|
2008
|
|
|
1978 urtean, Iruñeko jaiek gune herrikoiak zituzten; gaur, Unión del Pueblo Navarro-k, gertaera haiek jazo izan ez balira ziurrenik boterean egongo ez litzatekeen alderdiak, jai alternatibo eta herrikoiak antolatzeko lur publikoa erabiltzea debekatzen dio Gora Iruñari, eta, bitartean, gure hiria multinazionalei saldu die, era guztietako enpresei, eta osasunarentzat kaltegarri diren edariak promozionatzen ditu. Hiria eta jaiak
|
bertako
herritarrei arrotz egiteraino aldarazi ditu; kontsumismoa eta uniformitatea saritzen ditu eta kritika eta disidentzia zigortzen.
|
|
|
PSNren Antolakuntza idazkari Jose Luis Izkoren ustez, alderdiak orain hartu duen ildoa da «demokratikoena». «Udal bakoitzak erabaki behar du eremu mistoan sartu nahi duen, gisa horretan, udalerri bakoitzaren esku geratuko litzateke-eta
|
bertako
herritarren eskaerei erantzutea». Izkok ez du aurreratu zer jarrera izanen duen PSNk Beriaingo udaletxean ezta Nafarroako Parlamentuan ere.
|
|
|
«Tskhinvaliko eskualdean operazio militarra hasteko Georgiako Gobernua zergatik eta zertarako zirikatu zuten inork ez daki. Errusiak
|
bertako
herritarren interesak defendatzeko esku hartu zuela diote, baina zein herritarrez ari dira. Nik mundu osoak gerra zertarako piztu zuten ikusi izana espero dut:
|
|
|
Badirudi krisiaren eragina esanguratsuagoa dela
|
bertako
herritarrengan Europatik datozenengan baino. Aurten oporretarako landa turismoko etxeak edo kanpinak aukeratu ditu euskal herritar askok, baina Euskal Herrira datozen turisten ohiturak ez dira, oraingoz, askorik aldatu, sektoreko langileen ustez.
|
|
|
Gorin, Georgian, dute egoera okerrena. Joan den astean UNHCRk jarritako kanpadendetan mila lagun inguru daude, eta beste mila inguruk
|
bertako
herritarren etxeetan hartu dute aterpea. Azken astean, bestetik, 450 pertsona inguru iritsi dira Errusiaren menpeko «segurtasun eremuetatik» ihesi.
|
|
|
Biak izan direlako eta oraindik ere direlako, herri mugimendua indartu eta kaleratzeko tresnak. Azken finean, haize fresko eta osasungarria dakartelako, eta
|
bertako
herritarren babesa daukatelako.
|
|
|
Manifestuan, ekainaren 23an intelektual talde batek, tartean Mario Vargas Llosa, Fernando Savater eta Alvaro Pombo, Espainiako Parlamentuari honako hau eskatu zioten: araudi bat lantzeko, lurralde osoko hizkuntza ofiziala, eta
|
bertako
herritarrek erabil dezaketen bakarra, gaztelania izan dadin.
|
|
2009
|
|
|
Euskal blogosferan, ordea, bere lekutxoa egin du Txintxarrisfera sareari esker (http:// txintxarris fera.ning.com). Dozena bat blog sortu dituzte
|
bertako
herritarrek, guztiak euskaraz. Eta euskal internautek webgunerik onenen artean aukeratu zuten zortzi@2008 ekimenean; bigarren postua lortu zuen.
|
|
|
Izan ere, blokeoari amaiera jarriko diotela esatea ekiditeaz gain, neurri hauek kubatar sistema politikoa aldatzeko estrategia berri baten parte gisa aurkeztu dituzte. Alegia, kubatar subiranotasuna eta
|
bertako
herritarren borondatea moldatzeko asmoz hartutako neurriak dira. Kubako agintarien eta, zehatzago, Fidel Castroren erantzun neurtuak ikuspuntu politiko zeharo desberdina erakusten du:
|
|
|
Ez zaie erantzuten herritarren beharrei. Horregatik, hurbileko egiturek erraztuko lukete,
|
bertako
herritarrek presionatzen luketelako, beren boza entzunarazten dutelako. Baina Europako hauteskunde barruti hau erraldoia da.
|
|
|
Tolosako kaleak
|
bertako
herritarren bizipen alai eta ez horren alaien ikuspegiarekin ikus daitezke asteartera arte, Kale Nagusiko Gko Galleryn. Udaleko Hirigintza eta Berdintasun Sailarekin elkarlanean, Hiria kolektiboak eta Julieta Metralleta artistak Kaleak berdintzen proiektua abiatu dute, herritarrei kalea nola bizitzen duten adierazteko, gogoetatzeko, partekatzeko eta salatzeko aukera berezia emateko.
|
|
2010
|
|
|
Gehienez, toleratu egiten dute, eta hori ere tamainan. Ez dute ulertu nahi haien menpeko lurralde periferikoetan beste hizkuntza batez diharduten hedabideak daudenik,
|
bertako
herritarrek euren hizkuntzaz informatuak izateko eskubidea dutenik. Jarri ETB, TV3 edo TVGko kazetariak Espainiako selekzioaren kontzentrazioan euskaraz, katalanez edo galizieraz dakiten jokalariei hizkuntza horietan erantzuteko eskatzen.
|
|
|
Nafarroako gerezirik onenak omen dituzte bertan, edo hala diote zenbaitek, behintzat, eta ezin uka asko ere badituztela. 600 bat tona ekoitziko dituzte aurten, eta, horregatik, egun garrantzitsua da
|
bertako
herritarrentzat uzta biltzeko garaia. Haren omenezko festa egun bat egiteko bezain garrantzitsua, bai.
|
|
2011
|
|
|
Mendiak igotzea aitzakia izan dut inguruko herrietako ohitura, festa eta pasadizoak ezagutzeko. Batzuetan pena sentitu dut,
|
bertako
herritarrekin nahi baino denbora gutxiago pasatu dudalako».Bizipen, istorio eta irteera bakoitzeko datu eta argibideak bilduak ditu ordenagailuan. Eta urteen joan etorrian bitxikeria asko gertatu zaizkio.
|
|
2012
|
|
|
Politika hori, nagusiki, hizkuntza politika zen. Txekian eta Eslovakian, esate baterako, alemana hizkuntza ofizial izendatu zuten, hezkuntza sistemaren jabe egin ziren, unibertsitateak itxi eta
|
bertako
herritarren adierazpen kulturalak debekatu zituzten. Aurrerago, administrazioaren hizkuntza izendatu zuten alemana, eta, ondorioz, hiri eta herrietako paisaian ugaldu egin zuten alemanaren presentzia.
|
|
2014
|
|
|
Federalismorako bidean Europako Batasunak zer izan behar duen esaterakoan bat etorri dira hautagaiak. Europa indartu eta
|
bertako
herritar guztientzat oinarriak modu eraginkorrean bateratuko dituen instituzioa izan behar duela diote; horretarako, federalismorako bidean sakondu behar duela: Europako Batasunak berezko izaera izan dezan estatuek egun duten indarra gutxitu behar dela, gobernu orokor baten mesedetan.
|
|
2015
|
|
|
Hain zuzen, San Frantzisko auzoaren erdigunean dagoen plazan ekitaldi ugari antolatu zituzten, auzotarrekin batera. «Duela lau urte auzo honetara etorri ginenean, jabetu ginen ez genuela ia ezagutzen inguru hau, eta, orduz geroztik,
|
bertako
herritarrekin harremanetan gaude», azaldu du Garrigosek. Edozein moduz, Ibilaldi honekin estutu dituzte gehien hartu emanak.
|
|
2016
|
|
|
Orduko hitzarmen kolonialen gainbeherak Irakeko kurduek independentzia aldarrikatuko duen mezuak ozenago entzutea ekarri du.Praktikan, Hego Kurdistan herrialde independentea da, hau da, ez dauka Bagdadekiko menpekotasunik, erabateko subiranotasunez dihardu, eta militarki arabiarrak baino nabarmen indar armatu gogorragoak dira pexmergak.Auzia, nazioartean dago, 2015ean ere argi gelditu zen legez, lehen aldiz erreferenduma aipatzean: munduko lekurik gatazkatsuenean petrolio mordo bat daukan estatu berri baten sorrera, tamalez, ez dute
|
bertako
herritarrek erabakiko, nazioarteko potentziek eta haien interesek baizik. Eta ekonomikoki eta politikoki interesa balego ere, auzi geoestrategikoak datoz atzean Turkiak eta Iranek uko egiteko Hego Kurdistan independenteari:
|
|
|
Arau horiek kendu nahi dituzte espainiar toleranteek. Haien ustez, Aulestin bizi den lagun batek eskubidea du galizieraz, espainieraz, frantsesez, ingelesez eta italieraz jakiteko, baina lan egiteko ezin zaio eskatu
|
bertako
herritar gehienen hizkuntzan moldatzeko. Inposizioa izango litzateke.
|
|
|
Soilik estatu kolonialistaren azpian egoteagatik. Sahara marokoarren eskuetan utzi ez, eta oraindik Espainiaren kolonia izango balitz,
|
bertako
herritarren hizkuntza ere espainiarra izango litzateke. Gibraltar inoiz Espainiako muga politikoen barruan egongo balitz, ingelesa ere izango litzateke espainiarra, bertako herritar askoren lehen hizkuntza?
|
|
|
Sahara marokoarren eskuetan utzi ez, eta oraindik Espainiaren kolonia izango balitz, bertako herritarren hizkuntza ere espainiarra izango litzateke. Gibraltar inoiz Espainiako muga politikoen barruan egongo balitz, ingelesa ere izango litzateke espainiarra,
|
bertako
herritar askoren lehen hizkuntza. Horiek barre algarak Londresen! Munduko semen banku handiena Danimarkan dago.
|
|
2017
|
|
|
Nafarroako bandera eta armarria direla erkidegoko ikur ofizialak.Berez, ez luke lege arazorik egon behar, baina PP ez dago prest auzia bere horretan uzteko, eta, dagoeneko, 11 salaketa aurkeztu ditu. Laukoak printzipio gisa jarri zuen ikurrina jarriko zela
|
bertako
herritarren gehiengo zabal batek onartzen duen herrietan: Iruñea, Barañain, Tafalla, Burlata, Irurtzun, Bera, Baztan, Etxarri Aranatz, Iturmendi, Lizarra eta Olatzagutian, esaterako.Nafarroako Administrazioarekiko Auzien Epaitegietan aurkeztu ditu Albak salaketak, baina epaileek oraindik ez dute ezer esan.
|
|
2018
|
|
|
Olarizuko gurutze frankista kendu ala ez; horixe Araban bi tokiko erakunderen arteko talka eragin duen gaia. Kendu egin nahi du Mendiolako kontzejuak,
|
bertako
herritarrek boto bidez hala adierazita. Kontzejua, ordea, Gazteizko udalerrian dago, udalaren menpe, eta Gorka Urtaranen gobernuak ez du kendu nahi:
|
|
2019
|
|
|
Gaur egun, enklabeari buruzko eztabaidak antzuak dira herrian?, azaldu du Jose Ignacio Agirrek, Tejea kultur elkarteko kide izandakoak. Karrantza, Artzentales eta Turtzioz Bizkaiko herriak ditu mugakide Villaverde Turtzioz udalerriak, eta bizimodua Enkarterriko beste edozein herriren antzera egiten dute
|
bertako
herritarrek. Administratiboki, baina, Kantabriaren (Espainia) menpe dago, duela 700 urte baino gehiagotik.
|
|
2020
|
|
|
Konstituzioak ezartzen zion estatus berezia kendu dio, eta bi eskualde berezitan banatu ditu Jammu eta Kaxmir. Hori nahikoa ez, eta eskualdea erabat itxi aurretik, Interneterako sarbidea eta telekomunikazioak eten zizkieten
|
bertako
herritarrei, eta hainbat politikari eta ekintzaile atxilotu zituzten. Haietako asko preso daude oraindik ere, zer leporatzen dieten jakin ez arren».
|
|
2021
|
|
|
Zenbatekoa da herri baten, eskualde baten edo herrialde baten ondare naturala? Zenbateko ekarpena egiten dio
|
bertako
herritarren ongizateari. Nola zenbatu, nola kalkulatu, airea, animaliak, landareak, lurra, mineralak...?
|
|
|
Arazo larria du lingua navarrorum ak sorterrian. Izan ere, badirudi
|
bertako
herritar askok ez dutela diskriminaziotzat jotzen administrazioan lan egiteko alemana, frantsesa edo ingelesa meritua izatea eta euskara ez —Txibiteren alderdiaren jokaerak horixe ulertzeko bidea ematen du— Berdin die. Ez die ardura Nafarroako berezko hizkuntza, beraien herrikideen hizkuntza dena, horrela baztertzeak.
|
|
|
Tokian tokian proposatu dituzten egokitzapenez harago, funtsezko erabaki bat dago jokoan: azken hamarkadetako joerarekin segitu ala
|
bertako
herritarren beharrak lehenetsi. Bihurgunea hartzea eskatu dute hautetsi batek baino gehiagok.
|
|
|
Indiaren eta Pakistanen artean hiru gerra piztu ditu gatazkak. Lurralde osoaren jabe dela aldarrikatzen du lehenengoak, eta Pakistanek, berriz, estatu horren estatusa
|
bertako
herritarrek erreferendum baten bidez zehaztea, jakinda herritarren zati bat Pakistanekin anexionatzearen aldekoa dela.
|
|
|
1980ko hamarkadan hasi ziren erabiltzen AEBetan eta Erresuma Batuan Not In My Back Yard delako kontzeptua (NIMBY, nire atzeko patioan ez). Horrela esaten zitzaion kutsadura edo ingurumen kaltea eragiten zuten zenbait proiekturen inguruan
|
bertako
herritarrek zuten aurkakotasunari.
|
|
2022
|
|
|
Herri baten etorkizuna
|
bertako
herritarrek erabaki beharrean kanpoko eragile baten esku uztea bidegabekeria da. Erreferendum hura iruzur hutsa izan zen.
|
|
|
Donbassko gatazkari amaiera adostua eman behar zioten Minskeko akordioekiko atxikimendua puskatu duena Ukraina dela iritzi dio Putinek, hark ekin diolako indarrez
|
bertako
herritarren aurka. «Errusiak dena egin du fratizidioa geldiarazteko.
|
|
|
Anexiorako itunez gain, behe ganberak eztabaidagai izan ditu lurralde anexionatuek Errusiako Federazioan sartzeko indarrean jarriko dituzten lege konstituzionalen proiektuak ere. Hain zuzen, dokumentu horien arabera, errusiera izango da lau eskualde horietako hizkuntza ofiziala, baina
|
bertako
herritarrei beren ama hizkuntzan hitz egiteko eskubidea bermatuko zaie; besteak beste, ukraineraz. Aldi berean, hizkuntza horiek ikasteko eta garatzeko baldintzak sortuko ditu Errusiak.
|
|
|
Era berean, Frantziaren «mespretxua» eta Ipar Euskal Herriak dituen beharrei emandako «erantzun eza» deitoratu ditu. «Gure proiektuak Euskal Herria oso osorik hartzen du, eta
|
bertako
herritar eta eragileekin eraiki nahi dugu».
|
|
|
Arnasguneetan gertatu zaigu
|
bertako
herritar askok ez diotela zentzurik hartu. Guk, ordea, ikuspegia zabaltzea proposatzen dugu:
|
|
2023
|
|
|
Biak bizi dira Mediterraneoarekin besarkatuta. Biek dute helburu gisa egunen batean herri burujabe bat izatea, esan nahi baita
|
bertako
herritarrek erabakitzea herriaren etorkizuna.
|
|
|
Jakin bagenekien aspalditik Guggenheim museoa ez dela
|
bertako
herritarroi begira funtzionatzen duen instituzioa, baina arrakala hau gero eta handiagoa den sentsazioa dut. Eta museo honen barnean gauzatzen diren erakusketen inguruko kritika idaztearen inguruko hausnarketak, kezkak eta zalantzak ere sorrarazten dizkit horrek:
|
|
|
Makina bat jende ibiltzen da egunero hango kale zidorretan barrena: Statista datu konpainiak 2019an egindako ikerketa baten arabera, Venezia da
|
bertako
herritar bakoitzeko turista gehien duten hirietan bigarrena Europan, hots; herritar bakoitzeko 21 bisitari. Non lo egin aurkitu behar dute horiek guztiek, baina Venezia prest dago horretarako.
|