|
2001
|
|
|
Ingurune hezean
|
beste
landare batzuk deskonposatzetik ateratzen diren material organikoak.
|
|
|
Txilar, gaztaina edo
|
beste
landare batzuetatik ateratako landare hondar ustelduak.
|
|
|
Ez da inoiz film garden batean bildu behar, arnasa hartzea eragozten baitu. Gainerako barazkietatik eta frutetatik isolatuta edukitzea komeni da,
|
beste
landare batzuen arnasketak sortutako etilenoarekin erreakzionatu eta lehenago hondatzen delako.
|
|
2002
|
|
|
Prozesuan, besteak beste, malgukiaren kontrako proteina batek (AtNHX1, funtzio garraiatzaileekin) eta bi ponpa protoniko motak (AVP1 eta AVP2) parte hartzen dute; izan ere, protoi kontzentrazioaren desberdintasuna da sodio ioiak bakuolan metatzea ahalbidetzen duen energia iturria, kontzentrazio gradiente baten kontra, hau da, sodioa leku batetik bestera eramaten duena. Azterketa genetikoei esker, AtNHX1 genea eskura daiteke, eta Arabidopsis, tomate eta
|
beste
landare batzuen landare normaletan txertatu. Landareek portaera normala dute, baina gazitasunaren aurrean askoz erresistenteagoak dira.
|
|
|
Jacinto Correia Landareen munduan 350 landare mota inguru daude, hala nola, erromeroa, izpilikua, apioa edo kalena, intsektu espezie desberdinak uxatzen laguntzen dutenak, eta gainera kutsatu gabe egiten dute.
|
Beste
landare batzuek beren kimikari lurrunkor eta aromatikoak erabiltzen dituzte hostoen, loreen eta sustraien izurriteak urrun dituzten intsektuak erakartzeko. Albahakaren usaina oso eraginkorra da euliak eta eltxoak eta gainerako intsektu hegalariak urruntzeko.
|
|
2003
|
|
|
250 g marrubi anoa hartuta, egunean hartzen den kopuruaren %50 inguru hartzen da. Bitamina horren iturri ezin hobea dira, oro har, freskoak edo gutxi prestatuak jaten direlako;
|
beste
landare batzuek, berriz, bitaminak galtzen dituzte janaria prestatzean edo aurreko prestakinetan (beratzea, ebakitzea…). bitamina eta antioxidatzaile gehiago 100 g marrubi baino ez dira behar bitaminaren erreferentziazko irensteen %100 betetzeko.
|
|
|
antiinflamatorioa, antiseptikoa, orbaintzailea, desintoxikatzailea, fungizida… Oharrak: Luzin loreak bereziki egokiak dira larruazaleko eta mukosetako hainbat gaitzen tratamendu topikoan, hala nola, zauriak, larruazal sukoiak eta erretxinak, intsektuen eta marmoken ziztadak, lakak eta magulladurak, garatxoak, kontusioak eta baita eguzki erredura arinek eragiten dituzten eragozpenak arintzeko ere.Era berean, aspalditik, infusioko kalenularen loreak eta
|
beste
landare batzuk (anis berdea, mihilua eta kamamila) digestio arazoak (gastritisa, flatulentzia, indigestioak, etab.) tratatzeko erabiltzen dira. ).
|
|
|
Orkideak lurrean, zuhaitzen adarretan,
|
beste
landare batzuen zurtoinetan edo arroken gainean hazi eta landu daitezke.
|
|
|
Horiei 70.000 hibrido artifizial gehitu behar zaizkie, landare basatiak eta landatuak gurutzatzearen ondorioz. Orkideak lurtarrak, litofitoak (arrakaloen gainean hazten dira) edo epifitak(
|
beste
landare batzuen zurtoinen gainean edo arbola adarren gainean hazten dira) izan daitezke.
|
|
|
Futbolarena ez ezik,
|
beste
landare batzuk ere itsasten hasiak ziren Txominen bihotzean.
|
|
2004
|
|
|
Flagelatzaile modura gorputzaren edozein atalean odolaren etorria hobetzeko, buruazalaren zahitzeari eta soiltzeari eusteko,
|
beste
landare batzuk indartu eta gaitz eta izurrietatik babesteko, azido urikoa urea edo hezueria arintzeko, esne emariak hobetzeko... gure osagintza kulturan hain da barneratua osina, ahantzi egiten dugula. Gutxien uste dugunean axaleko ebakitxoak eginez hortxe, hankapean dugula gogorarazten digunari eskerrak.
|
|
|
Zientzia molekular modernoak laguntza handia eman dio. Hala, Barkmanek eta haren lagunek landarearen genoma aztertu zuten lehenik, baina Rafflesiak fotosintesia ez egiteak —horrek esan nahi du gene asko desagertu edo aldatu egin direla horretarako— alferrikakoa egiten zuen
|
beste
landare batzuekin konparatzea. Bere pertseberantzian, ikertzaileek gene bat aurkitu zuten Rafflesiako mitokondrio DNAn, bere horretan eta beste espezie batzuekin konparatzeko moduan, eta landare hori bioleten, pazko loreen eta pasio loreen ondoan jartzera eraman zuten.
|
|
|
Zuhaixkak, koniferoak eta harresietarako egokiak diren
|
beste
landare batzuk
|
|
|
Pekingo Bioteknologia Medikoaren Institutuko eta Nanjingo (Txina) Ospitaleko Medikuntza Molekularreko Laborategiko zientzialariek “Nature Medicine” zientzia aldizkarian argitaratu dituzte gaur emaitzak. Bere azterlanean ziurtatzen dutenez, “berberinak” (BBR), Asiako belar batetik eta
|
beste
landare batzuetatik ateratzen den alkaloide naturalak, odoleko kolesterola %30 murriztu dezake. 32 pazienterekin egindako saiakuntza batean, hiru hilabetez, “berberinak” odoleko kolesterol maila %29 murriztu zuen, eta triglizeridoak %35 eta LDL %25 murriztu zituen.
|
|
2006
|
|
|
Plastiko biodegradagarriek beste plastiko batzuen itxura eta propietateak dituzte, baina zabortegian utzi ondoren, desegin egiten dira eguzki izpiek, hezetasunak edo mikroorganismoek urte gutxiren buruan. Adibidez, NECek azido polilaktikozko plastiko biodegradagarri bat garatu du, patatetako, artoko eta
|
beste
landare batzuetako almidoitik ateratzen dena. Aurten hasiko da enpresa plastiko hori erabiltzen ordenagailu eramangarrietan.
|
|
|
Entsalada sinple batetik abiatzen da, eta animalia jatorriko elikagaiak gehitzen zaizkio: oilasko zatiak, urdaiazpiko edo gazta dadoak, kontserbako arraina… Osoagoa egin daiteke
|
beste
landare batzuk nahasiz gero, hala nola patata, pasta, arroza, lekaleak edo fruitu lehorrak. Horrela, jatorri desberdineko osagaien aniztasunak plater oso bat osatzen du, eta plater bakarra izan daiteke.
|
|
|
Lilia bezala, badira
|
beste
landare batzuk ikur gisa erabiltzen direnak. Eskoziarrek, esaterako, astakardua edo kardulatza dute ikur.
|
|
2007
|
|
|
Sueztituak ere kontsumi daitezke, edo zapore biziko saltsak egiteko erabil daitezke, haragia laguntzeko. Oso ohikoa da arrabanitoak erabiltzea entsaladak prestatzeko
|
beste
landare batzuekin batera, horrela kolore eta zapore ukitu bereizgarriak eta freskagarriak ematen baitituzte.
|
|
|
Zuntz ekarpena 0,3 g ingurukoa da 100 gramoko, ez oso handia, eta bitamina laranjaren erdia da, 25 miligramo inguru 100 gramoko. Fruitu ezin hobea da organismoari bitamina emateko, ia osorik dituen zitriko, piper edo
|
beste
landare batzuk jan gabe. Energia gutxi ematen duelako eta bitamina gutxi duelako, fruta hori egokia da bitamina horren gabeziak izateko arrisku handiena dutenentzat; adibidez, zitrikoak, piperra edo beste landare batzuk onartzen ez dituzten pertsonentzat, horiek baitira gure elikaduran bitaminaren iturri ia esklusiboa.
|
|
|
Fruitu ezin hobea da organismoari bitamina emateko, ia osorik dituen zitriko, piper edo beste landare batzuk jan gabe. Energia gutxi ematen duelako eta bitamina gutxi duelako, fruta hori egokia da bitamina horren gabeziak izateko arrisku handiena dutenentzat; adibidez, zitrikoak, piperra edo
|
beste
landare batzuk onartzen ez dituzten pertsonentzat, horiek baitira gure elikaduran bitaminaren iturri ia esklusiboa. Bitamina hori antioxidatzailea da, eta hainbat gaixotasunetarako arriskua murrizten laguntzen du, besteak beste, bihotz hodietakoa, endekapenezkoa eta baita minbizia ere.
|
|
|
Hori lortzeko, proteina horiek garraiatzaile bat jartzen dute martxan zelula mintzean, gehiegizko sodioa zelulatik kanpo ponpatzeko, eta, hala, landarearen gatz oreka berrezartzen dute. Ikerketa “Arabidopsis thaliana” izenekoarekin egin da, baina CSICeko ikertzaileek diote emaitzak
|
beste
landare batzuetara eraman daitezkeela, hala nola arrozera edo sojara. Aplikazioak Aurkikuntza hori hainbat modutan aplika liteke.
|
|
|
Hori da, hain zuzen ere, Genoma de la Vid delakoaren karakterizaziorako Franco Italiar Partzuergo Publikoak aurkeztu duen azterlan baten ondorioa. Lanaren emaitzek, laborantzako fruta baten genoma sekuentziatzen duen lehenak, erakusten dute mahatsondoak
|
beste
landare batzuek baino aroma eta olio esentzial gehiago dituela.
|
|
2008
|
|
|
Batez ere zuhaitzak eta egurrezko
|
beste
landare batzuk dituen lorategi botaniko bat da arboretum bat. EHUren Leioako campusean aspaldi zuten horrelako lorategi bat egiteko asmoa.
|
|
|
/ imgs/ 2008/ 04/ nekazaritzak02.jpg Lekadunek (hala nola alpapak, babarrunek edo hirustak) airearen nitrogenoa finkatzeko gaitasuna dute, sustraietan dauden bakterio batzuei esker. Bakterioen eta landarearen arteko sinbiosiari esker, landareak airean dagoen nitrogenoaz elikatzen dira, eta, bide batez, nitrogeno erreserbak berritzen ditu lurrean,
|
beste
landare batzuek erabil dezaten. Izan ere, lekadunen laborantza, beste labore batzuekin txandakatuta, nekazaritza jarduera ekologiko gomendatua da lurzoruaren emankortasuna beharrik gabe edo oso ongarri gutxirekin handitzeko.
|
|
|
Biologo estatubatuarrak beldur dira landare horren ekoizpena iragarritakoa baino gehiago murriztuko ote den, eta" Theobroma kakao" zuhaitzaren kode genetikoa sekuentziatzearen alde daude, gaixotasunekiko erresistenteagoa izan dadin eta txokolatearen kalitatea eta zaporea hobetzeko. Ekimen horrek
|
beste
landare batzuen urratsak jarraituko ditu, hala nola" Arabidopsis thaliana" goiztiarra, artoa, garia edo arroza.
|
|
|
100 miligramo inguru ditu 100 gramoko; beraz, toxikoa izan daiteke, batez ere ohiko dietaren parte gisa egunero kontsumitzen bada. Glukosido zianogenikoak
|
beste
landare batzuetan ere agertzen dira; adibidez, amigdalinan, zeinak linamarinaren antzeko egitura kimikoa baitu, almendra mingotsen eta zenbait fruta hezurdunen hazien parte baita, hala nola mertxika edo arbeletxekoen. Lekadunetan Latirismoa nerbio sisteman neurotoxinak batez ere alkaloideak metatzearen ondoriozko intoxikazio kronikoa da.
|
|
|
Polifenolak, fruituaren hazietan eta azalean modu naturalean agertzen direnak, erabakigarriak dira ardoaren ekoizpenean, antioxidatzaileak baitira. Mahatsei
|
beste
landare batzuk ere gehitu dakizkieke, polifenolen “konposatu fenolitikoaren egiturak” zehazten baititu propietate kimikoak eta biologikoak, eta, beraz, baita haien ahalmen antimikrobianoa ere. Uretan ere bai Nahiz eta hegazti gordinaren edo gutxi prestatuaren haragia kontsumitzea eta higiene desegokia (kutsadura gurutzatua gertatzeko arriskua dakar horrek) izan kutsaduraren arrazoi nagusiak, gizakiak Campylobacterren eraginpean daude uraren bidez ere.
|
|
|
Hala ere, zatirik okerrena Flixen dago, 144 mg/ kg merkurio erregistratu baitziren han, eta, erakunde ekologista horren arabera, jaiotza goiztiarren tasa handiagoa eta haurren garapen indize altua erregistratu dira.
|
Beste
landare batzuetan, txostenean beste substantzia oso arriskutsu batzuk ere nabarmentzen dira. Sabiñánigo Greenpeacen aurkitu zituen “substantzia kantzerigeno baten, kromoaren, maila oso kezkagarriak”, eta Monzonen (Zinkaren Kimikako Instalazioa), binil kloruroaren hondarrak, “baita oso kantzerigenoak ere”, “Espainiak sinatutako OSPAR Hitzarmenean ezarritako mugak hirukoizten zituztenak”.
|
|
2009
|
|
|
Ilenak, Calendula officinalis, udaberriko baba handiak bezala, Vicia faba var. major, zorriak erakartzen ditu. Bost bat belaunaldi zorri hazten da urtero, lehen biak landare batean hartzen dute ostatu eta hirugarrenetik atzera hegoak garatu eta, sasoi beroeneko turisten gisa, apopilo hartuko dituzten
|
beste
landare batzuen bila zabaltzen dira. Aldameneko beste landareetara hedatu aurretik, lehen belaunaldiak hazi dituzten ilenetan edo babetan bertan akabatu ditzakegu.
|
|
|
Kasu askotan, zulo eta gangetan, egur ustelduarekin eta haizeak ekarritako gaiekin, substratu nahiko lodiak eratzen dira. Epifito izenez ezagutzen diren landareak sortzeko aukera ematen du horrek; hau da,
|
beste
landare batzuen gainean, bizkarroiak izan gabe, beste landare batzuk garatzen dira.
|
|
|
Kasu askotan, zulo eta gangetan, egur ustelduarekin eta haizeak ekarritako gaiekin, substratu nahiko lodiak eratzen dira. Epifito izenez ezagutzen diren landareak sortzeko aukera ematen du horrek; hau da, beste landare batzuen gainean, bizkarroiak izan gabe,
|
beste
landare batzuk garatzen dira.
|
|
|
Frijituak, erreak edo gainerreak ere egin daitezke. Gari zainzuriak oso egokiak dira plantxan egiteko eta era askotako elikagaiekin prestatutako platerak laguntzeko, hala nola haragia, arraina, arroza, pasta edo
|
beste
landare batzuk. Sofritoak ere presta daitezke, eta arrautzarekin, txanpinoiekin eta urdaiazpikoarekin lagundu, nahaskietan edo arrautzak platerean jarrita, adibidez.
|
|
|
INPER ingeniaritza espainiarrak proiektatu eta eraiki du, Alemaniako IHB enpresarekin lankidetzan.
|
Beste
landare batzuen kasuak aipatzen zituen Europan. Zer garapen du?
|
|
2010
|
|
|
1997an baimendu zen Txinan Bt kotoi transgenikoa landatzea. Kotoiari eta
|
beste
landare batzuei kalte handia egiten dien har batentzat (Helicoverpa armigera) toxikoa den gene bat du, Bacillus thuringiensis bakterioarena, hain zuzen. Bt kotoia erabiliz gero, nekazariek ez omen zuten harraren aurka pestizidarik erabili beharrik, eta, beraz, lehen baino merkeago ekoiztuko zuten kotoia.
|
|
|
Ikertzaileek hamar urtez aztertu dituzte 3 milioi hektarea kotoi eta
|
beste
landare batzuen 26 milioi hektarea, Txinako iparraldean. Eta ohartu dira Miridae familiako intsektuak 12 aldiz ugariagoak direla 1997an baino.
|
|
2011
|
|
|
Zoritxarrez, landare hiperakumulatzaile gehienak (T. caerulescens barne) hazkuntza geldokoak eta tamaina txikikoak dira, eta, gainera, ez daukate laborantza praktika arauturik.
|
Beste
landare batzuek, berriz, metal metaketa txikiagoa dute, baina hazkuntza tasa handiagoarekin konpentsatzen dute. Horregatik, biomasa altuko laboreak gero eta gehiago ikertzen dira fitoerauzketan erabiltzeko.
|
|
|
UNECE Arriskutsua da uretako ingurumenerako: zuhaitz bat eta arrain bat dituen piktograma horrek adierazten du produktuak ondorio kaltegarriak dituela uretako organismoentzat (arrainak, krustazeoak, algak, uretako
|
beste
landare batzuk, etab.).). Aurreko sailkapenaren arabera, ondorio toxikoak eragiten zituen Lurrean ere, eta produktuak ozono geruzan duen arriskua adierazten zuen arrisku esaldi bat zuen.
|
|
|
Horrela, aldatutako landareek batzuetan 20 aldiz olio gehiago sortzen dute. Lan hori, aditu horren arabera,
|
beste
landare batzuk energia helburuetarako erabiltzeko oinarri izan liteke. Hala ere, aitortzen du bost urte baino gehiago liratekeela tabakoa bioerregai gisa merkaturatzeko.
|
|
|
Hortofrutikultura Subtropikalaren eta Mediterraneoaren Institutuan (CSICen mendeko La Mayora) egindako lan garrantzitsu horrek metodo berri bat eskaintzen du, dagoeneko desagertuta dauden landare barietateak non dauden jakiteko. Prozedura
|
beste
landare batzuetara heda daiteke, haziak biltegiratzen dituzten beste espezie batzuentzat ere baliagarria baita. Hazi bildumak oso ohikoak ziren duela hamarkada batzuk, landare barietateak identifikatzeko irizpide gisa erabiltzen baitziren, beste sistema modernoagorik ezean.
|
|
2012
|
|
|
Baina elikagaien bidez kadmioaren eraginpean egotea ez da arazo orokorra; izan ere, Substantzia Toxikoetarako Agentziaren eta Gaixotasunen Erregistroaren (ATSDR) datuen arabera, egunean 0,0004 mikrogramo inguru hartzen dira, muga gisa finkatutako kantitatea baino hamar aldiz gutxiago. Kakaoaz gain, kadmioa duten
|
beste
landare batzuk algak, basa perretxikoak, oleaginosoak eta zerealak dira. Azken horiek ematen dute kadmio gehien, ez maila altuagoak dituztelako, gehien kontsumitzen den elikagaietako bat delako baizik.
|
|
|
Batez beste, horietako edozein plater sakon batek (300 gramo) sei miligramo burdina ematen du. Kopuru hori osatzeko, menuetan burdina asko duten
|
beste
landare batzuk jarriko dira, hala nola lekaleak (soja, garbantzuak eta dilistak, ugaritasunaren arabera; 60 gramoko errazio batek 4 mg ematen ditu) eta fruitu lehorrak. Burdina gehien dutenak pistatxoak, pipak eta pinaziak dira.
|
|
|
Tomateen kasuan, toxikoa ugariagoa da ale berdeetan. Barazki batzuetako ura ez hartzea
|
Beste
landare batzuek ere, hala nola espinakak eta zerbak, azido oxalikoaren kantitate txikiak dituzte, eta kopuru handitan irentsi eta arazo gastrointestinalak eta giltzurrun alterazioak eragiten dituzte. Barazki horien egosketa uretan, oxalato kontzentrazioa ugaria izan daiteke, eta, beraz, baztertu egin behar da.
|
|
2013
|
|
|
Gainera, gari laboreek eta garagar laboreek produktu kimikoekiko erresistentzia garatu dute, eta horrek haien eraginkortasuna murrizten du. Onddo horien apopilo ez diren
|
beste
landare batzuk ereiteko laboreak txandakatzea ere pentsatu da, baina arazoa ez da konpontzen, onddoek arazorik gabe bizitzeko gaitasuna baitute landare askotan. Bertan mantenduko lirateke gari edo garagar laboreak berriz heldu arte.
|
|
|
Irudia: Wikimedia Antibiotikoetatik hasi eta ahabira edo
|
beste
landare batzuetara, eta mikrobioen aurkako ontzien garapena biopsikula finen bidez ere bai, alor horretako ikerketak ugariak izan dira. Antimikrobianoak substantzia aktiboak dira, jatorri sintetiko edo naturalekoak, bakterioen hazkundea murrizteko gaitasuna dutenak, edo animalietan edo gizakietan ugaltzeko duten gaitasuna.
|
|
|
Gero eta globalizatuagoa den munduan, “bidaiatzen” duten elikagaiak seguruak direla bermatzeko beharrak handiagoak dira. Ez da harritzekoa platerean urrutiko lekuetatik datorren elikagaia izatea, milaka kilometro egin behar izan baititu, adibidez, frutak eta
|
beste
landare batzuk. Laboreetan izurriteak prebenitzeko kontrolak aplikatu behar diren arren, argi izan behar da garraiobideak euli arrautzak har ditzakeela larruazalean eta beste izurrite batzuetan.
|
|
|
Landareen hazkundearen lehen aldien emaitza dira. Soja, dilistak, alpapa edo belar usaintsuak,
|
beste
landare batzuez gain, errezetei usain desberdina ematen diete. Kontuan izan behar da gordinik jaten diren elikagaiak direla, eta, beraz, arrisku mikrobiologiko pixka bat eragiten dutela.
|
|
|
genetikoki eraldatutako ehunen genetika ezabatu zuten, genetikoki aldatuta. Teknika hori arrakastaz aztertu zuten
|
beste
landare batzuetan, hala nola geranioan, tabakoan edo koltzan, eta guztietan ale antzuak lortu zituzten. Oraingoan, eraldatutako tomate landareak fruitu partenokartikoak garatzen ditu, eraginkortasun handiz, eta osaera nutrizionala antioxidatzaileen oso aberatsa da.
|
|
|
Las felidoetarako egokiak ez diren landareak katuetan oka egiteko beste arrazoi bat da. «Animaliak urdailean narritadura bat sentitzen dutenean belarra eta
|
beste
landare batzuk irensten saiatzen dira, baina landareak egiten duen gauza bakarra da gastroenteritisa edo urdaileko mina areagotzea», ohartarazi du Adrián Aguilera albaitariak. Los katuentzako elikagai arriskutsuak besteak beste, arrain erraiak, esne gehiegi, tipula eta gatz kontzentrazio handiko janariak.
|
|
2014
|
|
|
|
Beste
landare batzuei egurra emateko arrazoia xinpleagoa da: egurra kendu nahi diegu, su egurretarako, egur ikatzetarako, hesoletarako, hagetarako, barazki igokariak abarreztatzeko eta abar.
|
|
|
PURUTASUNA: paketean azaltzen den hazi pisuaren% ari egiten dio erreferentzia.Esaterako:?Enara? letxuga, %95eko purutasuna.Horrek esan nahi du ezpurutasunak, asko jota, %5 direla.Ezpurutasun horiek beste mota bateko letxuga batzuen edo
|
beste
landare batzuen haziak izan daitezke.Ezpurutasunak izan daitezke, baita ere, hondar xehea, makilatxoak, etab.
|
|
|
Espezie heterogamo gehienak, aldiz, espezie bereko
|
beste
landare batzuen polenarekin polinizatzen dira.Hori intsektuen edo haizearen bidez gertatzen da.Adibideak: zerba, artoa, espinaka.Barietateak oso ondo isolatu behar dira, bestela beste batzuekin gurutza daitezke eta.
|
|
|
Zurkaiztea: zenbait landare, tente hazten direnez, abarreztatu beharra duten
|
beste
landare batzuen zurkaitz bihurtzen dira.
|
|
|
Hala ere, orrien pisuaren eta kalitatearen (kolorea eta turbulentzia) artean egon ziren, lehenago ANEren estraktua aplikatu bazen.
|
Beste
landare batzuetan ere hauteman dira efektu horiek, sandiak eta nektarinak adibidez. Espezien helburua da fruta eta barazkien aukera handitzea, algek elikagai horien nutrizio osagaietan duten eragina zehazteko.
|
|
|
Ikerketaren arabera, ondorio hauek atera daitezke:
|
Beste
landare batzuekin alderatuta, kafearen genomak, kafeinaren ekoizpenean esku hartzen duten entzimak kodetzen dituzten gene bilduma zabala du. Alkaloideen eta flabonoideen ekoizpenarekin lotutako gene familia handiak ditu kafeak.
|
|
|
Mendaren familiako landare hau opari ona izan daiteke etxeko felido baten ingurunea estimulatzeko eta bere jarduera fisikoa indartzeko. Gainera, ez da komeni animaliak
|
beste
landare batzuk jatea (Pazko lorea, adibidez). Katxipak katuak erotu eta nola erabili katuak jolasteko eta bere felidoak estimulatzeko.
|
|
2015
|
|
|
Azkenak ohikoagoak dira, eta tradizionalki erabili izan dira lursailetatik sastrakak kendu eta lursailok garbitzeko. Landare arrotz asko eta beraien haziak suntsitzen dituzte, baina
|
beste
landare batzuk lursailak kolonizatzeko baliatzen dira suteez, beraz, erreketa bidez mesede egin dakieke. Gainera, erretzeak higadura prozesuak ahalbidetzen ditu.
|
|
|
Banaketa eta barreiaketa; T. Urticae hainbat eratan barreia daiteke laborantza osoan zehar. Landareak oso kaltetuta badaude, akaroak lurrera erori eta
|
beste
landare batzuetara joaten dira. Edo negutegiko alanbreen bidez joan daitezke beste landare batzuetara.
|
|
|
Landareak oso kaltetuta badaude, akaroak lurrera erori eta beste landare batzuetara joaten dira. Edo negutegiko alanbreen bidez joan daitezke
|
beste
landare batzuetara. Era berean, zetazko litsak ere jariatzen dituzte eta, horiei esker, aire korronteen bidez barreiatzen dira.
|
|
|
Halere, superpopulazioa da hegodunen garapenera daraman faktorerik garrantzitsuena, eta, dentsitate handiekin,
|
beste
landare batzuetara joaten dira. Polimorfismo horrek ahalbidetu egiten die landare zorriei ondo erreakzionatzea ingurugiroko baldintzen aldaketei.
|
|
|
nekazaritzako polilaborantzak, fruta baratzeak (sagastia, mahastia...) estaldurarekin (geruza belarkara dutenak barne, zelaietako belarrak nagusi), hala nola beren behealdeko geruzan eta mugetan zuhaixka erako landaretza eta belarkara duten baso laborantzak; guztiek dute ingurumen heterogenotasun handiagoa. Labore nagusia dibertsifikatuta dago, izurriteen berezko etsaiak aterpez eta elikagaiez hornitzen dituzten
|
beste
landare batzuekin; hala, komunitate konplexua sortzen da eta ez da bultzatzen izurrite masiboen garapena.
|
|
|
materia organikoz elikatzen dira), baina beste batzuek gaixotasunak eragin diezazkiekete landareei(= bakterio patogenoak). Bakterioak, oro har, ehun begetalean bizi dira (epifitoak), nahiz eta, era berean, beraien bizi zikloaren zati bat ostalariaren ehunen barruan eta intsektu bektoreetaneman dezaketen (kutsatutako landareez elikatzen direnez, bakterioak barneratu eta kutsatu gabeko
|
beste
landare batzuei transmititzen dizkiete).
|
|
|
Jatorrizko esaldia: Toxinekiko erresistentzia
|
beste
landare batzuetara zabal daiteke.
|
|
|
Felidoen asmaren arrazoi ohikoenak? Belarra eta alergia eragiten dioten
|
beste
landare batzuk, lizuna eta hautseko akaroak, tximinietako kea eta katuentzako eta felidoei alergia eragiten dieten jakientzako jakiak. Nola ezagutzen dut katu asmatua?
|
|
|
Beren funtzio ekologikoa oso garrantzitsua da: hezetasuna hartzen dute eta ura biltzen dute; lurra eratzen eta finkatzen laguntzen dute, higadura saihesten dute, eta geroago
|
beste
landare batzuk joango diren lurra prestatzen dute. Goroldioek ornogabe txiki ugari ere babesten dituzte, funtsezkoak lurzoruaren kalitaterako.
|
|
|
—Bazekiten eltze plateerak ez zirela soilki lurrez egiten, baina, sobera hauskor ez zitezen, lubasari zerbait nahasi behar ziotela; zer egokia ediren ere zuten: lastoarekin eta
|
beste
landare batzuen zatiekin moldatzen zuten ontziteria berotzera jarri aitzin, bada, handik tiratu zeramika arina da, baina sendoa. Hori diote arkeologoek!
|
|
2016
|
|
|
Azido fitikoak ere eragotzi egiten du hesteak zenbait mineral xurga ditzan, kaltzioa, burdina, magnesioa eta zinka adibidez (lekaleetan ez ezik,
|
beste
landare batzuetan ere ageri da, fruitu lehorretan eta hazietan).
|
|
|
Goroldioak bere habitat naturalean duen funtsezko funtzioa jakitea komeni da: lurra eratzen eta finkatzen laguntzen du, higadura saihesten du, eta geroago
|
beste
landare batzuk joango diren lurra prestatzen du, eta, horrez gain, ornogabe txiki askori babesa ematen die, zorurako funtsezkoak. Bestalde, gorostia (Ilexaquicilium) desagertzeko arriskuan dauden autonomia erkidegoetako espezieen katalogoetan agertzen da, non modu naturalean hazten den, Aragoi, Asturias, Gaztela eta Leon edo Euskal Autonomia Erkidegoan, eta, beraz, debekatuta dago mendietatik kentzea eta zigorrak jartzea eta kartzela zigorrak ezartzea.
|
|
|
Landareetan hazi suntsipen handia izaten da; baina egin dudan zenbait behaketatik ateratzen denetik, landareek gehiago pairatzen dute,
|
beste
landare batzuek jada trinkoki harturiko lurrean hazten direnean. Landareñoak, honez gain, etsai ezberdinek suntsitzen dituzte eurrez; adibidez, hiru oin luze eta bi zabaleko lurtxatal aitzurtu eta garbitu batean, beste landareen oztoporik ezin izan zitekeen tokian, arlo hartako belar landareño guztiak markatu nituen erne ahala, eta 357tik, bareek, eta intsektuek eta, 295eraino suntsitu zituzten.
|
|
2017
|
|
|
Haziak elementu txikiak izaten dira, begetal eta barazki bakoitzaren fruituan egoten direnak, baita zuhaitzen eta
|
beste
landare batzuek ematen dituzten frutetan ere.
|
|
|
2 taula. Loezina tratatzeko erabilgarriak izan daitezkeen
|
beste
landare batzuk.
|
|
|
Eragin sedatzailea, espasmolitikoa, karminatiboa, koleretikoa eta antibakterianoa. Dauden ebidentziak
|
beste
landare batzuekin konbinatuta lortu dira.
|
|
|
|
Beste
landare batzuen artean, hauek bereizten dira: laranja mingots arbola (Citrus aurantium), kamamila arrunta (Matriarcaria recutita), ylang ylang a (Cananga odorata), eskutelaria amerikarra (Scutellaria lateriflora), brahmi a (Bacopa), lekugi beltza (Ballota nigra), indiar ginseng a (Withania somnifera), ezki hostotxikia (Tilia Cordata), berbena limoiusaina (Aloysia citriodora) eta berbena belarra (Verbena officinalis) 2,7, 8.
|
|
|
Espinaka hostoak(
|
beste
landare batzuekin ere egin daiteke)
|
|
|
Hoztutako likidoek erredurak edo zauri kriogenikoak eragin ditzakete, oso tenperatura baxuan baitaude. 9 Ingurumenerako arriskutsua. Produktuak ondorio kaltegarriak eragiten dizkie uretako organismoei (arrainak, krustazeoak, algak, uretako
|
beste
landare batzuk, etab.).). Plagizidak, biozidak, gasolina edo trementina atal honetan sartzen dira.
|
|
|
hemoglobinaren (oxigenoa ehunetara eramaten duen proteina) eta mioglobinaren (muskuluan oxigenoa garraiatzen duen proteina) funtsezko osagaia.
|
Beste
landare batzuk, azalorea edo tomatea esaterako, B8 bitaminetan aberatsak dira, garrantzitsua nerbio eta zirkulazio sistemaren funtzionamenduan eta energiaren ekoizpenean. B8 bitaminik ez izateak min muskularra eta nekea eragiten ditu.
|
|
|
Txakurraren gorputza gai da karbohidrato molekula horiek ia berehala suntsitzeko eta, hala, organismoak energia lortzeko behar dituen azukre onak eta almidoiak lortzeko. Txakur janarian gehien erabiltzen diren energia iturriak zerealak eta lekaleak dira, baita
|
beste
landare batzuk ere. Txakurrak jaten dituen fruta askok, sagarrak edo udareak, adibidez, lagundu egiten diote komunera normaltasunez joaten eta jateko gogoa kontrolatzen.
|
|
|
Zuhaitz aleak balio gutxikoak dira, eta egoera txarrean daude. Lanen bidez lorategi esparru horiek eta hormatxoak kenduko dira,
|
beste
landare batzuk aldatuko dira, eta altzari berriak jarriko. Orobat, drainatzeko sare bat osatuko da, eta parterreak dauden lekuan granitozko lauzak eta berreskuratutako jarriko dira.
|
|
2018
|
|
|
Udalerri bakoitzeko zaindari jaien bezperan, Donienatxa (San Juango haritza) edo Maiatza jartzen dute dantzariek. Haritzezko edo beste zuhaitz batez egindako enbor luze bat izan ohi da, behar bezala zuritua, goiko adarrak izan ezik, eta barazkiz, ereinotzez eta
|
beste
landare batzuez apaindua. Maiatza jarri ondoren, dantzariek, kaleko arropez jantzita, Dantzari dantza eta Erregelak dantzatzen dituzte, jaiaren aurreko azken entsegu gisa.
|
|
|
Udaberriko hilabeteetan, pertsona askok jasaten dituzte alergia udaberrikoa, urte sasoi honetan loratzen diren gramineoetatik, olibetatik eta
|
beste
landare batzuetatik datorren polenak sortua. Arnasbideei eragiten die, eta, diabetesa duten pertsonengan, patologia ongi kontrolatzea eragotz dezake.
|
|
|
Equiticuá, produktu ekologikoen konpainia bat, fabrikatzen du zira atseginak planetarekin patata eta arto zuntzez egina. Jantzi hauek balio dute 6 euro eta, erabili ondoren, deskonposatu eta mineralizatu egin daitezke konposta edo ongarria sortzeko,
|
beste
landare batzuk landatzeko. Bestela esanda:
|
|
2019
|
|
|
Goiabe Sukaldeko Asier Bastarrika Gorostiza eta Leire Albisu Iriarte aspaldi hasi ziren basa landareekin esperimentatzen: " Ikusten baitugu landare batzuk sortzeko lan egiten dugula baina natura etengabe ari zaigula
|
beste
landare batzuk eskaintzen". Basa landareei" belar txarrak" deituak sarri eta ezkurrari balioa ematea izan da ekimenaren helburuetako bat, baina baita bestelako baso eredu bat posible eta interesgarria dela erakustea ere.
|
|
|
Zaila da haien hondakinak dituen harrobia aurkitzea, mendia oso zabala baita. Metodikoki behatu behar da lurra, goroldioz eta
|
beste
landare batzuez estalitako errotarri horiek aurkitzeko; izan ere, duela zenbait mende utzi zituzten hor.
|
|
|
Solidaritate sentimendu bortitz batek bultzatuta, Txeferen lagun guztiak altxatu ziren batera bankutik, bat edo beste Txefe zaintzeko, eta gainerakoak Telmori aurre egiteko?, baina azken hauek ikusi zutenean, baita egiaztatu ere, ez zeudela Telmo Urionaren aurrean, baizik eta Paulino Uzkudunen aurrean. Popeye euskaldunaren aurrean, beraz: diodan berriro ere, gazteek, komeni zaienean, memoria txarra dute-eta?, atzera egin zuten, zuk eta nik ere egingo genukeen bezala, irakurle, solidaritatea berehala lehortzen den sentimendua baita,
|
beste
landare batzuen itzalean jartzen denean, hala nola beldurrarenean.
|
|
|
Arraroa bada ere, zakarki normala da: hamar animaliatik zortzik belarra eta
|
beste
landare batzuk jaten dituzte, baldin eta haietara iristen badira. Adrián Aguilera albaitariak azalduko du sekretu hori:
|
|
|
Proteina iturri bikaina den arren, akuikultura tiliak omega 3 du, bereziki txikia (0,2 g bakarrik 100 gramo bakoitzeko, eta izokinarena 1,5), bere dieta arto eta soja irinetan oinarritzen delako. Basatiak, aldiz, mantenugai horretan aberatsak diren algak eta uretako
|
beste
landare batzuk jaten ditu. Sukaldaritzan erabiltzeaz gain, «zenbait herrialdetan ere tresna biologiko gisa erabiltzen da zenbait gaixotasun transmititzen dituzten intsektuen aurkako borrokan», azaldu du José Juan Castrok, Kanaria Handiko Las Palmasko Unibertsitateko Itsas Zientzien Fakultateko Biologia Saileko buruak.
|
|
|
Baratzeko kontuez berriketan jarduten dute eta munduaren akaberaz ere bai. Amak esaten du munduaren bukaera, gero eta hurbilago duguna, negu luze baten modukoa izango dela eta landarerik ahulenak suntsituko dituela, baina isilpean
|
beste
landare batzuk bizirik aterako direla hondamenditik, landare apalagoak, zuhurragoak, gogorragoak gaitzaren aurrean. Landare horiek gu gara.
|
|
2020
|
|
|
Enborretan gora igotzen da, besarkatu egiten ditu adarrak, eta, horiek oinarri hartuta, gorako bidean jarraitzen du, beste ezeri erreparatu gabe.
|
Beste
landare batzuk ez bezala, nitrogeno gutxi dagoen inguruetan biziraun eta indarrez hazteko ahalmena dauka kudzuak. Sustraiak azkar luzatzen direnez gero, lurzoruan dauden elikagaiak denak irensten ditu, ingurukoak baraura eta, ondorioz, heriotzara kondenatuz.
|
|
2021
|
|
|
Eusko Legebiltzarrak EHUko eta Aranzadi Zientzia Elkarteko adituei eskatutako ikerketa baten arabera, eukaliptoak" ingurumen eragin negatiboa du modu argi eta sistematikoan". Lurzorua iragazgaitz bilakatzen du, uraren zikloa aldatuz, eta
|
beste
landare batzuen hazkundea geldiarazten du; espezie deskonposatzaileak ez dira gai espezie horren orbela prozesatzeko, eta ura ez da lurrera pasatzen. Landare, liken eta onddoen biodibertsitate gutxiago dago lursail horietan, baita ornogabe txiki, anfibio eta hegaztien biodibertsitate gutxiago ere.8
|
|
2022
|
|
|
• Landare batek erraztu dezake
|
beste
landare batzuen bizitza teorian, baliabideak eskuratzeko orduan, bere lehiakide direnak eta beraientzat, ikuspegi egoista batetik," efizientziarik gabeko" mekanismoak izan daitezke, baina efizienteak Gaiaren ikuspuntutik. Teoria gaiarrean ikusiko genuke landare horiek ez luketela beraien eboluzioan inefizientzia horiek hobetuko, alderantziz baizik.
|
|
|
Oreganoa izan zen belar kutunena. Kasuen %48an
|
beste
landare batzuk zeuden. Ikertzaileek olibondoaren, hobetanaren, mirtoaren (edo arraianaren), mendaren, ezkaiaren eta salbiaren DNA aurkitu zuten.
|
|
|
Kaltegarria beste landareentzat? Hirusta espezie inbaditzailea da, eta
|
beste
landare batzuekin lehian hazten da, argia, ura “lapurtuz”… Gainera, material handiarekin erreproduzitzen dira Horregatik, zure lorategia trébolaz beteta ikusi nahi ez baduzu, onena horiek kentzea da. Trébola eta animaliak Untxiak, behiak… hirusta jangela handiak dira.
|
|
|
Teknika horrek arreta eta azkartasun handia eskatzen du, eta solairu batean ebaketa garbi bat egitean eta haren gainean beste baten zati bat jartzean datza. Baina, txertoaren garrantzia azaltzeaz gain, landare ezagunen (marrubi, patata edo
|
beste
landare batzuen) ugalketa begetatiboko beste modu batzuk erakutsiko dizkizugu artikulu honetan. iratzeak.
|
|
|
Egunean hartzea gomendatzen da Gezurra. Onurak izan arren, ez dago ebidentziarik fruitu gorriak polifenoletan aberatsak diren
|
beste
landare batzuk baino hobeak direnik, hala nola zitrikoak, sagarra, tipula, tomatea, berenjena, piperrak edo erremolatxa. Fruitu gorriak onak dira, baina ez dira magikoak ez ezinbestekoak; horregatik, ez da egunero jatea gomendatzen.
|
|
|
baina horrek ez du esan nahi automatikoki kontsumitzeak osasunari mesede egiten dionik. Adibidez, algarroboaren ustezko ondorio onuragarri horietako batzuk zikloitol bati egozten zaizkio, D pinitol izenekoari, hazian dagoen konposatu bati, zeina
|
beste
landare batzuetan ere baden, hala nola sojan. Zenbait ikerketak substantzia hori eragin antioxidatzaileekin, antidiabetikoekin, antiinflamatorioekin eta antikanzerigenoekin lotzen dute.
|
|
|
Ezaugarri horiek itxurari izaera nabarra ematen diote, eta horrek desiragarriak egiten ditu kanpoko diseinatzaileentzat eta, oro har, lorategien zaleentzat. Gehienak lurrekoak dira, nahiz eta espezie epifitiko batzuk (hau da,
|
beste
landare batzuen gainean hazten direnak) eta iraunkor batzuk ere badauden, oso leku hotzetan bizi direnak izan ezik, neguan lozio aldian sartzen direnak (jarduera fisikoaren hazkundea eta garapena bertan behera uzten dutenak) eta udaberrian «esnatzen» direnak izan ezik. Loreak:
|
|
|
Jan edan huts ez badira ere,
|
beste
landarezko batzuk horien lagungarri, osagarri edo ordezko izaten dira, hala nola:
|
|
2023
|
|
|
Horrez gain, entsaladetan bizigarri gisa ere erabiltzen da.
|
Beste
landare batzuekin nahastuta, fungizida natural oso eraginkorra da. Rivasen hitzetan, Ekuador erdialdeko mendilerroko zuhaitz hori desagertzeko zorian dago (Rivas, 2020) 22 Gaur egun, Valentzia komunitatean Tzinzoa birlandatzen ari dira.
|
|
|
Gainera, gizentasuna bultza dezakete, batez ere biztanleriaren zati handi bat sedentarioa den testuinguruan. Osoko zerealak aukeratzea eta dieta
|
beste
landare batzuetan oinarritzea gomendatzen da, hala nola barazkietan edo barazkietan. Haragi prozesatuak (urdaiazpiko egosia, indioilar bularkia, hestebeteak…) Ez zegoen kontsumitzeko egokia ez zen ebidentziarik.
|
|
|
Eta txistua gai da gure zentzumenak esnatzeko, baita irentsiko dugunaren zaporea aldatzeko ere. Orain dela gutxi egindako esperimentuek erakutsi dutenez, listu guruinek askatutako zenbait proteinak sentsazio astringenteen erantzule izan daitezke, adibidez, lehortasuna eta laztasuna, txokolate, ardo beltz eta
|
beste
landare batzuk jatean garatzen direnak, hala nola brokolia edo endibia. Horregatik, proteina horiekin elkarreraginean jardun badaiteke eta, beraz, sentsazio jakin batzuk (samintasuna, esaterako) desagerrarazi badaitezke, etorkizunean dieta osasungarriagoak egin ahal izango ditugu, elikagai jakin batzuekin duten esperientzia hobetu egingo baita.
|
|
|
Getty Images Zein da patatak jateko modurik osasungarriena? Nahiz eta patatek ez duten
|
beste
landare batzuen onura bera ekartzen, badirudi haien eraginak zerikusi handiagoa duela kozinatuarekin eta haien osaerarekin baino. Horixe adierazten du ‘Diabetes Journal’ aldizkarian 54.000 laguni baino gehiagori egindako jarraipenaren ondoren argitaratutako azterlan batek:
|