|
2001
|
|
|
Oinarri biologiko batzuk hipotesi horren alde egon arren, kritika asko pairatu behar izan ditu. Esate baterako, azido hidrozianikoaren almendra usaina teoriarekin ez dator bat, zeren bere egitura kimikoa usain berdina daukaten
|
beste
konposatu batzuekin oso desberdina baita (bentzaldehidoa).
|
|
|
Triglizerido fenolikoak. Badira
|
beste
konposatu eta elementu mineral batzuk ere, arrasto gisa aurkitzen direnak (kopuru ia hautemanezinetan), eta horiek funtsezkoak dira propoliaren jarduera biologikoan eta zelulen metabolismoan. A probitamina eta B konplexuko bitamina batzuk nabarmentzen dira, bereziki B3 edo nikotinamida, eta, gainera, laktonak, polisakaridoak, aminoazidoak eta oraindik identifikatu gabeko beste substantzia batzuk.
|
|
2002
|
|
|
Bestalde, legeria zorrotza da eta errausketaren bitartez dioxinen eta ustez toxiko izan daitezkeen
|
beste
konposatu askoren produkzioa oso kopuru txikitan baino ez du onartzen.
|
|
|
Hori da artsenikoaren kasua, metalezkoa ez den arren (ezaugarri metaliko batzuk baditu ere), kasu batzuetan oso merezitako prentsa txarra eramaten baitu. Horren zati bat X. mendetik aurrera artseniko trioxidoaren (As2O3) moduan eta, lehenago,
|
beste
konposatu arsenikal batzuen moduan, pozoitzaile eta pozoitzaile ugarik aukeratutako agentea izan zelako sortu zen, eta historiako pertsonaia handi gutxi hil direla dirudi. Are gehiago, kartzinogenotzat hartzen den estigmatikoa du beti, eta horrek ez du balio bere irudia hobetzeko.
|
|
|
Konpainiarentzat, prozedura horrek «aberastasuna sortzen du landa ingurunean, eta beste erregai fosilekiko mendekotasuna murrizten du». Bestalde, horrelako prozesuetan oruxila erabiltzeak sufrerik eta
|
beste
konposatu batzuk egotea eragozten du. Horrek esan nahi du «instalazioko galdaretako gasen korrontean dagoen osagai poluitzaile bakarra esekiduran dauden partikula solidoak direla».
|
|
|
Koloratzaile horren geneetan izan dezakeen eragina aztertzeko egindako esperimentuek, oro har, emaitza negatiboak eman dituzte, nahiz eta kasu batzuetan, produktuaren definiziorik ezagatik, emaitzak zalantzazkoak izan. Hala ere, produktu kimikoki definitua ez denez, haren konposizioa fabrikazio metodo zehatzaren araberakoa denez, egiaztatu ahal izan denez, produktua lortzeko amoniakoa erabiltzen bada, prozesuan zehar substantzia bat sortzen da (2 azetil (5) tetrahidroxibutilimidazol), eta substantzia horrek sistema immuneari eragin diezaioke, bai eta animalietan konbultsioak dosi handitan sortzeko gai diren
|
beste
konposatu batzuei ere. Karotenoideak (E) E motakoak, alfa, beta eta gamma karotenoa; E b Bixina, norbixina (Rocou, Annato); E c Capsantina, capsorrubina; E d Licopeno; E motako landare azidoa, Beta Pigmenta Naturan, pigmentu horiek dira, antozianoekin batera, udazkeneko hostajeko kolore sorta zabalaren erantzuleak.
|
|
|
Zapore gozoa du eta oso lurrintsua; beraz, hainbat gisatutan erabiltzen da, baita kontserbako frutetan ere. Jengibrea prozesatu eta biltegiratzean, gingerola (printzipio pikantea) zapore mingarriagoa duen
|
beste
konposatu bihurtzen da. Aliazeoak Digestio erraztasun zaila dute, batez ere gordinik edo sueztituta oliotan erabiltzen direnean; beraz, ez da komeni horrela erabiltzea urdail delikatua izanez gero.
|
|
2003
|
|
|
Berdin
|
beste
konposatu batzuetan, hala nola: behar bada, bertan bera, etxeko andre, idaz mahi, irri barre> beharbada, bertanbera, etxekoandre, idazmahai, irribarre. b) Gidoien erabilera
|
|
|
Metilkloroformoa metalak tratatzeko eta ehungintzako industriak jantziak lehorrean garbitzeko erabili zen batez ere. Montrealgo Protokoloaren arabera, non debekatu baitziren klorofluorokarbonatuak (CFC) eta kloroa duten
|
beste
konposatu batzuk, ozono estratosferikoari kalte egiten dioten erreakzio kimikoak sortzen dituztenak, metilkloroformoa erabiltzeari utzi behar zitzaion 1996 urtean. Harrezkero, Europako MCF mailen zenbatespenak Irlandan egindako neurketetan eta industria sektoreak disolbatzaile horren ekoizpenari eta erabilerari buruz emandako datuetan oinarritzen ziren.
|
|
|
Mandiokoa. Tuberkulua eta hosto gordinak toxikoak dira azido zianhidrikoa eta
|
beste
konposatu kaltegarri batzuk askatzen dituztelako. Hori dela eta, kontsumitu aurretik prestatu behar dira beti, konposatu toxikoak beroaren eraginez (egostea, erretzea, erregosia) desagertzen baitira.
|
|
|
Pipen gantz konposizioari dagokionez, azido gamma linolenikoaren aberastasuna nabarmentzen da. Funtsezko mantenugai hori ez da gai organismoak
|
beste
konposatu batzuen bidez egiteko, eta, beraz, beharrezkoa da dietaren bidez ekarpena egitea. Gantz azido horretatik abiatuta, prostaglandina izeneko molekula batzuk sortzen dira gorputzean.
|
|
|
Era berean, bitamina nabarmentzen da pipen osaeran gainerako fruitu lehorren gainetik (46 mg/ 100 g, eta 24 mg almendra eta hurretan edo 7 mg pistatxo eta kakahueteetan). Fruitu lehor horiei ematen dien paper antioxidatzaileari
|
beste
konposatu batzuk gehitzen zaizkio, hala nola muinoa eta betaina, lignanoak eta azido fenolikoak. Antioxidatzaileak ematea ezinbestekoa da organismoak sortzen dituen erradikal askeen eragin kaltegarriari aurre egiteko, endekapenezko eritasunak, gaixotasun kardiobaskularrak eta minbizia garatzeko arriskua areagotzen baitute.
|
|
2004
|
|
|
Tim Cayk, Erresuma Batuko minbizian espezializatutako epidemiologoak, artikulu bat argitaratu zuen The Guardian aldizkarian, ikerketa hori ezagutu eta gutxira. Artikulu horretan, «zientzia ziurrean» ezagutzeko zailtasuna onartzen zuen, ea aztertutako biztanlerian urdaileko tumoreen eragin handia gatzari soilik dagokion edo, aldi berean, minbiziarekin zerikusia izan dezaketen
|
beste
konposatu kimiko batzuk dauden. Kontua da mendebaldeko herrialdeetan Japonian baino gatz gutxiago kontsumitzen dela eta urdaileko minbiziaren tasak askoz txikiagoak direla.
|
|
|
Eta hauteman ezin diren mailetatik 1.172 HBCD nanogramoraino. Familia bereko
|
beste
konposatu bromatu batzuk ere aurkitu dira sedimentuetan eta arrainetan.
|
|
|
Izan ere, Espainian, bularreko minbiziak% 40 gutxiago dira kontsumo koipe nagusia asea duten herrialdeekin alderatuta, AEBetan gertatzen den bezala. Elikagaiek, gainera, efektu babeslea duten
|
beste
konposatu batzuk dituzte, hala nola antioxidatzaileak. Substantzia antioxidatzaileek bitamina, mineral, koloratzaile natural eta beste konposatu batzuk biltzen dituzte, batez ere landareetan.
|
|
|
Elikagaiek, gainera, efektu babeslea duten beste konposatu batzuk dituzte, hala nola antioxidatzaileak. Substantzia antioxidatzaileek bitamina, mineral, koloratzaile natural eta
|
beste
konposatu batzuk biltzen dituzte, batez ere landareetan. Substantzia horiek guztiek erradikal askeen eragin kaltegarria blokeatzeko gaitasuna dute, osasunean ondorio negatiboak eragiten dituzten substantziak baitira, gai baitira DNA (geneak), proteinak eta koipeak aldatzeko.
|
|
|
ARSko Produktu Naturalen Ikerketa Unitateko Agnes Rimando kimikak zuzendutako ikerketak ikusi duenez, pterostilbeno gaitasuna resveratrol konposatuarena baino handiagoa da, eta ciprofibrate izeneko merkataritza medikuntza hipolipidemikoaren berdina da. Adituen arabera, konposatuak resveratrolaren antzeko egitura kimikoa du, mahatsetatik datorren
|
beste
konposatu bat. Azterketa horren bidez jakin ahal izan da konposatu horiek nola aktibatzen duten hartzaile biologiko bat, gantz azidoaren metabolismoa eta plasmako lipoproteinak erregulatzen dituena, eta, hala, arterietan plaka metatzeak eragiten duen bihotz gaixotasuna tratatzen lagun dezakete.
|
|
|
Elikadura iturriak Muinoa elikagaietan egoten da, honela:
|
beste
konposatu batzuen zati bat edo modu librean. Elikagai iturri nagusiak aipagarriak dira:
|
|
|
koipeen metabolismoan zeregin garrantzitsua duen substantzia, dagoeneko gibeletik zeluletara eramatea errazten du. Halaber, garrantzi funtzional handiko
|
beste
konposatu batzuen parte da. azetilkolina; funtzionamendu egokirako funtsezkoa den neurotransmisorea nerbio sistemarena.
|
|
|
saria, tolerantzia eta sentsibilizazioa. Plazer sentsazioa Nikotinak aktibatutako hartzaile zelularrak kanal porotsu gisa aritzen dira azetilkolina izeneko neurotransmisore batentzat, eta horrek
|
beste
konposatu kimiko endogeno bat askatzen du neuronetan. Dopamina da, plazer sentsazioetan inplikatutako neurotransmisorea.
|
|
2005
|
|
|
Dietan irentsitako proteinen digestioak sorturiko aminoazidoek osotzen dute animalien nitrogeno iturri nagusia. Lorturiko aminoazidoak proteina berriak edo
|
beste
konposatu batzuk eraikitzeko erabil daitezke. Nitrogeno soberakinak, tipikoki, amoniako modura (NH3) askatzen dira.
|
|
|
Maskarak ere hainbat motatakoak dira, ematen duten babes mailaren arabera (ikatz iragazkia, hauts finak, etab.).). Eta zenbait kasutan, hala nola pintura batzuen edo
|
beste
konposatu kimiko batzuen eraginpean denbora luzez egotea, beharrezkoa da gasentzako eta lurrunentzako berariazko maskarak erabiltzea. Eredu horiek, sarritan, betaurrekoak izaten dituzte, aurpegia estali eta babes handiagoa bermatzeko.
|
|
|
Wake Forest Unibertsitateko (AEB) Medikuntza Fakultateko ikertzaileak aurkitu dutenez, helduaroko lehen urteetan hazkundearen hormona bat kentzeak minbiziari aurrea har diezaioke. Zientzialariek adierazi dutenez, gaixotasunaren arriskua murriztu egin daiteke hazkundearekin lotutako
|
beste
konposatu batzuk kenduz. William Sonntag zientzialari taldearen zuzendariak esan duenez, hormonaren murrizketa, intsulinaren antzekoa eta IGF izenez ezagutzen dena, modu prebentiboan aplika liteke gaixotasuna jasateko arrisku handia duten pertsonei.
|
|
|
Oliba olioa osatzen duten molekuletatik isolatu ondoren, olioanthal izena eman zioten zientzialariei.
|
Beste
konposatu batek narritaduraren erantzule izateko aukera baztertzeko, Beauchampen taldeak oleokanthal sintetiko bat sortu zuen, eta boluntario gisa probatu zuen laborategi batean. Egiaztatu zuten egunean 50 g oliba olio estra mikrogramo oleokantalo hartzea ibuprofenoaren dosi gomendatuaren %10 dela, helduen mina arintzeko.
|
|
|
Oliba olioa osatzen duten molekuletatik isolatu ondoren, olioanthal izena eman zioten zientzialariei.
|
Beste
konposatu batek narritaduraren erantzule izateko aukera baztertzeko, Beauchampen taldeak oleokanthal sintetiko bat sortu eta boluntario gisa probatu zuen. Egiaztatu zuten egunean 50 g oliba olio estra mikrogramo oleokantalo hartzea ibuprofenoaren dosi gomendatuaren %10 dela, helduen mina arintzeko.
|
|
|
CFC “Arazoaren erroa industria kimikoa da”, dio Greenpeaceko Raquel Montónek. Orain, 60ko hamarkadatik kontrolik gabeko CFC gasen emisioa (kloroaren eratorriak, ozono geruzari eraso egiten diotenak) ordaintzen ari bagara, Montónek ohartarazi duenez, industria jarduerak atmosferara
|
beste
konposatu batzuk isurtzen ditu (hidrofluorokarbonoak), gure estalki babeslea ere kaltetzen dutenak. “Substantzia horiek, adibidez, Txinatik (AEB) iristen diren aire girotuko hozkailuetan daude. eta Ekialdea kontrolik gabe”, dio.
|
|
|
WWF/ Adenak aurkeztutako txostenaren arabera, konposatu toxiko horiek hainbat gaixotasun eragin ditzakete, hala nola minbizia, immunitate sistema kaltetzea, portaera arazoak, hormona alterazioak edo are feminizazioa ere, hala nola bisfenol A konposatua, zeinak sexu aldaketa eragin baitu Hego Amerikako kaimanaren senide bat den zonar oberoetan. Nazio Batuen Ingurumen Programak (UNEP) sustantzia toxiko iraunkorren bilakaerari buruz egindako beste azterlan batek (LPS) 2003 urtean ohartarazi zuen, halaber, biofenilo polikloratuen (PCB), hexaklorobentzenoaren, lindanoaren eta
|
beste
konposatu batzuen hondarrak zeudela zenbait laginetan, hala nola haragia, arraina, barazkiak, esnekiak eta beste produktu batzuk. Alde horretatik, Europako Batzordeko Elikagai eta Albaitaritza Bulegoaren datuen arabera, Europan merkaturatzen den fruta eta barazkien %40k pestizida hondarrak ditu.
|
|
|
Azidoen (hala nola klorhidrikoa, laktikoa, zitrikoa, askorbikoa), azukreen (sorbitola eta azukrea) eta aminoazidoen (zisteina eta lisina) eraginez, burdina modu disolbagarrienean egonkortzen da. Bestalde, dietako
|
beste
konposatu batzuek karbonatoak, oxalatoak, fitatoak, fosfatoak, taninoak, polifenolak eta zenbait mantenugai ez organiko (Ca, Mn, Cu, Cd, Co eta zuntza) xurgatzea zailtzen dute. Burdina hemikoak hemo ez den burdinaren xurgapena indartzeko gaitasuna du, eta, gainera, burdina horren bioerabilgarritasuna zailtzen duten faktoreek ez diote eragiten, kaltzioa izan ezik, kaltzioa izan baitaiteke irentsitako burdinaren inhibitzailea, heren bateraino.
|
|
|
Nahasketa horri “antikuarioko patina” esaten zaio. Azken emaitza
|
beste
konposatu batzuk baino koipetsuagoa eta lehorragoa da.
|
|
2006
|
|
|
Intsektizida hori xurgatu eta toxikoa ez den
|
beste
konposatu bat bihurtzen du.
|
|
|
Lindanoa intsektizida bat da, eta gaur egun debekatuta dago, toxikoa delako. Landare transgeniko horrek xurgatu egiten du eta toxikoa ez den
|
beste
konposatu bat bihurtzen du. José Eduardo González Pastorrek (Astrobiologia Zentrokoa) eta Víctor de Lorenzok (Bioteknologia Zentro Nazionalekoa) koordinatu dute lana.
|
|
|
Substantzia horietako batzuk degradatu egiten dira, beste batzuk metabolizatu egiten dira. Bakoitzarekin zer gertatzen den eta ingurunean
|
beste
konposatu batzuekin nola eragiten duen jakin behar dugu. Horrekin batera, toxikotasun azterketak egiten dira, organismoetan zer ondorio dituzten eta zer kontzentrazio dituzten jakiteko.
|
|
|
Kapsulazioa prozesu bat da, eta, prozesu horren bidez, elikagaien substantzia bioaktiboak matrize batean sartzen dira, gal ez daitezen,
|
beste
konposatu batzuekiko erreakziotik babesteko edo argiaren edo oxigenoaren eraginez oxidazio erreakzioak geldiarazteko. Oro har, baldintza kontrolatuetan askatzeko materialak ontziratzeko, banatzeko eta biltegiratzeko erabiltzen da kapsulazioa.
|
|
|
Lehenengoa patatetan (10 mikrogramo kiloko), latako barazkietan (2 mikrogramo kiloko), arrautzetan, azukreetan eta kontserbako produktuetan (1 mikrogramo pisu kiloko) hauteman ahal izan da; bigarrena patatetan bakarrik aurkitu da (1 mikrogramo kiloko).
|
Beste
konposatu perfluoratu batzuk «noizean behin» aurkitzen dira beste elikagai batzuetan. Txostenak ohartarazten du ziurgabetasun handia dagoela sulfonato perfluorooktanoaren eta azido perfluorooktanoikoaren kontzentrazio errealei buruz, hautemateetan beste konposatu perfluoratu batzuk tartean egon daitezkeelako.
|
|
|
Beste konposatu perfluoratu batzuk «noizean behin» aurkitzen dira beste elikagai batzuetan. Txostenak ohartarazten du ziurgabetasun handia dagoela sulfonato perfluorooktanoaren eta azido perfluorooktanoikoaren kontzentrazio errealei buruz, hautemateetan
|
beste
konposatu perfluoratu batzuk tartean egon daitezkeelako. Perfluoratuen kontsumoa bromatuena baino handiagoa da Patatetan, perfluoratu gehien dituen elikagaia, familia horretako hamar konposatu aurkitu dira.
|
|
|
Beti jakin izan da energia behar bezala funtzionatzeko hartzen duen glukosaz gain, garunak
|
beste
konposatu asko behar dituela. Bai farmakologikoki, bai dietaren bidez, konposatu horiek neurona seinaleen transmisio hobea eta eraginkorragoa lortzen laguntzen dute.
|
|
|
Bai farmakologikoki, bai dietaren bidez, konposatu horiek neurona seinaleen transmisio hobea eta eraginkorragoa lortzen laguntzen dute. Hala ere, gutxi dakigu elikagaiek edo
|
beste
konposatu biokimiko batzuek neuronak babesteko duten zereginari buruz. Edo, are gutxiago, nutrizio faktoreak gene bat aktibatzeko gai direla, erantzun egokia eman dezan.
|
|
2007
|
|
|
Behin isolatu ondoren, ezaugarritze kimiko xehekatua eta hurrengo analisi biokimiko zehatzak MSD laborategiak AEBetako New Jerseyn dituen instalazioetan garatu dira. 2006 urtean, ikertzaile talde berak ezaugarri antibiotikoak zituen
|
beste
konposatu bat ere identifikatu zuen S. platenses en laginetan, baina ez dirudi oraingoz garrantzia berekoa izango denik.
|
|
|
Merkurio lurrun hori giza jardueretan (ikatza erretzean, erraustegietan...) askatzen da, baina, neurri handi batean, baita prozesu naturalen bidez ere (sumendien erupzioetan edo arroken meteorizazioan). Kontua da, behin ingurunean dagoenean, merkurioa formaz aldatzen dela, eta merkurioaren
|
beste
konposatu batzuk sortzen direla. Esate baterako, merkurio lurrunaren zati bat konposatu inorganiko bilakatzen da, eta lurzorura edo uretara jalkitzen da.
|
|
|
Mantenugaien sailkapenari, erabilera nutritiboari (hau da, haien xurgapena, garraioa, metabolismoa eta iraizketa), iturri dietetikoei eta mantenugai horrekin erlazionatutako gaixotasunei buruzko informazio ematen du. Horrez gainera, elikagaietan agertzen diren
|
beste
konposatu batzuk ere landu dituzte, zuntz dietetikoa eta alkohola, esaterako. Amaitzeko, bizitzaren aldi bakoitzerako egokitutako nutrizioaren eta dietetikaren berri ematen dute egileek.
|
|
|
Platencina “S. platensis”, Mallorca uharteko lurzoru lagin batean aurkitu dute, milaka estraktu arakatu ondoren. Duela urtebete, MSDko Oinarrizko Ikerketa Zentroko (CIBE) Espainiako talde berak antzeko
|
beste
konposatu bat identifikatu zuen bakterio horretan. Hala ere, platennaren ekintza mekanismoa etorkizun handiagokoa da.
|
|
|
Maila horiek «animalien kontsumoan ikusi ditugunak baino askoz handiagoak» dira. Horregatik guztiagatik, adituek uste dute melaminaren eta melaminarekin zerikusia duen
|
beste
konposaturen baten arteko elkarrekintzaren ondorio dela toxikotasuna. Maiatzaren hasieran, Michigango Estatuko Unibertsitateak jakinarazi du hildako animalien laginetan melaminaz gain beste kutsatzaile batzuk aurkitu dituela, besteak beste, azido zianurikoa, melamina metabolito bat.
|
|
|
Estatu Batuetako adituek elikagaietan amina biogenoak detektatzeko teknika berri bat garatu dute, jarduera toxikoa duten
|
beste
konposatu batzuk sortzen lagun dezaketenak.
|
|
2008
|
|
|
Adibidez, fosforoa lortzeko, fosfatoak xurgatzen dituzte, eta nitrogenoa eskuratzeko, amonio ioiak edo nitratoak. Elementuok
|
beste
konposatu batzuetan baldin badaude, landareentzat eskuraezinak dira.
|
|
|
Hidroxitirosolak, oleokantalarekin batera, oliba olio birjina estraren zapore mikatza eragiten du. Journal of Campesural and Food Chemistry aldizkarian argitaratutako azken datuen arabera, konposatua bakailao gibeleko olioan ere badago, eta lipido oxidazioaren inhibizioan eragin dezake, oso antioxidatzaileak diren
|
beste
konposatu batzuen ondorio berberekin, hala nola azido galikoarena.
|
|
|
Substantzia horrek zeregin garrantzitsua du gantzen metabolismoan, gibeletik zeluletara garraiatzea errazten baitu. Era berean, garrantzi funtzional handiko
|
beste
konposatu batzuen parte da, hala nola azetilkolina, nerbio sistemak ongi funtzionatzeko funtsezkoa den neurotransmisorea. Muinoak lotura estua du betainarekin.
|
|
|
Gainkarga horietako batek “erradikal askeen” sorrerarekin du zerikusia. Eragin kaltegarria arintzeko modu bakarra da antioxidatzaile, bitamina, mineral, koloratzaile natural eta
|
beste
konposatu batzuk gehitzea, partikula horien eragin kaltegarria oztopatzen dutenak. Antioxidatzaile gehienak landare elikagaietan daude.
|
|
|
Azido nagusia L oxalilamino aminopropionikoa da (denchizina, ODAP edo BOAA izenez ere ezaguna), glutamatoa mimetizatzen duena eta gainestimulazioz neuronen heriotza eragiten duena. Toxikoa izan daitekeen
|
beste
konposatu bat lektinak dira, animalietan nahiz landareetan, bakterioetan edo birusetan dauden glikoproteinak. Zereal eta lekadun guztietan lektinak egon arren, fitohemaglutinarik garrantzitsuenak babarrunetan eta babetan daude, eta intoxikazioak eragin ditzakete behar bezala prestatzen ez badira.
|
|
|
Antibiotikoak eta nahi ez diren produktu kutsatzaile gutxiago dituzten onddoaren anduiak garatu ahal izango ditugu”, esan du Juan Francisco Martinek, proiektuan parte hartu duen ikertzaileetako batek. Inbiotec en lan egiten duen aditu horrek azaltzen du onddo horrek, penizilina ekoizteaz gain, jarduera farmakologikoa duten
|
beste
konposatu batzuk ere badituela “horietatik antibiotiko berriak edo minbiziaren kontrako botikak atera litezke”. Penicillium chrysogenum genomaren sekuentziazioarekin irekitzen den beste bide bat bakterio erresistentzien aurkako borroka da.
|
|
|
Era berean, ikertzaileek ikusi nahi dute erregulatzaileak (geneen transkripzioa aktibatzen duten proteinak) mikroorganismoen artean trukagarriak diren, substantzia bioaktiboen ekoizpenean aldaketak eragiteko. “Streptomyces natalensis”en aurkitu ditugun erregulatzaile batzuk
|
beste
konposatu bioaktibo batzuen ibilbide biosintetikoetan ere agertzen dira, hala nola immunosupresoreak, antikanzerigenoak eta antibiotikoak”, adierazi zuen Apariciok. Erregulatzaile horietako bat beste organismo batzuetan jartzean (edo bakterio berean aldatzean), geneen transkripzioa bizkortuko litzateke, eta, hala, konposatu mota horiek ekoizteaz arduratzen diren proteinen ekoizpena handituko litzateke, zientzialariaren arabera.
|
|
2009
|
|
|
|
Beste
konposatu batzuk ere badira, Caprenina® eta Salatrim®, esaterako; gantz eraldatuak dira, elikagaien gantz eta kaloria kopurua gutxitzeko sortuak (5 Kcal dauzkate gramo bakoitzeko).
|
|
|
Zuhaitz guztiek kutsatzaileei erasotzen dieten entzimak badituzte ere, mikroorganismo batzuek haien eraginkortasuna gainditzen dute, eta, beraz, zuhaitzaren ahalmena hobetu egin daiteke kutsatzaileak transferituz gero. Hala, Granadako Zaidingo Estazio Esperimentaleko eta Galiziako Ikerketa Agrobiologikoen Institutuko (Santiago de Compostela) ikertzaileek, CSICeko bi erakundeek, “Pseudomonas putida” bakterioaren pnrA genea gehitu diote Temblon anlamoari, TNT eta
|
beste
konposatu batzuen murrizketa indize handia baitu. Zurzuri berriek 57 miligramo TNT onartzen dituzte litroko (mg/ l), eta 1.000 miligramo baino gehiago kilo bakoitzeko (mg/ kg), hazkundea gelditu baino lehen; aldatu gabeek, berriz, 11 mg/ l eta 500 mg/ kg.
|
|
|
Lehenengoan, airean, elikagaian bertan edo gehitzen diren legamia batzuek azukrea alkohol bihurtzen dute. Edari alkoholiko horiek bigarren hartzidura jasaten dutenean, hartzidura azetikoak, tartean dauden bakterioek (azetobakterioak),
|
beste
konposatu batzuez gain, azido azetikoa sortzen dute, horietako gehienak lurrunkorrak, eta ozpina sortzen dute.
|
|
|
Azterketa horren ondorioa da zainzuriaren zati horretako zuntz estraktuen osaera, hainbat baldintzatan lortua, gaur egun erabiltzen diren hautsezko zuntz estraktuen antzekoa eta hain baliozkoa dela, haien kalitate teknologiko eta nutrizionalagatik. Zuntz funtzionala Oro har, zuntz dietetikotzat hartzen dira polisakaridoak eta horiekin lotutako
|
beste
konposatu batzuk, gizakien digestio entzimek deskonposatu ezin dituztenak eta, beraz, heste meharrak xurgatzen ez dituenak eta zuzenean kolonera pasatzen direnak. Beste elikagai batzuei erantsitako osagai gisa erabiltzen den zuntz dietetikoa hainbat propietate fisikokimiko dituzten osagaien nahasketa konplexua da, eta osagai horiek jatorrizko iturri naturalaren arabera ematen dira.
|
|
|
Landare guztietan dauden konposatu fenolikoen multzoa da, biomasa iturri nagusietako bat. Oleuropein oliba olioan modu naturalean aurkitzen den konposatu kimikoa da, eta lotura estua duten
|
beste
konposatu batzuekin batera, modu naturalean jarduera antioxidatzaile indartsua garatzen du. Txahalkia eta txerria, onuragarrienak Haragiaren kalitatea hainbat faktorek osatzen dute, hala nola nutrizio balioa, palatabilitatea eta kontsumitzailearentzako itxura erakargarria, kolorea, testura eta zaporea barne.
|
|
|
Fase horretan sortzen den azukre kantitatea landareak jasotzen duen argiak baldintzatzen du; zenbat eta eguzki ordu gehiago izan, orduan eta handiagoa da fotosintesiaren iraupena eta azukre ekoizpena. Mahatsaren heltze prozesuan, fruituaren azidotasuna murrizten da Hostoetan sintetizatutako sakarosa glukosa eta fruktosa bihurtzen da baian isomeraza entzimaren eraginez, eta, hortik abiatuta,
|
beste
konposatu batzuen sintesi prozesua hasten da. Baia garatzean, mamiko bakuolak azukreez eta azido organiko tartarikoz, malikoz eta zitrikoz betetzen hasten dira.
|
|
|
Baia garatzean, mamiko bakuolak azukreez eta azido organiko tartarikoz, malikoz eta zitrikoz betetzen hasten dira. Denborarekin,
|
beste
konposatu batzuen sintesia gertatzen da eta mahatsaren azidotasun osoa murrizten da. Arnasketa prozesua ere aldatu egiten da.
|
|
|
Ondorioen arabera, ezkerreko talamoko glutamato konposatuen maila altuek zerikusia dute minaren intentsitatearekin eta neke sentsazioarekin. Ikertzaileek Inositol (Ins) izeneko
|
beste
konposatu baten kontzentrazio handia aurkitu zuten bi amigdaletan. Garun mintzen funtsezko osagaia da, eta nerbio sisteman parte hartzen du; beraz, minaren pertzepzioarekin lotzen da.
|
|
|
Egoera atmosferikoak sakabanatzea errazten edo zailtzen du. Elementu horren
|
beste
konposatu batzuek ere ondorio negatiboak dituzte ingurumenerako. Sufre hexafluoruroa (SF6) klima aldaketa eragiten duten berotegi efektuko gasetako bat da Kyotoko Protokoloan.
|
|
|
Ez zen hauteman mikroorganismoen hazkunderik %0, 75 eta %1 karvacrola zuten zatietan. Ogia kontserbatzeko kanela Zaragozako Unibertsitateko ikertzaile talde bat aitzindaria izan zen etorkizun handiko
|
beste
konposatu bat, zinamaldehidoa, aztertzen. Kanela ontzien azterketa bat egin zuten, ogi zuria kontserbatzeko, onddoak ugaritzeak hondatzea eta errefusatzea eragiten baitu.
|
|
|
Zukuak du substantzia horien kontzentraziorik handiena, beste fruta batzuekin alderatuz gero (marrubiak, mugurdiak eta masustak). Izan ere, fruitua zuzenean prentsatuz egiten denean, konposatu konplexuenak (polimeroak)
|
beste
konposatu sinpleago (monomeroak) eta bioerabilgarri batzuetan hausten dira. Alegitaninoak eta, neurri handiagoan, punikaliagina zukuari pasatzen zaizkio, eta izugarri aberasten dute antioxidatzailetan.
|
|
2010
|
|
|
Erabilitako egosketa tenperatura altuak direla medio eta frijitzeko olioaren, jakiaren uraren eta
|
beste
konposatu batzuen interakzioagatik, frijitzeko olioetan zenbait aldaketa fisiko eta kimiko gertatzen dira: hidrolisia, oxidazioa, polimerizazioa?
|
|
|
Batzuetan osagai hidrosolubleen truke hori ekiditea bilatzen da, nutrienteen galera gutxitzeko. Horretarako egosketa ingurune likidoan
|
beste
konposatu asko disolbatzen dira, adibidez, uraren ordez salda, hondoa eta xarabea ingurune gisan erabiliz. Horrela sortutako presio osmotikoak elikagaiaren nutrienteen irteera egosketa ingurunera eragozten du.
|
|
|
Horrela, aukeratutako mikroorganismoen hazkuntza kontrolatuta ahalbidetzen da elikagaiak kontserbatzeko, eta aldi berean, aldaketa organoleptiko nabariak lortzeko, jaki berriak sortuz (esaterako, esnetik jogurta eta gazta). Hartziduran gluzidoak deskonposatzen dira
|
beste
konposatu organiko sinpleago batzuk (etanola edo azido laktikoa adib.) eta anhidrido karbonikoa (CO2) emanez.
|
|
2011
|
|
|
Horrekin batera, lehenengo olio tantak sortzeko erabili dituen gaien ordez, Lur primitiboan zeuden elementuetatik abiatuta haien parekoak sortzeko saiakerak egiten ari da. Besteak beste, olio minerala erabiltzen ari da, eta karbohidratoak eta
|
beste
konposatu organiko sinple batzuk, aminoazidoen aurrekariak izan daitezkeenak. Dagoeneko lortu ditu emaitza batzuk, eta olio tanta berriek lehengoek zituzten jokabideetako asko dituztela adierazi du Hanczycek.
|
|
|
|
Beste
konposatu sulfuratu batzuk
|
|
|
Materia organikoaren deskonposizio biologikoan hainbat konposatu kimiko sortzen da. Horien artean, H2S da nagusia; merkaptanoak ere sortzen dira (tiolak,. S funtzioa dutenak), eta kirats nabaria darien
|
beste
konposatu organiko sulfuratu batzuk ere bai. Gainera, gas horietariko batzuk toxikoak dira gizakiarentzat (ikus 1 irudia).
|
|
|
Gaur egun, gasolinetan,
|
beste
konposatu batzuk erabiltzen dira berun alkanoen ordez. Hori dela eta, berun kantitate gero eta txikiagoak isurtzen dira automobiletatik atmosferara.
|
|
|
Hala ere, arnasten dugun airean oso berun kantitate handia dago, eta berun horrek urte askoan iraungo du atmosferan. Berunaren toxikotasuna hainbat testuingurutan frogatu da, eta bereziki toxikoa da atmosferako
|
beste
konposatu organiko batzuekin kimikoki konbinatzen denean (kutsatzaile horietako asko antropogenikoak dira). Erreakzio horien ondorioz sortzen diren substantzia berriak jatorrizkoak baino toxikoagoak dira askotan, sinergiaren eraginez.
|
|
|
Frutei aplikatzen zaizkienean, heldutasuna atzeratzen dute, O2 aren barne kontzentrazioa murriztean, gehiegizko co2metaketarik eragin gabe. Hala ere, urarekiko iragazkortasun handia duenez,
|
beste
konposatu batzuk behar dira prestaketa matrizean, batez ere lipidoak (gantz azidoak, argizariak, erretxinak), propietate hori hobetzeko. Aurreko azterketetan, HPMC eta propoliaren filmak beste batzuk baino zurrunagoak eta distiratsuagoak dira, eta, aldi berean, jarduera antifungiko nabarmena izan dute Penicillium italicum eta Aspergillus nigerren aurka.
|
|
|
Arriskuen jarraipenari esker, kontsumitzaileak substantzia kimikoen ondorio kaltegarrietatik babestu dira, hala nola pestiziden edo ontzietatik migratzen duten materialen eraginetik.
|
Beste
konposatu batzuentzat, hala nola elikagai batzuentzat, analisia konplexuagoa da.
|
|
|
Kasu horietan, efektu sinergikoa duten substantziak gehitzen dira, hala nola legamia estraktuak edo glutamatoa, ahoan dastamen hartzaileak aktibatzeko gaitasuna dutenak, zapore gazia indartzeko eta/ edo umami zaporea hautemateko. Jaki prestatuen ekoizpen lerroak ere badaude,
|
beste
konposatu batzuk erabiltzen dituztenak, besteak beste, belar aromatikoak eta espeziak, eta, gustu hartzaileak sustatzeaz gain, kloruroen erabilerari lotutako zapore mikatzak estaltzen dituzte. Nutrizio hobekuntza horien bidez merkaturatzen diren elikagaien gama askotarikoa da:
|
|
|
Irudia: Josef Zemánek Estatu Batuetako Osasun Agentziak pisua galtzeko elikadura osagarri gisa sustatzen diren dozenaka produktu aurkitu ditu, baina, berez, sibutramina edo
|
beste
konposatu batzuk dituzte, eta ez dira behar bezala eta behar bezala aztertu gizakietan. Michael Levy FDAko zuzendariaren arabera, mezu nahasiz mozorrotutako sendagai boteretsuak dira, hala nola “produktu erabat naturalak” edo “landare naturalen bidezko osagarriak”.
|
|
|
Kafe txigortuak %15 inguru olio eta koipeak ditu. Aireko oxigenoak oxidazio kimikoa (zaharmintzea) eta
|
beste
konposatu askoren degradazioa eragiten ditu. Hezetasunak, tenperatura altuak eta argiak prozesu hori errazten dute.
|
|
|
Zehazki, C eta bitaminak eta karotenoideak dira antioxidatzaile nagusiak.
|
Beste
konposatu batzuk, hala nola fenolikoak, organismoarentzat ondorio onuragarriak dituztenak, atzematea berresten duten azken ikerketak gehitu zaizkio horri. Nabarmentzekoa da bitaminaren ezegonkortasun handia, oso azkar degradatzen baita, airearen edo argiaren eraginez.
|
|
2012
|
|
|
Wageningen Unibertsitateko ikertzaile talde batek iaz argitaratutako ikerketa baten arabera, azari erasotzen dioten beldarren liztor bizkarroiek, beldarrak akabatzeaz gainera, beste modu batera ere laguntzen diote azari. Beldarraren barruan jarritako arrautzetatik jaiotako larbek beldarraren listua aldatzen dute, eta horrek, aldi berean, azak
|
beste
konposatu batzuk isurtzea eragiten du. Konposatu horiek azan arrautzak jarriko lituzketen sitsak uxatzen dituzte.
|
|
|
Liztor parasitoak erakartzen dituzten konposatuak egunez bakarrik isurtzen dituzte, liztorrek egunez jarduten baitute. Gauez, berriz,
|
beste
konposatu batzuk isurtzen dituzte beldarrek erasotako tabako landareek. Konposatu horiek gaueko sitsak uxatzen dituzte, eta arrautzak landarean jartzea galarazten dute; hala saihesten dute arrautza horietatik landarea jango luketen beldar gehiago jaiotzea.
|
|
|
Horiek orain arte eredu gisa erabili ez izanak badu azalpen bat: Minamatako biztanleek metil merkurioaren kantitate handiak pilatu zituzten gorputzean; inuitek, berriz, haien dietaren osagai nagusietako bat balea izanik, metil merkurioaz gain,
|
beste
konposatu kaltegarri batzuk ere bereganatzen dituzte.
|
|
|
Elikagarri aurkakoei lotuta, artoan dagoen niazinaren erabilgarritasuna zailduta dago. Izan ere, artoak niazinaren eduki altua dauka baina, alearen
|
beste
konposatu batzuei lotuta dagoenez, proportzio txiki bat xurga daiteke. Dieta artoan oinarrituta badago eta animalia jatorriko elikagai gutxi badauka (zeren eta triptofanotik niazina sintetizatu baitaiteke), niazinaren gabeziak pelagra izeneko gaixotasuna sor dezake.
|
|
|
Izan ere, konposatu askok gorputzean pilatzeko gaitasuna daukate, kontzentrazioa gorputzean handi daiteke denborarekin eta maila arriskutsuetara heldu. Horrela gertatzen da, adibidez, metal astunekin edo
|
beste
konposatu kimiko askorekin. Gainera, kasu askotan, konposatu horiek enbrioira eta fetura pasa litezke eta kutsadura amagandik seme alabengana transmititu.
|
|
|
Sindrome horren existentziari buruzko azterketa ez da egiten pediatra batek ez badu ikusten azazkalaren ahultasunaren zantzu klinikorik, ez adatsean, ez eta eragindako haurraren organismoan ere. Biotinaren eta biotinidasaren gabezia espezifikoa dagoela frogatzen bada, betiere medikuntzako profesional batek, kapsulak edo ahotik aldi baterako prestakinak hartzea gomendatzen da, eta, biotina izateaz gain, adatsa garatzen laguntzen duten
|
beste
konposatu batzuk dituzte. Horregatik, hobekuntza hori ezin zaio biotinaren ekintzari bakarrik egotzi, harekin batera diharduten konposatuen multzoari baizik.
|
|
|
Ikertzaileek HPLC UV metodoarekin lan egiten dute oraindik. Metodo hori eraginkorra da mantenugaiak eta
|
beste
konposatu batzuk aldi berean detektatzeko, ez bakarrik zerealekin, baita landare jatorriko elikagaiekin ere, hala nola frutekin, barazkiekin edo lekaleekin.
|
|
|
aranak horiak (zapore garratzekoak eta zuku ugarikoak), gorriak (zuku askokoak eta horiak baino zapore gozoagoa dutenak), beltzak eta berdeak (klaudiak ere deitzen zaie, irmoak, zukutsuak eta oso gozoak). Aranek zuntz kantitate handia dute, eta, hesteetako mugimendu peristaltikoak estimulatzen dituzten
|
beste
konposatu batzuekin batera, hesteetako igarotzea errazten dute. Barietate gorriek antozianinak dituzte, jarduera antioxidatzailea duten konposatuak.
|
|
|
Erresakari aurre egiteko dieta Alkohola organismoak inpregnatzen duen toxikoa da, eta toxikotasunak hainbat ordu iraun dezake. Ohiz kanpoko kontsumo baten aurrean, organo guztiak kaltetuta daude; batez ere gibela, errai horrek etanola eta alkoholaren
|
beste
konposatu batzuk egoera puruan pasatzen baititu. Entzima hepatikoak hain kaltegarriak ez diren osagaietan metabolizatzen saiatzen dira.
|
|
2013
|
|
|
Amagandiko edoskitzearen bakterioek haurtxoaren defentsak indartzen dituzte Amaren esnea elikagai bakarra eta ordezkaezina da. Eta ez bakarrik bere mantenugaiengatik; izan ere, haurtxoaren garapenerako
|
beste
konposatu onuragarriak ditu, besteak beste, bakterioak. Duela gutxi egindako ikerketa batek erakutsi duenez, amaren esneak 700 bakterio mota baino gehiago ditu.
|
|
|
Gehienetan kalterik egiten ez duten anduiak izan arren, batzuk arriskutsuak dira, batez ere haragi gordinaren kontsumoaren bidez, bero, haragi xehatu edo esne gordinaren bidez gutxi tratatzen baita. Orain, AEBetako adituek oliben eta
|
beste
konposatu begetal batzuen hauts ahalmena aztertu dute, kutsadura mota hori murrizteko. Artikuluak azaltzen du nola jarduten duten oliben osagaiek patogenoen kontra, eta zer den E. Kolia O157:
|
|
|
Oraingoz, adituek oraindik ez dute zehaztu zein diren efektu hori ahalbidetzen duten konposatu zehatzak edo nola aldatzen den hanburgesen zaporea oliba konposatuaren mendekotasunak. Galdera horiei erantzun dakiekeenean, ahalmen antimikrobianoa duten elikagaien
|
beste
konposatu natural batzuen zerrendan sar litezke oliben konposatuak; baratxuria, ahabia edo oreganoa. Elikagai horien konposatuek, antimikrobiar naturalek ere ezagutzen direnek, mikroorganismoen hazkuntza inhibitzeko gaitasuna dute, besteak beste, bakterioak, birusak eta onddoak. Beste kontrol teknika moderno batzuekin batera, hala nola arriskuen analisiarekin eta puntu kritikoen kontrolarekin, haien garapena handitu egin da azken urteotan.
|
|
2014
|
|
|
Eta oraindik ere, konposaturik erabilienak dira txorrotetan. Dena den, beste kolore batzuk lortu beharrak bultzatuta (besteak beste, letoi leunduaren edo urre zaharraren itxurako koloreak),
|
beste
konposatu batzuk ere sortu dira, gas erreaktiboen proportzioa aldatuz zenbait tonu lortzeko aukera ematen dutenak.
|
|
2015
|
|
|
Aurretik esan bezala, erreformatze erreakzioaren konposatu nagusiak H2 eta CO2 dira etagasaren zatirik handiena osatzen dute,% 66.06 eta% 30.15 hurrenez hurren. Gasarenkonposizioan agertzen diren
|
beste
konposatu guztiak, hau da, CO, CH4 eta hidrokarburo arinak (etileno, etano, propileno eta propanoa), beste erreakzio sekundarioen ondorio dira. Hala ere, azken hauek oso kantitate txikitan aurkitzen dira.
|
|
|
Kolore aldaketa gertatzen den unean baliokidetza puntuan gaude. Permanganatoaren ordez
|
beste
konposaturen bat erabiltzen bada, zer nolako kolore aldaketa gertatuko den jakin da, edo bestela, erredox indikatzaile bat gehitu dugu. Edonola ere, ariketak egiterakoan jakin behar duguna da baliokidetza puntuan formula hau beteko dela:
|
|
2016
|
|
|
...ean eta hasteko, markak (marka zuriko jogurtak askoz merkeagoak dira), eskaintza bati edo aurrezki pack bati probetxua ateratzeko aukera izateak (gehiago erosten da, baina merkeago), ontzia beirazkoa izateak (garestiago ateratzen da) edo jogurt natural arrunt bat erosi beharrean beste osagai batzuk erantsita dituen jogurta hautatzeak, frutak izan daitezke edo elikagai funtzional bihurtzen dituzten
|
beste
konposatu batzuk.
|
|
|
Odoleko azukrea ez da hainbeste igoko. Nahi ez diren
|
beste
konposatu batzuk organismoarekin kontaktuan dauden denbora murriztuko luke. Ogi zuria gehiago gustatu ohi da, ia almidoi guztia delako eta, azken batean, gozoagoa delako.
|
|
|
3 Fruitu lehorrak Gaur egun, nahikoa ebidentzia dago baieztatu ahal izateko fruitu lehorren kontsumoak kolesterol osoaren maila murrizten duela eta gaixotasun kardiobaskularren eta hipertentsioaren arriskua murrizten duela. Gantz saturatu gutxi dute, eta gantz mono eta poliinsaturatugabe eduki handia dute; zuntz dietetikoa, bitaminak, mineralak eta
|
beste
konposatu fitokimiko batzuk ere eduki ditzakete. Almendrak, hurrak, intxaurrak eta makadamiako intxaurrak dira esku hartzeko azterketan gehien erabiltzen diren fruitu lehorrak.
|
|
2017
|
|
|
Iduri luke itsas barneko edo lur azaleko ur termalen inguruan kokatzen dela berez ugaltzeko gai ziren lehenengo izakien sorrera. Planeta barneko magmak sortutako iturri hauek metal urtu eta
|
beste
konposatu batzuez betetako likidoak kanporatzen zituzten itsas hondoan. Oso beroak egonik eta tximisten energia elektrikoaren laguntzaz, likido hauetako materialak nahasten hasi ziren modu desberdinetan, konposatu organikoak eman arte.
|
|
2018
|
|
|
Produktu kimikoak ez du osasunari kalte handirik egiten, eta produktu batzuei zaporea emateko ere erabiltzen da. Baina etxean, airearen konposatu batzuekin kontaktuan, limonenoak erreakzionatu eta
|
beste
konposatu kimiko baten molekula bat, formaldehidoa, sor dezake. Eta etxea ondo aireztatzen ez badu, eta konposatua airean eta altzarietan metatzen uzten badu, arriskuak ekar ditzake.
|
|
|
Adituen esanetan, oso garrantzitsua da elikagaien bidez behar ditugun nutriente guztiak lortzea, gehigarrien bidez beharrean. Elikagaiek, mantenugaiez gain,
|
beste
konposatu batzuk ere ematen dizkigute, esaterako, gure osasunean oso positiboak diren eta kapsuletan ez dauden polifenolak. Gainera, gehigarriak ez badira ere, osagai nagusiak bitaminak, mineralak eta beste substantzia batzuk dira, hala nola, gantz azidoak, eta horiek arauak bete behar dituzte egunean hartu beharreko kopuruei dagokienez.
|
|
|
Agian, azken hori da harrigarriena, azukre kopurua dela eta, baina kontuan hartu behar da indize gluzemiko ertaina edo txikia duela (barietatearen arabera), besteak beste, zuntz kantitate nabarmena duelako. Fruta deshidratatuan aurki ditzakegun
|
beste
konposatu batzuk bitaminak, mineralak eta antioxidatzaile gisako substantzia minoritarioak dira. Hau da, lortzen den fruta freskoaren antzeko osaera du.
|
|
|
Aurretratamenduak egiten dira, hala nola galdarraztaketa edo sufre dioxidoa, entzimak inaktibatzeko eta kolorearen alterazioak saihesteko. Lehortzean, airea erabili beharrean, hainbat gas nahaste erabil daitezke (adibidez, nitrogenoa eta karbono dioxidoa), bitaminen eta
|
beste
konposatu batzuen oxidazioa minimizatzeko. Gaur egun, lehortzeko metodo berriak aplikatzen eta aztertzen ari dira; horietako batzuk teknologien hobekuntzetan edo konbinazioetan oinarritzen dira, hala nola abiadura handiko aire fluxuak zuzenean aplikatzea (horrek prozesatze denbora murrizten du) edo mikrouhinak eta erradiazio infragorria erabiltzea.
|
|
2019
|
|
|
Barazki eta fruten artean egunean bost pieza famatuak hartu behar genituzke. Kaloria gutxi dute, zuntz asko, eta bitamina eta mineral asko, eta, horrez gain, osasunerako oso onuragarriak diren
|
beste
konposatu asko; adibidez, polifenolak. Zerealak, ahal dela osoak.
|
|
|
«Adibidez, bitamina eta mineral gehigarri batean konfiantza badugu, baina gure dietari jaramonik egiten ez badiogu, dietak behar bezala ematen ez dituen beste elikagai batzuen defizitak gara ditzakegu eta ezta hartzen ari garen gehigarriengatik ere», dio María Puy Portillok, Euskal Herriko Unibertsitateko Nutrizio eta Obesitate taldeko ikertzaile eta lehendakariak. Espainiako Nutrizio Elkartea. Eta azpimarratu du elikagaiek, elikagaiez gain,
|
beste
konposatu batzuk ere ematen dituztela, hala nola: polifenolak gure osasunean ondorio oso positiboak eragiten dituzte.
|