|
2000
|
|
|
Erraldoi hauen ondoan, esan bezala, oso arlo eta eremu zehatzetan izan dute
|
bertako
enpresek garatzeko aukera. Horietako bat prentsarena izan da, nahiz eta arazougari dituzten gehienek bizirik irauteko, El Correo taldearen edo Diario de Navarra rensalbuespenarekin.
|
|
2002
|
|
|
Tamainarekin lotuta dago enpresentzako zerbitzu jardueren dinamismoa. Izan ere,
|
bertako
enpresen hiru laurdenetik gora 1990tikaurrera sortu dira. Beraz, atomizazioa eta egonkortasun ahula dira jarduera horienezaugarriak, eta horrek ezinbesteko ondorioak ditu enpresa horien estrategia ahuletan zein inguruneko zerbitzu sare indartsuaren eta berritzailearen zabalkuntzan.
|
|
2005
|
|
|
Ondorioz urtero
|
bertako
enpresei eta herriko etxeei dei egiten diegu, ikastolen garapenerako laguntza ekar dezaten.
|
|
2006
|
|
|
Badirudi lortzen ari dela, honako kopuruok ikusita: hamarkadan Europar Batasunean amerikarrekin egindako elkarlan proiektuetan
|
bertako
enpresetara joan ziren enkarguen %57 eta amerikarretara %28; aldiz, hogei urte lehenago portzentaiak %42 %46 ziren. Baina ez da autonomi kontua bakarrik, mundu osoan gero eta arma gehiago saldu nahi du Europak.
|
|
|
Hala ere, hauetako hiririk garrantzitsuena Treberi zen. Bertako jendeak armada hornitzera bideratu zen eta irabazitako dirua
|
bertako
enpresatan inbertitzen zuten. Berehala gari, abere eta ardo inportaziorako enpresak sortzeko nahia piztu zen eta herrian artilezko eta metalezko produktuak egiteari ekin zioten.
|
|
2007
|
|
|
Hitzarmen honen bidez, Azkoitiko eta Azpeitiko erakundeek
|
bertako
enpresei berrikuntzak barneratzen laguntzeko duten gaitasuna aztertuko dute. Ondoren, Ezagutza Guneak era honetako politiken efektu biderkatzaile bat izan dezan ekintza plan bat definituko dute.
|
|
2008
|
|
|
«Mundu mailako ekonomia bateratu baten Konstituzioa». Akordio horrek ez zuen argia ikusi, hala ere, horrela izan balitz, enpresa transnazionalek atzerriko herrialdeetan
|
bertako
enpresek dituzten eskubide berdinak izango zituzketen. Globalizazioaren aurkako mugimenduaren partaide asko bildu ziren Genevan akordio horren aurka zeudela adierazteko.
|
|
|
Larunbatean Ordezkarien Ganbera izan zen Bushen gobernuaren ekimena sostengatu zuena. Itunaren arabera, New Delhiko gobernuak AEBetako teknologia nuklearra bereganatu du aurrerantzean
|
bertako
enpresek erregai, teknologia eta zentral nuklearrak saldu dizkiote Indiari. Trukean, helburu zibila duten hamalau indarretxe nuklear behatzaileei erakutsi dizkie Indiak.
|
|
|
Logikoa da: izugarrizko diru parrasta kostatzen den obra, sekulako gorantzako aurrekontu desbiazioa espero dute, orain gehitu segurtasun gastuak, militarizatu proiektuaren kontrako jarrera argia erakutsi duten herriak, obra publikoak egiten zor toxiko handia (Erkidego autonomikoan egiten ari diren obra erraldoiak hurrengo belaunaldiak ordaindu ditu, gure zergak aspaldian xahutu dituzte) asumitu duten
|
bertako
enpresen ihesa... Herri honetan memoria duenak badaki zer gertatzen den intrantsigentzien talka (mila esker Jtxo kontzeptuagatik) bultzatzen denean.
|
|
|
Izan ere, udalerri horretako Turismo Bulegoak jakinarazi duenez, Getxora, batez ere udaldian datoz bisitari eta turistak eta bertako bulegoaren bidez informazio eta harrera zerbitzua hurbiltzea nahi dute. “Neurriaren beste helburuetako bat da, gainera, bisitatuko gaituzten pertsonen egonaldia ona izatea, probetxuzkoa aldi berean, eta
|
bertako
enpresentzako irabaziak ekarriko dituena izatea. Hots, Getxorentzat errentagarria izatea”, Aitor Soloeta Ogasun eta Turismo zinegotziak gaineratu duenez.
|
|
2009
|
|
|
Munduko Bankuaren gerizpean eraikitako legediaren arabera, askatasun osoa dute kasik edozertarako atzerriko korporazioek Tanzanian.
|
Bertako
enpresen jabe izan daitezke %100ean. Aldiz, gobernuak ezin du horien alorretan enpresa publikorik sortu.
|
|
|
|
Bertako
enpresetako esperientziak izan ziren gehienak mintegian, baina Jiri Nekvapil txekiarrak hango adibide bat ekarri zuen. Enpresak egoitza nagusia Alemanian du eta adarrak munduan zehar.
|
|
|
Senatari amerikarrek ez dute onartu nahi
|
bertako
enpresei kosteak garestituko lizkiekeen legerik, baldin eta konkurrentzia egiten dioten herriek, Txinak, Brasilek edo Indiak gauza bera egiten ez badute. Eta baldin eta Obamak bere kasa jokatu nahi badu, badaki Clintoni bezala gerta lekiokeela:
|
|
|
Alde batetik, kontsumitzaileentzat nabarmen kaltegarriak direlako horren ondorioz inposatzen diren salneurri politikak. Bestaldetik, politika horiek errazten dutelako
|
bertako
enpresen arteko kartelak edo oligopolioak sortzea. Egoera hauetan, askotan, «anti trust» politika eragileak proposatu dituzte aditu batzuek eta, beste batzuek, alderantziz, politika protekzionista bera jarri behar dela zalantzan uste dute18.
|
|
|
Bestaldetik, beste kasu batzuetan, herrialdeko
|
bertako
enpresen arteko gastuen birbanaketa baino ez dute sortzen gastuen kanporatze horiek.
|
|
|
Kontua da industria garapena zein puntutaraino oinarritzen den
|
bertako
enpresen barne gaitasunak garatzean (garapen endogenoa).
|
|
2010
|
|
|
Esperimentu horien laborategitik maila industrialerainoko zubi lana BASF en diru-laguntzaz egin zen beti, bai IG Farbenindustrie enpresa erraldoia sortu aurretik eta bai ondoren ere.
|
Bertako
enpresek produktu mota guztiak kontrolatzen zituzten: petrolioa, kautxua, sendagaiak, bitaminak, era guztietako erregaiak, eta baita Holokaustoan erabili ziren gas pozoitsuak ere.
|
|
|
Gainera, aipatu dugun legez, etxe filialen kokapenak ezaupide eta teknologiaberriak zein ahalmenen garapena ekar litzake
|
bertako
enpresekin egindako trukesarearen bidea erabiliz. Kalitate oneko inbertsioaren egoera honetan enplegua sortueta produktibitatea gehitu ohi da.
|
|
|
Ipar Amerikako NAFTA integrazio prozesuak piztuegin du Mexikorako AIZren joera eta hain zabala izan da enpresa transnazionalekherrialde horretan hartu duten presentzia, ezen Mexikoko esportazioen hirutik bienpresa horietatik bideratzen. Hala ere,
|
bertako
enpresen eta enpresa filial esportatzaileen arteko loturak hutsaren hurrengoak dira. Oro har, enpresa filialetan inportatutako osagaiak erabiliz muntaketa lana gauzatzen da eta esportaziora zuzentzen da, batik bat AEBetako merkatura.
|
|
|
Aipagarria da Asiako jatorriaduten enpresa transnazionalak direla ugaritzen ari direnak, Asia Pazifikoko arrokoherrialde emergenteetako ekonomia dinamikotasunaren haritik doan susperraldiarijarraituz. Halere, Europar Batasuneko herrialderen batean jatorria dute ETNenerdiak baino gehiagok, beraz, lehen merkatu bakarraren sorrera eta hedapena garrantzizko arrazoia izan da
|
bertako
enpresek nazioz gaindiko urratsa emateko. Aldiz, enpresa filialen kopurua banatuago dago eta erdia baino gehiago garapen bidekoherrialdeetan kokatzen dira.
|
|
|
Alde batetik, herrialdearen industri egituran atzerriko inbertsioak izan dezakeen eraginagatik eta, bestetik, arrazoi politikoengatik. Hau da, atzerriko inbertsioak kalte larriak egiten badizkie
|
bertako
enpresei, politikoki askoz zailagoa bihurtu daitekeelako erakunde publikoen jarrera inbertsio horren aurrean. Batez ere, bereziki mingarriak, edo onargaitzak?
|
|
|
Batez ere, bereziki mingarriak, edo onargaitzak? izan daitezkeelako
|
bertako
enpresentzat horrelako inbertsio baten aldeko erakunde publikoen laguntzak edo neurri bereziak.
|
|
|
Oro har, jarduera sektore hori martxan badago herrialdean, zaila izango da nolabaiteko kalterik ez egitea
|
bertako
enpresei. Salbuespen gisa, garapen bidean dauden herrialdeetan egiten diren inbertsio batzuk, batez ere esportazio merkatura bideratuta daudenean.
|
|
|
Garapen endogenorako politikan, herrialdeko
|
bertako
enpresen barne gaitasunak garatzean oinarritzen da industri garapena.
|
|
2014
|
|
|
Gerediaga eta Elorrio arteko N errepidearen alternatiba izangio denaren helburua Durangaldeari" gaitasun eta kalitate altuko komunikatzeko azpiegitura zuzkitzea da", nabarmendu dutenez. Baita
|
bertako
enpresen lehiakortasuna hobetzea, bideetako segurtasuna gehitzea, bidaia denboretan aurreztea lortzea, hiriguneetan zaratak murriztea eta emisio kutsatzaileen murrizketa lortzea ere. Gerediaga eta Elorrio arteko autobide berriak.
|
|
2015
|
|
|
Eta uste dut nazioartekotu den Bilbo honen aldeko apustua egiten duela. Bilbo mundu mailako marka bihurtzea ona da
|
bertako
enpresentzat eta enpleguarentzat.
|
|
|
lanpostuak eta azpieguturak sortzea, etekinak eta zergak herrian geratzea, ikerketa bertan garatzea, eta abar. Irizpideok betetzen dituena
|
bertako
enpresatzat jo liteke (1998: 30).
|
|
|
gure txikitik, bertako ekonomia suspertu nahi genuke, modu duinean. Eskualdeko Garapen Agentzia martxan jarri dugu, eta indartzea dagokigu legealdi honetan.Ahalegin betean arituko gara bertako merkataritzaren, bertako produktuen eta
|
bertako
enpresen alde. Ekonomia soziala ardatz hartuta, bestelako moduei bidea ireki nahi diegu, ekimen kooperatiboei adibidez, eta horretarako formazioa eta elkarlana eskaintzen saiatuko gara.
|
|
2017
|
|
|
" Europan orain arte kapitalismo sozialagoa, edo berdeagoa, izan da, eta orain kapitalismo hori basago bihurtu da; jendea konturatzen ari da sozialdemokraziak ez duela argi definituta zer nahi duen kontinenterako". Ez da etxekoontzako gaia bakarrik; Europaren ahotsak berebiziko eragina du mundu osoko nekazaritza politiketan, bai erakunde publikoen bai
|
bertako
enpresa transnazionalen bitartez.
|
|
2018
|
|
|
Goierri Valley erakundeko kideek proiektuaren nondik norakoak azaldu dizkieete Aldundiko agintariei. Markel Olanok adierazi du “Goierri Valley bezalako egitasmo bat lurraldean izatea benetan baliotsua da
|
bertako
enpresentzat, baita gipuzkoar guztiontzat ere".
|
|
|
Diputatu nagusiak iragarri zuen ezinbestekoa dela herrietara bertaratzea “udal ordezkariekin eta agente ekonomiko eta sozialekin batera bertako beharrak, proiektuak, ideiak eta estrategiak ezagutzeko”. “Gipuzkoa lurralde industriala da eta Goierrin eta Lazkaon nabarmena da sektore honen eragina eta pisua, bai jardun ekonomikoan, baita familien egunerokoan eta herriaren martxa orokorrean ere”, azpimarratu zuen Markel Olanok.Jarraian, Goierri Valley erakundeko kideek proiektuaren nondik norakoak azaldu zizkien foru ordezkariei, zuzendaritza batzordearen bileraren ondoren. Proeiktuaren sorreratik Foru Aldundiaren babesa jaso du eta Olanok adierazi zuen “Goierri Valley bezalako egitasmo bat lurraldean izatea benetan baliotsua da
|
bertako
enpresentzat, baita gipuzkoar guztiontzat ere. Industria produktiboa Gipuzkoako lehiakortasunaren ardatza da eta Goierriko eskualdean eraldaketa industriala aurrera eramatea du helburu proiektu honek”. Goierriko 50 enpresa baino gehiagorentzat industria bazkide den egitasmoak laguntza eta babesa eskaintzen die, berrikuntzan, lehiakortasunean, kooperazioan eta nazioarteko lankidetzan oinarrituta.
|
|
|
Modu berean, Miguel Indurain Fundazioak eta Nafarroako Gobernuko Turismo sailak lehiaketa babesten dute. Modu honetan, instituzioen eta
|
bertako
enpresen laguntzari esker, Nafarroak eta Iruñak gimnastak eta haien familiak jaso dituzte. Gainera, biztanle nafarrek ongi etorria prestatu dute pabilioia 10 esaldirekin dekoratzen.
|
|
2020
|
|
|
SE enpresakoen aburuz, enpresa atzerritarrek edota marokoarrek saharar lurraldeetan ezartzeko laguntzak izateak (baliabide naturalak, fosfatoa edo arrantza? hartzeko lehentasuna eta zerga gabezia, adibidez)
|
bertako
enpresek inbertsioak eta ekimen ekintzaileak egiterakoan desabantailak izatea eragiten du. Gainera, ez badiete atzerriko enpresei zergarik kobratzen, ez da dirurik egongo horrelako ekimen ekintzaileak babesten dituzten erakunde publikoak sortzeko.
|
|
|
Enpresa horretakoek Mendebaldeko Saharako enpresentzat material berrian eta ekipo informatikoetan inbertsioak egiteak esfortzu ekonomiko handia dakarrela nabarmentzen dute. Horren arabera,
|
bertako
enpresek inbertsio horiei errendimendua atera ahal izateko egonkortasun garai bat etorriko dela igarri behar dute. Oro har, Mendebaldeko Saharan, Europako herrialdeekin konparatuz, ondasunen bizitza erabilgarria nahiko luzatzen badute ere, ingurune politikoak gorabehera gutxi izatea behar dute produktu berriak sortzeko beharrezkoak diren inbertsioak egiteko.
|
|
|
Hala, Marokoko ondasun horiek logikak dioenarekin alderatuz, bestela ustiatzen ari dira. Arrantza ondasunak, adibidez, bai
|
bertako
enpresek bai atzerriko enpresek ustiatzen dituzte. Mendebaldeko Saharako enpresei dagokienez, erkidegoko nabarmentzen dira, Europar Batasunaren eta Marokoren arteko akordioaren babesarekin arrantzatzera bueltatu direnak.
|
|
|
Zein erronkari egin diete aurre Parkeak zein
|
bertako
enpresek, gaur egungo egoeratik onik ateratzeko?
|
|
|
Helburua da kontsumitzaileari hurbiltzea Getxon egin daitezkeen esperientzia turistikoen eskaintza osoa. Alde batetik, baliabide ezagunenen aurrean beste plan batzuk proposatzea, “xarmadunak”, Getxo dagoeneko ezagutzen duten bisitari eta txangozaleak anima daitezen udalerrira berriro etortzera; eta bestetik, udalerrira etorritako turista eta bisitarien egonaldia luzatzea, horren guztiaren helburua izanik
|
bertako
enpresetan eta Getxo osoan eragin ekonomiko handiagoa lortzea.
|
|
|
Jaialdi hau ere zen ospatu, Aginagakoengatik izan ez balitz. Jai Batzordeak, Antxomolantxak edota
|
bertako
enpresek jaialdi hau antolatzen lagundu dute eta oso eskertua nago. Pilota jaialdia AginaganEguna:
|
|
|
Baina merkatuetan lehiakor izateko dimentsio arazoak izan ditzakete, baita inbertsioak finantzatzeko zailtasunak ere. Dimentsioa eta muskulu finantzarioa izateko lankidetza eta aliantza formulak garatzea da,
|
bertako
enpresek, batez ere Enpresa Txiki eta Ertainek (ETE), teknologiarako eta ikerketarako sarrera izan dezaten lankidetza plataforma espezializatuak sortuz, eta finantziazio iturri alternatiboak eskura jarri ahal izateko, bertako eragile publiko zein pribatuek sortutako funts espezifikoen eta berme sozietateen bitartez. Ez dugu ahaztu behar euskal enpresa lehiakorrenak atzerriko inbertsio funtsek begiz jota dituztela, eta, ondorioz, proiektu horiek garatzeko finantziazio baldintza egokiak bertan bermatu ezean, atzerriko erabakitzaileen esku geratzeko arriskua hor dago.
|
|
|
Etengabeko prestakuntza teknikoa, alfabetatze digitala etab. gizarte kohesioa mantentzeko gako inportanteak izango dira. Eta
|
bertako
enpresei, batez ere txikienei, eraldaketa digital hori garaiz eta modu egokian egin dezaten lagundu zaie.
|
|
|
Hainbat arrazoi tarteko, hala nola aduanaren ezarpena eta Bidasoa ibaiaren gaineko zubien eraikuntza, bai eta trenbidearen eta trenbide materiala egiten zuten enpresa laguntzaileen etorrera ere, Irun azkar hazi zen denbora tarte txikian.
|
Bertako
enpresetan lan egitera etorriak ziren langile ugari kokatu ziren langile auzune berrietan. Mugako hiria langile mugimenduaren epizentro bihurtu zen.
|
|
|
Hala, Marokoko ondasun horiek logikak dioenarekin alderatuz, bestela ustiatzen ari dira. Arrantza ondasunak, adibidez, bai
|
bertako
enpresek bai atzerriko enpresek ustiatzen dituzte. Mendebaldeko Saharako enpresei dagokienez, erkidegoko nabarmentzen dira, Europar Batasunaren eta Marokoren arteko akordioaren babesarekin arrantzatzera bueltatu direnak.
|
|
|
Hori izan daiteke Mendebaldeko Sahararen kasua, ingurune erabat nahasia, non produktu berriak sortzeko inbertsioak zaintzeko berme juridikoak falta diren. SE enpresakoen aburuz, enpresa atzerritarrek edota marokoarrek saharar lurraldeetan ezartzeko laguntzakizateak (baliabide naturalak—fosfatoaedo arrantza—hartzekolehentasuna eta zerga gabezia, adibidez)
|
bertako
enpresek inbertsioak eta ekimen ekintzaileak egiterakoan desabantailak izatea eragiten du. Gainera, ez badiete atzerriko enpresei zergarik kobratzen, ez da dirurik egongo horrelako ekimen ekintzaileak babesten dituzten erakunde publikoak sortzeko.
|
|
|
Enpresa horretakoek Mendebaldeko Saharako enpresentzat material berrian eta ekipo informatikoetan inbertsioak egiteak esfortzu ekonomiko handia dakarrela nabarmentzen dute. Horren arabera,
|
bertako
enpresek inbertsio horiei errendimendua atera ahal izateko egonkortasun garai bat etorriko dela igarri behar dute. Oro har, Mendebaldeko Saharan, Europako herrialdeekin konparatuz, ondasunen bizitza erabilgarria nahiko luzatzen badute ere, ingurune politikoak gorabehera gutxi izatea behar dute produktu berriak sortzeko beharrezkoak diren inbertsioak egiteko.
|
|
2021
|
|
|
Online Durangoko dendetan erosteko plataforma sortuz, bonu kanpaina ezberdinak eginez (ekainean, irailean eta abenduan gehien bat) eta joan den astean salgai jarri ziren Gastrobonoak eskainiz. Horrela,
|
bertako
enpresa txikietako produktuak ezagutzera eman eta saltzea lortu dugu.
|
|
2022
|
|
|
Patronalek,
|
bertako
enpresek zein kanpotik etorritakoek kontratatu dituzte Euskadin politika sozialak zuzentzen ari ziren politikari batzuk. Postua utzi eta atoan hasi dira patronalarentzat edo enpresa pribatuentzat lanean, eta zubi horretan informazio asko pasatu dute.
|
|
|
Negozio aukera bat ikusi dutelako. Izan ere, zahar egoitzetako sektoreaz gain, etxez etxeko laguntza, adin txikikoen zaintza eta abar kudeatzen dituzte
|
bertako
enpresek. Haien negozio abanikoa hain da handia, non ez baitute gehiago behar.
|
|
|
Azokaren helburua mugikortasunaren industriari aukera berriak eskaintzea baita, merkatu bat sortzea, sektoreak inbertsioak egin ditzan alor horretan ari diren
|
bertako
enpresetan. Eta azokak hartu eman horien topagune izan nahi du.
|
|
|
Enpresabidea.eus en ekonomiari eta enpresei buruzko beste ikuspegi bat eskaini nahi dute, Kaltzadaren arabera: «Agenda propioa garatu nahi dugu, eta bereziki interesatzen zaizkigu bertako ekonomiaren ikuspegia eta
|
bertako
enpresen egunerokoa. Kazetaritza eredu dibulgatzaileagoa erabiliko dugu, eta guregana datorrenak jakingo du zer gertatu den, eta zergatik».
|
|
|
Gero, talde handiak iristen hasi ziren, baina
|
bertako
enpresen eskutik, eta aliantzak sortu zituzten merkatuan lan egiteko, eta patronalean bat egiteko, zeren enpresa horiek ere ohartu baitira modus operandi a zela kargudun publiko horien fitxaketa: EAJko kide izan diren edo diren pertsona batzuekin bat egitea merkatuan tokia izateko.
|
|
|
Ziurtatu dutenez, ingurua zaintzen dute, lekuko inbertsioa bilatzen dute, proiektuaren onurak lurraldean bertan geratzea eta gaur egungo energia baino lehiakorra izateko posibilitatea egongo litzateke biztanleriarentzat.
|
Bertako
enpresekin lankidetzan aritzeko aukerari ere ateak zabaldu dizkiote.
|
|
|
Urola Erdiko langabezia indizea 7,7koa da gaur egun, azken urteetan izaten ari den joera mantenduz". ...a; langabetuentzako Ikaslan prestakuntza proiektua –" Izarraitz Lanbide Heziketarekin elkarlanean, bereziki" –; iaz 1.237 erabiltzaile bakar artatu, 356 lan eskaintza kudeatu eta 100 pertsona laneratzen lagundu zuten enplegu eta orientazio zentroen zerbitzuak; eta lan munduratze programa nabarmendu ditu enpleguaren arloan Beobidek, baita" gazte kualifikatuen talentua"
|
bertako
enpresetara bideratzeko eta" egoera ahulenean dauden perfilak bultzatzen" egiten ari diren lana ere.
|
|
|
Jende aberatsak ospatzen zituen bertan bazkari zein afari oparoak. Madrildik kotxe beltz luze distiratsuetan uda pasatzera joaten ziren izen handiko familiak, goranzko hazkundean ari ziren
|
bertako
enpresen nagusi gorbatadunak beren motots altuko emazteekin, Frantziako monsieur eta madame aristokratak... Beti bezain emakume arduratsu eta serioa jarraitzen zuen izaten Katalik.
|