|
2011
|
|
|
Tubaliako biztanleen bizimodua ez zen erabat baketsua izango, hasiera hasieratik jasan behar izan baitzituzten kanpokoen erasoak. Antza denez, lehen erasoak Espainiako
|
beste
lurretatik etorri ziren, hango lehen erregeak tirano hutsak izan baitziren. Kristo aurretiko 1720 urtearen inguruan (Espainia sortu zenetik 371 urte igarota), Espainiako errege Gerion zela, Maurzo izeneko kapitain bat bere gudarostea prestaturik, Bilboko itsasadarretik sartu eta Zornotza igarota Oiz mendizerraraino iritsi zen.
|
|
|
Lurrak elizarenak, errege erreginarenak edota noble jauntxoenak ziren. Errenta sari bat ordaintzearen truke (gehienetan uztaren zati bat) lantzen zituzten nekazariek
|
besteen
lurrak. Bestalde, Elizak irabazien, uzten, ehuneko hamarra jasotzen zuen.
|
|
|
Nekazariek
|
besteen
lurrak lantzeagatik errenta bat edo uztaren zati bat jabeei eman behar ziotela erran dugu. Horretaz gain, nekazariek jauntxoei errota erabiltzeagatik, zubi bat edo pasoren bat igarotzeagatik... ordaindu egin behar izaten zioten.
|
|
2019
|
|
|
Bere ondoan ernetako beste zuhaitzen artean, hantxe kaxkalduko da eta galduko aldamenekoak indar  tzen doazen bitartean.
|
Besteei
lurra gertatu, eta hor erretiratuko da lagunen onerako.
|
|
2020
|
|
|
Domenec zuen izena. Baratze eder oparoa zeukan mendi bideko pendiz batean eta zarpail landuriko lur batzuk ibai aldean; baratzearen gobernuaz arduratua zen agurea, beraren aita, bizkarra ohola bezain zuta zuen gizona, eta beraren kargupean
|
beste
lurrak. Olerki batzuk probatzera aldendua zen Domenec mendiko aieka honetara.
|
|
2021
|
|
|
Kontuak zaildu egiten dira dirua badagoenean, modu pisutsuan egon ere, hartzigarriak eta kiratsak jariatzen dituen ur berunezko eta geldi gisa. Haurrak berehala ohartzen dira familian diru hori dagoela, potentzia ezkutukoa, sekula argi aipatu ez baina gurasoek ahotan hartzen dutena, elkarrekin solastatzean, izen zail eta misteriotsuekin, tinkotasun berunezkoa begietan, zimur ozpindu bat ezpainetan; diru hori ez da idazmahaiko tiraderan berriz jartzen besterik gabe, gailendu egiten baita auskalo non, eta bai bailiteke une batetik
|
bestera
lurrak berriz xurgatzea, betiko desagertzea erremediorik gabe, familia eta etxea ere irentsita. Horrelako familietan, haurrei etengabe gaztigatzen zaie neurriz gastatzeko; amak egunero eskatzen die zuhur jokatu eta aurrezteko, tranbiarako diru xehea ematean; eta amaren behakoan kezka berunezko hura dago, zimur sakona kopeta gainean, diru kontuak mintzagai diren guztietan azaleratzen dena; ikara gorria dago diru guztia ezerezean urtuko ote den, eta diru xehe hori bera ez ote den izango lur jotze bat bateko eta hilgarri baten lehen hautsa.
|
|
|
|
Beste
lur eskutada batez bete dut loreontzia. Landarearen sustraiei leku egiteko koilaraz aztarka egin dudanean gehiegizko lurrak gainezka egin du.
|
|
2022
|
|
|
Urteetako etsaigo haietako bat zunan hura, nork bere etxekoengandik jasoa, beharbada, ez dakin bada nola hasi zen herra hura guztia baina bukaera ezin latzagoa izan zunan. Autobidea azkarrago zeharkatu ahal izateko, alorretako lanen garaian siloratu beharra zutelarik, errepideko itzulia egin beharrean,
|
bestearen
lurren erditik igarotzen zunan Comes aldiro aldiro. Eta erotu egiten zunan orduan auzoa, amorruz eta ezinikusiz beterik.
|
|
|
Alabaina, hau da ustekabea, gizonen eta bizikleten aurrean jarri orduko, gurpil bata asfaltoan eta
|
bestea
lur xuri idorraren gainean zituela, abiadura moteldu eta seko gelditu zen azkenean traktorea. Bide erdian trebeska jarria.
|
|
|
Adierazpen hori ez da denerako konponbidea, jakina, baina estatu subiranoei aukera ematen die egindako okerrak zuzentzeko bai aitortza politikak, bai konpentsazio neurriak eta bai era askotako laguntza programak onartuz, komunitate horiei erabat emantzipatzen eta konfiskatu zaizkien lurraldeak berreskuratzen laguntzeko. Batzar Nagusiko kideek adierazpen horren atariko oharretan azpimarratu zutenez," herri autoktonoek bidegabekeria historikoak sufritu dituzte, besteak
|
beste
lurrak, lurraldeak eta baliabideak kolonizatu eta kendu baitizkiete, eta horrek, hain zuzen ere, beren burua beren behar eta interesen arabera garatzeko eskubidea erabiltzea eragotzi die" (2007: 39).
|
|
|
Landare elikagaiak baino lurrazal eta baliabide gehiago behar dute orokorrean, pertsona bakarra elikatzeko. Munduko populazioa eta dietak eraldatu ahala, labore eta abeltzaintza lurrak zabaltzen dira, talka eginez
|
beste
lur erabilerekin. Beraz, pertsona askok alternatibak bilatzen dituzte.
|