|
2002
|
|
|
Gantzek kakao gantza dute jatorri. Gantz azido saturatu horrek,
|
beste
gantz azido batzuek ez bezala, ez du odoleko kolesterol maila handitzen.Gainera, potasioa, fosforoa, magnesioa, kaltzioa eta bitaminak (A, E, B1, B6 eta azido folikoa) ematen ditu. Nutrizio osaera dela eta, oso ondo egokitzen da kaloria gehiago behar diren kasuetara, adibidez, kirola egitean edo bestelako jarduera fisiko bizietan.
|
|
2006
|
|
|
Dieta mediterraneoak oliba olioak eta haziak ditu oinarrizko zutabeak. Olio horiek propietate interesgarriak dituzte osasunerako abantaila garrantzitsua da beste kultura batzuen aldean gurina eta hain osasungarriak ez diren
|
beste
gantz batzuk erabiltzen dituzte. Olioa oliba oliotan, protagonista Oliba olioak bitamina du (12 mg/ 100 g olio), ahaltsua antioxidatzaile naturala eta fitosterolak, giza kolesterolaren antzeko substantziak kolesterola endogenoa xurgatzea hainbeste oztopatzen dutenak gorputza bera sortzen du, dietatik datorrena bezalakoa.
|
|
|
organismoan: kolesterol maila totala eta
|
beste
gantz batzuk murrizten dituzte odoleko triglizeridoak; koaguluak sortzeko arriskua murrizten dute odolarenak eta basodilatazioa eragiten dutenak, hau da, diametroa handitzen dutenak odol hodiak. Ekilore olioak ere gantz monoasegabeak ditu, azido oleikoa, baina olioan dagoena baino kantitate txikiagoan oliba.
|
|
|
Horiek modu naturalean aurkitzen dira arrain urdinetan, hala nola atunean, izokinean edo sardinetan, itsaskian eta itsasoko beste elikagai batzuetan, hala nola algetan. Bada familia bereko
|
beste
gantz azido bat, funtsezkoa dena, organismoak ez baitu sintetizatzen eta alfa linolenikoa izeneko dietaren bidez lortu behar baita. Azken hori hazi olioetan (soja, artoa, ekilorea), fruitu lehorretan, zereal hazian eta, neurri txikiagoan, landare berdeetan aurkitzen da.
|
|
|
Hedapenak erradikal askeak sortzen ditu katean, oxigenoa dagoenean sortzen den lehenengo erradikal askea peroxido bihurtzen delako. Peroxido hori ere erradikal askea da, eta
|
beste
gantz molekula bati eraso egiten dio. Hidrogeno atomo bat galtzean, hidroperoxido bat eta erradikal aske bat eratzen ditu.
|
|
2007
|
|
|
Horrela, egunero hur eskukada bat hartzeak hainbestek pairatzen duten idorreriaren arazoa konpontzen laguntzen du. Bestalde, berriki egindako ikerketa epidemiologikoek erakutsi dutenez, fruitu lehorren ohiko kontsumoak,
|
beste
gantz iturri batzuen ordez, ez du gorputzaren pisua areagotzen. Horrela, fruitu lehorrak gizentzeko topikoa desegiten da.
|
|
2008
|
|
|
Kasu batzuetan, akatsez ere hitz egin liteke. Adibidez, dokumenturen batean, elikagai jakin baten gantz azidoen batura elikagai horrentzako lipidoen guztizko balioa baino handiagoa da, eta hori akatsa da; izan ere, gantz azidoen batukariak, hain zuzen, lipidoen guztizko balioa baino txikiagoa izan behar du, elikagaiek
|
beste
gantz batzuk baitituzte, hala nola kolesterola edo fosfolipidoak, azken osagai horrentzat tauletan ageri ez den balioa dutenak. Hutsune horiek arintzeko, bai Europan bai nazioartean, Elikagaien Osaketari buruzko Datu Baseak (BDCA) garatzen ari dira, askoz eraginkorragoak, eskuragarriagoak eta osoagoak.
|
|
2009
|
|
|
Krema izozkia delakoan, esne gaina da osagai nagusia, eta beste seiek (izozki izena dute, beste bereizgarririk gabe), landare gantzak erabiltzen dituzte nagusiki, nahiz eta
|
beste
gantz mota batzuk ere eransten dizkieten, kakao gantza eta gurina, esaterako.
|
|
|
Dietako gantz azidoek profil lipidikoan duten eragina Imagen: CONSUMER EROSKI Estearikoa,
|
beste
gantz azido bat Azido estearikoak, bere ezaugarri eta propietateengatik, organismoan beste gantz azido saturatu batzuek ez bezala jokatzen du. Erantzuna koipe hori xurgatzeko mekanismoetan legoke, baina ez dago adostasun zientifikorik gai horri buruz.
|
|
|
Dietako gantz azidoek profil lipidikoan duten eragina Imagen: CONSUMER EROSKI Estearikoa, beste gantz azido bat Azido estearikoak, bere ezaugarri eta propietateengatik, organismoan
|
beste
gantz azido saturatu batzuek ez bezala jokatzen du. Erantzuna koipe hori xurgatzeko mekanismoetan legoke, baina ez dago adostasun zientifikorik gai horri buruz.
|
|
|
Erantzuna koipe hori xurgatzeko mekanismoetan legoke, baina ez dago adostasun zientifikorik gai horri buruz. Gantz sintetikoak, elikagai prozesatuetan daudenak besteak beste azido esteastikoa,
|
beste
gantz azido saturatu batzuk baino eraginkortasun gutxiagoz xurgatzen direlako zantzuak besterik ez dira hauteman. Horrek azal lezake azido estearikoa irensteak zer eragin neutro duen triglizeridoetan, guztizko kolesterola, LDL kolesterola eta HDL kolesterola (“onuragarria”).
|
|
2012
|
|
|
CONSUMER EROSKI Gantz azido saturatuak, denak ez izan arren, kolesterolaren LDL maila igotzean eragin handiena duten faktore dietetikoak dira. Azido estearikoak (txokolate purua, kakao purua),
|
beste
gantz azido saturatu batzuek (urikoa, miristikoa eta palmitikoa) ez bezala, ez du guztizko kolesterola handitzen. Azken hiru hauek ugariagoak dira gurina, koko olioa, esnearen gantza eta esne osoaren ondoriozko produktuak (gaztak, esnekiak), haragi koipetsuak eta haragi deribatu koipetsuak.
|
|
|
psikismoa ordeztea. Protokoloei esker, hainbat trebetasun, gaitasun, ezagutza, arau, balio eta
|
beste
gantz psikiko asko argaltzen ari gara. Mehartze psikikoaren berebiziko urratsak dira.
|
|
2013
|
|
|
Gantz saturatua da, baina ugari ematen ditu azido estearikoak, eta
|
beste
gantz azido saturatuek ez bezala (laurikoa, miristikoa etapalmitikoa), ez du kolesterola areagotzen.
|
|
|
Kakao gantzak, hala ere (nagusiki osagai horrek eransten dio gantza txokolateari) gantz saturatu estearikoak izaten ditu gehienbat, eta
|
beste
gantz saturatu batzuek ez bezala, ez du areagotzen odoleko kolesterol maila.
|
|
2014
|
|
|
Baina bada familia bereko
|
beste
gantz azido bat, esentziala dena eta, organismoak sintetizatzen ez duenez, dietaren bidez hartu beharrekoa.
|
|
|
Hori bai, gantz kantitateak baldintzatu egingo du urdaiazpikoaren kaloria kopurua, eta kaloriak kontrolatzeko dieta egiten ari bagara, jakin egin behar da alde handiak daudela urdaiazpiko batzuetatik
|
besteetara
gantz kopuruan (batez ere, ageriko gantza kentzen bada): badira %1, 5 dutenak eta badira %30 dutenak ere.
|
|
2015
|
|
|
Azterketa horretan ondorioztatu zuten ekilore oliotan edo haziekin egindako beste edozein oliotan frijituta dauden elikagaiak jateak ez duela areagotzen edozein arrazoirengatik hiltzeko arriskua (adibidez, bihotz hodietako gaixotasunengatik), baina azpimarratu zuen
|
beste
gantz batzuekin frijitzea, olioak zenbait alditan berrerabiltzea edo aperitibo frijitu oso gaziak jatea kaltegarria izan daitekeela.
|
|
2017
|
|
|
Dena den, landare jatorrikoak dira denak, eta horrek esan nahi du
|
beste
gantz batzuk baino osasungarriagoak direla.
|
|
2018
|
|
|
Proportzio jakinetan eduki behar du kakao gantza (eta ez
|
beste
gantz batzuk), %31 inguru hain zuzen; hau da, tabletako gainerako txokolate motek halako bi, eta horri esker, jariakorragoa izaten da.
|
|
|
Adibidez, kakao gantza ez den
|
beste
gantz begetalen bat duten txokolatezko produktuek aipu hau eduki dute, ongi ikusteko eta irakurtzeko lekuan: –contiene grasas vegetales, adem, s de manteca de cacao?
|
|
|
oliotan kontserbatutakoak baino lehorragoak dira. Horregatik, aukera gomendagarriagoa da
|
beste
gantz elementu batzuk dituzten konbinazioetan: pizzak edo enpanadilla betegarriak. Gaztekin edo saltsekin nahastuta, baliteke olio gehiegi ez gustatzea mundu osoan.
|
|
2019
|
|
|
Duela gutxi arte, esnearen gantza saihestu edo murriztu beharrekoen artean genuen, gantz asea delako. Baina, azken urteetako ikerketak erakusten ari dira, asea izan arren, esne gantzaren eragina ez dela
|
beste
gantz aseenaren berdina, eta, agian, onuragarria ere izan daitekeela.
|
|
2020
|
|
|
Apisek eta Solisek ez dute datu hori adierazi, ez baitute hori egin beharrik. Kasu horietan, osaerari buruzko ideia bat egin dezakegu, nutrizio informazioan guztira agertzen den gantz kantitatea% 3 ingurukoa dela ikusiz (hala egin daiteke, gantz horiek oliotik bakarrik datozelako, produktu honetan
|
beste
gantz osagairik ez dagoelako). Bestalde, Gvtarra tomate frijituak badu bere etiketan olioa, eta oliba baten irudia erakusten du; beraz, osagaien zerrendan kantitatea zehaztu luke, baina ez du egiten.
|
|
2021
|
|
|
Ez dago datu eztabaidaezinik olio horrek beste koipe saturatu batzuekin alderatuta eragiten duen kalte espezifikoari buruz, baina aho batez onartzen da palma olioa duten elikagai gehienak “ez gomendagarrien” taldean sartzen direla, eta noizean behin jan behar direla. Produktu horiek azukre asko eta
|
beste
gantz saturatu batzuk ere izaten dituzte, eta, horregatik, oso zaila da, zientifikoki, palma olioak gaixotasun horien garapenean duen eragin garbia zehaztea. Horien kontsumoa gantz aseei buruzko gomendioetan sartzen da:
|
|
|
Haren barruan, “gure mikrobiota osatzen duten bakterioek batzuetan nahastutako koipe kantitate jakin bat gordetzen du”, azaldu du Mª José Alonso dermatologo almerdarrak, Espainiako Dermatologia eta Benereologia Akademiako kideak. Osaera horrek, tamainaz gain, sebo kistea eta lipoma bereizten ditu; izan ere, azken tumore hori larruazalpeko
|
beste
gantz baten pilaketa handiagoa da. Biribilduta, ondo mugatuta, alboetara zabaldu gabe eta hanturarik gabe, sebo kiste normal baten aurrean egongo gara.
|
|
|
Ekilore finduko oliotik datozen 13,6 g koipeak. Badira
|
beste
gantz iturri interesgarriago batzuk ere, bai landareenak –oliba olio birjinarenak edo kakahueteenak–, bai animalienak, adibidez, arrain urdina. Proteinak.
|
|
2022
|
|
|
Olioa lehortu denean, baliteke hortz bat erabili behar izatea ezabatzeko. Metodo hori oso erabilgarria da, halaber, gurina edo
|
beste
gantz olio batzuk isurtzen direnean.
|
|
|
Proteinaz eta gantzez osatutako substantziak dira. Haien funtzioa da gantzak —kolesterola, triglizeridoak eta
|
beste
gantz batzuk— gorputzean zehar garraiatzea: LDLak kolesterola zeluletaraino eramaten du; HDLak, ordea, sobran geratutako LDL kolesterola jasotzen du, eta gibelera eramaten du, han desegiteko eta kanporatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Hau da, mina eragiten dutenak dira. Prostaglandinak gantza dira, eta gorputzak
|
beste
gantz azido batzuetatik sortzen ditu. Hori dela eta, minari aurre egiteko modu bat da gure organismoan prostaglandina “txarrak” (edo 2 seriekoak argot zientifikoan) deritzenen prestakuntza murrizten saiatzea.
|
|
|
Baina balearen
|
beste
gantz puska bat hartu eta itotako lagunaren forma eman zion ostera.
|