2013
|
|
18): alde batetik, diskurtso markatzaileek duten jarraibide, prozedura edo prozesatze esanahia eta balioa azpimarratzen da (hots, esatariaren eta hartzailearen arteko elkarlana eta enuntziatuen interpretazioa gidatu behar duen lankidetza);
|
beste
alde batetik, perpausaren esparruan inolako funtzio sintaktikorik ez betetzea da diskurtso markatzaileen bigarren ezaugarri funtsezkoa. Ez da, beraz, gramatika kategoria berri bat, ezpada kategoria funtzional, diskurtsibo edo pragmatiko, berri?
|
|
Alde batetik, perpaus baten barruan, elementu baten eta elementu hori azaltzera edo zabaltzera datorren iruzkin baten arteko lotura semantiko pragmatikoa ezartzeko erabiltzen dira (erabileraaposatua).
|
Beste
alde batetik, testu bateko perpaus biren (edo gehiagoren) arteko lotura semantiko pragmatikoa (birformulazioa) ezartzeko erabiltzen dira (erabilera aposatu gabea).
|
|
Alde batetik, bat bateko jaialdiak zeuden, desafioak edo herri jaietako saioak.
|
Beste
alde batetik, herriari idatziz iristen zitzaion bertsolaritza zegoen. Bertsolaritza idatziak, era berean, bi bide zituen Euskal Pizkundean:
|
|
errefrau bildumak baditugu baina ez, esate baterako, garaian bertan egindako balada bildumarik, romancerobildumak diren moduan.
|
Beste
alde batetik, ezgaitasunaren diskurtso horrek berak garaiko literatura ereduen araberako emaitzen sorkuntza eta zabalkundea oztopatu behar izan zuen, nahiz eta eremu horretatik ere euskaraz idatzitako saioen aztarna urri bezain adierazgarriak heldu zaizkigun. Azken batean, biolentzia epistemikoaren eraginpean garatutako literatura baten historia kontatzeko modua bera da auzitan dagoena:
|
|
literaturaren historia bat osatzeko historiagileak idazle eta idazlan hautapen bat egina du eta haien arteko harremanak deskribatzen ditu bere historian, hari kronologiko batean ezarririko gertakari literarioen arteko koherentzia eraikiz.
|
Beste
alde batetik, egia da antologia bat egin ahal izateko historia literarioaren aldien eta urraspide nagusienen ideia bat beharrezkoa dela. Idazleen balioaren eta errepresentatibotasunarenirizpide bat du beharrezko antologia orokorren egileak, baina baita aldi edo denbora baten irizpidea ere, antologiaren mugak finkatzeko.
|
2014
|
|
Definizio hartan DMen bi ezaugarri bereizgarriak geratzen dira azpimarratuta (Martí, 2011): alde batetik, DMek duten jarraibide, prozedura edo prozesatze esanahia azpimarratzen da (hots, hiztunaren eta hartzailearen arteko elkarlana eta enuntziatuen interpretazioa gidatu behar duen lankidetza);
|
beste
alde batetik, perpausaren esparruan inolako funtzio sintaktikorik ez betetzea da diskurtso markatzaileen bigarren ezaugarri funtsezkoa. Ez da, beraz, gramatika kategoria berri bat, ezpada sail funtzional, diskurtsibo edo pragmatiko, berri?
|
|
Beraz, nolabaiteko koherentzia falta nabari da euskal hiztegietan, aztergai ditugun lau birformulatzaileei dagokienez: alde batetik, baliokide direla esaten digute; baina,
|
beste
alde batetik, zalantza handiak ageri dituzte haietako batzuen kategoria finkatzeko orduan eta ez dituzte denak kategoria berean sailkatzen.
|
|
10 taulako datu horiek bistan ditugula, iruzkin batzuk egin daitezke, euskarazko eta gaztelaniazko emaitzak erkatzeko: 1) hiru konpetentzia maila bereizirik (hasierakoa, erdi maila eta aurreratua), aurkezturiko hiru ebaluazio horietan, ikasleen heren bat gutienez gelditu da beti hasierako mailan euskaraz; gaztelaniaz, hasierako maila horretan, %15 baino gutiago egon da beti; edo
|
beste
alde batetik begiratuta: erdi mailakoak eta maila aurreratukoak batean bilduta, gaztelaniaz ikasleen %85 dira gutienean, baina euskarazkoak, multzo horietan, ikasleen %65 inguruan dabiltza; 2) maila aurreratuan, gaztelaniaz, %30etik hurbil kokatzen dira hiru urteetako probetan; euskaraz, berriz, %20tik pixka bat gora.
|
|
2007ko martxoan onartu zen UPNA NUPen Euskararen Plan Estrategikoa Dokumentu horretan adierazten da 2006an ikasleen %21, 3k euskaraz egin zuela unibertsitatean sartzeko hautaproba.
|
Beste
alde batetik, 2006/ 2007 ikasturtean 1.484 ikaslek erraten zuten euskaraz ongi zekitela (unibertsitateko ikasle guzien %21, 7k), eta kopuru horrek goiti egin zuen %23, 8 arte (420 ikasle), urte horretan sartu berriak ziren ikasleen artean (UPNA NUP, 2007).
|
|
Hezkuntza sistema, errateko, elebakarra zen.
|
Beste
alde batetik, diktaduraren garaian Espainian ez zen informazio demokratiko fidagarririk ea nolako sentiberatasuna izanen zuen jendarteak euskararen garapenari begira. Gainera, Euskal Herriaren konfigurazio soziolinguistiko heterogeneoak iradokitzen zuen trataera desberdinak egin ziratekeela, inguruak erakusten zituen ezaugarrien arabera:
|
|
Hogeita hamar urte geroago bada eskarmentu franko sistema elebidun bat nola ezarri hezkuntzaren eremuan.
|
Beste
alde batetik, bilakaera gertatu da eta gaur egun jendarteak baditu ezaugarri batzuk diferenteak, aldaketa dakartenak orobat ikasgeletan ageri den hizkuntz panoraman, eta funtsean eztabaida behar dutenak, errealitate berriarentzako irtenbide egokiak aurkitzeko.
|
2015
|
|
Argi dagoena da,
|
beste
alde batetik, kontalariak jainkozkoarekin zerikusia duten gai asko ezagutzen zituela. Orrazten aurkitzen du olajaunak Dama, gela eder batean, eta haren su eta lasto multzo itxurak ere adierazten ditu, pasadizoari ohar edo iruzkin moduan gehituta.
|
|
Esandakoaz gain, nabarmentzekoak dira, alde batetik, apaizak formula eta hori ez betetzearen kaltea ezagutzea eta aipatzea, eta Marik berak ere zigorra adieraztea.
|
Beste
alde batetik, osagai berriak aurkezten ditu testuak.
|
|
Alde batetik, Dama goru egiten omen zebilen, kontalariak ziurtasunez gehitzen duenez. Eta,
|
beste
alde batetik, piztia bi aipatzen dira: zekorra, Damarekin dagoena, eta sugea, kontalariaren azalpenean sartzen dena, goru egitearen eta sugearen inguruan beherago esango dugu zerbait, G aldaeran?.
|
|
zortzi testutik seitan agertzen da kontsulta egitearen gaia.
|
Beste
alde batetik, kristautasunaren eta paganismoaren arteko erlazioa zuzena da, eta ez da aurkakotasunik nabarmentzen, kasu batean izan ezik, E n?: elizgizonek Mariren egoitzan zelan moldatu lau kontakizunetan dakite, eta Dama ez da kristautasunaren etsai, orokorrean.
|
|
une eta gune zehatzetan hartzen dutela esangura; hau da, testuinguruaren arabera jasotzen dute edukia. Enuntziaziorako eta erreferentziarako abiapuntuak dira, eta adierazpena hartu egiten dute
|
beste
alde batetik, esanahia dagoen eremutik, zehazki.
|
2016
|
|
|
Beste
alde batetik, hirugarren zutabe honetan ere, Exonimiaageri denean, horrek esan nahi du forma hori Euskaltzaindiaren. Munduko leku izen nagusiak euskaraz eta Euskal Herriaren inguruko exonimia, n finkatuta dagoela. Baldin eta izen berezi bat leku bitan araututa badago, arau gomendio bien egin da.
|
|
[L.Z.] Egia da oraineko ahalerak onartzen doguzana eta erabili doguzana: halan be, ez doguz laga
|
besteak
alde batera, eta ezin ukatu zeinke hor agertzen dirana. Adibidez:
|
2017
|
|
Esana dugu pluralean e hori pluraltzat hartuko zela, edo agian mugatzailea+ plurala multzotzat, baina
|
beste
alde batetik, baliteke garai horretan oraindik finkatu gabe egon izana mugatzailea, eta, betiere bibliografiari jarraiki, honelakoak egongo ziren singularrean behintzat:
|
2018
|
|
Hizpide dugun garaian, bistan dena, prozesu hori ez zegoen horren aitzinaturik.
|
Beste
alde batetik, adlatiboak ez du amaieran t rik. Garai horretako testu nafarretan hori da aldaerarik hedatuena, baina badira Nafarroa erdialdeko lekukotasun herskaridunak ere XVI. eta XVII. mendeetan, Barasoainen, Irunberrin eta Untzuen kasu (Reguero, 2017, 586).
|
|
Adizki perifrastikoak, ordea, geroaldiko aspektu markadun aditz nagusia du (en, Ekialde zabalean espero bezala n amaierako aditzekin), ohikoa zeinahi euskalkitan lehen testuetarik.
|
Beste
alde batetik, geroaldia markatzeko te morfema dugu; ez ke, eta are gutxiago teke pleonastikoa. Garai arkaikoan te espero dugu izan erroko monopertsonalekin, nahiz eta hasia den leku horretan ke agertzen, eta are teke ere (Mounole & Lakarra, 2018, 431; Mounole & Gomez Lopez, 2018, 507).
|
|
XVIII. menderako Euskal Herri penintsularreko poesia eremu emankorrenak joko dialektiko horretatik urrun aurkituko dira: alde batetik, batez ere nekazari eta arrantzale euskaldun elebakarrek osatzen duten klase subalternoaren baitan, zeinak oraindik ez dirudien sentibera alor literario espainiarretik datorren biolentzia sinbolikoarekiko eta herri poesiari eusten dion, ahoz hein handi batean;
|
beste
alde batetik, elizgizon euskaldunen artean (horietako asko ere jatorria euskaldun elebakarren klase subalternoetan dutenak eta sarritan tokian tokiko prelatuen susmopean daudenak), non deboziozko poema multzoa loratuko den, eta batez ere era guztietako bilantzikoak (gabon kanta edo eguberri kantuak, besteak beste).
|
|
Begirada horren posizioa hain zen hegemonikoa ezen poeta euskaldunek ere begirada horri erantzunez bezala egin zituzten haien poemetarako izenen eta generoen hautuak. Alegia, poema horien idazleek bazutela alde batetik euren euskaltasunaren kontzientzia, baina
|
beste
alde batetik eta aldi berean formazio diskurtsibo hegemonikoaren kontzientzia betea ere bazutela. Aldi horretako poesia idatziak aipaturiko bi kontzientzia horien eskakizunei erantzuten die hein handi batean.
|
2019
|
|
|
Beste
alde batetik, alfabetatzearen ekinean, dakigunetik ez dakigunera joatean, euskalkietatik baturantz joatean, euskalkikeriaren eragozpena dugu. Hala ere, biak kaltegarriak izanik ere euskara batua egiteko, euskalkikeriaren eragozpenak kalte gutxiago egiten duela uste dut batukeriaren eragozpenak baino.
|
|
Mikelek, bada, euskalkiak eta hizkera aintzat hartzea eskatzen dau, bizia sekula ere ezin baztertu daitekelako eta,
|
beste
alde batetik, ikarea sartzen deutso hainbeste bidexkaz josia dagoan aditzaren munduak. Izan ere, higuingarri eta nazkagarri gertatzen jako hainbeste aditz formaren korapiloa, baso ilun eta hertsia iruditzen jako.
|
|
|
Beste
alde batetik, maite ditu Mikelek aditz erabilera zaharrak. Euren bizia, ostera, gaur egunean laburra eta urria danez, baztertu egingo leukez, euskalki eta euskera batuarentzat kaltegarri gerta daitekezalakoan:
|
|
Galdera horrekin inkestatuen
|
beste
alde bat agerrarazi nahi da. Ikusi dugun bezala denak era batez preskribatzaileak baitziren (irakasle, idazle, kazetari, itzultzaile, euskara teknikari... izanez), euskararen kalitatea nola ikusten zuten erran zezatela zen helburua.
|
|
Baditugu bai akatsak". Eta itzultzaile horrek hizkuntza kalitatearen
|
beste
alde bat Ipar Euskal Herrian aipatzen du, arazo bat bere ustez: " Ez nuke horrela erantzungo [huts larrienez edo ohikoenez].
|
2020
|
|
Horrek ahalbidetzen du bateragarritasuna; baina, era berean, azaltzen du zergatik ez diren mota bereko kideak bateragarriak.
|
Beste
alde batetik, hizkuntza germanikoetan ez diete Cinqueri (1999) edo Kuongi (2008) jarraitu semantika pragmatikan oinarritutako sintagmak proposatuta (cf. Coniglio 2007).
|
|
Hori aintzat hartuta, ote hori ez litzateke, alde batetik, sintaktikoki aditz jokatuari atxikitako buru bat eta,
|
beste
alde batetik, perpaus mailako sintaxiaren parte. Jarraian erakutsiko dut analisi hori ez dela zuzena ebidentzia sintaktiko eta prosodikoetatik abiatuta; gainera, sintaxiaren aldetik ez dago partikula horiek perpaus berean agertzeko murriztapenik, argudiatuko dudan bezala, gune desberdinetan kokatzen baitira.
|
|
|
Beste
alde batetik, ohiko partikula modalen arteko bateraezintasuna zerk eragiten duen galdera erantzun dut. Murriztapen hori sintaktikoa dela proposatu dut, ekialdeko hizkeretan ote ren mikroaldakortasunaz baliatuta.
|
|
Izan ere, ‘nz ote’ bezalako egitura ezagunak dira beste hizkuntza askotan; hala nola italieraz (Munaro and Poletto 2002; Coniglio 2008), alemanez (Trotzke eta Turco 2015), Dolomitetako ladineraz (Hack 2014) eta japonieraz (Endo 2018).
|
Beste
alde batetik, (28) adibidean ez dugu nz hitzik eta nekez esan dezakegu izenek bat egiten dutela ote rekin, bestela, adibide gehiago egon bailirateke; alabaina, ez da horrela gertatzen. Nire ustez, (28) adibidean dagoen ote ez da ekialdeko hizkeretako bereizgarri hori; aitzitik, ohiko partikula da, aditz jokatuaren aurrean agertzen baita.
|
2021
|
|
55 Konparazio baterako, goragoko aipuetan ikus daitekeen bezala, Euskaltzaindiak berak ere halaxe darabil, azentu grafikorik gabe.
|
Beste
alde batetik, Berria egunkariko Estilo Liburuak proposatzen duen idazkeratik gertuago ere badago; honela jasotzen du estilo liburu horrek: " Joan Sebastian Elkano (Juan Sebastian de Elkano*)".
|
2022
|
|
|
Beste
alde batetik, Gaeltacht etatik at, irlanderaz mintzo zirenak oso gutxi baziren ere, hauek Liga Gaelikoan eta independentziaren aldeko mugimenduan oso kide aktiboak, hiriguneetako pertsona eskolatuak ziren. Beraz, ez zen harritzekoa Irlandako Estatuaren zuzendaritzan zeuden buruzagi asko, irlanderaz mintzatzeaz landa, hizkuntza biziberritzearen aldeko zale porrokatuak izatea.
|
|
Xahu esanahi eta esamolde askotako terminoa da (Goenagak ondo garatua, 1975, 171 or.) ‘desagerpen’, ‘suntsipen’, ‘sarraski’, ‘arpilatzea’, ‘miseria’, ‘alferrik galtze’ edo ‘hondamen’ kontzeptuak barne; eta aditza bezala ere erabiltzen da xahutu eran, ‘inor jokoan ezer gabe utzi’ eta zentzu negatiboko ‘garbitu’ edo ‘zikinkeriak kendu’ barne. Baina,
|
beste
alde batetik, xahu hitzak ‘purua’, ‘ordenatua’, ‘esentziala’ eta ‘distiratsua’ ere esan nahi du, eta, aditz gisa, zentzu positiboko ‘garbitu’ edo ‘findu’ eta ‘konpondu’ barne. Adibidez, Jainkoa da izpiritu xahu ‘Jainkoa izpiritu hutsa da’ esan nahi du.
|
|
Kontrajarriak daude. Batean nik nire buruari esango diot zer egin, bakarrik aurkituko dut nire bidea, baina
|
beste
alde batetik, taldea behar dut, onespena behar dut. Orduan nik ikusten dut, liburuaren bi jarrera horien arteko bilakaera, ez?
|
|
Alde batetik, unibertsitateek eskualdearen garapenean eta berrikuntza eta tokiko ekonomia lantzearen garrantzian jarri behar dute arreta.
|
Beste
alde batetik, nazioartekotze eskaerak daude, kanpo finantzaketa lortzearen beharra, ingelesa hizkuntza frankoa duten harreman sareak izatearen garrantzia eta deslokalizazioa. Erakundeak badaki tokiko hizkuntzetan egindako lanek ez dutela ikusgarritasun estrategikorik eta bikaintasun akademikoa lortzeko modua ezagutza ahalik eta jende gehienarengana hel dadin lortzea dela (Benneworth; Fitjar 2019).
|
2023
|
|
|
Beste
alde batetik, JOAN-en adizkietan Gipuzkoan sortutako formak entzuten dira Goierrin (nijo, dijo) (cfr. Etxabe & Garmendia 2003:
|
|
|
Beste
alde batetik, izenondoen ordez, zko atzizkia duten izenlagunak entzun dakizkioke maiz Maria Karmeni: zoragarrizko fotografik; ikusgarrizko tokik; parragarrizko/ neargarrizko egualdie.
|