|
2017
|
|
|
Eta badago
|
beste
leku bat, beste alde bat, ez da bakarrik ikusgarri dena. Poesia saiatzen da beste leku hori bilatzen, dio Atxagak.
|
|
|
Eta badago beste leku bat, beste alde bat, ez da bakarrik ikusgarri dena. Poesia saiatzen da
|
beste
leku hori bilatzen, dio Atxagak. Rivasentzat poesia litzateke lehen lengoaia, zelula ama.
|
|
|
Giro itoa gurea, Rambletara aterako gara haize pixka bat hartzera atzera. George Orwellen eskutik aterako, Bartzelonako
|
beste
lekuen gainetik agertzen baitira Ramblak Homage to Catalonia liburuan. Izan gertaera epikoen eszenatoki, izan giza aldren topaleku.
|
|
|
Kulturaren alorra ere busti du metal hotsak, eremu horretan formak gehixeago zaintzen badira ere. Koldo Izagirreren ideia, kultura
|
besteari
lekua egitea dela, gogorarazi digu Lorea Agirrek lehengoan. Nire luzapena:
|
|
|
Nire luzapena: kultur politika, berriz,
|
besteari
lekua kentzea (lagunari emateko). Aspaldian hala dirudi.
|
|
|
bertako bulegoko andre edadetu batengana. Hau antza, oso ohituta zegoen gulako jendearen haserreak eta zaratak entzuten, eta lasai lasai esan zigun maletak ziur asko
|
beste
lekuren batean egongo zirela, paperak betetzeko, eta telefonoz deitzeko lau ordu pasa eta gero.
|
|
|
Hiztegiaren arabera, iheslaria edo errefuxiatua arrazoi politiko eta sozialengatik bere bizitokitik ihes egin eta
|
beste
leku batean babesa bilatzen duen pertsona da. Teorian, Nazio Batuek babesten dituzte iheslarien eskubideak, Genevako Hitzarmenean bildutako definizioan oinarrituta:
|
|
|
Nola jakin! Batzuek erraten dute," Ez da holakorik izanen
|
beste
lekuetan". Bada ez dakit.
|
|
|
Pentsatzen dut Bilboko Udalak Kukutza botatzeko baimena eman eta gero, gertatzen dena gertatzen dela, Kukutzako espiritua beste nonbait gauzatuko dela. Ia ziur dakit Kukutzatik botako dituztenek
|
beste
leku bat bilatuko dutela, eta aurkitu orduko lanean hasiko direla gogo biziz. Hala ere, eta ilusioak norbere barruan dirauen arren, zaila da hutsetik hastea.
|
|
|
Nire bizitzaren errepasoa egingo banu, azken hamar urteetan larri ibiliko nintzateke; izan ere, mugimendu handiko hamar urte izan dira. ...sara esango dizuet, hamar urteren barruan karrera amaitu dudala, eta mila artikulu inguru idatzi ditudala Euskaldunon Egunkaria n, BERRIAn, Hitza n, Argia n, Frida aldizkarian... azken hamar urteetako bat Edinburgon egin dut, hilabete bi Mexikon, bana Kuban eta Senegalen eta egunak Londres, Belfast, Madril, Venezia, Bartzelona, Almeria, Brusela, Milan, Paris, Cadiz, Erroma eta gogoratzen ez naizen
|
beste
lekuren batean. Urte askotan hutsik egon den baserria konpontzen hasi gara ahizpa eta biok, baina Bilbon ere bizi izan naiz bi urtez.
|
|
|
Gizon batek, bere herritik kanpora, Indietara edo
|
beste
leku urrun batera partitzen denean, eta oraino bere herriko agerrian, komarketan eta terminoetan denean, maiz behatzen du gibelera, bere herriko mendietara. Baina aitzina iraganez gero, bere herria eta herriko lurrak bistatik galduz gero, itzultzen da beste aldera, joan behar duen eta doan leku hartara, eta han, aldiz, bere begiak eta gogoa ere ipintzen ditu.
|
|
|
Bada, jaunak, ez zait
|
beste
lekurik bururatzen. Beno, The Ruff ere hor da...
|
|
2018
|
|
|
Nafarroako erresuman sartu diren gaztelar bihozgabeek egindako triskantzen berri ematen duen gutuna. Basati odolzale horiek bortxatu, ebatsi eta hil egin baitute inolako gupidarik gabe; nafar herritarrak sarraskitu dituzte eta elizak eta
|
beste
leku sakratuak profanatu eta erre. Horrelaxe egin zuten Ospitaleko Ordenak Donibane Garazin zeukan San Joan Zaharreko kaperarekin eta bertan erail zituzten bere zaldunak.
|
|
|
GAZTEA. (Irribarrea aurpegian duela.) Bidaiatu nahi diat, mundua ezagutu eta
|
beste
lekuetan gauzak nola egiten dituzten ikusi nahi diat. Mundua aldatu nahi badut, ongi ezagutu diat, ez duk uste?
|
|
|
383).
|
Beste
leku askotan ere Inauteriko giroan kokatua da emakumeen besta, bereziki Agata Deunaren egunean: Frantziako eta Espainiako hainbat herritan bereziki ospatzen zuten eguna emazteek, haietarik bat auzapez hautatzen zuten eta batzuetan gizonak gomitatuz, besteetan baztertuz (Varagnac 1948:
|
|
|
Harpeko Saindian egiten diren erritu eta eskaintzen antzekoak
|
beste
leku askotan ere aurkitzen dira, hasteko Euskal Herriko eta Gaskoniako iturri andana batean. Holako ohiturak biziki zaharrak dira eta ez sobera aldatuak, jadanik Tours-eko Gregorioak deskribatu ditu bere garaian (VI. mendean):
|
|
|
Hitzak debekatzeko agindua txantxetakoa da Michiganen.
|
Beste
leku eta kasu batzuetan, ordea, ez. Grande Marlaska epaileak 2012ko hitz eta lelo debekatuen zerrenda osatu du.
|
|
|
noiz egiten duten talka erantzukizun sozialak eta etekin nahiak; batzuen diru gosea inoiz asetzerik ote dagoen. Zuk enpresa bat baduzu, oso ondo dabilena eta dirua ematen dizuna, baina
|
beste
leku batera badaramazu gehiago irabazteko, non uzten duzu erantzukizun soziala hazkundean lagun izan dituzun herritarrekiko, lanpostuen truke, ados.
|
|
2019
|
|
|
Eta ondoan argizari tantoak. Eta
|
beste
lekuetan ez da horrelakorik ikusten. Nola daiteke hori?
|
|
|
|
Beste
leku bat aukeratu zuten. Makal samar baina, beti aurrera.
|
|
|
Hitzik ere egin gabe. Burua
|
beste
lekuetan. Tom eta Joe etxeaz gogoratu ziren.
|
|
|
Ohol josiz egindako horma erdi eroriak babesten zuen. Toki batzuetan zeharo eroriak zeuden,
|
beste
lekutan okertuak. Belarra eta hiraka nonahitik ikus zitekeen.
|
|
|
Ohikoa izaten zuen metodologia berdinari jarraitzea ere sarri ibilitako karriketatik bulegorainokoa oinez egitea, kalea batetik
|
bestera
leku beretik igarotzea, berdinetatik lerro berdinetan txapinak urratzea, edo eta gaztetatik ezaguna zuen betiko okinari egun ona opatzea, eta, jakina, kioskoko uruguaitar emakume adinduari, irribarrea agertuz, egunkari ezkertiarra erostea. " Sasoi honetarako eguna fresko dator", besoetako mahukak eskuarekin igurzten zituen heinean pentsatu eta jarraian kirol jertsearen kremailera kokots alderaino igoko zuen.
|
|
|
Beno, hori munduko
|
beste
leku batzuetan ere ikusi dugu.
|
|
|
Niri galdetzen badidazu, euskal herritarra sentitzen naiz, eta frantziarra ere banaiz. Euskal Herria ez den
|
beste
leku batean ez nintzateke biziko.
|
|
|
Egoera hori, pixka bat bada ere, bereziki Euskal Herrian aldatzen ari dela uste dute hiru presidenteek. "
|
Beste
leku batzuetan baino gehiago nabaritu da Euskal Herrian. Kirolean ez ezik, enpresaren munduan ere Euskal Herrian onarpen maila altuagoa da, Espainiarekin alderatuta.
|
|
|
Hazkunderik handiena Afrikan gertatuko delakoan dago NBE, populazioa laukoiztea espero baitu (gaur egungo 1.000 milioitik 4.000 milioi ingurura). Munduko
|
beste
leku batzuetan, aldaketa gutxiago espero ditu. Asiak, adibidez, 4.400 milioi biztanle ditu gaur egun, eta 2050 urtearen inguruan 5.000 milioi izatera iritsi eta gero populazioa galtzen hasiko dela aurreikusi du.
|
|
|
Aldiz, hondakin solidoen ondorioak lekuan sumatzen dira. Baina horien kasuan ere, ondorioak ez dituzte sortu dituztenek jasaten,
|
beste
leku batzuetara esportatzen baitituzte. Hortaz, eraginak non gertatzen diren herrialdeen eta gizarte taldeen arteko botere erlazioaren eta ekonomiaren araberakoak dira.
|
|
|
Tarte horietan, teknologiaren eta materialen trukea, batez ere, norabide bakarrekoa izan zen; gizaki modernotik neandertaletara, hain justu. Baina
|
beste
leku batzuetan, Melanesian esaterako, trukea bi norabideetan izan zen, eta, seguru asko, horrekin batera, hizkuntza ere trukatu zuten.
|
|
|
Geroztik, ohartu dira lurperatutakoen garunak saponifikatzea ez dela hain fenomeno arraroa;
|
beste
leku batzuetan ere ari dira aurkitzen halakoak, adibidez, El Carmen hilerriko hobian (Valladolid) edo Villabasta de Valdavian (Palencia). Aitzitik, bihotza saponifikatuta azaltzea ezohikoa da guztiz.
|
|
|
Zaharrenetariko batean, erretako animalia hezur puskak eta harriak azaltzen dira. Garai hartan,
|
beste
lekuetan ez da ohikoa, baina han bai, han sua egiten zuten, harpearen barruan. Suen segida bat dago, eta garbi dago asko erabiltzen zutela".
|
|
|
Abric Romanin bezain garbi ez bada ere,
|
beste
leku askotan ere suaren arrasto garbiak aurkitu izan direla gogoratu Riosek: " Bruniquel, adibidez, oso ezaguna da estalagmitekin egindako egitura berezi horiengatik, eta han ere aurkitu dituzte suaren arrastoak.
|
|
|
Gizaki batek aurrera egiteko dituen aukera guzti guztiak baliatzen omen ditu; hala, ez dio beste inori uzten lekurik: " Gurekin batera bizitzen beste giza espezie bat egoteko modu bakarra izango litzateke hark ez lehiatzea gurekin,
|
beste
leku bat hartzea. Baina lekurik utzi al dugu, bada?"
|
|
|
Afrikatik Europara bidaiatu zuten lehen talde haiek galdu baziren ere, Afrikako populazioa etengabe hazi zela azaldu du Ríosek. " Eta aurrera egiteko topatu zuten aukera bat
|
beste
leku batzuk hartzea izan zen. Hala, uhinetan joan ziren ateratzen".
|
|
|
Bada, lehen aldia da ikerketa genetiko batek portaerari buruzko aztarnak ematen dituena. " Hori bai, ezin dugu orokortu eta pentsatu
|
beste
leku edo garai bateko neandertal taldeek ere berdin jokatzen zutela".
|
|
|
Saponifikatutako garunek inguruko lurrarekin duten antza dela eta, Serrullari ez zaio harritzekoa iruditzen
|
beste
leku batzuetan, halakoren bat egon arren, inor ez ohartzea," lur-zatitzat hartuta". Harrezkeroztik, ordea," begiak zabaldu" zaizkie, eta erreferente ere bihurtu dira.
|
|
|
" Konposizioa, itxura... oso antzekoa dute. Nolabait, La Pedrajako garunek balio izan dute guk ikasteko
|
beste
leku batzuetan ere gertatu dela fenomeno hau, eta susmatzeko garezurren barruan zenbaitetan agertzen diren masa horiek ez direla lur pusketak, garunak baizik, baita hobiratzetik mendeak igaro badira ere". Horrenbestez, La Pedrajako aurkikuntza giltza izan da ate bat zabaltzeko eta iraganeko arrastoak hobeto ulertzeko.
|
|
|
Izan ere, musika zati gustukoena entzun baino segundo batzuk lehenago hasten da dopaminaren jarioa, garunaren eremu jakin batean (nukleo kaudatuan). Gero, norberarentzat hunkigarriena den zatia iristen denean,
|
beste
leku batean jariatzen da (nukleo akunbeoan). Hain justu, sistema kognitiboarekin eta motorearekin lotzen da lehen eremua, eta emozioekin, berriz, bestea.
|
|
|
Ile motz, beltzak tindu hauskara bat zuen hartuta. Han eta hemen izerdiak buruari itsasten zuen,
|
beste
leku batzuetan azala baizik ez zitzaiosn geratzen, soilgune bat bezala; eta haietan tortikak, batzuk odoletan. Laguna txikiagoa zen.
|
|
2020
|
|
|
Egia esan, batez ere Euskal Herrian, eta
|
beste
leku batzuetan ere, hala nola Argentinan, Uruguain, Espainian eta Txilen, berehalako erreakzio bat izan zen, eta gainezka egin zuen, espero ez zelako, eta Vane haren neska lagunaren bidez helarazi zizkioten maitasun eta elkartasun dosiengatik.
|
|
|
Beno, hik esandako gauzak entzunda, hemen jarraituko diat, jaiotetxea egon zen plaza honetan, baina paratu nauzuen bezala, gorputz erdiz; beste erdia nahiago diat
|
beste
leku atseginago batean izan, harik eta pozbide handiagoak emateko gai zareteino behinik behin.
|
|
|
Profesional oso prestatua da. Indiara eta
|
beste
leku askotara bidaiatu da, iturrietatik zuzenean edateko, benetako maisuengandik ikasteko. Baina bere eskoletatik ez dela inor agertu esan digu.
|
|
|
Kazetaria Mexikon dago, Riviera Mayako hondartza gardenetan. Handik
|
beste
leku batera egin du salto: oraingoan, kaleko merkatu bateko saltoki xumearen aurrean dugu.
|
|
|
Bere begien aurrean torturatu ilara pasatzen uzten du eta ez ditu torturatuak ikusten, eta ez du ikusten zenbat hiltzaile dagoen libre Espainian. Eta
|
beste
leku batzuetan dauden hiltzaileak bilatzen hasten da".
|
|
|
Ez zekiten. " Eta ez zaizue bitxia iruditzen duela sei urte Kuban gertatu zenaz argi eta garbi oroitzea eta ez jakitea munduko
|
beste
lekuetan gertatzen ari dena". Ravsbergek oraindik gogoratzen du lagun horietako baten erreakzioa:
|
|
|
Dendara edo paseatzera ateratzen naizenetan, gutxitan egiten dut ezagunen batekin topo. Gauzak asko aldatu dira; orain
|
beste
leku askotatik etorritakoak ikusten ditut: Afrikatik, Txinatik, Errumaniatik...
|
|
|
Martinek ahal zuen guztietan bisitatuko ninduela azpimarratzen nuen, berak lagundu zidala erabaki zamatsu hori hartzen, Martinek ondo ulertu zuela proiektu bazterrezina zela, bion artean adostutako parentesia zabaldu genuela, eta dena bukatutakoan, parentesia itxiko genuela eta era naturalean elkarrekin jarraituko genuela. Martinek berak izugarri animatu ninduela, gurea ez zela eten, Martinen" gaueko izar bakarra" izaten jarraitzen nuela eta nik" ilargia lapurtuko nukeela gauero" Paragatik edo
|
beste
leku batetik berari oparitzeko. Ez dut uste Argik ezer sinetsi zuenik, baina ez zidan kontrarik egin, lar ondo ezagutzen ninduen eta bazekien alperrik jardungo zuela.
|
|
|
Ez naiz ingeniariaren semea. Ezkurra eta gaztaina elkarren aldamenean erortzen direnean, ez da bata ernatu gabe gelditzen
|
besteari
lekua uztearren. Bakoitzak bere legeari jarraiki, ernatu, hazi eta ahal duen bezain eder loratzen dira, bestea, beharbada, itzalpetu eta suntsitzen duen arte.
|
|
|
Ingelesak Sandokan
|
beste
lekuetan zebilela jakin zutenean, eraso bizia jo zioten irla honi. Defendatzaile gutxi zeuden han.
|
|
|
Zaude han, hiltzeraino aspertuta arratsero, egiazko lagun baten betebeharrak betetzen! Neure buruari jipoi bat emateko prest nengoen, eta, horixe, kandela itzali eta mantaz estali ondoren, ukabilkadaz joka aritu nintzen buruan eta gorputzeko
|
beste
leku batzuetan. Horrek zertxobait baretu ninduen eta lo hartu nuen azkenean, nahiko lo sakona, oso nekatuta bainengoen.
|
|
2021
|
|
|
Sergyk gaur egun Euskal Herria herri guztiz arrotza eta gauza askotan gaitzesgarria begitantzen zaidala uste du. Ez du ulertzen, bertan jaioa naizelako ez ezik, azken finean ezusteko hutsa, gure Londreseko etxean nahiz
|
beste
leku askotan ere Euskal Herria beti gogoan baitut uste eta nahi baino gehiagotan, janari, ohitura edota euskal senari buruz egin ohi ditudan aipuetan, eta zer esanik ez, euskal kanta bat ahoan xurxulaka dudala harrapatzen nauenean, edota doi doi ezkutuan euskal musikagileren baten partitura bat, Guridi edota Aita Donostiarena kasuko, pianoa jotzen dudanean. Hala ere, Sergyren ustez nire euskaltasunaren ezaugarririk handiena, ageriena, Euskal Herriari buruz isildu ohi dudana omen da, lagun artean edo bertako gorabeherak, askoren gustuko gatazka politikoa hain zuzen ere, eztabaidagai suertatzekotan beti beti isilean ari naiz, berak dioenez ez dudalako nire herriaren oroimena zikindu nahi errealitatearen gordinkeriaz, sukaldean zein kantetan edota nota goxoetan bakarrik azaltzen zaidan herri idealizatu bat, erbesteratuok herrimina bideratzeko omen dugun joera bizia:
|
|
|
eta azalpenetik beretik
|
beste
leku bat eratortzen da.
|
|
|
Gelditu ziren beste seiak, arazo bera zuten beste bikote batzuri ematea erabaki zuten. Horrela,
|
beste
leku batean bizitzeko aukera izango zuten.
|
|
|
Baina antzekotasunak ere bazeuden biktima guztien artean. Guztiak, hamarrak, ez zituzten aurkitu zituzten lekuan bertan hil, ostera,
|
beste
lekuren batean hil eta haien gorpuak ezkutatzen saiatu zen hiltzailea edo hiltzaileak. Eta antzekotasun nagusia, errepide bazter bakarti bera aukeratu zuela hiltzaileak edo hiltzaileek gorpuak ezkutatzeko, 15 km-ko lerro zuzen bat marraztu baitzitekeen hamar gorpuak aurkitu ziren puntuak lotuz.
|
|
|
Brewerek berak esango zuenez, Shannanek 911 zenbakira egindako deiaren grabazioak poliziak bera errugabetzat jotzen lagundu zion. (Brewerek Oak Beach auzoko bere etxea, The Fairway kaleko 8 zenbakia, salduko zuen eta
|
beste
leku batera bizitzera joango zen, hedabideen etengabeko galdeketa eta zelatatzeetatik ihes egite aldera.)
|
|
|
Euskal Herrian eta inguruan ez zen emakume prostituten tratu txar larri, tortura edo snuff eta erailketa gehiagorik gertatu azken egunetan. Dena den,
|
beste
leku batzuetan orduan ere antzeko delitu larriak gertatzen ari ziren, Europako mendebaldeko hirietan eta baita Bartzelona eta Madrilen. Bestetik, Interneteko Web Sakoneko orrietan lotura batzuen bidez aurreko sareekin nolabaiteko erlazioan, arte iruzurraren kasuak zituzten.
|
|
|
Norbaitek atzetik jarraitzen zuela uste zuen. Manuk babesteko
|
beste
leku bat ote zeukan galdetu zion.
|
|
|
Ez izan kuidadorik. Entzun dudanez Iruñean eta
|
beste
leku batzuetan droga gehiago mugitzen ari da eta hau izan daiteke Ikerren momentu txar bat, pasa daitekeena.
|
|
|
Elkano ikertzaileak eta Lopez komisarioak harrapatu zuten bera gaizkileentzako lan zikinetan nahasita egoteagatik. Berak begitan hartu zuen Manu, baina nahiago izango zuen dena ahaztu eta
|
beste
leku eta lan batean izateko aukera izan balu. Alfak bai.
|
|
|
|
Beste
lekuetako informeak jaso zituzten. Nahiz eta gaua ez bukatu, orduko bazuten egoeraren berri.
|
|
|
KONTALARIA. Cristobal Chavesek dioenez" Sevillako kartzelan" idatzi famatuan,
|
beste
leku madarikatu bat, funtzionario bat zegoela, oso estimatua, eta haren espezialitatea" oinazetuak osatu eta sendatzea" zen; izan ere, kalamitate hutsa baitzen bortxaren seinaleak agertzea, edo, are okerragoa, gizakia bera hilik geratzea, kolpez eta odolez beteta azaltzea.
|
|
|
Gorrizta laranjatik horira aldatu zen mendi hegia eta aurrean zuen harana argiz betetzen joan zen. Lainoa
|
beste
leku batera deitua izan balitz bezala, istant batean desagertu zen eta ez gau ez eguna izanik, argitu bitartean han egotea erabaki zuen. Ihintzak bustitako belar gainean etzan zen, ikusten ziren izarrei begira.
|
|
|
Badakizue nik egina dudala eta izugarrizko dirutza lortzen ahal da. Herritarrak, nekazari, abeltzain eta morroiak ziren eta beraren menpekoak ez zirenez, barre egin zioten, jauntxoak aberasteko eta hiltzeko prest egongo ziren gixajoak
|
beste
leku batean bilatzeko erranez. Semeno bakarrik zegoelako, bestela hantxe akatuko zituen barre egin ziotenak.
|
|
2022
|
|
|
halako hegazkina hartu behar dutenak pasa daitezela barrura jada. Segurtasun kontrola
|
beste
lekuetakoaren tankerakoa duk, estresik gabe. Barrura sartu eta gero, ontziratze txartelak jasotzen ditik azafatak, pasaiariei banan banan deituz.
|
|
|
Ordu erdi bateko tartean, Ekuadorreko hiri handiena den Guayaquil-eko hilerri batean Bk atzemandako abizenen zerrenda, hilerriaren parte txiki bat korrituta, bila ibili gabe eta apuntatzen berandu hasita. Grafiak grafia eta akatsak akats (eta zalantzako mordoxka bat alde batera utzita), euskal jatorriko deituren kopurua harrigarria da (ez hemen bakarrik, noski, inpresio hau
|
beste
leku askotan izan du Bk, Guayaquil baino lehen ere). Bk ez daki zenbateraino dagoen ondo ikertuta euskal jendeak zer nolako presentzia izan duen Mundu Berrian.
|
|
|
Mexikoko Pueblan kirola sustatzeko igande goizetan kale batzuk ixten zituztela ikusita harrituta geratu zen bidaiaria. Geroztik ikusi du gauza bera egiten dutela
|
beste
leku batzuetan ere: Panama Hirian, Medellinen, Quiton eta bai Limako auzo batzuetan ere, esate baterako.
|
|
|
Eskerrak eman, eta kalera irteterakoan hartu ditu. Geroztik ez zaio berriz gertatu, baina
|
beste
lekuren batean galdetu eta baieztatu diote Medellinekoan esan ziotena: legea egon, badago, kasu handirik egiten ez bazaio ere.
|
|
|
Limatik, eta Ayacuchora hamar hamabi orduz beste autobus batean sartu eta joateko gogo handirik gabe (Ayacucho da, Huarazekin batera, Bri beti hurrengorako geratzen zaion
|
beste
leku bat, Perura etorritakoan), Txilerantz abiatu da zuzenean. Limatik Tacnaraino hegazkinez (bidaiaren hasierako planteamendu orokorrari traizio eginez, ostera ere), 24 orduko autobusaldia saihestearren.
|
|
|
Amerika osoan XVI. mendetik aurrera bertan bizi zirenekin zer gertatu zen badakigu: leku batzuetan, denak garbitu zituzten;
|
beste
leku batzuetan, ordea, ezin izan zuten, asko zirelako, edo hobeto babestu zirelako, edo oihanean eta mendian ezkutatu zirelako. Esklabotza eta zapalkuntza orokortua etorri ziren gero; eta egoera horren ondorengoak indarrean daude oraindik.
|
|
|
Blogoeta hauetan behin baino gehiagotan atera da euskal diasporaren gaia, eta Bk Amerikan barrenako bidaia honetan egondako toki gehienetan aurkitu ditu euskaldunen arrastoak, kale izenetan, abizenetan, historiako pasadizoetan eta abar. Argentinan ere aurkituko ditu, dudarik gabe, eta itxura denez baita Txilen ere, eta ez gutxi; nahiz eta aitortu behar duen Txilera etorritako euskaldunez ez zuela
|
beste
leku batzuetara joandakoez bezain ideia argirik. Baina, diotenez, txiletarren% 10etik 20ra bitartean izango lirateke euskal abizenen bat dutenak gaur egun. Horrek ez du esan nahi Bk beste leku batzuetan baino azalpen gutxiago eman behar duenik, nongoa den galdetu eta euskal herritarra dela erantzuten duenean:
|
|
|
Argentinan ere aurkituko ditu, dudarik gabe, eta itxura denez baita Txilen ere, eta ez gutxi; nahiz eta aitortu behar duen Txilera etorritako euskaldunez ez zuela beste leku batzuetara joandakoez bezain ideia argirik. Baina, diotenez, txiletarren% 10etik 20ra bitartean izango lirateke euskal abizenen bat dutenak gaur egun. Horrek ez du esan nahi Bk
|
beste
leku batzuetan baino azalpen gutxiago eman behar duenik, nongoa den galdetu eta euskal herritarra dela erantzuten duenean: ez, Txilen ez du sumatu jendearen aldetik ezagutza handiagoa gai horri dagokionez, oro har; toki guztietan bezala, badira euskaldunon berri badutenak, baina gehienek imintzio arraro batez erantzuten dute vasco hitza entzundakoan.
|
|
|
beren etxeak, beren lurrak, ingeles hiztunen esku zeuden. Asko geratu ziren Eskozia Berrian (populazio osoaren% 3 dira gaur egun, eta beren hizkuntzari eta kulturari eusten saiatzen dira, munduan beste asko bezala), baina beste bazter batzuk bilatu behar izan zituzten bizitzeko; beste batzuek Quebecera, Saint Pierre eta Mikelune uharteetara eta frantsesa hitz egiten zen
|
beste
leku batzuetara alde egin zuten. Bidenabar, esan behar da haien artean bazirela euskaldunak ere, XVI. mendean eta Ternuan baleatan eta bakailaotan ibilitakoen ondorengo batzuk, esaterako, eta, ikerketa batzuetan ikusi denez, agian uste baino gehiago ere bai (XVIII. mende hasierako Halifaxeko bataio liburuetan ageri omen dira Arosteguy, Bastarache eta Montaury bezalako deiturak).
|
|
|
Bikingoak Norvegiatik kanporatutako jendea zen, harrapaketan jarduteagatik bidalitakoak. Irlandan, Faroe Uharteetan eta abarretan barrena ibili eta gero, Islandian geratu ziren, eta handik abiatuta Groenlandia aurkitu zuten(
|
beste
leku askotara ere iritsi ziren, baina hori beste kontu bat da). Groenlandian zuhaitzik ez zegoenez, eta zuhaitzak behar beren ontziak egin eta konpontzeko, aurrera egin zuten, eta Ternuako mutur honetara iritsi ziren, Labradorreko kostaldean zehar.
|
|
|
Hori duela bi egun izan zuan. Gaur, berriz, hobeto begiratu duk, eta
|
beste
leku batera joan haiz, ea suerte hobea zegoen. Lehen inpresioa bera bestelakoa izan duk, jangelan sartu orduko:
|
|
|
Batzuei buruz idatzi duk zertxobait blog honetan; beste batzuei buruz apunte soilak besterik ez daukak, landu gabe. Sakondu, ez duk ezertan sakondu... baina horretarako bizitza osoa behar litzatekek (atzo estatubatuar bati entzun hioan, autobusean, mantso bidaiatzea gustatzen zaiola, Barilochen bi hilabete emateko asmoa zuela, eta egin nahiko lukeen guztia egin gabe bueltatu zuela etxera; hik hiru egun eman dituk, eta
|
beste
leku batera mugitu haiz). Edonola ere:
|
|
|
munduko edozein bazter da hau bezain amaiera, edo hau bezain hasiera... edo hau bezain zilbor; mundua ez da ez hemen ez inon hasten, ez inon bukatzen. Hiri gisa ez du asko balio, nahiz eta inguruko naturak xarma berezia ematen dion; baina badu,
|
beste
leku askok bezala, egia da, zer sinboliko bat, magikoa, literarioa ere bai, nahi bada, eta niregan behintzat aspaldi txertatuak ziren hona etortzeko ilusioa eta gogoa.
|
|
|
Bai, baina leku horietatik lehenago itzultzen zara eta Leonera joanez gero seguru denbora gehiegi pasa gabe
|
beste
leku batera joateko esango dizutela. Noiz mugituko zarete?
|
|
|
Bihar joango naiz udaldia egitera. Dena den, behar izanez gero hemendik joango ginateke
|
beste
leku batera gu guztiok, Albo, Muno, Arrosa eta bostok. Baina mesedez, lasai zaitez eta itxoin ezazu udaldia eta hilabete pare batean ea zer gertatuko den!
|
|
|
|
Beste
leku batera mugituko gara. Hau bezalako ehunka leku daude Harrik jarraitu zuen benetan interesa zitzaiona galdetzen.
|
|
|
Arabako hego mendebaldean,
|
beste
leku askotan bezala, azken hilabetean izua zabaldu zen bide haien inguruan eta bidaiariak ez ziren pasatzen, talde handi eta babestuetan ez bazen. Gasteizen, Munio Gonzalez Arabako kondeak alarma zabaldu zuen eta inguruko jaun eta alkaideei lapurrak harrapatzeko agindua bidali zien.
|
|
|
Hasteko, kontatu zion Andreak edo Damak beste izen eta bizitoki batzuk zituela. Mari, Maia edo Maddi izenak ere ematen zizkioten
|
beste
leku batzuetan. Edonola ere denon ama bezala aurkezten zen.
|
|
|
Dena den, soinekoak erosten dizkidan gaskoia Naiarara edo Burgosera joango da urrian eta beste inork ez dit ezer erosten. Hurrengo negurako
|
beste
leku batera joango gara Okilak gonbidapena luzatu zien.
|
|
|
Azenari, Jakue, Joan eta orduan laguntzen zieten bi gerlari sanhayarrak gurdien artean mugitu ziren. Soldaduek eta biztanleek errespetatzen zuten elkar, gauza harrigarria
|
beste
leku askotan. Arropa, oinetako eta lan tresnen dendarik bisitatuenak ondoko kale xumeagoetan topatu zitezkeen.
|
|
|
Leku honek
|
beste
leku eta garai bat ekartzen dizkizu akordura.
|
|
|
Bidaiari batek ostatuan pasatu behar du gaua eta,
|
beste
lekurik ezean, sukaldeko zizeiluan etzan da. Erdi lo denean, etxekoandre zaharra heldu da:
|
|
|
Egun hartan behinik behin, baserritar txikiak gustura bukatu zuen bere jardunaldia; harro bere buruaz, lana ongi burutu izanaz asebeteta. Katakumeak behintzat ez zituen bota bizirik errekara,
|
beste
leku askotan egiten omen zuten bezalaxe. Zerbait bada.
|
|
|
Garazik, ikusi nahi zituen
|
beste
leku batzuk errepasatu zituen: Atarazanak, Colon, Barceloneta, Gaudiren artelanak, Sagrada Familia eta Güell parkea bereziki; Mapfre Fundazio modernista ere bai.
|
|
|
Hala ere, zergatik izan behar ziren inkonpatibleak maite zuen gizona eta egin nahi zuen bizitza? Iruñera itzuli baino lehen,
|
beste
leku batean, kultura desberdin batean egin nahi zituen ikasketak. Ikerri nahi hori adieraziko zion eta berarekin Bartzelonara etor zedin eskatuko zion.
|
|
|
Hala ere, Pera eta bere erasoen aurrean zalantzan jarri zuen Bartzelonako egonaldia. Zer egin behar zuen,
|
beste
leku bat aukeratu. Madril aukeratu, Gasteizera joan edo Iruñera itzuli behar zuen?
|
|
|
Berarekin komuna batera joanen zen eta gero denbora batez elkarrekin biziko ziren. Ernestorekin haserretzea zaila zen, beti atsegin, baina ziur aski, hark utziko zuen beste batekin bizitzeko edo
|
beste
leku batean bizitza aldatzeko. Orduan La Flaca bakarrik geratuko zen.
|
|
|
Felipek ezetz esan ondoren, dirutza ordaindu eta propina utzita, joan egin ziren. Handik gutxira bisitaldia jarraitzeko
|
beste
leku batera mugitu zirenean gizonak aipamen arin bat egin zion mutu zegoen Frani.
|
|
|
Bi urrats baino ez zeuden sala txikitik George ostatu zaharreko ateraino; haritzezko eskailera zabala kalean amaitzen zen ia; atalasearen eta azken eskailera mailaren artean alfonbra turkiar batentzako
|
beste
lekurik ez zegoen, baina espazio txiki hori distiratsuki argiztatua egoten zen arratsero, ez soilik eskailera gaineko argiari eta ostatu izenaren azpiko farol handiari esker, baizik baita tabernako leihoari zerion argitasun goxoagatik ere. Honela, Georgenea ederki iragartzen zen kale hotzetik pasatzen zirenentzat.
|
|
2023
|
|
|
Uste zuten argindar konpainian zeuden arazoek eragin zutela, edo matxura handi bat gertatu zela. Ez zitzaien burutik pasatu Karlosi ere ez
|
beste
lekuetan ere ez zenik antzeko arazorik gertatzen.
|
|
|
Montmartreko auzoan bizi izan zen eta Paris inguruak pintatu zituen, Bulerbar Txikiko pintoreekin batera. Tanguyren aretoan koadro batzuk erakutsi zituen eta
|
beste
leku batzutan ere bai: jatetxeetan, kafetegietan.
|
|
|
Bai, jauna. Eskerrak gero
|
beste
leku batean bere buruaz beste egitea lortu zuela. Betirako hori ez zen hainbesterako izan.
|
|
|
Ikusi gabe zeramatzan berrogei urteak, askoz ere suntsitzaileagoak iruditu zitzaizkion Telesi aspaldiko lagunaren soinean.
|
Beste
leku eta egoera batean, agian, ez zen Zarautzekin mintzatuko baina, azkenean, hitz egin zuen iraganeko adiskidearen irudi gastatu harekin:
|
|
|
Hark ustez salatutakoaz, hura izan baitzen erbesterako lehen urratsa. Ordura arte, Telesek ez zuen inoiz pentsatu
|
beste
leku batean bizitzea merezi zuenik, eta, inoiz, gazte garaian egindako irakurketei esker, bidaiatzea eta munduko leku enblematikoak ezagutzea amestu bazuen ere, Alpeak, Himalaia, Afrika, New York, Paris edo Buenos Aires... azkenean Zumaiaz maitemindu zen nahiz eta Paris eta, batik bat, Geneva, berak nahi baino gehiago ezagutu zituen.
|
|
|
Kanpoa zoaz, eta hoi izangoa bukaera. Geo
|
beste
leku batea eta beste batea eta beste batea... danak hau baño polittagok. Zutzat, noski!"
|
|
|
Bere burua defendatu zuen mutilak. Praixkuk, baina, burua
|
beste
lekuren batean zeukan jada, tunelari begira, bidegurutzeari begira, errepideari begira, jatetxeko terrazan zegoen gizon irribarretsu horren aztarnarik ez orain bere aurpegian.
|
|
|
Ez zuen horretarako arrazoirik ikusi inoiz, plazan geratzeko. Festetan ez bazen, plaza zapaltzen zuen gutxietan beste nonbaitera joateko izaten zen,
|
beste
leku batean egoteko.
|