|
2000
|
|
|
Eta nola bekaiztu nituen, aldi berean, sugandilak eta muskerrak, zeren, bizitza osoan arrastaka dabiltzan arren, denboraren zama astunak hartarat kondenatu balitu bezala,
|
bereak
baitituzte eta arintgarri baitituzte, aldiz, eguzkiaren oren biribil haiek, orenen orenetan ez oren...!
|
|
|
finitua infinituan urtzekoa, baina baita, aldi berean, infinitua finituaren mugetarat ekartzekoa ere? Eta, baldin amorioaren kontra ez banago, zergatik egon nuke komunionearen aurka, jakinik ezen sorburu eta iturburu
|
bera
dutela eta infinitutasun egarriak iturri hartarat garamatzala, batean bide batetik: emazteki bihurturikako jainkosa baten gorputzaren bitartez; bertzean bertzetik:
|
|
2001
|
|
|
Aittitte eta amamaren baserria Mugertza deitzen zen, baina hantxe bertan intxaurrondoaren aldamenean Etxeberritxo baserria zegoen. Eta igande iluntze hartan, intxaurrondotik Goiok Etxeberritxoko logela leihoa bertatik
|
bertara
zuen eta, gelako argia piztu zelarik, pare parean ikusi zuen arrosariotik itzuli berria zen Joakina soinekoa eranzten eta biluz biluzik. Neskazaharraren gorputz sendo zuria goitik behera, orpotik hasi eta kokotseraino ikusi zuen, eta titiburu ilunkara haiek bular beteetan, eskultore grekoek eskola liburuetarako landutako estatuen modu modukoa dena.
|
|
2005
|
|
|
Irakurtzeak ekarri zion burutapen zurrunbiloak zorabiarazi eta ohean jesartzera behartu zuen. Minutu asko behar izan zituen
|
bereak
zituen eta ez zituen pentsamenduen artean bereizteko, baina minutu bakar bat bere burua ze modu makurrean kontrolatzen zuten ulertzeko. Beldur handiena ematen ziona onartzeko:
|
|
2008
|
|
|
bultza zezakeen lur hura eraikitzera, baina bazituen aurreragoko baldintzapen psikologikoak, itxuraz: zertarako beste lur bat eraiki, euskararen lurra
|
berea
bazuen eta lur hartan norbait bazen, besteen aurrean?; ez al zen, bada, osaba Bixente harro agertzen noizean behin etxeko, bertsolari txikiaz?, Beñardok aitarekin izaten zituèn auzietan aitaren alde agertzen bazen ere?; eta ez al zituen lagunak ere harri eta zur uzten bere ateraldiekin, sarri askotan barreak eta irri karkailak eragiten zizkiela, baita beldurra ere noiz edo noiz, zeren Beñardoren eztenkadak pozoitsuak eta mintsuak ere izan baitzitezkeen?
|
|
|
Bere jarrera ez zen, haatik, planteamendu teoriko baten ondorio, nekez bizi zezakeen hizkuntzarena arazo intelektual bat balitz bezala?, baina Regina ez zen, ezta gutxiagorik ere, adimenik ez zuèn emakume ergela, eta bere gogoetak egiten zituen, berak zeuzkàn edo berak zekizkièn datuen araberakoak, modurik elementalenean; Reginak, ondorioz, bazekien, bazekikeen? berak ere ez zuela hartan errurik, baina ai, nola nabaritzen zuen, aldi berean, errua
|
berea
balu bezala eta jatorrizko bekatuaren beste bertsio baten aurrean balego bezala! Antzinatik baitzetorren euskara ere, Adan eta Ebaren garaitik ausaz, herriko erretore don Rokek hala esan zuen behinik behin bere sermoietako batean, paradisuko hizkuntza izan zelako ustean.
|
|
|
–Gabonak
|
bertan
ditugu eta ez dira hauek egunik onenak, markesa anderea, Jainkoaren hiraren gorabeherak oroitarazteko, baina zerbait egin dugu, bai?
|
|
|
mundua ere ez zen, egia esan, mundua beti baita mundua esateko gai den hizkuntzarena, eta Beñardo ez baitzen hizkuntza arrotz hartan mundua esateko gai; ez zèn lurra zen gaztelaniarena, berak ere –Beñardok– bere baitan eraiki zezakeena, bai, baina ordura arte eraiki nahi izan ez zuena, beharrik ere ez; jakin minak –Nazariok eta Honoratok bazutenak– bultza zezakeen lur hura eraikitzera, baina bazituen aurreragoko baldintzapen psikologikoak, itxuraz: zertarako beste lur bat eraiki, euskararen lurra
|
berea
bazuen eta lur hartan norbait bazen, besteen aurrean?; ez al zen, bada, osaba Bixente harro agertzen noizean behin etxeko" bertsolari txikiaz", Beñardok aitarekin izaten zituèn auzietan aitaren alde agertzen bazen ere?; eta ez al zituen lagunak ere harri eta zur uzten bere ateraldiekin, sarri askotan barreak eta irri karkailak eragiten zizkiela... baita beldurra ere noiz edo noiz, zer... Euskarak eskaintzen ziòn talaia hartan ezin erosoago zegoen, hortaz, Beñardo, eta erosotasunaren talaia hartatik gauzak bere erara ikusi behar zituen:
|
|
|
hizkuntzen ikuspuntutik bazterrean sentitzen zela eta, bazterrean dagoen oro bezala, bazterrak kutsatua. ...ez bizi zezakeen hizkuntzarena arazo intelektual bat balitz bezala–, baina Regina ez zen, ezta gutxiagorik ere, adimenik ez zuèn emakume ergela, eta bere gogoetak egiten zituen, berak zeuzkàn edo berak zekizkièn datuen araberakoak, modurik elementalenean; Reginak, ondorioz, bazekien –bazekikeen– berak ere ez zuela hartan errurik, baina ai, nola nabaritzen zuen, aldi berean, errua
|
berea
balu bezala eta jatorrizko bekatuaren beste bertsio baten aurrean balego bezala! Antzinatik baitzetorren euskara ere, Adan eta Ebaren garaitik ausaz, herriko erretore don Rokek hala esan zuen behinik behin bere sermoietako batean, paradisuko hizkuntza izan zelako ustean.
|
|
2009
|
|
|
Oinez jarraituz, bazterrera egin zuen Josebak, pasatokia utzi nahiz. Lasterkaren hotsak
|
bertan
zituen eta, deblauki, pausora mantsotu ziren. Josebak, geldituz, burua itzuli zuen, oso hurbil sentitzen baitzituen urrats hotsak.
|
|
|
–Nik nahikoa dut begiak ixtearekin, hegan egiteko, ihardetsi zion Gabinok: irudimenaren hegazkina bere
|
berea
zuela eta hegazkin hartan bera izan zitekeela noiznahi pilotu, munduko lur erreal guztietan ez ezik, irudizkoetan ere lurrera zitekeena.
|
|
|
–Arrazoi duzu, Txaro, ongi da, ongi da??; baina Txarok ez zuen etsitzen, eta bere erretolikarekin jarraitzen zuen, antza, zigarretari kea ateratzen zion bitartean, xurgadaz xurgada, tupustean aurpegia jiratu zuen arte, Adaren begitik guztiz ezkutatzeraino; Adak ez zuen, beraz, Txaroren aurpegirik ikusten, baina bai aldameneko mahaian zeudèn bi atsoenak, biak ere hirurogei bat urtekoak; atsoek zeramikazko katilu bana zuten mahai gainean, txokolatea hartzeko egokiak?, eta ez ziruditen eroso Txaroren jarrerarekin, egin ere, egin baitzion haietako batek mespretxuzko keinu bat, beste atsoak eskua kopetara zeraman bitartean, aitaren egitera balihoa bezala; zertaz ari ziren, baina?; atsoekin hamabost hogei sengundotan jardun ondoren, Txarok gizonari berriro so egin eta, hatza luzaturik, agindu bat eman zion: halako zerbait izan behar zuen, gizonak, jarraian, toxa atera eta zigarreta bat biltzeari ekin baitzion; anartean, aldameneko mahaiko atsoek barre txiki konplizeak egiten zituzten, baita begirada iheskorrak zuzentzen ere, Txarorentzat iraingarri zitezkeenak; gero, gizonak zigarreta piztu, xurgada bat eman, eta berehala eman zion zigarreta Txarori; zergatik, baldin eta Txarok
|
berea
bazuen eta erretzeko erdia falta bazitzaion?; galdera hark, baina, bazuen erantzunik, bi zigarretak bereganatu ondoren kea ateratzeari ekin baitzion korukideak, batean bati eta bestean besteari; jokaldi hartan irabazi zuen, antza, bi mahaien artean piztutako lehia, bi atsoen barre txikiak amorru handi bihurtu baitziren segidan: hain zen handia haien amorrua eta hain begi bistakoa, non zutik jarri eta alde egitea erabaki baitzuten, ez Txarori zerbait esan baino lehen, jakina, bi atsoetan menderatzailea zirudienak hartarako ardura hartuta; inguruabarrak kontuan hartuta, kioskoaren eta mahaien artean zegoèn distantzia, alde batetik, eta mahaikideek zerabiltèn tonua, bestetik?, Adak nekez entzun zezakeen eztabaida hartatik ezer, baina emakumeak oihuka hasi eta orduantxe hasi zen zerbait entzuten, beharbada, lotura gabeko oihuak, halere, hots batzuek besteak jan eta hitzak herren utzi balituzte bezala, esanahi zehatzik gabe?, harik eta Adak ezkutalekutik irtetea erabaki zuen arte, eztabaidaren suan, Txaro ezin zen mugimendu hartaz jabetu?, baita iskanbilagunerako bidean bizpahiru urrats egin ere, nondik emakumearen esaldi bat entzun baitzuen, argi eta garbi entzun ere:
|
|
|
" Arrazoi duzu, Txaro, ongi da, ongi da..."; baina Txarok ez zuen etsitzen, eta bere erretolikarekin jarraitzen zuen, antza, zigarretari kea ateratzen zion bitartean, xurgadaz xurgada, tupustean aurpegia jiratu zuen arte, Adaren begitik guztiz ezkutatzeraino; Adak ez zuen, beraz, Txaroren aurpegirik ikusten, baina bai aldameneko mahaian zeudèn bi atsoenak, biak ere hirurogei bat urtekoak; atsoek zeramikazko katilu bana zuten mahai gainean –txokolatea hartzeko egokiak–, eta ez ziruditen eroso Txaroren jarrerarekin, egin ere, egin baitzion haietako batek mespretxuzko keinu bat, beste atsoak eskua kopetara zeraman bitartean, aitaren egitera balihoa bezala; zertaz ari ziren, baina?; atsoekin hamabost hogei sengundotan jardun ondoren, Txarok gizonari berriro so egin eta, hatza luzaturik, agindu bat eman zion: halako zerbait izan behar zuen, gizonak, jarraian, toxa atera eta zigarreta bat biltzeari ekin baitzion; anartean, aldameneko mahaiko atsoek barre txiki konplizeak egiten zituzten, baita begirada iheskorrak zuzentzen ere, Txarorentzat iraingarri zitezkeenak; gero, gizonak zigarreta piztu, xurgada bat eman, eta berehala eman zion zigarreta Txarori; zergatik, baldin eta Txarok
|
berea
bazuen eta erretzeko erdia falta bazitzaion?; galdera hark, baina, bazuen erantzunik, bi zigarretak bereganatu ondoren kea ateratzeari ekin baitzion korukideak, batean bati eta bestean besteari; jokaldi hartan irabazi zuen, antza, bi mahaien artean piztutako lehia, bi atsoen barre txikiak amorru handi bihurtu baitziren segidan: hain zen handia haien amorrua eta hain begi bistakoa, non zutik jarri eta alde egitea erabaki baitzuten, ez Txarori zerbait esan baino lehen, jakina, bi atsoetan menderatzailea zirudienak hartarako ardura hartuta; inguruabarrak kontuan hartuta –kioskoaren eta mahaien artean zegoèn distantzia, alde batetik, eta mahaikideek zerabiltèn tonua, bestetik–, Adak nekez entzun zezakeen eztabaida hartatik ezer, baina emakumeak oihuka hasi eta orduantxe hasi zen zerbait entzuten, beharbada –lotura gabeko oihuak, halere, hots batzuek besteak jan eta hitzak herren utzi balituzte bezala, esanahi zehatzik gabe–, harik eta Adak ezkutalekutik irtetea erabaki zuen arte –eztabaidaren suan, Txaro ezin zen mugimendu hartaz jabetu–, baita iskanbilagunerako bidean bizpahiru urrats egin ere, nondik emakumearen esaldi bat entzun baitzuen, argi eta garbi entzun ere:
|
|
|
–Nik nahikoa dut begiak ixtearekin, hegan egiteko –ihardetsi zion Gabinok: irudimenaren hegazkina bere
|
berea
zuela eta hegazkin hartan bera izan zitekeela noiznahi pilotu, munduko lur erreal guztietan ez ezik, irudizkoetan ere lurrera zitekeena.
|
|
2014
|
|
|
Egun hartan, furgoi zelularrak kartzela atarian uztean, burua makurtuta eta bi guardia zibilek besotik helduta zeramaten arren, Granadako plaza (edo antzekoa) ikusteko astia izan zuen. Eta jendea paseoan.. Kalea
|
bertan
dugu eta!, pentsatu zuen sarrerako ate metalikoa bere atzean ixten zen bitartean.
|
|
|
Renan ziur ziur dago postua berarentzat izango dela: irakasleak
|
bere alde
ditu eta Hortense Cornu, Napoleon III.a inperatorearen adiskide minak haren kandidatura sostengatzen du. Inperatrizak, ordea, Eugenia de Montijo (Biarrizko turismoa modan jarri zuena, Arteagako gaztelu neogotikoa eraikiarazi zuena orobat Bizkaian), santujale bat zen aldetik, begitan hartua dizu Renan, kristau fedearekiko begirune eta lotsarik gabeegia ikusten zuelako.
|
|
2015
|
|
|
Nola lortzen dira? Zein dira zinemak bere
|
bereak
dituen eta literaturan zentzurik ez duten tresna horiek. Zineman aurrera egiteko baliagarri diren zeinu edo ikono errepikakorrak aipatzen ditu Jordi Ballók Imágenes del silencio liburuan.
|
|
|
Nire pertsonaiek ez dute aurpegirik, edo, hobeto esan, edozein aurpegi izan lezakete. Nire ipuinak edonon koka litezke, bai; izan ere, gizakia nonahi dagoela ere, borroka eta guda, gorrotoa eta ankerkeria aldean daramatza; bere
|
bereak
ditu eta banaezin. Dena dela, ipuin hauetan zehar egin duzun ibilbidearen nondik norakoa zehatzagoa izan dadin, hona argibide batzuk.
|
|
2016
|
|
|
Biharamunean eta gehiago jakin nahian, Begiraleak elkarteko arduradunari bereganatu zitzaion, adierazpen guziak eman ziezazkion. Hura sinesmena baino gehiago zen, ohiko sinesmen batek mistifikazioa
|
bere baitan
baduelako eta sinestearen aurka den materialismoak ukazioa dakarrelako bere baitan. Hau ez zen, ez bat, ezta bestea ere.
|
|
|
Berak ipuin haren gorabeherak bazezagutzan, noiz egina izan zen, noiz idatzia, noiz itzulia ere, zer zen Zazpirena eta beste, beraz, hebreeratik grekora iragateko zer urrats eman ziren, nork eman zituen eta orain latinorat ekartzeko zer lan eman zituzten. Vulgata hori grekotik itzulia zegoela ongi bazekien, baita ere zer itzul akats
|
bere baitan
zituen eta zein izan ziren hebreeratik grekora itzultzerakoan lehenago egindakoak. Itzultzaileen xedeen berri ere bazuen, Biblia arruntzeko egina zegoela, batez ere, jende guziak irakur zezakeen modura.
|
|
2019
|
|
|
irreal bihurtzen du kanpoalde nahasi hori. Batez ere iluntzean, leiho oholak itxita daudenean, emakumea erregina sentitzen da; gogaikarria zaio eguzki unibertsalak eguerdian zabaltzen duen argia; gauean, berriz, ez dago gabeturik, ukatu egiten baitu ez daukan guztia; tulipa azpitik dirdiran ikusten du
|
berea
duen eta bere bizilekua soilik pizteko duen argi bat: beste ezer ere ez da existitzen.
|
|
2021
|
|
|
Ez gorputz perfekturik, ezta familia perfekturik ere. Bakoitzak
|
berea
du eta horrekin konformatu behar. Edo konformatu baino gehiago, berea duen horrekin lagun egin behar.
|
|
2022
|
|
|
Dannyren haurtzaro amaierako eta nerabezaro hasierako" lagun mina". " Elkarrekin ateratzen ginen, elkarrekin jolasten genuen denbora guztian, logela
|
bera
genuen eta gauza asko partekatzen genituen". Anaia eredua zen, beraz, maskulinitatea garatzeko.
|
|
|
Emakume ederra nintzen orduan, ederregia horrenbestez ahaztu ahal izateko. Beteegia nengoen beharbada modaren arauetarako, joera hori dudalako, baina mami guztiak
|
bere lekuan
nituen eta nire guritasunak erotu egiten zituen gizonezko batzuk. Igaro zen eguna, igaro ziren ondorengoak, eta nire sexologoak edo soziologoak ez zidan bizirik zegoen seinalerik bidaltzen.
|
|
2023
|
|
|
Eta Gernikara doazenentzat. ...oka eguna, eta ez dira Kondor dibisioko Heinkel hegazkinak Gernika gainera datozenak beren berun konpitak eta lehergaimokordoak eskuzabal oparitzera, ez, helikoptero bat da gaur bake emaile eta adiskidetasun keinu gisa datorren hau, edo hala diote behintzat, helikoptero xume baina arranditsu bat, bere barnean ez baitarama edozein pasaiari, ezpada bidaiari luxuzko eta ohorezkoa, ohorezkoagorik ezin
|
berea
duen eta hala aldarrikatzera datorren erresuman, izan ere, Joan Karlos Alfontso Viktor Maria Borboi eta Borboi Dos Sicilias Buttenberg eta Orleansekoa dator metalezko zomorro hegalarian, Juan Carlos I.a deituraz ezaguna, bost urte pasatxo daramana Espainiako eta mundu zabaleko bere lurraldeetako errege gisa, baina ai, lurralde urrun haiek galdu ziren, bere aitona Alfontsoren erregealdian azken pi...
|
|
|
Caro Barojak profezia moduko hartan aipatzen zituen deabruek ez dute soilik enpresen eta multinazionalen itxura hartu, nazioarteko estatuek eta erakundeek ere tankera
|
bera
dute eta. Sektore guztietako 500 enpresa baino gehiago daude ezarriak lurraldean, baina horiek lukete ezer egin estatuen konplizitaterik gabe.
|