|
2000
|
|
|
Denboraz eta eternitateaz mintzo gara, baina zer, biak bat eta bera balira? Baina eternitatea denbora balitz eta denbora eternitate, mundua Jainkoa bezain betidanikoa izanen litzateke; eta materia eta spiritua bat balira, Jainkoa eta mundua bat lirateke, eta, halatan, sainduen komunionea kreazio osoaren eta
|
bertan
bizi garen izaki guztien komunione jainkozko bihurtuko genuke. Zeren, Jainkoaren baitarik Jainkoaren baitarako bidean, Jainkoaren baitan baikeundeke jadaneko...
|
|
2003
|
|
|
Bizimodu intimoaren izpirik geratzen zen, noski, kaxoi eta armairuetan barreiaturik, baina inola ere ez bikote baten harremana nolakoa zen edo
|
bertan
bizi zirenen kezka eta ametsak irudikatzeko adinako argibiderik. Gela banatan egiten zuten lo.
|
|
|
Joxepe Lepamotz Tarantene baserrian jaio eta
|
bertan
bizi izan zen. Txikitan, Justoetxeko don Justo Gramatikaria egin zuen lagun, eta honek beti babestu zuen.
|
|
2004
|
|
|
zergatik da mundua den bezalakoa, hizkuntzaz eta kulturaz josia, bere luze zabalean?
|
Bertan
bizi diren pertsonei ala bertan bizi diren herri komunitateei zor zaie ugaritasuna. Erantzunaren zer nolakoak erabakiko du guztiok ahotan darabilgun pluraltasunaren aldarriak zer duen helburu eta zer ukapen.
|
|
|
zergatik da mundua den bezalakoa, hizkuntzaz eta kulturaz josia, bere luze zabalean? Bertan bizi diren pertsonei ala
|
bertan
bizi diren herri komunitateei zor zaie ugaritasuna. Erantzunaren zer nolakoak erabakiko du guztiok ahotan darabilgun pluraltasunaren aldarriak zer duen helburu eta zer ukapen.
|
|
|
Hori bai, gertatuak gertatu, ez dio axola jatorrizko herritarren gainetik ezarriak dauden hizkuntza eta kultura gailentzea, hori aurrerapenaren eta jakintzaren izenean egina izango delako. Azkenik, larrutua izan den herri identitatearen gainean, denak
|
bertan
bizi direnez eta denak bertako garapen eta ondasunaren egile izan direnez, nongotasunaren itzalean etnozidioaren ondorioak legitimatu egiten dira gehienen oniritziarekin.
|
|
|
Ulertzekoa da, bertan eman baitzuen bizi guztia.
|
Bertan
bizi zen haren familia, bertan zituen etxea eta adiskide guztiak. Zeuk ere bertan zenituen eskola eta lagunak.
|
|
2005
|
|
|
Txaleta herritik hamar minutura zegoen, muino artean eta Bilbora doan errepidetik nahiko hurbil. Gu ginen
|
bertan
bizitzen jarritako lehenengoak, haren ugazabek asteburuetarako baino ez zuten erabiltzen diru iturri bihurtzea erabaki zuten arte.
|
|
|
Nebek, amak ez zuela dirurik adierazi zieten, eta etxea hiru mutilen izenean utzi zuela,
|
bertan
bizitzen jarrai zezaten.
|
|
2006
|
|
|
Etxea goitik behera miatuko zuten, eta inguruko bazterrak zulatuko zituzten, beste hilotz batzuen bila. Ikerketak iraun bitartean, ezin izanen zen
|
bertan
bizi. Agur bere buruaz pentsatzeko astiari.
|
|
|
Eta are gutxiago abertzalea zenik. Aitak erranik, Anek bazekien aitonak Frantziara erbesteratu behar izan zuela 37an, eta
|
bertan
bizi izan zela 50eko hamarkadara arte. Baina aitak ez zion erbesteratze haren arrazoirik eman.
|
|
|
Hutsik zegoen gainerakoan etxea, don Tirso ez baitzen
|
bertan
bizi, beste herri askotako parrokiak ere gobernatu behar zituenez gero. Gela soil bat zen nirea, baina ez nuen besterik behar, egona nintzen toki txarragoetan ere.
|
|
2007
|
|
|
Auto zuri dotore bat zen.
|
Bertan
bizitzen jartzeko gogoa ematen zuen, autoen arteko errege edo konde handia baitzirudien, ez dakit.
|
|
|
Onofre Onofre da.
|
Bertan
bizi den gizona, hain zuzen; tontolapiko bat, txoro bat.
|
|
|
–Oraindik ere Ingalaterran bizi zinela entzunda nuen, esan dio Amaiak, eta baietz egin du Xabierrek buruarekin, eta ezetz gero. Azaldu dio ezkondu eta
|
bertan
bizi izan dela banandu den arte; orain emaztea eta semea Brightonen geratu direla, eta bera hemen dagoela berriz ere; gurasoen etxean dagoela momentuz, baina pisu baten bila dabilela. Urrunera begiratu du gero, bertatik Brighton ikusteko ahalegina egingo balu bezala, eta ondoren, alboan duten irlandar itxurako garagardotegi batera zuzendu du eskua.
|
|
2008
|
|
|
Argitasunaren bila, Parisera hurbildu da EL EXCELSIOR. Frantziako hiriburuan idatzi da erreportaje sorta hau,
|
bertan
bizi diren errepublikazale espainiarrek eskainitako informazioaz baliaturik.
|
|
|
Morroi eta neskame gehienak herrixkakoak ziren,
|
bertan
bizi eta goizean goiz jauregirantz abiatzen zirenak, nor bere eginbeharretara. Gutxi batzuk, baina, dozena erdi bat emakume eta beste hainbat gizonezko?, kanpokoak ziren, guztiak andaluzak, edifizio nagusitik berrehun metrora zeudèn bi egoitza xumetan bizi zirenak, emakumezkoena mutur batean eta gizonezkoena bestean, tartean ukuiluak eta zalditegiak.
|
|
|
–Indiano hori hain zaldi dotorean badabil, ni zergatik ez egunen batean???. Izan ere, Nazario ez zen miseria gorrian bizi, baserrian bazuten ahora zer eramanik gutxienez,
|
bertan
bizi zirenen dieta ogi, esne, babarrun, sagar, hur eta intxaurretara mugatzen bazen ere, gehi haragi puskaren bat hilean behin, txerria hiltzen zutenean maizago?, baina familia pobre bateko kidea zen, indianoarekin alderatuta zer esanik ez, eta pobrezia hura, osaba Bixente beti mintzatzen zen umetan igaro zuèn bolada latz bezain gogor batez, noiz eta baserrian eskasia eta urritasuna egin baitzen... estigma bat balu bezala zeraman.
|
|
|
Horregatik, indianoak handik bi urtera jauregi bat eraiki, atarian magnolia bat landatu zuen, denborarekin zuhaitz ezin lerdenago bihurtuko zena?, inguruan hesi bat ipini, ate nagusiaren gaineko harri batean jauregiaren izena?. Marisa enea?? zizelatu eta udazkeneko egun batean atea zeharkatu zuenean,
|
bertan
bizitzen jartzeko, antzeko galdera egin zion bere buruari: –Indiano horrek jauregi bat badu, nik zergatik ez egunen batean???.
|
|
|
Horixe prestatu neskamearen laguntzaz eta, egunero bezala, ilunabarrean alde egin omen zuen etxera. Dirudienez, sukaldaria ez da hemen
|
bertan
bizi, egunero etxeratzen omen da lana amaitutakoan.
|
|
|
(?) Euskara euskal nortasunaren eta euskal herritar sentimenduen ezinbesteko osagaitzat hartzeko joera motelagoa da belaunaldi gazteen artean. (?) Jada ez da ezinbestekoa euskara jakitea norbere euskal herritar ikusteko; norbere borondatea, Euskal Herrian jaio izana,
|
bertan
bizi eta lan egitea, edo beste maila batean, sinbolo jakinen erabilera, musika edo estetika jakin bati atxikitzea, dira euren euskal nortasunaren osagaiak?
|
|
|
Morroi eta neskame gehienak herrixkakoak ziren,
|
bertan
bizi eta goizean goiz jauregirantz abiatzen zirenak, nor bere eginbeharretara. Gutxi batzuk, baina –dozena erdi bat emakume eta beste hainbat gizonezko–, kanpokoak ziren, guztiak andaluzak, edifizio nagusitik berrehun metrora zeudèn bi egoitza xumetan bizi zirenak, emakumezkoena mutur batean eta gizonezkoena bestean, tartean ukuiluak eta zalditegiak.
|
|
|
" Indiano hori hain zaldi dotorean badabil, ni zergatik ez egunen batean...?". Izan ere, Nazario ez zen miseria gorrian bizi –baserrian bazuten ahora zer eramanik gutxienez,
|
bertan
bizi zirenen dieta ogi, esne, babarrun, sagar, hur eta intxaurretara mugatzen bazen ere, gehi haragi puskaren bat hilean behin, txerria hiltzen zutenean maizago–, baina familia pobre bateko kidea zen, indianoarekin alderatuta zer esanik ez, eta pobrezia hura –osaba Bixente beti mintzatzen zen umetan igaro zuèn bolada latz bezain gogor batez, noiz eta baserrian eskasia eta urritasuna eg... Horregatik, indianoak handik bi urtera jauregi bat eraiki –atarian magnolia bat landatu zuen, denborarekin zuhaitz ezin lerdenago bihurtuko zena–, inguruan hesi bat ipini, ate nagusiaren gaineko harri batean jauregiaren izena –" Marisa enea" – zizelatu eta udazkeneko egun batean atea zeharkatu zuenean, bertan bizitzen jartzeko, antzeko galdera egin zion bere buruari:
|
|
|
Izan ere, Nazario ez zen miseria gorrian bizi –baserrian bazuten ahora zer eramanik gutxienez, bertan bizi zirenen dieta ogi, esne, babarrun, sagar, hur eta intxaurretara mugatzen bazen ere, gehi haragi puskaren bat hilean behin, txerria hiltzen zutenean maizago–, baina familia pobre bateko kidea zen, indianoarekin alderatuta zer esanik ez, eta pobrezia hura –osaba Bixente beti mintzatzen zen umetan igaro zuèn bolada latz bezain gogor batez, noiz eta baserrian eskasia eta urritasuna egin baitzen nagusi, orbetarrek burua berandu gabe altxatu bazuten ere– estigma bat balu bezala zeraman. Horregatik, indianoak handik bi urtera jauregi bat eraiki –atarian magnolia bat landatu zuen, denborarekin zuhaitz ezin lerdenago bihurtuko zena–, inguruan hesi bat ipini, ate nagusiaren gaineko harri batean jauregiaren izena –" Marisa enea" – zizelatu eta udazkeneko egun batean atea zeharkatu zuenean,
|
bertan
bizitzen jartzeko, antzeko galdera egin zion bere buruari: " Indiano horrek jauregi bat badu, nik zergatik ez egunen batean...?".
|
|
2009
|
|
|
–Agian zakurrari sufrimendua gutxitzeko egin zuen, ordurako ulertua nuen: Hodei ez zen jadanik
|
bertan
bizi.
|
|
|
Horrelako zerbait izango zen, seguru, baina ezin du gogoratu. Gogoratzen du etxea,
|
bertan
bizi delako, ez daki zenbaterako baina momentuz bai, bertan jarraitzen du, gotorlekua defendatuz; gogoratzen du etxeak deitu ziola oso modu argi eta goxoan, esan ziola zatoz, egin ezazu hemen zure habia. Eta bera habia egiteari lotu zela, emaztea eta bera jarri zirela sukalderik politena, gortinarik dotoreenak eta Feng Shui dekorazio harmoniatsuenarekin etxea betetzen, kolore suabeak, artilezko alfonbrak, iturriak, akuario handi bat egongelan, interes aldakorrari jaramon handirik egin gabe.
|
|
|
Herrixka 70eko hamarkadan hasi zen husten, ia ia desagertzeraino, inguruko herri gehienek pairatutako patu bera. Familia bakarra gelditzen zen orain modu iraunkorrean
|
bertan
bizitzen. Baina (eta hor zegoen herrirako esperantza bakarra) hiriko jendea hasia zen etxeak erosten, berritzen, asteburuetan umez betetzen.
|
|
|
Danimarkan jarraitzen duela uste diat. Badakik karrerako azken urtea bertan egin zuela, mutil bat ezagutu eta
|
bertan
bizitzen gelditu zela.
|
|
|
Halere, lau anaietatik bera zen arren jauregian. Nazariok jauregi bihurtutako baserrian, alegia? bizi zèn bakarra, ez zen han bakarrik bizi, Ismaelek, jauregia zaintzeko, konfiantza osoko lehengusu bat hartu baitzuen etxezain, emaztea eta lau seme alaba zituena; gainera, lorezaina ere, Ismaelen umetako laguna,
|
bertan
bizi zen, ezkongabe. Ismaelek arantza bat zuen, beraz, edo bi arantza zituen, hirugarren saioan errotik kendu zituenak, Bittorirekin ezkontzean, Ismaelen beraren hitzak esandakoaren erakusgarri:
|
|
|
gerra bukatuta gero, itzuli, eta tratu bat egingo diagu. Goian badiagu atiko bat, orain trastez beteta dagoena baina garbitu eta ongi egokitu dezakeguna, hi
|
bertan
bizitzen jartzeko, eta?
|
|
|
Kasualitatea! Nik bai baititut bi uso,
|
bertan
bizitzen jar ditzakegunak, eta nola ohartu baitzen ezen Andonik eta Txominek begiak zeruraino zabaltzen zituztela, argibideak eman zizkien?: Izan ere, hortxe ditiat ama eta neska ezin politago bat, Domingoren arreba; eskola batean zaudek, beste berrehun iheslarirekin batera, eta badakizue zer esan zidan amak atzo bertan?
|
|
|
–Beti?
|
Bertan
bizi zen?
|
|
|
Aurretik ere, Ismael bi aldiz egon zen ezkontzekotan, baina batean gripeak andregaia hil ziolako eta bestean moja sartu zitzaiolako, kontua da urte luzeetan egon zela mutilzahar. Halere, lau anaietatik bera zen arren jauregian –Nazariok jauregi bihurtutako baserrian, alegia– bizi zèn bakarra, ez zen han bakarrik bizi, Ismaelek, jauregia zaintzeko, konfiantza osoko lehengusu bat hartu baitzuen etxezain, emaztea eta lau seme alaba zituena; gainera, lorezaina ere, Ismaelen umetako laguna,
|
bertan
bizi zen, ezkongabe. Ismaelek arantza bat zuen, beraz, edo bi arantza zituen, hirugarren saioan errotik kendu zituenak, Bittorirekin ezkontzean, Ismaelen beraren hitzak esandakoaren erakusgarri:
|
|
|
gerra bukatuta gero, itzuli, eta tratu bat egingo diagu. Goian badiagu atiko bat, orain trastez beteta dagoena baina garbitu eta ongi egokitu dezakeguna, hi
|
bertan
bizitzen jartzeko, eta...
|
|
|
–esan zuen Chaplinek– Kasualitatea! Nik bai baititut bi uso,
|
bertan
bizitzen jar ditzakegunak –eta nola ohartu baitzen ezen Andonik eta Txominek begiak zeruraino zabaltzen zituztela, argibideak eman zizkien–: Izan ere, hortxe ditiat ama eta neska ezin politago bat, Domingoren arreba; eskola batean zaudek, beste berrehun iheslarirekin batera, eta badakizue zer esan zidan amak atzo bertan?
|
|
2010
|
|
|
–Zergatik Madrilen eskola eman, hemen ere eman dezakezunean?? Etxean gela bat dugu libre, eta
|
bertan
bizi zaitezke??. Hura esan zuèn mementoan gurekin zegoen Amanda, mahaian eserita, eta hark ere, anaiak irekitako ildoan barrena eginez, honela esan zuen:
|
|
|
" Zergatik Madrilen eskola eman, hemen ere eman dezakezunean...? Etxean gela bat dugu libre, eta
|
bertan
bizi zaitezke...". Hura esan zuèn mementoan gurekin zegoen Amanda, mahaian eserita, eta hark ere, anaiak irekitako ildoan barrena eginez, honela esan zuen:
|
|
2011
|
|
|
–Hiru aukera ikusten ditut nagoen egoera honetan: Jerusalemera ihes egin eta
|
bertan
bizitzen gelditu; kasinora joan eta geratzen zaidan diru apurra kale edo bale jokatu, edo bigarrenez ezkondu eta familia baten babesean zoriona bilatzen saiatu, esaten dio neskari.
|
|
|
Esan ere, sahats jabal hartan deabrua bizi zela jakin gabe.
|
Bertan
bizi zen, eta egia da bai malenkoniatsua zela, maitemindurik zegoelako.
|
|
|
Beti bezain txiki, apalago ematen du orain eraikuntza zaharrak, hamar eta hamabi solairuko etxetzarrez inguraturik.
|
Bertan
bizi dira Margari bera, Mariajo Kortazar eta horren alaba Karmen.
|
|
|
Lau uretako teilatu zabala du etxeak, jauregi itxura ere har lezake urrundik;
|
bertan
bizi izandako miseriak ezagutzen ez dituenarentzat, jakina. Itxurak itxura, langile etxe izan da Otxategi, nekazari eremu, artzain leku.
|
|
|
Herri primitiboen izaera mendebaldeko ideologia etnozentrikoen begietan: . Kultur garapenik gabeko herriak dira herri primitiboak, duten bakartze soziala eta ezjakintasuna dituzte ezaugarri;
|
bertan
bizi den banakoa komunitatearen gatibu da eta ideiak, berriz, bakanak ditu herri mota honek?. Juan Carlos Moreno, El nacionalismo lingüístico, 2008, 110 or.
|
|
|
–Badakit. Baina oraingoz nahiago dut Alvarok pentsatzea ni
|
bertan
bizi naizela. Hotela zelatatzen duen bitartean, libreago mugituko naiz ni.
|
|
2012
|
|
|
Beharrik, amaren etxea hutsik zegoen.
|
Bertan
bizi izan naiz ordudanik.
|
|
|
22:02 Tabernatik atera eta Friedrichshain auzora abiatu ziren Ingo eta Andreas. Etxe okupatu batera zihoazen,
|
bertan
bizi zen lagun batek kontzertua eskaintzen zuen-eta. Espero legez, hasieratik elkarri bultzaka hasi ziren denak.
|
|
|
Alkoholaren efektuak baretzeko asmoz kalera atera eta Friedrichshaineko etxe okupatura abiatu zen, logelan aurkitu zuen jertsea itzultzeko asmoz.
|
Bertan
bizi zen lagunari eman eta honek, begirada kokin batez, eskerrak eman zizkion. Etxera bidean döner bat erosi eta sukaldean jan zuen komiki zahar bat irakurtzen zuela.
|
|
|
Diseinu berritzaileak sortzea zen haren pasioa. Auzoaren izaerarekin bat etorri behar ziren eraikinak, eta horretarako
|
bertan
bizi ziren jendea ezagutzea zen onena. Horretarako, gertuen zuen etxe okupatura joaten hasi zen, Bernauerstraßera.
|
|
|
Horretarako, gertuen zuen etxe okupatura joaten hasi zen, Bernauerstraßera. Abandonatutako eraikin hura zaharberritu eta
|
bertan
bizitzen hasi ziren dozena bat lagun. Baratze handi bat zuten eraikinaren atzealdean eta barazki eta fruta gehienak handik lortzen zituzten.
|
|
|
–Eta zer gertatuko da bertako denda zaharrekin? Eta harresia erori baino lehenago
|
bertan
bizi zirenekin. Ez dute alokairuak ordaintzeko dirurik izango!
|
|
|
Jauna, zaude gurekin, eta gu Zure espirituarekin. Bedeinka itzazu, Jaun Ahalguztidun, etxe hau eta
|
bertan
bizi diren guztiak eta gauzak ere bai, eta santifika ezazu zure eskuetan dauden ontasun guztiekin. Busti ezazu zeruko ihintzaz eta... eta...
|
|
|
telebista, bideoa, Play Stationa, musika aparatua, futbolin zaharra eta antigoaleko hozkailua. Eskolan edo etxean lotan ez daudenean Kepa, Johny, Perdigoi, Haritz eta beste guztiak
|
bertan
bizi dira. Asteburu honetan ere ez dira zerbezak, kalimotxoak eta kanutoak falta izan.
|
|
|
zigorrak, jipoiak, isolamenduak... badakizu.
|
Bertan
bizi direnek, bizi edo..., badakite gehienak ez direla handik onik irtengo.
|
|
|
Eta nola joango zen bere etxera gero? Agian Ezpelondon
|
bertan
bizi ote zen. Orduan Gilenek etxeko atea ireki, barrura sartu eta bizardunari agurrik ere esan gabe begi bistatik desagertu zen.
|
|
|
Hango eraikinak agertuko ziren hogei urte geroago «William Wilson» kontakizunean, eta orobat da hangoa liburu honetako Usher Etxeko dekoratua, ipuin gehientsuenetako bera: etxe zahar izugarri handia, lainoetan galdua, horma altua, ate astuna, ziegez beteak diruditen sotoak dituena, eta inoiz
|
bertan
bizi izan ziren hilen arrastoak nonahi igartzen zaizkiona. Dekoratu erromantiko hori ez da bakarrik literatura gotikoaren oroitzapena; era berean da idazlearen haurtzaroko bizikizun latzen emaitza.
|
|
|
Emmak zatikatzen zuen, eta puskak bere platerean ipintzen zizkion molde orotako balakuak jalgiz; eta barre ozen eta gordin batez egiten zuen irri Champagneko ardoaren aparrak gainez egiten zuenean baso arinetik bere behatzetako eraztunen gainera. Hain zeharo galdurik zeuden elkarren gozamenean non, han, beren etxe partikularrean zirela uste baitzuten, eta
|
bertan
bizi behar zutela hil arte, bi ezkonberri eternalen gisa. Gure gela esaten zuten, gure tapiza, gure besaulkiak, eta Emmak nire oskiherrestak ere esaten zuen, Leonen opari bat izaki, Emmak izan zuen apeta bat.
|
|
2013
|
|
|
Negarrez deitu nuen Pulako polizia etxera, tren geltokiko telefono arrosatik. Negarrez esan nion Parlov komisarioari gizonezko bat hil berri nuela, Dinko Sova, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez eta
|
bertan
bizi zena. –Pavao eta Renataren semea???
|
|
|
–Janica Kinder, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez, Pulan bizi dena, Marc eta Claudiaren alaba, zein izan zen Dinko Sova, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez eta
|
bertan
bizi zena, Pavao eta Renataren semea hiltzea erabakitzera eraman zintuen arrazoi zehatza. Esan duzunez, bere ordura arteko ibilbide afektibo sexualaren ezagutza bazenuen.
|
|
|
Nahi baduzu, ez erantzun, baina, azkenean? noizbait oheratu zinen Dinko Sova, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez eta
|
bertan
bizi zena, Pavao eta Renataren semearekin?
|
|
|
–Epaitegi honek erabaki du Janica Kinder, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez, Pulan bizi dena, Marc eta Claudiaren alaba, Dinko Sova, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez eta
|
bertan
bizi zena, Pavao eta Renataren semearen heriotzaren errudun dela eta ondorioz, zortzi urte eta bederatzi hilabeteko kartzela zigorrera kondenatzen dugu.
|
|
|
Heroina dosi bikoitza sartu zuen jesarlekuan begiak itxi zituen, xaboizko burbuilak ikusteko, bakea sentitzeko, Mladenez oroitzeko, Vesna berriz maitatzeko, ume sentitzeko, irakurri ez zuen Mihanovicen liburua ikusteko? Guztia une hartan
|
bertan
bizitzen ariko balitz bezala sentitzen zuen, Zagrebdik geroz eta urrunago balego bezala, benetan maite zuen guztiarengandik geroz eta gertuago.
|
|
|
–Beraz, aitortzen duzu zuk, Janica Kinder, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez, Pulan bizi dena, Marc eta Claudiaren alaba, Dinko Sova hil duzula, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez eta
|
bertan
bizi zena, Pavao eta Renataren semea.
|
|
|
–Pulako Poliziari aitortu zenion zuk bota zenuela Dinko Sova, 31 urtekoa, ezkongabea, Pulakoa jaiotzez eta
|
bertan
bizi zena, Pavao eta Renataren semea, Pulako tren geltokiko errailetara, trena heltzen ari zela.
|
|
|
Esteban Moika Palaziora, Felix Felixovitx Yusupoff printzearen egoitza erraldoira, iritsi zen halako batean.
|
Bertan
bizi zen eta lan egiten zuen Jeanne Munitxa neska gazteak. Esteban eta Jeanne maiteminduta zeuden eta ahal zuten guztietan saiatzen ziren elkarrekin egoten.
|
|
|
Olga? eta
|
bertan
bizitzen ipini zen Pedro, apopilo.
|
|
|
Hartaz aparte, Abdel Haqqek bazuen musikari batzuk bere ingurura biltzeko asmoa, noizbait musika talde bat osatzekoa, alegia?: horregatik, bikotea
|
bertan
bizitzen jarri baino lehenago, aitaren langile batzuk hondar egitekoa egitera joan ziren, halaxe hotsgabetu zuten, hiruzpalau egunetan, Abdel Haqqen estudioa, luze zabalean ehun metro karratu zituena?, bizilagunekiko balizko problemak ekiditeko.
|
|
|
Bazuen, halaber, bertze gauza batzuetarako gogoa: liburuak irakurtzeko eta haietarik zerbait ikasteko, konparazio batera; poema liburu batzuk irakurtzen ere hasia zen ordurako, ados baitzuen hartan senarra, Europara egin zuèn bidaiak eta
|
bertan
bizi izandako esperientziek bere jarrera aitzinazalean finkatu eta are urrunagora eraman zutena, ulertu ere orduantxe ulertu baitzuen ez zuela aitzina egiterik gibelera eginez baizik, tradizio islamiarraren onena bilatuz eta bilatuari hego berri batzuk paratuz:
|
|
|
Hiruzpalau aldiz iritsi naiz hiri horretara, eta beti sentitu izan naiz etxean edo eroso gutxienez, Claudio Magrisen libururen bat aldean dudala joan izan naizelako seguru asko, harrigarria baita literaturak nola adiskidetzen gaituen lekuekin. Joyce ere halaxe sentitu zela dirudi, urteak eman baitzituen
|
bertan
bizitzen eta hor hasi baitzen Ulises idazten ere. Mugako hiria izaki, bazterrekoa, hizkuntza eta kultura askoren bidegurutze, aberririk gabeen aberri izan dela esan ohi da, erbestea maite dutenen bizileku.
|
|
|
Jose Bermejo Zabaleta, hogei urte, ezkongabea, trenbideko behargina eta sortzez altsasuarra,
|
bertan
bizi dena, Jose Bermejo Rodriguez? 49 urte, Madrilen sortua, eta Francisca Zabaleta Ugarte Altsasuko alaba zenaren? 1929an hila?
|
|
|
Aire zabaleko kirol guztiak amaituta zeuden. Etxe barruan Lady Catherine, liburuak eta billiard mahai bat ziren, baina zaldunak ezin dira etxe barruan egon beti; eta erretore etxearen hurbiltasuna zela, edo harainoko bidearen atsegina, edo
|
bertan
bizi zen jendearena, egun horretaz geroz lehengusu biek ia ia egunero izan zuten harainoko kilika. Goizeko une desberdinetan joaten zitzaizkien, batzuetan nor bere aldetik, beste batzuetan era batera, eta noizetik noizera izekoak lagunduta.
|
|
|
Hamazazpi urte zituela, Donostiako Parte Zaharreko ostatu batean gela bat hartu –ugazabandrea Albertinaren ahizpa zen: Olga– eta
|
bertan
bizitzen ipini zen Pedro, apopilo.
|
|
|
Hartaz aparte, Abdel Haqqek bazuen musikari batzuk bere ingurura biltzeko asmoa –noizbait musika talde bat osatzekoa, alegia–: horregatik, bikotea
|
bertan
bizitzen jarri baino lehenago, aitaren langile batzuk hondar egitekoa egitera joan ziren... halaxe hotsgabetu zuten, hiruzpalau egunetan, Abdel Haqqen estudioa –luze zabalean ehun metro karratu zituena–, bizilagunekiko balizko problemak ekiditeko.
|
|
|
Bazuen, halaber, bertze gauza batzuetarako gogoa: liburuak irakurtzeko eta haietarik zerbait ikasteko, konparazio batera; poema liburu batzuk irakurtzen ere hasia zen ordurako, ados baitzuen hartan senarra, Europara egin zuèn bidaiak eta
|
bertan
bizi izandako esperientziek bere jarrera aitzinazalean finkatu eta are urrunagora eraman zutena... ulertu ere orduantxe ulertu baitzuen ez zuela aitzina egiterik gibelera eginez baizik, tradizio islamiarraren onena bilatuz eta bilatuari hego berri batzuk paratuz: ez apetak ez berrikeriak landutakoak ordea, azterketa pausatuak baizik, harmoniaren legeak oinarri.
|
|
2014
|
|
|
Argitaratzailearen oharraren arabera, bere aurreneko liburua zuen hura, lehenago udal mailako sariketa batzuk irabaziak zituen arren. Donostiako irakasle eskolan klaseak ematen zituela gehitzen zuen, gainera, eta bertakoa zela, eta
|
bertan
bizi zela. Ez gure hirian, Donostian baizik.
|
|
|
Guztiz harrigarria zen, nire osaba zenak ez baitzekien pianoa jotzen, nik nekienez. Halako eta bestelako kontu arraroak nire osaba zena
|
bertan
bizi aurrekoak ziren. Beraz, herritarrak gaztelu inguruetara joateko gogorik gabe zeuden aspalditik.
|
|
|
Liburu hau
|
bertan
bizi diren, hartza buruei, eskainia dago, bizitzak emandako opari galanta zaretelako.
|
|
|
hartu arte pastilla hau eta goazen hurrengora. Horregatik, leku bat ezagutzeko modu gizatiar eta arrazional bakarra denboraren joanean eta modu natural batean gauzatzen dena da, baina hori
|
bertan
bizi izanda besterik ez da lortzen eskuarki, eta, beraz, kontraesan ontologiko eta ontogenikoan dago turismoaren ideiarekin berarekin.
|
|
|
Kremlina biribila zen, bi verstako luzerakoa, eta Moskukoaren antzekoa. Baina gobernadorea ez zen
|
bertan
bizi. Goiko hiria hilik zegoen guztiz, eta behekoa, aldiz, bizi bizirik!
|
|
|
Kazan hiria handik zazpi verstara dago (7 kilometro eta erdira), Volga eta Kazanka ibaien elkargunean kokaturik. Hiriburu garrantzizkoa da;
|
bertan
bizi dira bai probintziako gobernadorea bai eliza ortodoxo grekoaren barruti hartako artzapezpikua; eta unibertsitatea ere badago. Goubernie horretako bizilagunak enda eta leinu askotakoak dira; badira han txeremiarrak, mordviarrak, txuvaxiarrak, volsalkoak, vigulitxak eta tatariarrak, ezaugarri asiar garbiagokoak azken horiek, besteek baino hobeki eutsi baitiote izaera horri.
|
|
|
Ate ondoan zintzilik, kotoi gorrizko gortina tarratatu bat zegoen, eta goibelki ikaratzen zen gure aurpegietan. Bizitokia hutsik zegoen, baina begi bistakoa zen gizon zuri bat
|
bertan
bizi izan zela ez oso aspaldi. Mahai zakar bat gelditzen zen, xafla bat bi zutoinen gainean; zabor pilo bat zegoen txoko ilun batean lagata, eta, atetik gertu, liburu bat eskuetaratu nuen.
|
|
|
Anbroxioren azken adierazpenaren arabera!? eta
|
bertan
bizitzen jarri baitziren?
|
|
2015
|
|
|
Han egiten al zuen lo? Biltegietako langileak
|
bertan
bizitzen ziren beharbada, auskalo, ez zuen sekula horretaz pentsatu.
|
|
|
–
|
Bertan
bizi behar zen hura ulertzeko. Gainera, Bidaztiak bere asmo onen froga bat eman zigun.
|
|
|
Baina ez zion bere ahotsari den gutxiena ere aldatzen utzi ipuina bukatzean, eta liburua itxiz gehitu zuen, azken hitzak berak asmatuak balira bezala, Jamesi begietara so: «Eta oraindik ere
|
bertan
bizi dira».
|
|
|
hemen
|
bertan
bizi naiz,
|
|
|
Bera izango zen seguru asko denon artean ezkertiarrena, geroztiko bizimoduan ere frogatu zuen bezala: Aurizberrikoa zuen ama, eta bazeukaten oraindik ere etxe bat han, isuri handiekiko teilatuduna, Pirinio aldean ohi denez; ikasketak bukatuta hara joan zen, edo itzuli, eta
|
bertan
bizi da gaur egun, liburutegiaren arduradun eta gau eskolako irakasle bihurturik.
|
|
|
Iturbe, Beitiko iturriaren ondoan; Iturburu, izenak adierazten duen moduan gorago; eta Olasagasti, Larregira bidean ezkerreraxeago. Oin karratuko dorretxe antzeko bat da Olasagasti, argi asko ikus liteke oraindik ere Itsasondoko gasolindegian geldituz gero, eta
|
bertan
bizi ziren Juanito Tolosa eta bere gurasoak.
|
|
|
Jean Louis Davant Ürrüstoi Larrabilen jaio zen 1935ean eta
|
bertan
bizi da gaur egun ere. Hazparneko Laborantza Eskolan irakasle izana da 35 urtez, eta euskaltzain osoa da 1975ez geroztik.Historia liburuak eta eleberriak ere idatzi dituen arren, bi dira bere sorkuntza alor nagusiak:
|
|
|
Ahaleginak egin dituzu irudi horiek uxatzeko. Etxea aurkituko dutela pentsatu nahi duzu, zeren,
|
bertan
bizi izan zarela sinistu ezean, zure aitorpenak oinarria galduko luke berehala.
|
|
|
56 zenbakiaren parera heldu, espaloi erdian gelditu eta luzaz egon ginen adreiluzko eraikinera beha, hirugarren solairuko leihoetarantz batez ere, agentziaren kartel berdea itsatsita zegoen aldera. Oso gogokoa genuen auzoa, baita
|
bertan
bizi zen jendearen estiloa ere. Halako batean,, goazen?
|
|
|
Ez nekien zer sentituko nuen toki hartara itzultzean. Alde batetik plaza (eta, batez ere,
|
bertan
bizi ziren mamuak) berriro ikusteak ezin erran ahalako beldurra ematen zidan. Baina, bestetik, ez dakit nola adierazi... neure baitan halako jakin min lauso bat sentitzen nuen, nahiz eta barru barruan nire jokaldia ongi ateratzea ezinezkoa zela jakin.
|
|
|
Zurrunagoa da arabiar estatu batzuen politika arabiar jatorrikoak ez direnekin. Adibide bakarra ipintzearren, Kuwaiten, arbasoak gutxienez 1920ko hamarkadatik aurrera
|
bertan
bizi izan direla frogatu behar da boto eskubidea edukitzeko (gehi gizona izatea, orain arte). Ohartaraz dezagun, dena den, askotan banaketa etniko kulturala inposatu nahi duten estatuetan, herritar/ naziokide banaketa ezabatzera jo izaten dela denborarekin, bai estatuan dauden jatorri desberdineko herriak batu nahi direlako, eta bai nazioarteko legearen presioa jasaten dutelako horrela egin dezaten.
|
|
|
14 Nafarroarako ez dago datu zehatzik, baina
|
bertan
bizi eta lan egitea aukerarik hobetsiena dela esaten da lanean. Osatzeko, Katalunian %56, 5ek hobesten du azkeneko aukera hori (hizkuntza, %33k); Galizian, berriz, %42, 7k (hizkuntza, %41, 8k).
|
|
|
Tapoien kontua aztertzean ikusi dugun fenomenoa bete betean betetzen da hemen: arestian aipatu tipo bi horietako pertsonek ez dute zentro bizirik topatzen euskararen munduan,
|
bertan
bizi direnek ere oro har prentsa erdalduna edo diglosikoa kontsumitzen dutelako; ez dute zentro ideia sortzailerik, kodetze deskodetze funtzioa erreferentzia esparru propioaren arabera gauzatuko duen eremu trinkorik aurkitzen eta, ondorioz, ez daukate motibazio nahikorik hizkuntza ikasten hasteko, edo, baldin badaukate ere, motibazio txikia da, bidean geratzen dira, ez dira ezagutzara eta are gut...
|
|
|
Euskaraz dakiena da euskalduna, baina agi danean, Txinan jaio eta
|
bertan
bizi eta bere burua txinatartzat duenari, nahiz eta euskaraz jakin, txinatarra esango genioke, hots, euskaraz ere badakien txinatarra, txinatar nazionalitatea duen txinatar euskalduna. Euskaraz ari garela, nola esango diogu euskaraz ez dakien donostiar bati, Donostian jaio eta bizi den vascoari?
|
|
|
Aldi berean, Kordoban jaio eta
|
bertan
bizi zirenekin
|
|
2016
|
|
|
Biharamunean, leku hari primerakoa iritzita,
|
bertan
bizitzen gelditzea erabaki zuen. Bazter batean zen bonsai bateko adar baxuenetik zabu bat zintzilikatu eta dilin dalan hasi zen.
|
|
|
Abderako herria, Demokrito
|
bertan
bizi izan zen arren, eta herria zuzentzeko asmoz ironiaren eta algararen indar guztiak erabili zituen arren, Trazia osoko herrietan zitalena eta lizunena zen. Izan ere, pozoitze, konspirazio eta hilketak, libelo, paskin eta matxinadak zirela eta, ez zegoen egun argitan hara joaterik; are gutxiago gauez.
|
|
|
Horrelakoak gertatzen hasi zitzaizkionean, agindua burumakur eta gogoz kontra betetzen hasi zen zaintzailea, baina hori ere bere lana zela iruditzen zitzaion, goikoen esanak aditzea, haien aginduak zuzen eta geroko utzi gabe betetzea. Lantegian nahiko ordu pasatzen zituela esaten hasi zitzaion behin enkargatua ere, ea
|
bertan
bizitzen geratu nahi zuen. Min hartzen zuen zaintzaileak horrelakoak entzun behar izaten zituenean, haren lana gutxiesten zutela iruditzen baitzitzaion, eta ez zerbaitetan huts egin zuelako edo bere egitekoa behar bezala bete ez zuela-eta errieta egiten ziotelako, hori erraz onartuko zukeen, horretarako baitago, arduradunen esanak aintzakotzat hartzeko?, baizik eta bere arreta guztia eta zaratarik txikienari erne zelatan igarotako ordu guztiak alferrikakoak zirela sentiarazi nahi izaten ziotelako.
|
|
|
Ingurura begiratu nuen eta bertan bizitzera sartu zinenetik egongela hark izandako itxuraldatzeari erreparatu nion. Pisua esleitu zizutenean, altzariak eta dekorazioa,
|
bertan
bizi izandakoek utzita bezala zeuden, eta bazirudien egun batetik bestera joan zirela, hondamendi natural edo larrialdietan soinean daramatenarekin alde egin behar izaten dutenak bezalaxe, etxea presaka eta gogoz kontra utzita. Itxura guztien arabera, behinola baserrian bizitako adineko bikote batena izandakoa zen etxebizitza hura, berriki hilak agian, edo egoitza batera eramanak.
|
|
|
Erantzunean, nolanahi ere, Punto y Hora-ri emandako elkarrizketan adierazitako ideietan berresten zen, eta botoa emateko
|
bertan
bizitako epe gutxieneko bat galdegiten zuen:
|