|
2004
|
|
|
Alabaina, zer dakigu xuxen gaur Euskal Herri honetan gurutzatzen diren nortasun desberdinez? Euskaldunak direnek nola sentitzen dute beren burua, nola bizi dute
|
beren
euskaltasuna. Euskaldunak ez direnek kultura praktikak dituzte eta nolako pertzepzioadute hemengo hizkuntzaz eta kulturaz?
|
|
2007
|
|
|
Edo beste gisan erranik euskararen geroaz bost axola dutenak. Kontsumo jendarte honetan ez dute euskararen beharrik, haien ustez euskaldunak dira eta
|
beren
euskaltasunaren bizitzeko bizi zedarriak badituzte: astearte gauero trinketera doaz lagunekin pala antxa partida egitera eta gainera gorputza zaintzen dute honi esker!; urtero Astigarraga edo Hernaniko sagarnotegi batera doaz lagun talde handian eta maite dute poteatzea.
|
|
|
Izan ere, nekatu egin nintzen abizen kilometriko hura aditzean, maratoia jokatutakoan baino gehiago. Batzuek ez dakite zer egin
|
beren
euskaltasuna frogatzeko eta, abizenaren ordez, hitz korapiloa onartzen dute. Hitza merke erosten dute eta garesti saldu, etekin ona ateratzeko.
|
|
|
Edukiek, berriz, bidaia poetiko bat eskaintzen diote bisitariari euskal munduen bihotzean, kulturaren, ekonomiaren, geografiaren eta sozialaren bidez. Baina, oroz gainetik, bi gauza nahi nituzke azpimarratu: alde batetik, jendeen lekukotasun ugari agertzen da erakusketa horretan, garrantzitsua iruditzen baitzaigu lehenestea, euskaldunek —eta bertzeek— nola bizi duten
|
beren
euskaltasuna edo kultura eguneroko bizian, bai hemen, bai munduan gaindi; eta bertzetik, filmen bitartez, askatasun osoa eman diegu gazteei, beren ikuspegia ager zezaten euskal mundu horietan gaindi.
|
|
2008
|
|
|
Aitatxi ez zen solas handikoa, ez zuen askorik esaten… Hamahiru hamalau urte nituela hil zen eta arrasto batzuk besterik ez ditut gogoan. Baina ziur dakit kontziente zirela, jakitun,
|
beren
euskaltasunaz. Etxea Euskal Herriko gauzakiz beteta zeukaten.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, duela asko itsasoz haranzko emigrazio korrontea agortu arren, oraindik toki askotan euskal amerikar nortasun edo identitate bereziak mantentzen dira, Argentinan, Uruguain, Venezuelan, Txilen, Mexikon, Estatu Batuetan, eta abarretan. Gehienetan identitate hauek bigarren, hirugarren edo n garren belaunaldietako ondorengoek gorde eta eraldatu dituzte, jatorrizko euskal ezaugarri kulturalak nazio hauetako bakoitzean euskal kolektibitateak bizi izan dituen berezko gertaera historikoen galbahetik pasatuz, baina oraindik edozein euskaldunek
|
beraietan
euskaltasunaren kutsu ukaezina ezagutu ahal du2 Euskal nortasun hauen jarraitutasun eta iraupenaren lekukoak, eta bide batez bultzatzaile eta bideratzaileak. XIX. mendearen azken laurdenetik aurrera Amerikako hainbat naziotan jaiotako euskal instituzioak ditugu, «instituzio» hitzari ahalik eta esanahirik zabalena emanik:
|
|
|
Beraz, Enrique de Bilbaok hartutako jarrerak (Euskal Erriakoak abertzaletzat hartzea eta, ondorioz, horien aurkako kanpaina egitea) ondorio zuzen bat ekarri zuen, Euskal Erria euskal etxeko kideek
|
beren
euskaltasun kulturala areagotzea, bi euskal etxeen arteko ezberdintasunak areagotuz. Hala ere, bi euskal etxeen arteko harremanak, denboraren poderioz hobetuz joan ziren.
|
|
2014
|
|
|
Ez du euskal kulturgintzak estatuen kultur politiken eskarnioz egin ‘eliteko’ ordezkaritza baten beharrik; ez du ere
|
beren
euskaltasunarekin arazoen konpontzeko beste gisako helburuak dituztenez arduratzerik. Belaunaldi desberdinetan badira musikari, kantari, dantzari, antzezle, dendari, margo marrazkilari, bideo egile, bertsolari, idazle, argi, soinu egile... euskaldunak.
|
|
2021
|
|
|
Beharrik ere, garai guzi horretan izan ditugula apez euskaldun kartsu batzuk, munduari, gaurkotasunari eta Euskal Herriari irekiak,
|
beren
euskaltasuna ahalkerik gabe aldarrikatzen dutenak, lagun proximoari eskua zabalduz, batzuk preso egoterainokoan. Moleres Apezpikua ere, etorri berritan bederen, Euskal Herriko errealitatea errespetatzeko xedetan zen.
|
|
2022
|
|
|
Zer gisaz? Urbanitateak hegalpean bildurik, Behorlegi edo Sarako burasoek beren haurrak dantza klasikoaren ikastera astean bi aldiz jausten ahal dituzten bezala, (ez da dantza klasikoa trinketea baino urbanoagoa, praktika berria haurra bere asti guzietan herritik kanpoko ‘aktibitate’etara eramatean da nabaritzen), kontra korronte gisa, bizia hirian egin baserritar ume euskaldunek
|
beren
euskaltasunaren garbitasuna jatorrian dute bilatzen, herri bateko lur puska baten izendatzea zaielarik bermea. Lurra lanarekin (2003) tratatu zuen Hiru Punttuk bitxikeria hori.
|