|
2001
|
|
|
Nafarroa ezin zen iritzi bolada horren eraginetik kanpo geratu. Are ago, zenbaiten ustez,
|
beste
leku batzuetan, egoera aldatuz gero, ge rta litekeena frogapean jartzeko aukeratu dute Nafarroa.
|
|
2002
|
|
|
Hori dela ta,
|
beste
leku batzuetan bezala, dohainik eskaintzen zaizkio ikasleari lituanieraz trebatzeko saioak; kurtsoen hasieratik ikaskizunak atzerritarrek arazorik gabe jarrai ahal ditzaten.
|
|
2003
|
|
|
Gizabanakoak ez zuen ikasi behar bere herriaren kultura edukitzeko. Taldeak hura ematen baitzion haur ttiki ttikia zenetik, eta, kulturarekin batera, baita hizkuntza, ohiturak eta bizibideak ere, haurren eskura zeudenak ondasun publikoen edo pribatuen bidez. Zatiketa hori argi dago Europan duela mende askotatik hona, baina ez horren argimunduko
|
beste
leku batzuetan.
|
|
|
Hori dena gaindituta, matrikulatzen bada baldintza eskasak aurkituko ditu kasu askotan, egoitza txikiak, hotzak eta abar, nahiz eta azken aldi honetan ahalegin handia egin den inbertsioetan. Bukatzeko esan dezagun EHko leku askotan ez dutela inolako aukerarik euskara ikasteko; eta
|
beste
leku batzuetan, administrazioek ezarritako ratio zurrunak direla medio, nekez gaindituko dute lehen urratsa aurreragoko urratsetan ratioa lortzea ezinezkoa baita. Ondorioz, galdera da:
|
|
2006
|
|
|
Egungo migrazio fenomenoa orain dela gutxikoa da. Orain dela lau urte, Euskal Autonomia Erkidegoko etorkinak biztanleriaren %1 ziren, eta, aldiz, Espainiako Estatuko
|
beste
leku batzuetan, %8 inguru. Nolanahi ere, biztanle kopuru hori handitzen ari da, eta kanpotik etorritako ikasleak gehitzen ari dira azken urteotan.
|
|
2007
|
|
|
Baina pozak ez zien gehiegi iraun arrantzaleei: maiatza bukaeran Kantauri itsaso osoko arrantzaleek gobernu espainiarrari diru-laguntzak eskatu zizkioten antxoa eta berdel kantitate urriak arrantzatu izana Prestige ren fuel isurketak antxoaren elikagaia —planktona— desagertzea eragin zuelakoan, eta horren ondorioz antxoak
|
beste
leku batzuetara alde egin behar izan zuelakoan. Antxoaren arrantza sasoia ekainaren 25ean itxitzat eman zuten arrantzaleek," historiako txarrena" haien esanetan, soilik 3.000 tona antxoa arrantzatu baitzuten.
|
|
2009
|
|
|
XVI. mendea trantsizio garai bat da, sistema batetik beste batera aldatzeko unea. Gainera, badirudi Araban zehatz mehatz hitz eginda trantsizio horrek emaitza bitxi bat eman zuela, deitura arabar tipikoak,
|
beste
leku batzuetan oso gutxitan ikusten direnak. Beraz, trantsizio garaia eta gainera trantsizio berezi bat.
|
|
2011
|
|
|
Bere omenez egindako banketean, adinekoa izan arren, adorea bizi bizirik zuela, oparitu zioten makila jaso eta diskurtsoaren amaieran eskatu zuen, aldarrika dezagun Zazpiak bat. Makila eta txanponak emanez antolatu zituen lehen euskal jaiekin, Frantziako Tolosa eta hegoaldeko, Probentza aldeko eta Kataluniako eta Europako
|
beste
leku batzuetako Erdi Aroko lore jokoen isla bereganatu nahi zen, Erdi Aroaren berrasmatze erromantikoaren giroan. Eta gurean, Abbadia dugu horren eragile nagusia, 1851 urteaz geroztik.
|
|
|
Euskal Herrian leku onean kokatuta gaudela suposatzen da, Mendebalaren bihotzean, ekintzaile kultura batez hornituak eta milurtekotan zehar populazio aldakor bezain finkoaren babesa izan den lurralde edo habitat pribilegiozkoan. Baina lozorroan geratu da Europa, arrakasta kulturalaren lorian; lekukoa
|
beste
leku batzuetan hartzen ari dira, eta balio erantsia suposatzen zuten jakinduria estrategikoak jadanik desegiten ari dira. Udan bertako egunkari batek elkarrizketa egin zion gure korporazio (kooperatibo) industrial eta zerbitzuzko handienaren ikurra den enpresako lehendakariari, eta horrek zera esaten zigun (guk euskaratua):
|
|
2012
|
|
|
zorrak kitatzeko edozein gauza egin —behar horren ezinbestekotasuna konstituzioetan ezartzea barne, Espainiak egin nahi duen moduan— edo kito! esan, ordainketa etendura onartu eta sistemari nolabait reset egin, beste momentu historikotan Europan eta
|
beste
leku batzuetan egin den moduan. Gero eta gehiago entzuten da —kalean, ez jauregietako korridoreetan— Islandiako kasua edo, esanguratsuagoa dena, Argentinakoa.
|
|
2013
|
|
|
PPko bozeramaileen jarrera gotortuak alde batera utzirik, ez du ematen Euskal Herriko iritzi publikoak kontrako jarrera itxirik erakusten duenik abertzaleen eskaeren aurrean. Aitzitik, iritzi zabaldua da Irlandan eta
|
beste
leku batzuetan ituna adostu badute, ea zergatik ezin den Euskal Herrian berdin gertatu. Iritzi publikoak, hortaz, bultzatu egiten ditu eragile politikoak eta sindikalak irtenbidea bilatzera, eta eragile horiek aldeko jarrera hori erakusten dute, ezinbestean.
|
|
2014
|
|
|
Azkenek, berriz, segurtasun nahikoa erakutsi dute oraingoz, baina oso fenomeno berriak dira, oraindik gurean gehienak erabili ezin direnak. Hala ere, azken horiek
|
beste
leku batzuetan izaten ari diren harrera ikusita, laster botea Venmo edo beste aplikazio batekin ordaintzeak ez ninduke batere harrituko. •
|
|
2015
|
|
|
Eta horren albo kalteak jasan behar izan ditu. Instituzionalizazioa hasten denean, 1979tik aurrera, ni Jakinen nengoela, gure kultur ingurua asko mugitu zen, UZEIn eta
|
beste
leku batzuetan, eta instituzioek hartu zuten jarrera ez zela jarrera osatzailea ikusi genuen. Alegia, ez zen euskararen eta kulturaren eremuan lanean ari zen gizarte zibilarekin elkarlana egitekoa.
|
|
2016
|
|
|
Mugimendu autonomoa, asanblada eta autogestioaren bidez antolatzeko joera,
|
beste
leku batzuetan baino gehiago garatu zen Gasteizen hasiak ziren mugimendu berriekin. Mendea eta segundoa gurutzatzen ziren lekua zen Gasteiz.
|
|
|
Resiste eta TMEO izan dira, gerora, publikazio haien artean sona handiena izan dutenak. Mugimendu autonomoa, asanblada eta autogestioaren bidez antolatzeko joera,
|
beste
leku batzuetan baino gehiago garatu zen Gasteizen. 70eko hamarkada bukaerako langile asanbladak antolakuntzarako eskola bat izan ziren zentzu horretan.
|
|
2017
|
|
|
Esango nuke formatua bera hasi dela krak egiten entzule gaztearentzat, antzoki eta pilotalekuko saioak ‘zaharrentzako’ lekuak direla. Gazteak
|
beste
leku batzuetan daude: txapelketako saioetan edo berariaz antolatutako emanaldi ‘freskoetan’.
|
|
|
Europan, oro har, bi norabidetan mugitzen ari dira mugimendu nazionalistak. Alde batetik, munduko
|
beste
leku batzuetan bezala, nazionalismo eskuindar eta xenofoboa ari da indartzen, migrazio mugimenduek norberaren herrian sor lezaketen desoreka ekonomiko (gizarte laguntzak direla eta, batez ere), etniko edo kulturalaren aitzakia tarteko. Baina, bestetik, demokrazia kontzeptuan sakondu eta eredu parte hartzaileagoen alde egin duten arrakasta handiko formulazio aurrerazaleak ugaritu dira azken urteotan (Quebec, Eskozia eta Katalunian, esaterako).
|
|
|
hizkuntza guztiz atxikita dago gabetze politikoarekin, eta lanabes inklusibo bakarra da pairatzen ditugun diskriminazio ezberdinak errotik gainditzeko. Lanabes inklusiboaz hitz egiten dut hemen,
|
beste
leku batzuetan garatutako diskurtso ‘nazionalekin’ alderatuta, Galizian berezkoa den nazio identitatearen eta hizkuntzaren arteko loturak eragiten baitu beste osagai batzuk (erlijioa, arraza edo jaiolekua) bigarren mailara pasatzea. Beste osagai horiek ez bezala, hizkuntza ikas daiteke, eta beraren bitartez identitate mota guztiak adieraz daitezke.
|
|
|
‘Hizkuntza komunaren’ ideia horrekin,
|
beste
leku batzuetatik etorri eta gurekin bizi direnak ere ahazten ditugu. Beste horiek botere hizkuntza jakin batzuk hitz egitera derrigortzen dituzten ‘kulturaniztasun’ eta ‘transnazionalismo’ ideiak sustatzen ditugu, ‘enplegagarritasun’ eta ‘integrazioaren’ aitzakian.
|
|
|
Hizkuntzaren eta horrek identitatearen ideiarekin duen loturaren historia horrek eragin du diskurtso batzuk mugimendu nazionalista galegoetan sakonago sartzea testuinguru bereko beste batzuetan baino. Zehatzago, diskurtso feminista tradizionalki askoz errazago sartu da esparru nazionalista galegoan
|
beste
leku batzuetan baino. Prozesu horren funtsezko elementu bat, zalantzarik gabe, hauxe da:
|
|
2020
|
|
|
Kartzelara sartzen zarenean, hiru egun eragiten dizkizute ziega batean, kontrol moduko bat. Zamorako kartzela probintzialaren hegal bat zen gurea, euskal apaizontzako beren beregi prestatua, nahiz eta gero estatuko
|
beste
leku batzuetako abadeak ere egon ziren.
|
|
2023
|
|
|
Gorago azaldutako hiru horizonteen ereduari atzera erreferentzia eginez, etorkizun bideragarri bateranzko aldaketa egiazko eta sakonaren sorburuan ezinbestean egongo da sorkuntza erabatekoa eta tokian toki oinarritutako antolakunde progresista eta eklektikoek bultzatutako eraldaketa; hala, tokiko komunitate, ekintzaile, barne ekintzaile eta lider ameslariek urratuko dute bide berri hori. Elkarrekin ikasi eta jakintza partekatzeko sare eta gune global konektatuak sortuta, tokian tokiko ahaleginak susta daitezke, eta bertan aurkitutako konponbideak
|
beste
leku batzuetan moldatu eta errepikatu.
|