|
2000
|
|
|
Ikus, adibidez,
|
beren
liburuko. Nazionalismoa, kultura eta hizkuntza, izeneko atalean Balibar ek eta Laporte k, hizkuntzaren erabilpen ideologikoaren aurrean, gai honi buruz egiten duten analisia.
|
|
2001
|
|
|
9 Ramos Oliveirak, Talónek, S. Paynek eta A. Elortzak, denak ere historialariak, gerra garaia eta bereziki nazionalismoen jokabidea aztertu dute
|
beren
liburuetan. Payneren  liburuari buruz Mitxelenak kritika bat agertu zuen, X. Letek egin zuen beste baten ondotik, Zeruko Argian.
|
|
|
Hizkuntza periferiko guztien kasua omen da. Hala diote Juan Ramon Lodares, Pedro Muñoz eta Eduardo Alvarez Pugak
|
beren
liburuetan. Lehen biek nazionalismo espainolaren ikuspegitik.
|
|
2002
|
|
|
Eta nolakoak diren gauzak, euskaraz ere ez dira gutxitxo saldu. Lehenengo liburuaren 15.000ren bat ale badituzte salduak, bigarrengoaren 7.000 inguru, hirugarrenaren 4.000… Horiek dira, horiek, euskal argitaletxeek
|
beren
liburu guztientzat amestuko lituzketen salmentak!
|
|
|
Pixkanaka gure zalapartak  halako hedadura hartu zuen, non Anaia Dabitek idazluma albo batera utzi, eta, aulkia atzeraturik, zutitu egin baitzen, ordena jar  tzeko asmoz. Haren jarrera ikustean, mutiko gehienak
|
beren
liburuetara bihurtu ziren, lanean ari zirelako itxura nabarmenak eginez, baina banaka batzuek elkarri zirika jarraitu genuen, eta orduan Anaia Dabitek ondo esertzeko eta baxu hitz egiteko agindu zigun, bestela makila dantzan jartzeko prest ze  goela eta. Une horretan ni atzaparka nenbilen  aurrekoarekin, eta Anaia Dabiten agindua entzun nuelarik, muzin egin nion neure gordelekutik, eta nahi izango nukeen baino ahots goragoz, honako iraina labaindu zitzaidan ezpain artetik:
|
|
|
Jesu Kristo jaio aurreko mende bat lehenago, ordea, Israeldik kanpoan hebrear asko bizi ziren jadanik, eta horietako anitzek beren jatorrizko hizkuntza ongi ez zekitela edo erabat galdua zutela kontuan izanda, juduek
|
beren
liburu sainduak grezierara itzultzea erabaki zuten. Horretarako, Egiptoko Alexandrian rabbi aditu talde bat bildu etaelka rren artean Hiru rogeita hamarren itzulpen famatua burutu zuten.
|
|
2003
|
|
|
Hau da, iraganeko gertaeren berriak idatziz jartzea, normalean historialariek egin ohi dutena (metodologia kritikozientifikoa erabiliz). 2 Beraz, batetik, benetako historia (izatez gertatu dena), eta bestetik historiografia (gertaera horien gaineko diskurtso idatzia) bereiziko genituzke. Zentzu honetan euskarazko historiografia egon badagoela baiezta dezakegu, zenbait historialarik (gutxi asko)
|
beren
liburuak eta artikuluak euskaraz argitaratzen baitituzte. Hola bada, artikulu honetan euskaraz idatzirik dagoen historiografia hori ikertu dugu:
|
|
|
Estevan eta Sanz-ek (1996)
|
beren
liburuan aurkezten digute ondorio horiei guztiei buruzkoberrikuspen aski osatua, argibidetzat Estatu espainiarreko datuak agertuz. Hor agertzen denakgarraio arloan egindako hautuak berraztertuarazi egingo dizkigute bati baino gehiagori.
|
|
|
Bost liburu publikatu zituen E. H. Beregorrek bizitzan eta hirugarrena zen Vredaman.
|
Berez
liburu gehiago publikatu zituen E. H. Beregorrek baina, bost horiek kenduta, despistatzeko ziren beste guztiak. Hori esaten zuen E. H. Beregorrek berak, beste guztiak despistatzeko publikatu zituela.
|
|
2005
|
|
|
Lanbide oso ezberdinak eduki ditu, AEBko marinan, IBMeko kostuen zuzendaria, KODAK S.A.ko giza baliabideen zuzendaria74,... Zelangura ere 1970.ean ekonomilari ogibidea utzi zuen, para dedicarse por entero a sus investigaciones históricas y lingüísticas? 75 Ez dakigu Alonso-k nondik ateratzen duen bizitzeko, autorerik ospetsuenak bakarrik bizi baitira
|
beraien
liburuen salmentatik. Salmentetatik bizi diren egileak maiz oso probokatzaileak izaten dira liburuen salmentak igotzeko.
|
|
|
Ez du kontsulta materialik ematen. UHUNeko katedrek
|
beren
liburuak argitaratzen dituzte. Liburu horiek irakasgai bat ikasteko oinarria osatzen dute askotan, eta ez daude matrikularen prezioan sartuta.
|
|
2006
|
|
|
“Argitalpen industria etorkizuna erabiltzeko tresna digitalak dituela ulertzen hasi da”, esan zuen Marinuccirek, eta Googlek “herrialde bakoitzeko legeak eta egile eskubideak errespetatzen dituela” argitu zuen. Googlek uste du denek irabazten dutela bere proiektuarekin.' Argitaletxeek ikusgarritasuna ematen diete liburuei; egileek
|
beren
liburuak erabiltzaile gehiagoren eskura jartzea lortzen dute; eta Googlek trafikoa handitzen du bere web gunean. Google Books 2004aren amaieran jaio zen, baina Europan lehen urratsak eman ziren iaz.
|
|
2008
|
|
|
Aldiz, mikrohistoriaren kontzeptuaren bidetik, puzzle baten gisara osatuko zuten dozenaka pertsonaia handi nahiz txikiren istorio, kontakizun eta ikuspegiek. Lapierrek eta Collinsek protagonista zuzenak buruz buru elkarrizketatuta atera zuten
|
beren
liburuetarako lehen gaia. Reverte dokumentazio historikotik elikatu behar izan da nagusiki, eta zuloak irudimenaren laguntzaz tapatu.
|
|
|
Gerrak eraman zituen gehienak. Izarzelaiak eta Uriartek
|
beren
liburuan diotenez, frankistek ez zituzten gustuko halako lekuak, jendea elkartzeko eta, akaso, konspirazioren bat edo beste sortzeko hain aproposak. Gerra ondoko lehenengo urteetan, debekatu egin zuten kabaret, dantzaleku eta antzekoak irekitzeko lizentzia berriak ematea.
|
|
2009
|
|
|
ez kopiatzeko. Irakurgailu denda bat baino lehen, Amazon liburu denda bat da, eta ahalik eta gehien kapitalizatu nahi du merkatu hori; beraz, beti aukeratuko du formatu jabe bat, Kindle dutenak Amazonen
|
beren
liburu elektronikoak erostera behartuko dituena. Pluckerra Beste formatu beterano bat Plucker da.
|
|
|
Autoargitalpenak errazten du autoreak bere liburuaren azala idatzi, diseinatu, berak igo, saldu eta marketina egin dezan. Baina, orain, gainditu gabeko ikasgaia da, nahiz eta gure egileen artean baditugun erreportaje bat beren egunkarian lortu dutenak,
|
beren
liburua zein blog edo forotan sar daitekeen bilatzeko sarean nabigatzen dutenak; aurkezpenak egiten dituztenak eta liburua bertan saltzen dutenak, eta aipamen bat lortzeko zuzeneko marketina egiten dutenak. Pertsona askok Twitter eta Facebook bezalako sare sozialen alde egiten dute, baina ez dago datu erabakigarririk egiten dituzten ekintzek zuzeneko eragina dutela salmentetan.
|
|
|
Egia da promoziorik eta marketinik gabe ez dela libururik saltzen. Guk gure egileei esaten diegu inork ez duela egingo
|
beren
liburuko marketin hoberik haiek baino. Akzioen prezioei eta kostuei dagokienez, ezin da orokortu.
|
|
|
Esaten da seguruenik otsailean helduko direla. Baina, noski, 5 mailako irakasle guztiek egin dute bere urteko plana, martxan daude, eta ikasleek
|
beren
liburu eta koadernoekin ari dira lanean. Dirudienez otsailean helduko diren ordenagailu eta abarri nolako probetxu aterako zaion, laguntza edo oztopo izango diren, ikusteko dago oraindik.
|
|
|
2015: bibliotekek
|
beren
liburu guztiak digitalizatuko dituzte.
|
|
|
Ez al dira horiek
|
berak
liburu digitalaren alde aldarrikatzen diren abantailak?
|
|
2010
|
|
|
urrezko aro baten gisa bizi izan genuen garaian loratu ziren Tara nahiz Glendalough. Amets garai hura bikingoen erasoen amesgaiztoak nahastu zuen, eta eraso haiek izan daitezke gure dorre monasterio biribil guztiz berezien eraikuntzaren bultzatzaileak. Glendalough en dorre monasterio bereziki eder bat dago?, fraideak bertan babesten baitziren
|
beren
liburuak hartuta, Kells eko Liburuaren antzeko eskuliburu irudidunak. Irlandarrok luzaroan izan gara herri literarioa.
|
|
|
Nik altxatu arazoa biziki ongi ezagutzen dute, eta justizia osoarekin zeraazpimarratzen dute
|
beren
liburuan: garai hartako Jaurlaritzaren eta, oro har, jeltzaleen politika, sartu egin behar dela kristau demokraziaren eta Mendebaleko aliatuenaldeko hautuen barnean.
|
|
|
batetik liburuak, bestetik artikulu akademikoak. Lehenaren bukaeran bideo didaktiko bat paratu da,
|
berez
liburua ez den arren.
|
|
|
–Gero hitz egingo dugu, esan zuen azkenean Akilesek?, orain laster egin dezagun eta atsegin eman egun batean
|
beren
liburuetan gutaz mintzatuko diren jakintsu hauei.
|
|
|
Baina, beste askok ere pentsa zezaketen gauza bera. Hala ere, zorionez, asko dira euskara aukeratzen dutenak
|
beren
liburuak edo filmak, edo telesaioak egiteko. Eta horra nik ere euskaraz idaztea erabaki.
|
|
2011
|
|
|
«Gaur egun, indoeuroperaren jatorriari buruzko ikerketak ezagututa (Renfrew, 1992), ezin onar daitezke hizkuntza etruskoa zuhaitz indoeuroparrarekin lotzen duten tesi linguistikoak. Italiar penintsulan, batera bizi ziren, lehenbiziko Burdin Aroan, erro indoeuroparreko hizkuntza italikoak (latina, faliskoa, osko unbroa, venetoa, sabinoa, volskoa eta hizkuntza sabeliko zentralekin) eta beste hizkuntza talde indoeuropar batzuk (etruskoa, ligurera eta rhetikoa)». Aipaturiko Gracia eta Munilla autoreek, 800 orrialdeko
|
beren
liburu mardul horretan, Brontze Aroko amaiera aldia eta Burdin Aroko hasiera aztertzen dute. Liburu hau eta Googlen www.ligures izeneko artikulu interesgarria irakurri eta gero, galdera hau bururatu zait: Garai haietan, feniziarrak, grekoak eta zeltierako hiztunak Europako mendebaldeko lurraldeetara etorri baino lehen, zein ote zen aurreindoeuropar hiz kuntzen eremu zabala, tartean bestelako hizkuntzak ere izango zirela aitortuz?
|
|
|
–Pertsona ospetsu guztiek ez dakite idazten, baina
|
beren
liburuak ondo saltzen dira. –Ahotsaren tonua erabat neutroa zen.
|
|
|
produkzioaren %20, 5 beraiei zor zaie. Bi eremutan metatzen dute
|
beren
liburu mota: argitaratzen duten %95, 5 haur eta gazteen mundura zuzendua dago, bai irakaskuntzan eta bai haur eta gazteen literaturan.
|
|
2012
|
|
|
Aski da hau nire dietaren gaiaz, nahiz eta beste bidaiari batzuek
|
beren
liburuak betetzen dituzten beronekin, guk ongi edo gaizki jateak irakurleak pertsonalki kezkatzen balitu bezala. Halere, aipatu beharrekoa zen arazo hau, jendeak pentsa ez zezan ezinezkoa izan zitzaidala hiru urtez mantenurik aurkitzea halako herrialdean eta halako biztanleen artean.
|
|
|
Ia ziurra da Sarrionandiak harrobi hau erabili zuela autore greziarren poemak euskaratzeko, Sarrionandiak
|
berak
liburu honetatik hartutako pasarte bat tartekatu baitzuen, eta hala aitortu, Agathias Eskolastikoaren poemen aurkezpenean, Hezurrezko xirulak liburuan (Sarrionandia 1991a: 42).
|
|
|
Haurrak bere pozak eta kezkak beste norbaitekin elkarbanatzeak asko lasaitzen eta arintzen du, eta datorkionari aurre egiteko indarrak ematen dizkio. Angulo k (2003) eta Sanjuan ek (2003) tutoreentzako hainbat ideia proposatzen dituzte
|
beren
liburuetan.
|
|
|
Atal hau liburu elektroniko bat erosi nahi den lehen aldian bisitatu behar da, haren baldintzak eta eskakizunak ezagutzeko. Zein denda dituzte
|
beren
liburu irakurleekin Espainian. Espainian dauden denda nagusiek (Amazon, Liburuaren Etxea edo Fnac) beren irakurgailuak merkaturatzen dituzte, eta gailuan dendaren bertsio bat dute.
|
|
|
Adibidez, Laclau, Butler eta Zizekek.
|
Beren
liburuaren hitzaurre komunean honela diote:
|
|
|
Lau aldiz ezkondu zen eta lau emazteek maite izan zuten, Hemingwayren eragin zuzenaz noski, Iruñea, eta honekin batera San Ferminak, euskal jendea, euskara. Lau emazte horietatik bi (Martha Gellhorn eta Mary Welsh Hermingway) idazle izan ziren eta
|
beren
liburuetan irakur daiteke euskal mundu eta kulturarekiko maitasun eta atxikimendu hori.
|
|
|
Hemen, girixtinoetarik aparte eta herritik aparte, burua beheititu behar zuten sartzeko gisan, umiliazione bezala. Aldiz, 1648.eko urtea ekartzen duen uztai harri ospetsuaren azpitik herriko jaun eta andereak
|
beren
liburu eta arrosorioekin sar zitezkeen debozionean. Gaur, ez gira kopeta gora sartzen ahal hortik ere:
|
|
2013
|
|
|
langue des jeunes edo parler jeune frantsesez, lingua dei giovani italieraz, jugendsprache alemanez, ungdomsspråk suedieraz, teenage talk edo teenage speech ingelesez, eta abar. Eta beste argitalpen batzuetan ikusten dugu adiera berriak ere asmatu direla, esaterako" slang" terminoa erabiltzen dute Stenström, Andersen eta Hasund ek (2002)
|
beren
liburuan.
|
|
|
–Horietako batzuek lotsatia izatea dohain bat dela esaten dute, beharbada horrela
|
beren
liburuak aiseago salduko dituztelakoan. Nik ez nuke horrenbeste esango, baina egia da lotsatiak abantailak badituela edo baditugula, ni ere hala kontsideratzen bainaiz, erantzun nion eta psikologoek aipatu ohi dituzten abantaila horiek zerrendatu nizkion:
|
|
|
Erkiagak
|
berak
liburu batean olerki guztiak batzeko asmoari heldu zionean, hau idatzi zuen edukiari buruz:
|
|
|
Gaurko euskal literaturaren historiagileek kontuan hartzen dituzte azken urteetan literaturaren eremuan gertatu diren aldaketa nagusiak, agertu diren obra eta idazle berriak. Erran nahi baita sarrarazten dituztela beren historietan gaurko sorkuntza eta idazle garaikideak; praktikan,
|
beren
liburua bukatzen duen garaiaren produkzioraino doaz. Joera hori erabat zabaldua da euskal eremuan eta, iduriz, adostasunezkoada.
|
|
|
Adingabeek irakur dezaten laguntzea nahi bada, espazio hau haurrentzako zigorra, non gaizki portatzen direnean bidaltzen du kontrako efektua sor dezake. Haurra irakurketa alaitasunez, bere lagunekin jolasten den bezala jostailuak edo beste batzuekin haurrak parkean. Horretarako, egokiena helduek laguntzea da, ozenki irakurtzen dituzte edo haiekin batera
|
beren
liburu edo aldizkariak irakurtzen dituzte. Hau haurrengan ohitura sortuko du eta irakurtzeko zaletasuna sustatuko du.
|
|
2014
|
|
|
Ondoren, azpimarratzen dute kasu horrek erakusten duela «zer nolakotragediak gerta daitezkeen arazoa modu desegokian kudeatzen bada». Aitzitik,
|
beraien
liburuaren asmoa da irakurleak hornitzea kudeaketa egokirako lezioekin (ziurrenik irakurleak sendagileak dira).
|
|
|
bloke batera heltzea, hura eskuen artean hartzea, hura beste bloke baten gainean uztea, eta gero leunki askatzea. Nahiz eta jarduera motor errazak konplexutasun handiagoko jarduerekin konbinatzeko ahalmena izan, 2 urtetik 3 urtera bitarteko neska mutilek ez dute trebetasun handirik, besteak beste, pilota bat botatzeko eta hura harrapatzeko, elikagaiak tresnekin mozteko eta
|
beren
liburuko marrazkiak behar bezala margotzeko, marrazkien lerroetatik atera gabe. Aurrerago, haurtzaroan, agertzen diren trebetasunak dira, muskuluak heldu ahala eta haurrak bere ekintzak koordinatzeko ikusmen informazioa ongi erabiltzen ikasi ahala agertzen direnak.
|
|
|
Interesgarrienen artean, Keri Smithen ‘Aplaza esta diario’ (Paidós, 2013) agertzen da, proposamen «subertsiboak» dituen liburu ilustratua, adibidez, gar «páginas» edo «purrar el solomo». YOutubeko bideoak ere badaude, eta haurrek
|
beren
liburuarekin nola elkarreragiten duten erakusten dute. 4 Lorategi txiki baterako haziak Haurren parte hartzea eskatzen duen beste opari bat da hau.
|
|
2015
|
|
|
gizartearen balioak eta funtzionamendua gidatu nahi dituztenez gero, batetik gizartea bera kritikatzen dute gogotik, liburu edota testu laburragoen bidez; baina bestetik, arrazoi berberagatik, hots, gizartea gidatu nahi dutelako, boteretsuen tratua eta estimazioa bilatzen eta lantzen dute, batere lotsarik gabe. Alegia, beren buruak bertutearen eta zuzentasunaren zaindaritzat harturik, gizarteari zuzentzen zaizkio
|
beren
liburuekin, baina betiere printzeen erabakietan eragin nahiz. Printzeak!
|
|
|
Hark ihes egiten zuen; Luziak, aldiz, ez.
|
Berez
liburuko lehen obsesioa, hasierako eta amaierako aipamenek iradokitzen digutena, denboraren ur laster geraezinaren kontzientzia da. Horregatik, bizitzaren alde ausartu eta maitasunaren apustua onartzea hautatuko du protagonistak, Dylan Thomasek iradoki bezala, amorruz egin behar baitzaio aurka argiaren iluntzeari.
|
|
|
meza, prediku, othoitz eta kantu. Mugazainetan bakhar batzu herriko meza bezpereri bereri aski jarraikitzen dire, etaherrian oro ohartuak dire arras ongi daudela elizan,
|
beren
liburua eskuan!
|
|
|
Eta beste argitalpenbatzuetan ikusten dugu adiera berriak ere asmatu direla, esaterako, slang? terminoa erabiltzen duteStenstrom, Andersen eta Hasund ek (2002)
|
beren
liburuan.
|
|
|
Haurrentzako liburuek, gainera, eskura egon behar dute (apal apaletan eta bertikalean jarrita, zeren eta, bata bestearen gainean pilatuz gero, goitik bakarrik hartuko baitira), nahi duten unean eskura izan ditzaten. 4 Utzi haurrei
|
beren
liburuak aukeratzen Ahal den guztietan, haurrek etxean zer ale eduki nahi dituzten erabaki behar da. Askotan, liburu guztiak oparietatik datoz, eta hori polita da, baina helduekin gertatzen den bezala, norberak hautatutakoak irakurtzeko irrika izaten da.
|
|
|
Bai, kasualitatez,
|
beraiengana
liburu saltzen joan nintzen, eta beraien bilera batera gonbidatu ninduten. Han ziren Juan Arrospide medikua, Castor Uriarte arkitektoa, Bernardo Mesanza Ruiz de Salas ingeniaria, Jose Ezpeleta ardo eta ferreteria distribuzio bat zuena, eta Kontxa Goiri, Arostegiren alarguna.
|
|
|
Eta horrexegatik klasikoak ez dira irakurri behar.
|
Beraien
liburuetan nekez idatzi dugun hori bera aurkituko dugulako, baina biziki hobe idatzita. Aurreplagiatzen bai baziren handiak.
|
|
|
eta Guantanamon, Israelek Palestinan, Frantziak Aljerian torturatu dute. " Gure" Errepublikako buruzagiek luzaz ukatu dute denek bazakitena, haatik azkenean Massu eta Aussaresses jeneralek tortura erabili zutela aitortu dute
|
beren
liburuetan: lehenak dolu du, bigarrenak ez ordea.
|
|
2016
|
|
|
Ez zirudien inork entzun zionik. Denek zeukaten muturra
|
beren
liburuetan sartuta. Bob Dylanen diskoko lehen notak hasi ziren entzuten,. Thunder on the mountain, and there, s fires on the moon/ A ruckus in the alley and the sun will be here soon...?, rockabilly goxo baten modukoa zen.
|
|
|
Eguerditan apairua, beti oroz gainetik estimatua dena, orotarat berrehun ta lauetan hogoi bazkaltiarrekin, Lons herrian, Arño Bidart Bunuztarrak alaiturik. Lehen aldikotz hor ginituen Ziburutik etorriak" Jakintza" elkarteko ordezkari zenbait, erakutsi baitauzkigute
|
beren
liburu eta ikerlanak lehengo biziaz gure eskualdeko herrietan. Bere solasaldian, Pantxoa Challet Lagunt eta Maitako lehendakariak eskerrak bihurtu ditu deneri eta hitzordua eman 50 urteburuarentzat helduden urtean.
|
|
2017
|
|
|
Nork eta nola bakea egiten ahal du? Bi idazle hauek
|
beren
liburuetan galdegiten dute ETAko hiltzaileek barkamena galda dezaten, damu daitezen. Problema da espainol eta frantses gobernuek gauza bera galdatzen dutela, eta euskal munduan ikuspegi zatikatuak dira holako jarrerari buruz".
|
|
|
Hesi ondotik segitu nuen, langaraino, neskak
|
beren
liburu motxilekin pasatzen ziren tokiraino. «Aizu, Benjy», esan zuen Lusterrek.
|
|
|
Hizketan aditzen nituen. Atetik atera nintzen eta ez nituen aditzen, eta langara joan nintzen, neskak
|
beren
liburu motxilekin pasatzen ziren tokira. Begiratu egiten zidaten, azkar azkar zihoazela, buruak jiratuta.
|
|
|
" Alternatiba Eguna Baionan muntatu zenean nuen horren ideia ukan: jende batzuk
|
beren
liburu bat edo bertze pausatzen dute otarrean eta bertze jende batzuk hartzen, gisa hortan beti norbaiten zoriona egiten dela eta liburua uste ez den eremuetara airatzen". Bai, liburutegi zinez partikularra eta atseginezkoa dugu Kontrapas, asteartetik larunbatera idekia (10:00: 00).
|
|
|
Liburutegiaren biltzar nagusia iragan da urtarrilaren 20an
|
beren
liburu gelan. Pouyet Annie lehendakariak deneri ongi etorria egin du eta urte berri ona desiratu.
|
|
|
Mintzatu ere dira Idazleen Biltzarraz, izanen dute ganden urtean bezala beren mahaina, liburu eta dokumentazioak irakusteko. Ondoko egunetan izanen da mugimendu, liburu eta musika, hola beharbada gazte batzu gehiago izanen dituzte, zeren haurtzaindegiaren ondoan izanen dira, burasoek haur bilakoan hor berean izanen dituzte hautatzeko
|
beren
liburu edo CDak. Bertze gauza bat aipatu dute, euskarazko dokumentuak badituztela, bainan ez dela nihor interesatzen, arrunt penatuak dira.
|
|
2018
|
|
|
Hala nola, CM1 eta CM2 ko ikasleek berriz idatzi duten" Olentzero" ipuina. Taldeka
|
beren
liburua sortu dute, testua asmatuz. Lan gottor hori bukatu eta, ama eskolako haurreri presentatzerat etorri dira.
|
|
|
Afionso Burguete Alatgunaren echean" (1735);" Imprimidu du Pamplonam, Josepe Joachin Martinezen Imprentan" (1737) (III, 1575 eta 1629 zenbakiak). Inprimatzaile horrek
|
berak
liburu berri bat inprimatu zuen: " Iruneco, Joseph Joaquin Martinez Impresoaren echean" (1739) (III, 1662 zk.).
|
|
|
Edonola ere, geroztik Luz Montejo Gurrutxaga (1998: 35) bezalako ikertzaileek frogatu dute zenbait idazlek, hala nola Blas de Otero bilbotarrak, beren ibilbide literario osoan jasan zutela zentsuraren setioa, eta
|
beren
liburuek aldez aurretiko eragozpenak izan zituztela argitaratuak izateko. Montejoren iritziz, idazleak Espainian eta atzerrian zuen izen handia zen zaintza estu horretako arrazoi nagusia, bai eta Francoren erregimenaren aurkako jarrera agerikoa zuelako ere.
|
|
|
Nolanahi ere den, herriaren egoerari buruzko poesia sozialaren moldean idatzi zuten idazleok norbere literaturan erresistentzia linguistiko eta identitarioaren ikur bilakatu ziren,
|
beren
liburuen indarrez, eta abeslariek bertsio musikatuez berreturik. Guztiek miretsi zuten Curros Enrfquezen" satira civica" ren molde literario paregabea euren garaiarekiko disidentzia aditzera emateko, eta bizi izan zuten bi Mundu Gerlen ondorengo existentzialismoarekin baterako mundu ikuskeran integratu zuten enuntziazio modu konprometituaren erregistrotzat.
|
|
2019
|
|
|
Bietako batek beste ahalegin bat ere egin zuen: enperadorearen zergalari eta eskribauengana jo zuen, haiek jasotzen baitzituzten
|
beren
liburuetan Pragako juduen zerga eta tributu guztiak; baina horiek ere ez zuten Mordechai Meisl izeneko inoren berririk.
|
|
|
Itzulpengintzaz ari naizelarik, bururatzen zait tintaren metaforak baduela beste destino bat ere: itzultzaileak
|
beren
liburuetako tintetan ezkutatzen dira, ikusezinak izateko, fantasmen gisa pasatzeko orritik orrira, letra beltzek babestuta, irakurlearen oharkabean.
|
|
|
Baina bitxikeria berezi bat zuen
|
berekin
liburu hark: liburu erdira baino lehen, giza-jarduerak klimaren inguruan ukan dezakeen eragina nabaritzen hasten zen ahalegin guztiz.
|
|
2021
|
|
|
Bururatzeko kontzertu bat. Deia luzatua zaiote
|
beren
liburu edo (ta) diskoekin parte hartu nahi duten guzieri. Toki baten segurtatzeko, erakusmahai batean, maiatzaren lehena aitzin deitu behar dute Ladix Lanouguere Arrosagarai, 06 78 75 36 88.
|
|
|
Aurreko kapituluan ikusi bezala, Europako 60ko" kritika berriaren" mailegatze mugimendua 1970eko hamarkadaren hastapenean hasi zen euskal ikasketetan. Patri Urkizu (138), Ibon Sarasola (139), Joxe Azurmendi (140), Karlos Otegi (141), Joan Mari Torrealdai (142) bezalako ikerleak izan ziren, besteak beste,
|
beren
liburuen bitartez mailegatze teoriko horren eragile nagusietatik zenbait.
|
|
|
denek kondutan hartzen dituzte azken urteetan literaturaren eremuan gertatu aldaketa nagusiak, agertu obra eta idazle berriak. Erran nahi baita sarrarazten dituztela beren idazlanetan sorkuntza eta idazle garaikideak, hots
|
beren
liburua bukatzen duten garaia arteko produkzioa. Joera hori erabat zabaldua da euskal eremuan eta, iduriz, kontsentsuala da.
|
|
|
Ez da itxaron behar adinekoak izan arte, ez baitago ezer ezkutatzeko. 8 urtetik aurrera, Lehen Hezkuntzako bigarren edo hirugarren mailan daudenean,
|
beren
liburua irakurtzea gomendatzen dute. Zergatik hain goiz?
|
|
|
biblia alternatibo ere bilakatu zen. Gazte helduen literaturaren arrakasta handietako bat ere bihurtu zen, nahiz eta
|
berez
liburua helduentzat kontzebitu zuen idazleak».
|
|
|
Landareak bihar lurretik desagertuko balira, giza bizitza oro itzaliko litzateke aste gutxi barru, gehienez, hilabete gutxi barru...,, idatzi zuten 2013an Stefano Mancusok eta Alessadra Violak, bata Landareen Neurobiologian aditua eta bestea, kazetaria?, Verde brillante. Sensibilità e intelligenza del mondo vegetale
|
beren
liburu gomendagarrian (Berde argitsua. Sentiberatasuna eta adimena landareen munduan). 93
|
|
|
2010eko abenduan liburu digitalen eztanda iragarri zuen Argia astekariak bi gertakariren harira: batetik, egile eskubideengatik ehuneko handiagoa jasotzearren idazle ezagunak ohiko argitaletxeetatik urrundu eta
|
beren
liburuen edizio digitalak Amazonen bidez saltzen hasi izana, eta, bestetik, kopia digital piraten ugaritzeari aurre egiteko liburuaren industriak abiarazitako formatu egokitzapenak. Euskal literaturaren kasuan ezin esan daiteke eztanda hori erabat gertatu denik.
|
|
|
Tesalonikako hiru ahizpa, Agape, Kionia eta Irene, suan hil ziren beren etxean legez kanpoko liburuak ezkutatzeagatik. Eta haiek bezala, Filipe, Euplo, Bintzentzio, Felix, Datibo eta Anpelio martiriak izan ziren
|
beren
liburuak entregatzeari uko egiteagatik. Geroago, kristautasuna erlijio ofizial bihurtu zenean, liburu paganoen erreketak egin ziren, beste haiek bezain bortitzak.
|
|
|
Lehenbiziko liburuak, gainera, goraki irakurtzen zutenentzat eginak ziren, eta haiek errazten zioten belarriari begiarentzat zeinu segida etengabea besterik ez zena. Azkenik, aristokratek, beren nagusitasun kulturalaz harro, ez zuten inolako interesik irakurle berriei, hots, hezkuntza izateko aukera gutxiagokoei,
|
beren
liburuen lurralde esklusiboan sartzeko erraztasunak emateko.
|
|
|
Egia esatera, XIX. mendera arte izenburuak ez ziren hasi beren poesia eta apeuak garatzen. Egunkariak, merkatua, lehia eta, beraz, irakurlearen arreta erakarri beharra sendotu zirenean, idazleek
|
beren
liburuen azaletik beretik abiatuta bilatu zuten irakurlea limurtzea. Zalantzarik gabe, XIX. mendetik XXI.era bitarteko ibilbidean sortu dira ederrenak, ausartenak.
|
|
|
Setiatzaileek, suntsipen egarriz, lehorretik eta itsasotik egiten zieten eraso. Ikastunen begi asaldatuek airean marrazturik ikusten zituzten suzko jaurtigaiek utzitako lorratzak, zeinak bata bestearen atzetik, mehatxuka,
|
beren
liburu altxorretik hurbil erortzen baitziren.
|
|
|
SSek atrezzotako erabiltzen zituzten, bisitariei erakustearren lan kanpamentu humanitario haietan aintzat hartzen zirela presoen interes intelektualak ere. Lehenbiziko garaietan presoek
|
beren
liburuak eduki ahal izan omen zituzten, baina laster kendu zieten pribilegio hori.
|
|
|
Eskuin muturrak erasotzen zituen liburutegiek eta liburu merkatuekin zerikusirik zutenek ez zuten, ikusten denez, nork defendatu.
|
Beren
liburu dendak lehertuak ikusi ondoren, egin zezaketen gauza egokiena... isiltzea zen. Isiltzea eta, maletak egin ondoren, atzerrira joan.
|
|
2022
|
|
|
1984an turismo bulegoaren iniziatibaz sortu zen Idazleen Biltzarra. Jean Mixel Garat ek kontatzen zaukun Angoulemeko liburu azoka batean gertatu zela, hor ikusi zituen autore batzuk
|
beren
liburua aurkezten eta izenpetzen. Berehala pentsatu zuen" hori Euskal Herrian egin behar dugu" eta horra orain urteak Saran idazleen topaketa iragaiten dela.
|
|
|
Osman, Azenarik aipatutako neurriak hartu zituzten, kontu handiz hala ere. Kanpoko zaintza postuetatik gizonek ihes egiteko eta gaztelura joateko prest egon behar zuten eta herritarrek eta artaldeek iparraldera jo zuten, haien artean Isaakek eta Davidek gurdietan eraman zituzten
|
beren
liburu eta artisautza produktuak.
|
|
|
Hori da egia krudela. Idazleak ez direlako bizi egun
|
beren
liburuetatik. Gogorarazi dezagun:
|
|
|
Nola egiten dute aurrera idazle profesionalek orduan? Berezkoa duten hikikomori izaera horren aurka borrokan, argazkilarien aurrean posatzen, jaialdietan hitzaldiak ematen, telebistako tertulietan parte hartzen,
|
beren
liburuen aipamenak bertxiotzen eta Olivares konde dukearekiko hurrengo gatazkari itxaroten, erbestera bidaliko dituena boladatxo batez, behingoz sonetoak edo nobelak idazteko bakea eta isiltasuna ekarriko dien aukera.
|
|
|
Orriak ere tolestuta joan dira azken bi urteotan, koronabirusak eragindako osasun krisiaren ondorioz. Baina, etenen, moldaketen eta egokitzapenen ostean, berriz ere bete betean ospatuko dute gaur Liburuaren Nazioarteko Eguna Bilbon, Donostian eta Iruñean, eta liburu dendek kalera eramango dituzte
|
beren
liburuak. %10eko beherapenak izango dituzte erosleek, lore bat jasoko dute opari hiruretan, eta bestelako aurkezpen eta emanaldiak ikusteko aukera ere izango dute, origami baten gisan, orri bat hemendik tolestuz eta beste orri muturrari handik tiratuz, azkenik, oso osoa izango da aurtengo ospakizuna.
|
|
|
Programaren hastapenak ezagutu zituen Felipe Juaristi idazleak, eta, ikasleen zorteaz ez ezik, idazleenaz ere mintzatu da.
|
Beren
liburuek irakurleen artean zer nolako harrera duten ikusteko, egileentzat egitasmo baliagarria dela uste du; idazleek ikuspegi «zehatza, baina ez oso zabala» dutelako, eta haurren eta gazteen kasuan, berriz, alderantziz delako. «Batetik, erakutsi egiten duzu; baina, bestetik, ikasi ere egiten duzu.
|
|
|
Negozio gizonei hitz egitera etorri zela eta negozioetan bezala hitz egingo ziela. Zilegi bazitzaion metafora erabiltzea, esan zuen, beren kontulari espirituala zen bera; eta nahi zuen entzule guztiek zabal zitzatela
|
beren
liburuak, beren bizitza espiritualeko liburuak, eta ikusi ea doi egokitzen ziren kontzientziarekin.
|
|
|
...tu beharrik ez izateko, jestuak jarri nire malkoak baizik egon ez diren tokian, beharbada hobeko genuke aurrez aurre jarri eta maitasunaz hitz egin, bainugelan bata besteari oldartu eta eskura erortzen zaiguna laztandu, hobeko litzateke une batez badarik ere bezero eta puta izan, saio batek irauten duen denbora tartean, ordain  tzen duena eta gorputza eskaintzen duena, rolak aldatu egin lirateke
|
berak
liburuak itxi eta nik besotan hartuta gizon bihurtzeko behar dudan denbora tartean, baina hori ez da inoiz gertatuko, azkeneko aldiz esango dizut, hori ezin da gertatu zeren gauza horiek ez dira inoiz gertatzen zu ni zarenean, bizia heriotzaren aldetik interpelatzen duzunean.
|
|
|
Hortik aurrera, bikote maitasuneko perlek diskrezioan egiten dute distira gehien, ez soilik eguneroko bizitzan, baita fikzioan ere. Obra literario handietako protagonistek (Anna Kareninak, Pedro Paramok, Madame Bovaryk, Zivagok...) badituzte
|
beren
liburuetan kontatzen ez diren sekretuak (idazleak berak ere ezagutzen ez dituenak), horregatik dira sinesgarriagoak: kontatzen denaren eta kontatzen ez denaren orekak bihurtzen du nobela bat obra on.
|
|
|
Kulturgile, sortzaile eta literatoek dute eramanezinik haundiena autolaguntzarekin, eta ez da harritzekoa, zeren autolaguntza ona, onuraduna? ateratzen baldin bada eta" sendatzen" laguntzen badu,
|
beraien
liburuak entretenigarri edo denborapasagarri koxkor gisa irakurriak izateko arriskuan jartzen baitira.
|
|
|
Liburuek egin duten tele hedapen aukera arrakastatsuaren gainean ere epaia nahi zuten, aldaketak hobetu ala okerragotu ote duen eleberriaren bizitza. Gogo onez hartuko luketen
|
beraien
liburuak filma bilakatzea. Inspirazioa eta pertsonaiak nondik atera dituzten, eta informazioaren aroan ez ote den zailegi literatura aurrera eramatea aipatu da halaber.
|
|
|
Guantanamon, Israelek Palestinan, Frantziak Aljerian torturatu dute. " Gure" Errepublikako buruzagiek luzaz ukatu dute denek bazakitena, haatik azkenean Massu eta Aussaresses jeneralek tortura erabili zutela aitortu dute
|
beren
liburuetan: lehenak dolu du, bigarrenak ez ordea.
|
|
2023
|
|
|
Azter dezagun liburuen adibidea bera: eskubideak ordaintzen dizkidate, baina argitaletxea da
|
berez
liburuaren jabea, hark irabazten du gehien, eta banatzaileak zer esanik ez. Zertan datza lan hori, eredu industrial klasikoa bezalakoa ez dena?
|
|
|
Aktore dantzari haien atzean bazegoen lan ikaragarri bat deskubritu nahi nuena. Eugenio Barba, Antonin Artaud edota Peter Brookek
|
beraien
liburuetan esaten zutena in situ ikusi nahi nuen. Beraz, ikuskizuna bukatu zenean eurengana gerturatu eta kathakalia ikasi nahi nuela esan nien.
|