histrionikoek.
|