|
2001
|
|
|
Gantz azido hori oliba olioaren osagai nagusia da, eta, horren ondorioz, txerri iberikoa “hankadun olibondotzat” hartzen da. Hori dela eta, haragi horretan gantz azido aseek portzentaje txikiagoa dute
|
beste
haragi batzuekin alderatuta.Zerri zuriek ere, artoarekin edo sojarekin elikatzen badira, gantz proportzioa alda dezakete, biak ere gantz asegabeetan aberatsak badira. Txerri giharrak kolesterol kantitate ertaina du, produktu freskoaren 100 gramoko 60 eta 80 mg artean.
|
|
|
Untxi haragia ordezko bat izaten da krisi garaietan edo ohiko haragitzat hartzen diren
|
beste
haragi batzuen prezioak bat batean aldatzen direnean. Hori ez da oztopo 1994az geroztik Espainian indarrean dagoen araudia ezartzeko.
|
|
2002
|
|
|
Errege dekretu horretan mota horretako abelburuei aplikatzen ahal zaizkien osasun baldintzak finkatzen dira. Arau horren arabera, zezenketa haragia freskoan bakarrik merkaturatu ahal izango da, hoztu edo izoztu ondoren, eta txikizkako establezimenduetan saldu ahal izango da, betiere “zezenketa haragia” aipuarekin argi identifikatzen bada eta
|
beste
haragi batzuetatik bereizten bada. Errege Dekretuak zehazten du haragi hori zezenketetan, ikuskizunetan edo zezenketetan toreatu diren eta ondoren jendea bertan egon gabe sakrifikatu diren abelburuetatik edo ateak itxita entrenatu, irakatsi edo toreatzeko praktiketatik datorrela.
|
|
2003
|
|
|
Adibide honetatik ondoriozta daiteke, Gasteizen arrain fresko nahiko zegoela eta kontsumoa arrunta zela, garestia zen arren. Arresetan arkumearen prezioa merkeagoa zen,
|
beste
haragi batzuena baino. Hegaztiak garestiak ziren eta ehizako produktuak ez ziren gehiegi agertzen merkatuan.
|
|
|
Arraza iberikoko txerria larreko ezkurrez elikatzen da (gizentze fasean); gantz azido monoasegabeetan aberatsak dira, batez ere oliotikoetan, eta, beraz, haragia gantz monoasegabez aberasten da eta gantz eduki osoaren %50 ere gainditzen du. Iberikoaren haragia gantz azido poliasegabeetan ere aberatsa da, hau da, gantzaren %15 Hori dela eta, haragi horretan gantz azido aseak (bihotzarentzat kaltegarriak direnak)
|
beste
haragi batzuekiko ehuneko txikiagoak dira.Hala ere, arraza zuriko txerrietan, gantz proportzioa insaturatuaren mesedetan (bihotzarentzat ona) alderantzikatu daiteke, artoarekin edo sojarekin elikatzen badira, gantz mota horretan aberatsak diren elikagaiak baitira. Mantenugaien kontzentratua Gantz eduki handiagoa edo txikiagoa izateaz gain, txerri haragiak 100 gramoko du, kalitateko 18 g proteina inguru, eta kopuru hori aldatu egiten da espeziearen, adinaren eta haragiaren kanalaren arabera.
|
|
|
Patea, oro har, errai, gehigarri, esentzia eta, batzuetan,
|
beste
haragi batzuen zatiekin egindako txerri gibelaren deribatua da. Baina barazkiekin ere presta daiteke.
|
|
2005
|
|
|
Era berean, proteina horrek beste elikagai batzuk ere ematen ditu, burdina batez ere.
|
Beste
haragi batzuk bezala, elikagai organikoak dira eta hemoglobinari eta mioglobinari lotuta daude. Gaur egun badakigu burdina hori egoteak burdina minerala xurgatzea bultzatzen duela, eta, beraz, anemia ferropenikoak saihesteko funtsezko elementutzat hartzen da.
|
|
2007
|
|
|
Baina ez da hala. Beste proteina iturri batzuk Oilasko haragia ez da proteina asko eta koipe gutxi ematen dituen bakarra,
|
beste
haragi batzuk ere badaude, hala nola indioilarra edo txahal azpizuna, ezaugarri horiek berak dituztenak. Gainera, haragia ez ezik, arraina eta arrautzak ere kalitate oneko proteina iturri dira.
|
|
|
patata pastela haragiarekin.
|
Beste
haragi batzuk ere jaten dira, hala nola arkumea, edo kebab eran, haragi errearen ogitartekoa, kultura turkiarraren eragina. Beste espezialitate batzuk –Entsaladak herrialdeko beste lan batzuk dira.
|
|
|
Ahuntz haragiak (animalia helduarenak), berriz, esneko antxumeak duen gantza halako bi du, eta gogorragoa eta ez hain zaporetsua denez, gutxi kontsumitzen da. Antxumea
|
beste
haragi batzuekin konparatzen bada, hala nola arkume okelarekin(% 15 inguru du gantza), lehenak adin bereko arkume baten lipidoen erdia duela ikus daiteke. Hala ere, beste haragi batzuekin alderatuta, hala nola oilaskoarekin (%4 baino gutxiago), gantz eta kaloria ekarpena handiagoa da.
|
|
|
Antxumea beste haragi batzuekin konparatzen bada, hala nola arkume okelarekin(% 15 inguru du gantza), lehenak adin bereko arkume baten lipidoen erdia duela ikus daiteke. Hala ere,
|
beste
haragi batzuekin alderatuta, hala nola oilaskoarekin (%4 baino gutxiago), gantz eta kaloria ekarpena handiagoa da. Oilaskoarena edo txahalarena baino lipido gehiago duen haragia izan arren, jateak ez du eragozpenik sortzen noizean behin kontsumitu eta kantitatea kontrolatzen bada.
|
|
|
Zinkak ere eragin antioxidatzaile handia du, eta gainerako haragietan nabarmentzen den minerala da (arkume hankaren ondoren). Fosforoa, potasioa eta magnesioa kantitate handitan daude, baina
|
beste
haragi batzuen antzera. Antxumeena, behikiaren atzetik, sodio gehien duen haragia da, eta horrek zaporea areagotzen du, gainerako haragia baino nabarmenagoa.
|
|
|
Hala ere, ikusi da koipe osotik handiagoa dela gantz monoasegabearen edo koipe onaren proportzioa (%48 inguru), gantz asearen proportzioa baino (%42 inguru).
|
Beste
haragi batzuek baino gantz asegabe gehiago ere badu, hala nola txekorrak. Beraz, esan daiteke txerrikiak koipea ematen duela, baina kalitate onekoa.
|
|
2008
|
|
|
Argi samar dago, beraz, animalia gantza eransten dietela hanburger horiei, edo gantz gehiago duen
|
beste
haragi batzuk (hirugiharra, urdaia...).
|
|
2010
|
|
|
Frutak, pudingak zein haragi batzuk beroaren bidez tratatzen dira, bakterioak hiltzeko (neurri batean deshidratatu ere egiten dira jaki horiek). Eta
|
beste
haragi batzuk irradiatu egiten dira, esterilizatzeko. Oso garrantzitsua da elikagaiek ez izatea inolako mikrobio kargarik, edo patogenoak izan daitezkeen mikroorganismoak izateko arriskurik.
|
|
|
Txahal haragiaren zati batzuk prestatzea oso atsegina da sukaldeak maite dituen edonorentzat; izan ere, era askotako piezak erabil daitezke saltsak, goarnizioak eta sukaldeko bestelako teknikak erabiltzeko. Haragia plantxan, birrineztatua edo frijitua ez ezik, barazkiak, onddoak, perretxikoak, fruitu lehorrak, frutak eta
|
beste
haragi batzuk ere erabil daitezke.
|
|
|
Ohikoena barazkiak, onddoak eta perretxikoak, fruitu lehorrak eta baita frutak ere izaten dira. Bertsiorik sendoenek barazkiren bat dute gaztarekin, foieekin,
|
beste
haragi batzuekin edo arrautza, edo likoreekin egindako nahasketekin, hau da, prestakinari urtsutasuna ematen dioten masekin. Betegarri mamitsua Erabiltzen diren betegarriek, oro har, erdikozinatuak egon behar dute, egosita edo salteatuta eta egoste likidoetatik xukatuta, eta gatz pixka bat izan behar dute.
|
|
|
Pieza gainazal lau batean zabaldu, kolpe arin batzuekin zapaldu eta barrualdea salpimatu. Ondoren, barazki salteatu edo egosiekin (kalabazinak, azenarioak, gari zainzuriak…), ore edo betegarri prestatuarekin(
|
beste
haragi batzuk edo haragi xehatu zatiak, arrautza, likore eta fruta lehortuekin) edo fruta fresko zuritu eta zatituekin (anana, melokotoia, sagarrak edo gaztainak) bete. Haragia mutur lodienetik bere baitan biribiltzen da, forma zilindrikoa lortu arte.
|
|
2011
|
|
|
Bestalde, ASICIko lehendakari José María Molinak “haragi produktuen errege” gisa nabarmendu zuen iberiarra, eta adierazi zuen kontsumitzaileek “zer ari diren erosten” jakin behar dutela produktu bakoitza eskatzen dutenean. Kanpainaren aurkezpenean, Madrilgo La Paz ospitaleko Nutrizio eta Dietetika Unitateko buruak, Carmen Gómez doktoreak, parte hartu zuen, eta nabarmendu zuen urdaiazpikoaren proteina eduki handia,
|
beste
haragi batzuena baino handiagoa, eta burdina edo zinka bezalako mineralen dietari egiten dion ekarpena. 2010ean, guztira, 4.637.404 urdaiazpiko iberiko eta iberiko puru merkaturatu ziren kategoria guztietan —ezkurra, gorostia, landako gizentzea eta gizentzea—, baita 4,7 milioi paleta, 3,7 milioi solomo eta 23 milioi kilo iberiar penintsulako produktu fresko ere.
|
|
2012
|
|
|
Orain arte, behi, fruta, barazki, ezti eta oliba olioaren haragi freskoan baino ez zen nahitaezkoa, bestela kontsumitzaileari iruzur egiten bazitzaion. Hiru urteko epean, betebehar hori beste elikagai batzuetara, hala nola esnera eta esnearen deribatuetara,
|
beste
haragi batzuetara eta haragira, zabaltzeak duen eragin ekonomikoa aztertuko du Batzordeak, elikagai baten erdia baino gehiagoko osagai edo osagai gisa. Elikagaian dauden animalien zein landareen olio edo koipeen jatorri espezifikoa.
|
|
2014
|
|
|
Konfiturak eta marmeladak guarnizioaren eta saltsaren zati gisa ere erabil daitezke
|
beste
haragi batzuk laguntzeko; adibidez, behi entrekota edo azpizuna, edo orkatzarena, plantxan eginda, txingarretan edo labean.
|
|
|
parrillan, labean, labean, frijituta edo gisatuta. Haragi handiak badira, hobe da gisatu mantsoa eta leuna izatea, zuntz ehuna hausten lagunduko duena;
|
beste
haragi batzuetan, adibidez, oilaskoa, aski da parrillan prestatzeko. Marinatu, eta kontserbatu?
|
|
2015
|
|
|
Beste aukera batzuk hauek dira: etxeko errezeta heze osasungarriak prestatzea katuentzako, eta oilaskoaren eta
|
beste
haragi batzuen salda hidratazio zaporetsu eta freskagarri bihurtzea. 2 Eskuilatu freskagarriak Kasu batzuetan izan ezik, eta albaitaritza aholkuan, udan ez da gehiegi moztu behar felinoetatik, eta gutxiago erroditu.
|
|
2019
|
|
|
|
beste
haragi batzuenak asetzeko
|
|
2020
|
|
|
Gutxi saldu ditugu, eta enkarguz. Nik bezeroei
|
beste
haragi batzuk gomendatu dizkiet Gabonetan, oso puztuta zegoelako. Bestela, oro har, saltzeko garaian ez dugu asko nabaritu; haragiarekin zerikusia izandako beste krisi batzuk okerragoak izan ziren salmentarako».
|
|
|
Arazoa da eskaria eskaintza baino handiagoa dela», azaldu du Shanghaiko Carrefour saltokiko langile batek. Garestitzea
|
beste
haragi batzuetara ere iritsi da, eskaria haietara bideratu baita.
|
|
2022
|
|
|
Esaterako, Aljerian kontsumitzen den oilaskoaren %70 Espainiatik dator. Inflazioa jada antzematen da, eta
|
beste
haragi batzuetara hedatu da», gaineratu du Bou Abdallak.
|