|
2000
|
|
|
Antza denez, egoera arrunten alde ezkutuak azalarazi nahi izan ditu: hots, eguneroko egoerak
|
bere
testuingurutik kanpo aurkeztuaz joko bitxiak sortu ditu. Are gehiago, askotan ezagunak ditugun egoerekin jolastu egiten du beste ikuspuntu batzuetara bideratuz, honela, errealitateari so egiteko bide ezberdinak erakutsi asmoz.
|
|
|
Begietarako errepresentatua den Munduaren zati hori ez da entitate abstraktuhutsa; izan ere, errepresentazio horrek berekin baitarama
|
bere
testuinguru politikoa; eta baita ekonomikoa eta historikoa ere11.
|
|
|
Lehenengo eta behin honako hauhartu behar dugu kontuan: galdera
|
bera
testuinguru liskartsuaren lekukoa da; galderaidentitate arazoa bizi duen gizartean sortzen da; galdera hori ez zaio egiten estatunazio normalizatuetako herritar bati eta, berez, galderak berak gure izateari buruz gurebaitan zalantzak sortzea du helburu. Puntu honetan Joxe Azurmendi euskal idazle etafilosofoaren pasarte bat interesgarria eta aplikagarria da:
|
|
2001
|
|
|
. Iñakik esandako gauza batzuekin ados nago eta beste batzuekin ez. 60ko eta 70eko hamarkadan gertatzen zirenak
|
bere
testuinguruan ulertu behar dira. Orduan sozialismoa, ezkertiarra eta halako kontzeptuak Errusiaren inguruko estatuek monopolizatzen zituzten.
|
|
|
Egileak eta argitaletxeak hala nahi izan dutelako, etorkizunean lan honek eman ditzakeen irabazi guziak Tafallan euskara, lingua navarrorum, sustatu eta hedatzeko erabili dira». Beraz, ezin ekimen txalogarriagoaren aitzinean garela aitortu; ideia, bide, emaitza nahiz helburua
|
bere
testuinguruari atxiki diezaizkiogun.
|
|
|
Haatik, hura ere
|
bere
testuinguruan agertzeko beharra sentitu zuen On Manuelek: «XVI Gizaldian Bernat Decheparek' Euskara:
|
|
|
Kontua ez da lege testuak eskaintzea soil soilik, problematika
|
bere
testuinguruan aztertzea eta gerta daitezkeen gorabeherak azaltzea baizik, ikusi batera horren latza den produktuaren segurtasuna bermatzeko eskubidearekin kontsumitzailea ohitu ahal izan dadin.
|
|
|
Kantabrian ez da honelako leihorikaurkitu; eta Gipuzkoan bakarra dago, Astigarribiako San Andres en.
|
Bere
testuinguru hurbilean, beraz, Bizkaia leiho aurrerromanikoen uharte bat da, zeinetaramendebaldeko eskualdeko leihoen azken ereduak, hau da, berantiarrenak etadegeneratuenak heldu baitziren.
|
|
|
Zenbait ehorzketaren inguruan hilarri diskoidalak kontserbatzen ziren oraindik ere, lurperaketen burualdean egongo ziren?. Salbuespenezko egoera hori, hilarriak in situ topatzea, hots,
|
bere
testuinguru arkeologikoaren barnean?, ez da batere ohikoa, eta horien barnean zein beren testuingurutik kanpo topatutako beste hilarri askoren kronologiaezagutzeko balio du.
|
|
|
Elkartearen Gasteizko etxean, adibidez, hauxe topa zitekeen: . En la misma hallara el observador una libreria, monetario, y coleccion de inscripciones romanas, trardas de varios pueblos de estaProvincia de Alava? 8 Hitz batean esateko eta I. Hodder i jarraituz9, arkeologoabere garaiko semea edo alaba da,
|
bere
testuinguru historikoaren (intelektualaren, ideologikoaren, kulturalaren, politikoaren...) isla.
|
|
|
No rmal/ anormal antitesian laburbildu nahi dute guztia, konnotazio negatibo guztiekin, gutxitu fisiko edo psikologikoa ere aditzera emanez. Sekula ez dute
|
bere
testuinguru naturalean kokatzen" normalkuntza" kontzeptua, ez testuinguru linguistikoan, ez eta soziolinguistikoan ere.
|
|
2002
|
|
|
Dakigunez, ezagutzen ditugun lan soziolinguistikoei esker, Euskal Herrian zonalde ezberdinakbereizten ditugu. Horietan euskara ala gaztelania izango da giro hizkuntza nagusia.Halere, badakigu ikaslea bizi den auzoko giroak edo
|
bere
testuinguru hurbilekogiro hizkuntzak ere eragin handia izango duela erabiliko duen hizkuntzan, eta, halaber, bere motibazioan eta hizkuntzaren ezagutzan. Errealitate hori, ordea, aldatzen ari dela esan daiteke.
|
|
|
Hizkuntza idatziak erabiltzen duen hizkuntza autonomoa da, idazlearengandik bereizia. Ahozkoak ez bezala, idatzizkoak
|
bere
testuinguru propioa sortzendu eta testuak bere buruari egiten dio erreferentzia (Vigotsky, 1934, 1984). Idatziaikusi eta erakutsi egin daiteke.
|
|
|
Aukera metodologikoen artean ontzat ematen dira baita formalenak ere (ikaskuntza teorikoa, adibidez), baina azpimarratzen da, aldi berean, oso kontuan hartubehar dela ikaslea eta
|
bere
testuingurua metodologia bat edo beste hautatzekoorduan.
|
|
|
Jakina denez, Leopold von Ranke k, historiografia modernoarensortzaileak? eta bere ondorengoek uste zuten, historialari on eta iaio batek gai izanbeharko lukeela
|
bere
testuingurua, bere interesa, pentsamoldea eta balio pertsonalak guztiz alde batera uzteko, eta, artxiboetako iturrietan murgildu ondoren, historia, gertatu zen bezalaxe, objektibotasun osoz berreraikitzeko eta kontatzeko.Gaur egun badakigu ideia hori inoiz erabat betetzen ez den ideal polita dela, historialari guztion beharra ideal horretara ahalik eta gehien inguratzea eta horretarakoahalegin guztiak egitea baldin bada ere.
|
|
|
Mugetan sinesteak irudi bat errepresentatzea eta bere mugiezintasuna nahi izatea da. Pentsatzea, aldiz, errepresentazioak definitzea uzten ez duen errealitate bati aurre egitea da; mugaren barnean eta kanpoan mugitzea da; modu efektiboan eta politikoan onartu beharra dago dibertsitatea eta baztertua barnean, kanpotik eraikia izaten jakitearekin batera; jakin beharra dago ez daudela nortasun eta diferentzia zehatzak,
|
bere
testuingurua amaiezina baita eta botere jokoek etengabe aldatzen baitituzte; mugek ez dituzte soilik euren bideak eraldatzen, baita esanahia ere. Herri bat soilik politikoki egiten da, historian.
|
|
|
Gaitasun ideologiko eta kulturala deitutakoez ere egiten da berba paradigman. Gizakiak berak,
|
bere
testuinguruak lagundurik, bere egin dituen gaitasun ikasiak dira. Ez dira berezkoak.
|
|
|
Estutu egin dugula eredua, eta estutze horrek kalte egin diola, zalantza gabe, hizkuntzaren berezko aberastasunari: bi aldaera, edo gehiago, zeuden tokian, biak zein baina zein egokiagoak
|
bere
testuinguruan edo bere euskalkian, bati eman zaio sistematikoki lehentasuna euskara estandarrean. Alde horretatik arrazoi osoa du Zuazok egungo euskara ahularen egoera batasunean erabili izan den ereduarekin lotzen denean.
|
|
2003
|
|
|
azterketarako. Gizabanakoaren egintza ez daEgoaren intentzioa, giza egintza des Egotizatu behar dugu eta
|
bere
testuinguru soziokulturalean kokatu (testuinguru hornitzailea eta mugatzailea) ez badugu boluntarismo sinplifikatzailean erori nahi17 Praxi soziala, errealitatean gauzatzen denegintza, ez da gizabanako edo giza talde baten emaitza guztiahalduna, baizik etakokapen soziokultural zehatza duen aktore sare baten emaitza idiosinkratikoa.
|
|
|
output indartsua ala ahula (Zubiaga, 1995). Atal honetan azalduko duguna
|
bere
testuinguruan kokatzekoKronologiari erreparatzea gomendatzen dugu.
|
|
|
Har dezagun, adibidez, Kiotoko protokoloari buruzko albiste bat heltzen delaagentziatik. Kazetariak, ikusleak ulertuko badu behintzat, albistea
|
bere
testuinguruan kokatu behar du eta, horretarako, Kiotoko protokoloa nork, noiz eta zertarako izenpetu zuen eta herrialde bakoitzean zein eragin duen jakinarazi beharkodu, eta, baita, klima aldaketa zein gasek eta nola eragiten duten ere.
|
|
|
Baina Kuhnek alde batera utzi duen lehenengo argitalpenaren hitzaurreko pasarte bat aipatzea gustatuko litzaidake (lehenbiziko argitalpenean pasarte hau Kuhnek aipatutako pasartearen aurrean kokatzen da; geroago ingeles edizioaren hitzaurrea bi pasarteen artean sartu nuen). Kuhnek aipatutako pasarte laburragatik,
|
bere
testuingurutik at, badirudi ez naizela konturatu Kuhnek berak azpimarratzen duen horretaz, alegia, zientzialariek beren ideiak nahitaez marko orokor teoriko definitu baten barne garatzen dituztela; 1934ko haren ondoko aurrekariak, aldiz, Kuhnen oinarrizko puntu horren aurrerapena dirudi.
|
|
2004
|
|
|
Donostiako Koldo Mitxelenako kulturuneko ganbara aretoan ikus daitekeen Disidentziak oro, Poetikak eta arte ekinbideak euskal trantsizio politikoan erakusketan, 70eko hamarkadako talde, kolektibo eta aldizkari (Pott Banda, Txomin Barullo, Euskadi Sioux...) disidenteen lanei eskaini diete arreta eta garaiko protagonista batzuen begirada kritikoa (Alvaro Gurrea, Rafael Castellano, erakusketaren komisario Fernando Golvano...) jasoko duen liburua plazaratuko dute hil honetan. Artiumek 1973 eta 1985 urteko artelanak biltzen dituen Bilduma
|
bere
testuinguruan erakusketa zabaldu du, haustura garai haren erakusgarri. Badirudi atzera begira ari garela, bidea ondo urratu ote dugun hausnartzeko.
|
|
|
Anoetako proposamena su etena aldarrikatzeko markoa zen; operatibitate ahalmenik ez duen erakunde baten amaiera islatzen zuen; ildo desberdinak daudela, eta abar. Horrela esan ahal bada, beraz, bonbak argigarriak izan dira, Batasunaren proposamena
|
bere
testuinguruan jartzen eta bere osotasunean ulertzen lagundu dutelako. Horren arabera, Batasunak plazaratu duen proposamena ez da aurretik adostu den ezer.
|
|
|
Bide luzea egin du beraz giza kulturaren historian ikuspegi honek, orain bere oinarri sendoak kolokan jarriak izanagatik. Horregatik, besterik gabe, goazen erro historiko sakon horien berri ematera, auziaren luze zabala
|
bere
testuinguru egokian kokatzeko. Gaiaren inguruan hausnarketa sakona egin duen Cristina Lafont dakargu azalpena egitera oraingoan ere:
|
|
|
tzeraino eraman izanaren fama txarra. Baina kontu honetan ere Aranaren jo kabidea
|
bere
testuinguruan aztertu beharra dagoela iruditzen zaigu, orduko giroa kontuan izanda, alegia. Zalantzarik ez da bere aurreko idazle askok eta askok erdal iturritik hitz asko zurgatu zituztela, erdal giroan eskolatuak bai tzioren.
|
|
|
Argitalpen honek grekozko testua eskaintzen du, eta hori oso garrantzitsua da, Homeroulertzeko Homeroren jatorrizko hitzak
|
bere
testuinguruan ezagutu behar baitira.
|
|
|
jakintza motak diziplina eta ikasgai bihurtuz. Alegia,
|
bere
testuingurutik kanpo atereaz eta beste jakintza arloetatik edo ikasgaietatik bereiziz. Eta askotan, ez soilik jakin gabe besteetan zer egiten den, baizik eta besteen kontra.
|
|
2005
|
|
|
liburuak.
|
Bere
testuinguru historikoan nahitaez kokatu beharra dagoen haren teoriaren arabera, nazio baten existentzia egunero gauzatu behar den plebiszitua da, gizabanako baten existentzia bizitzaren aldeko betiereko baieztapen etengabea den bezalaxe.
|
|
|
Bakoitza bere aldetik ari da eta historia, iragana gaurko hizkerara azaltzeko unean, gaur egun, erlatibismo kulturalean murgildu gara. Ez dago egia handirik, egiak baizik eta egia horiek bakoitza
|
bere
testuinguru sozial eta espazialean argitzen saiatu behar da. Beraz, guztia ulergarria eta jus tifikagarria bihurtzen da testuinguruan, zapalketa arbuiagarriena ere. Dena dela, historia lantzerakoan, datuak ukatu ezinekoak ditugu, erudi zioak hortxe jarraitzen du eta beharbada tokian tokiko eta talderik taldeko teoriak lantzen dira.
|
|
|
Horrela, bada, auzitegiek, komunikabideek eta politizazioak benetako eztabaida gezurtatu dute,. Alardearen egia?
|
bere
testuingurutik ateraz. Benetako arazoa desitxuratu egin da, eta horregatik hain zuzen ere, sortu da gatazka hau, inoiz sortu behar ez zena, alegia.
|
|
|
Aditz forma inpertsonalaren erabilera enuntziazioaren subjektuaren ardurari itzuri egiten zaio, subjektu kolektibo, orokor eta kontsentsual baten gisara, enuntziatzailea zein enuntziatarioa, biakenuntziatuaren subjektutzat har bailitezke. Ezezko enuntziatu batean egin izanahizkuntza eraiketa polemikoaren adibide bat da, informatzen duen gatazka aintzathartu ez ezik,
|
bere
testuingurua ere osatzen duena, diskurtsoan beste ahots bat, aurkakoa pentsa dezaketenena, tartekatzen duelako. Hots, ukazioa bestearen diskurtso propioan txertatzeko era bat da, aurrez aurre jarritako bi jarreren elkarrizketa birtual moduko bat.
|
|
|
Ikastetxearen azterketaren abiapuntua
|
bere
testuinguru hurbila da.
|
|
|
Eskolaren eginkizun soziala
|
bere
testuinguruan aztertzen badugu, hezitzailearen egitekoa zein da: ikastetxeak tutoretzapeko haurrahezteko behar duen informazio osagarria ematea soilik?
|
|
|
ETAren sorrera
|
bere
testuinguruan ulertu behar da. ETAso rtu zenean, Euskal Herria ren egoera oso larria zen.
|
|
2006
|
|
|
1) UPV/EHU ageri da paradoxa handienak dituen unibertsitate arrunt modura: baldintza onenak izanik (publikoa delako, gizartean adostua dagoelako, handiena eta zabalduena delako, eta abar), modu eta neurri kaskarrenean erantzuten dio
|
bere
testuinguru sozialean (euskal testuinguruan) ematen den aztergai berezi handieneko bati: bi hizkuntzen arteko ukipenaren aztergaia, hain zuzen, soziolinguistika eta antzeko arloak (psikolinguistika, hizkuntzaren gizarte psikologia, hizkuntzaren psikopedagogia, „.) landuz.
|
|
|
Ondorioz, hemen zinez diogu 32 artikulua ez dela ezkontza homosexualentzat inongo oztopoa, artikulua bera eta
|
bere
testuinguru historikoa hobe esplikatzen dituelako eta konstituzioaren gainerako atalekin harreman hobea duelako.
|
|
|
Publizitatean gerta daitekeen omisioa edo isiltzea ere Lehiaketa Desleialaren Legean aurreikusita dago (7 art.) 120 Bi arau horiek (PLO 4.2 eta LDL 7 artikuluak) kontuan harturik, iragarlea ez dago behartuta dakien guztia esatera; aitzitik, isiltze horrek faltsukeria sortu duenean edo sor dezakeenean bakarrik egongo da behartuta datu guztiak ematera. Horregatik, egiazkotasun printzipioaren arabera, mezua
|
bere
testuinguruan interpretatu behar da. Egia osoa esaten ez denean, mezua ez zilegitzat joko da, baina soilik sortzen duen uste okerra esanguratsua denean (Fernández Novoa, 1989:
|
|
|
Espainiako Zuzenbidean omisioak egoteak (PLO 4.2 art.), ondasun, produktu edo zerbitzuen oinarrizko datuei buruzkoak? ez du esan nahi datuek objektiboak izan behar dutenik, baizik eta omisio hori
|
bere
testuinguruan aztertu behar dela: ea kontsumitzaileek beren erosteko erabakia omisio horri esker hartzen duten, eta, omisio horren ezean, ea ez luketen produktu hori erosiko; horrelako egoera batean datu bat isiltzeak engainuzko publizitatea ekarriko du (Massaguer, 1999:
|
|
2007
|
|
|
Beren beregi ikaslearen benetako eragin guneari begira egonik, presentzia eta eragin handia izango bailuke. Era beran, plangintza
|
bera
testuinguru egokia izango litzateke ikaslea euskaraz bizitzeko.
|
|
|
Bigarrenik, hizkuntzaren eskurapenean aktibatzen diren prozesuak eta parte hartzen duten elementuak definitzen saiatzen da. Azkenik, ikasten den hizkuntza
|
bere
testuinguruan kokatzen du, hau da, normalizazio bidean dagoen hizkuntzaren errealitatea aipatzen du. Normalizazio linguistikoaren ikuspegitik, argi dago ez dela gauza bera hizkuntza normalizatua edo normalizatu gabea ikastea.
|
|
|
linguistikoak, testualak, soziopragmatikoak, eta estrategikoak. Hauek ikasle bakoitzak bere funtzioak betetzeko dituen beharren arabera landu genituzke, hau da,
|
bere
testuinguruak esango digu zeintzuk diren ikasleak dituen gaitasun linguistiko premiazkoenak, testuinguruan izan ohi den erabilerara moldatzeko landu behar dituen abileziak, zeintzuk testu mota erabili behar dituen... Adibidez, Haur Hezkuntzako irakasleak ipuinak edo haur hizkera landu ditu, baina saltzailea produktuen katalogoak sortzen eta aurkezpenak egiten trebatu da. Kurrikulu honetan horien arabera antolatu dira edukiak, helburuak eta ebaluazio irizpideak.
|
|
|
CorpEus ek Interneteko bilatzaileen APIak erabiltzen ditu (Google, Yahoo edo Microsoft enekin ibil daiteke) hitz bat zein orritan agertzen den jakiteko APIak (Application Programming Interface) zerbitzu batek beste programa batetik erabiltzeko eskaintzen dituen funtzioak dira. Gero, orri horietan dauden hitzaren agerpen guztiak erakusten ditu,
|
bere
testuinguruan. Agerpen kopurua ere erakusten du.
|
|
|
organismoen eta testuinguruarenarteko bereizketa bat garatzen da. Lewontin ek (2000) adierazi duen bezala, ezdago bereizketa hori egiterik, organismoak
|
bere
testuingurua behin eginda, ezduelako aurkitzen; aldiz, bere praktikaren bitartez eraldatzen du: organismoak beretestuingurua egiten du, baina eboluzionismoaren barruan eginkizun horren barruanegondako aldaketa eta tentsioak alde batera uzten dira.
|
|
|
Vygotsky k (1935) proposatu zuenaren arabera, gizakiak beste animalietatikbereizten duten hainbat ezaugarri ditu. Alde batetik,
|
bere
testuingurua nahitaaldatzeko gaitasuna du, eta, horretarako, hainbat tresnaz baliatzen da. Baina, aldiberean, testuinguruan sortzen dituen aldaketa horiek gizakia aldarazten dute.
|
|
|
Izan ere, lehen filosofia —edozein filosofia—
|
bere
testuinguru historiko eta kulturalean kokatu behar da, alegia, Arkaismoan hasi zen razionalizazio prozesu luze batekin guztiz lotuta. Filosofia giroan ezagutu zen razionalizazioaren historiak, kultur giroaren modernizazioa eta teknikaren garapena hartzen ditu bere baitan; pentsamoldearen sekularizazioak munduaren, praxi kolektiboaren sekularizazioa darama ondoan.
|
|
2008
|
|
|
" Victor Hugok euskaldunoi buruzko egia idatzi zuen" esan ohi da. Egia, alta,
|
bere
testuinguru historikoan kokatu behar da.
|
|
|
Corpusak orekatua, erakusgarria behar du, hau da, baliagarria. Horrela, gauza izango da adierak, kategoria sintaktikoak, klase semantikoak, hitzen arteko kookurrentziak, unitateen agerpen maiztasuna, unitateak
|
bere
testuinguruak, erabilera adibideak, murriztapen selektiboak, hitz elkartuak, lexiak, lokuzioak, etab. eskaintzeko. Dudarik ez da, corpusa zenbateraino egituratu, etiketatu, lematizatu eta sailkatu den hartu dela kontuan.
|
|
|
Lehena apirilaren 2an izan zen Euskal Esnale kultur elkarteakBilbon antolatu zuen euskararen aldeko ekitaldi batean. Dena den, hitzaldihori ikusi aurretik
|
bere
testuingurua aipatu beharra dago, izan ere hilabetepare bat lehenago gertatu zenak motibatu zuen.
|
|
|
2.1 Diskurtso poligestionatuak sortzeko jarraibideak. Esperientzia
|
bere
testuinguruan jartzea:
|
|
|
2.2 Diskurtso monogestionatuak sortzeko jarraibideak. Esperientzia
|
bere
testuinguruan jartzea:
|
|
|
Mikrosisteman gertatzen dira elkarrekintza zuzenenak, hala nola gizarte eragileekikoak, gurasoekikoak, adiskideekikoak eta irakasleekikoak. Testuinguru horietan, norbanakoa ez da esperientzien hartzaile pasibotzat hartzen, baizik eta
|
bere
testuingurua eraikitzen laguntzen duen norbait da.
|
|
|
Egile errusiar horrek giza garapena
|
bere
testuinguru sozialaren barruan kokatzen du, eta testuinguruarekin lotutako ikuspegia planteatu zuen lehen aldiz. Haren interes nagusia kulturak garapenean duen eragina aztertzea zen.
|
|
|
Testuinguruarekin lotutako ikuspegia, hau da, giza garapena
|
bere
testuinguru sozialaren barruan kokatzen du.
|
|
|
Ez dago beste estatu batzuetara estrapola daitekeen lidergo eredu idealik, bakoitzak bere herrialdeko kultura ereduetara egokitu behar baitu. Eskola zuzendaritza on baten ezaugarria da landu behar dituen berezitasunak eta
|
bere
testuingurua integratzeko gaitasuna. Hala ere, erabat sinetsita nago onuragarria izango litzatekeela zenbait herrialderen artean praktika onak trukatzeko eredu bat izatea, beste esperientzia batzuk ezagutzeko eta, hartara, herrialde bakoitzeko prozedurak eta prozesuak hobetzeko aukera emango lukeen eskola zuzendarien Europako sare bat.
|
|
|
Hain zuzen ere, Chromek Safariren (bertsio zaharrago batean bada ere) barne motor bera erabiltzen du (orrien karga kudeatzen duen mekanismoa), eta WebKit izeneko sistema propioa ematen du, V8 izenekoa, Javascript kudeatzeko. Javascript hori Interneten gehien erabiltzen den kodeetako bat da, eta Ajaxek erabiltzen dituen eta Googlek
|
bere
testuinguru publizitatea erakusteko erabiltzen du. Emaitza" online" atazak egiteko nabigatzaile azkarra da, baina egunero errendimendua hobetzen duten eta zenbait alderditan berdindu edo gainditzen duten aurkariei aurre egiten die.
|
|
|
Hitz hauek
|
bere
testuinguruan ulertu behar dira, baina hemen ez daukat lekurik haren aipamen osoa sartzeko. Hala ere, oso gogorrak dira.
|
|
2009
|
|
|
I. HIZKUNTZEN HISTORIA SOZIALA
|
BERE
TESTUINGURUAN
|
|
|
Baina ez du halabeharrez zertan traumatikoa izan. Hiztun herriak eduki berriak integratzeko gaitasuna badu, hau da, produktuak hurbiltzen dizkion diskurtsoa
|
bere
testuinguru linguistiko kulturalera ekartzeko gai bada. Komunitateak nahikoa kemen etno linguistikoa behar du izan, alegia, bere bilakaera ekonomikoa, politikoa, eta kulturala autoerregulatzeko gaitasuna, diskurtso berriek bere oreka linguistikoan pitzadurak ez sortzeko.
|
|
|
Helburu pertsonala eta profesionala izan ditut. Maila pertsonalean, txikitan amamari entzundako gauzak ulertzeko eta
|
bere
testuinguruan kokatzeko asmoa nuen. 6 urterekin amamari entzuten nizkion gerrari buruzko kontuak eta niretzat ipuinak ziren.
|
|
|
Hori guztia, beraz, nolabaiteko identitate kontzientzia zabalago baten adierazgarri izan liteke garai horretan. Dena dela, kontzientzia horrek sakonean zer suposatzen duen eta
|
bere
testuinguru historikoaren barne eztabaidagarria da.
|
|
|
Azkenik, gure protagonistek iritzi txarra zuten indigenen gainean eta garai horretako mentalitate eskemetan edo aurreiritzietan sartzen zituzten: gaizkileak, zibilizazio gabekoak, ohitura txarrekoak, ez fidagarriak, etab. Hau dela eta, zer esanik ez, edozein gertaera edo fenomeno historikoren irudiaz aritzeko garaiko ideia menderatzaileez aritzea ezinbestekoa da eta
|
bere
testuinguru osoa ahalik eta hoberen ezagutu behar da gaur egunetik egoki interpretatu ahal izateko. Hala ere, lan honen helburua xumeagoa izan da:
|
|
|
Ikusi ahal izan dugunez, jakintza arlo desberdinen baitan lekukotzek balio etaeragin desberdina dute. Ez baita gauza
|
bera
testuinguru akademiko baten baitanburutzen den lan baterako lekukotzak biltzea edota ikerketa judizial baten baitan.Lehenak esparru zientifiko akademikoa du helburu. Halakoetan, gehientsuenetandatuen eragin eremua urria da, elkarrizketatu eta elkarrizketatzaileari besterik ezdagokie?
|
|
|
d) Albistea
|
bere
testuinguruan kokatu behar da
|
|
|
Ez dakigu pantailanagertzen denak zatidurarik izango duen edo beste albiste edo testu batzuekin erlazionatuta egongo den. Berria
|
bere
testuinguruan kokatzeko, komeni da testu nagusiaren ondoan esteka batzuk jartzea. Esteka horien bitartez, albiste nagusiarekinerlazionatuta dauden beste fitxategi (testuak, argazkiak, bideoak, artxibokomateriala...) batzuetara jo dezake irakurleak.
|
|
|
Hitza
|
bere
testuinguruan 219
|
|
|
31 kasu praktikoa: hitza
|
bere
testuinguruan
|
|
|
Bilaketa programa berri bat garatuko dugu, zeinak bilaketa hitza
|
bere
testuinguruan bistaratuko digun. Programak argumentu bezala komando lerrotik fitxategi izena, bilaketa patroia eta N zenbaki bat jasoko ditu, eta bilaketa hitza duten lerro guztiak bistaratuko, aurreko eta hurrengo N lerroekin batera testuingurua hobeto ikustearren.
|
|
|
Adibide gisa bila dezagun amorio hitza xenpelar.txt fitxategian, aurreko eta segidako 2 lerroekin batera: Hona hitza
|
bere
testuinguruan bistaratzen duen programaren kodea:
|
|
|
Testuen barnealdea deskribatu baino lehen, testuen kanpoaldeari begirada bat emango diogu. Izan ere, garrantzi handia du testuak
|
bere
testuinguruan kokatzeak, ondorio zuzenak eta baliagarriak atera nahi baditugu. Aukeratu ditugun bederatzi testuetatik zortzi Espainiako militar batzuen 1936ko matxinadaren aurrekoak dira, 1913 eta 1933 urteen artekoak.
|
|
|
Ea ba, zuk (hatzarekin seinalatuz) erantzungo al zenidake? –... – Baina, ez al dakizue? Ea, eta ondokoak? – Bat Lapurdi, ezta. Jakingo al zenukete elkarrizketa hau
|
bere
testuinguruan kokatzen. Bai, zuetariko askok pentsatu duzuen bezala, elkarrizketa hau ikasgela batean sortu zen.
|
|
|
Bere lanbidea herri bati lotuta ulertzen du Eneko Olasagastik.
|
Bere
testuingurutik kanpo, ez dio hainbeste zentzurik hartzen. Eta hortxe dabil hamaika saltsatan.
|
|
|
Antzerkia ezagutu luke, filosofia pixka bat... Baina garbi utzita idazketa dela bere tokia,
|
bere
testuingurua. Uste dut galdu egin dela baloreak idazkeraren bidez emateko ohitura hori.
|
|
|
lana ezagutarazi du batBada proiektuaren barruan. Eta lehenik, batBada proiektuaz hitz egin dezagun, Sarasolaren lana
|
bere
testuinguruan kokatzeko.
|
|
|
Gehiago sakonduz; berriak
|
bere
testuingurutik ateratzeak dituen ondorio beltzak eguneroko jarrera dela esan beharra dago.
|
|
|
Orain arte esandakoak ulertu behar dira
|
bere
testuinguruan, alegia, orain arteko hazkunde eta sustapen politikekin indarberrituta jarraitzearen kalterik gabe, jakina, baina indarrak batez ere zertan jarri behar diren eta, beraz, zein eratako jardunbideak lehenetsi behar diren erabakitzerakoan egin beharreko gogoetaren testuinguruan. Etorkizunerako lehentasunen zehaztapena ahalegin handiz eta egoki egina geratu zen, gure iritzian bederen, Euskara 21 prozesuan [33].
|
|
|
Zientziari buruz dakarren ikusmoldeari dagokionez, bioteknologiari buruz egindako kontsentsu biltzar baten azken txostenak zenbait arrasto eman ditzake (Citizen’s Conference on Food Biotechnology, 1999; in Einsiedel & Eastlick 2000). Herritarren taldeak egindako txostenak gaia
|
bere
testuinguru sozial, ekonomiko eta etikoan aztertzeko premia baieztatzen du, eta onartzen du horren inguruko zenbait interesek zailtasunak eta dilemak eragiten dituztela (ikerketak finantzatzen dituen industria, ekoizpenaren kontrol ekonomikoaren areagotzea enpresa handien aldetik, edo nazioarteko legeriarekin harmonizatzeko konpromisoak). Gainera, ingurumen eta osasun arriskuei buruzko kezka azaltzen da:
|
|
|
Egungo egoeran, hainbat garapen maila ikusi ditugu audio teknologietan —analogikoan eta digitalean—, eta baita bideo ekoizpenean eta banaketan ere, film arruntetik definizio handiko telebistara. Hortaz, egungo daniar batek Don Giovanni dasta dezake bere aria faboritoarekin hasita eta CD edo DVD ‘soinu osoko’ dispositiboei esker.11 Desiratzen dugun merkantzia —beroa, musika—
|
bere
testuingurutik eta beste gauzekiko konpromisotik askatzen du teknologiak.
|
|
|
Diskurtsoaren analisiak
|
bere
testuinguruan hizkuntza erabilerari lotuta dauden aldagaiak zerrendatzea dakar. Saussurek kanpoko aldagaiak deituko zituenak (variables externes).
|
|
|
Bigarrena gizarte etimologia da: hitz baten historia egiten da kasu honetan, hitza
|
bere
testuinguruan kokatzen da eta bere esanahiaren eta erabileraren historia egiten da. Kasu honetan corpusaren hedadura ez da exhaustiboa.
|
|
|
Erlijioaren kasuan, ordea, hurrengo bizian, bizi zerutiarrean. Gaizki ulertu baten posibilitateari ateak itxita, eta Nietzscheren pentsamendua hobekiago kokatu dugulakoan orain,
|
bere
testuinguru politiko eta zientifikoan sartuko gara bete betean.
|
|
2010
|
|
|
Jean Serge Nerin frantziako poliziaren heriotza
|
bere
testuinguruan aztertu behar da, enfrentamendu baten ondorioa izan da eta ez ETAk eragindako atentatu bat.
|
|
|
Gaztelania eta euskara unibertsitateko hizkuntza ofizialen elebitasunetik nazioarteko hizkuntzak garatzera zuzentzen den eleaniztasun plana batik bat ingelesaren garapenaazaltzen du. Plan horren arabera, eleaniztasuna hizkuntza bakoitza funtzio ezberdinetarako erabiltzearen printzipioan oinarritu behar da, eta, beraz, unibertsitateak hizkuntza bakoitzak
|
bere
testuinguruan duen erronkari aurre egin behar dio.
|
|
|
• Erakundea eta testuingurua. erakundea eta testuinguruaren arteko erlazioa eta testuinguruak erakundean eduki dezakeen eragin zuzena aztertzea. erkatu euskararen erabilera (ahozkoa, neurtua) erakundean,
|
bere
testuinguru sozialean agertzen denarekin (kale neurketa, inkestak?). zeintzuk dira normalkuntza planaren gehienezko mugak erakundearen barruan. Finkatu al daitezke ingurunearen egoeraren arabera?
|
|
|
La conversión de Magdalena liburuan irakurleari eskaintzen dion hitzaurrean badago atal luze samar bat hemen aurkeztu nahi dudana, orain arte esandakoetan
|
bere
testuingurua duena; idazleak kasik odol beroz idatzitako pasartea da. artikulu honen eranskin gisa jasoko dut, baina ongi etorriko da hori ohar batzuez horniturik ematea45 gaztelaniaren baliagarritasunaren eta kultur erabilpenaren aldeko manifestua dela esango nuke. Jakitate teologikoak latinez eman behar zirenean, unibertsitate munduak ohikoa hori zuenean, bigarren hautabide bat urratu nahi du Malon etxaide unibertsitate irakasleak, jada aipatu ditugun zenbait idazleren konpainian. ugari dira testu horretan hizkuntzaren inguruko gai eta arazoak:
|
|
|
Atzeraldi ekonomikotik atera garela esaten dutenen aurrean, Euskal enpresarien presidenteak zuhur hitz egin du. Egoera ez da asko aldatu baina, datu positibotzat jotzen dut datua baina,
|
bere
testuinguruan hartu behar da. Albiste Faktorian egin dioten elkarrizketan, Miguel Lazpiurrek esan du egoerak behera jo duela baina, oraindik krisia ez dela bukatu.
|
|
|
Irakurleak egiaztatzen duen bezala, egileak gaia
|
bere
testuinguru soziolinguistikoan ezin egokiago kokatu ondotik, ikuspegi zabal, mamitsu eta zehatza eskaintzen digu eta estruktura ordenatu eta ulergarrian azaldu ere emaitza osoa.
|
|
|
Hortik abiatu behar da beraz, nondik gatozen eta EEN legeaz zer lortu den aztertu nahi bada. Irakaskuntzaz gainera gizarte bizitza osoa zein egoera soziolinguistikotan zegoen gogoratu behar da, eskola bidez lortutako emaitzak
|
bere
testuinguru naturalean kokatu ahal izateko. Zer egoera soziolinguistikotan zeuden euskara erdarak 1970ean, 1975ean edota 1980an, euskararen normalkuntza legea indarrean sartu aurretik?
|
|
|
–Uriarteren bat bateko bertsogintzatik, emoitza urria geratu jaku. Kepa Enbeita Urretxindorragaz askotan ibiltzen zela dinoe sasoiko lekukotzek, baina haren bat bateko bertsorik, guk dakigula, bat edo bi besterik ez jaku heldu? 54 Hurrengo lerroetan ahalegintxoa egingo dugu bertsolaria
|
bere
testuinguruan kokatzen eta, ahal den neurrian, haren bertso ibilbidea zehazten.
|
|
|
Beraz, globalizazioa prozesu dinamikoa da eta
|
bere
testuinguru historikoanulertu behar da. Globalizazioaren aipamen hutsak ez digu ezer adierazten, testuinguruaren logika barneratzeko egokiago deritzogu globalizazio neoliberalazmintzatzeari.
|
|
|
Izan ere, lehenengoirizpideak aintzat hartuz gero, globalizazioaren kontzeptua zalantzan legoke. Baina,
|
bere
testuinguru historikoan globalizazioa ekonomiaren nazioartekotze prozesuarensegidaren azken urrats gisa ulertzen da hemen. Horrela, 1980ko hamarkadatikestatuen kontrolpeko ekonomia ahulduz joan da merkatuaren nagusitasunarenmenpeko munduko ekonomia finkatzeko.
|
|
|
Enpresa transnazionalen hedakuntza prozesu bizkorra AIZren kopuruarenbilakaera soilaren bidez aztertu dugu, urtez urteko balio absolutuak alegia. Bainaprodukzioaren transnazionalizazioak
|
bere
testuinguruan duen garrantzia analizatzekointeresgarria da ere indize konparatiboen bilakaerak gainbegiratzea. Horietako batda inbertsioaren internalizazioaren indizea.
|
|
|
Nahi duenak konpara beza xehero, Lekuonatarrek ateratako kontaerekin. Horrexegatik paratu baitizut nik,
|
bere
testuinguruan. Eta neronek bakarrik dakit zenbat kostatakoa den loreño hori.
|
|
|
Baina utz dezagun behingoz objektua eta begira diezaiogun
|
bere
testuinguruari. Izan ere, Laith Al Amiri desagertu egin da.
|
|
|
Edo, alderantziz, beti estandarra erabiltzen duen medikuak notizia txarra emateko garaian —pazientearekiko elkartasuna adierazteko eta berri txarraren desdramatizazioa lortzeko— tokiko aldaera erabiliko du. Bistan da hizkuntza erabilera eta hautua,
|
bere
testuinguru sozialean, bere une historikoan, bere kokapen diskurtsiboan eta igorlearen eta hartzailearen helburuen eta espero dutenaren arabera ere.
|
|
|
Ez da zaila, baina baldintzen eta arrazoien aniztasuna eta lehia kontuan hartu behar da. Jarrerak eta arauak lehian sartzen dira haien artean, eta arau egokia zein den jakiteko
|
bere
testuinguruan jarri behar da. Adibidez, momentu edo egoera batean araua dena, beste egoera batean alda daiteke eta desegokia izan.
|
|
|
Jarduera linguistikoak, alegia, maila ezberdinetako osagaiak biltzen ditu bere baitan —bai intrapsikikoak bai estrapsikikoak—; horrexegatik, ezinbestekoa da hizketa ekintzaren dinamika bere osotasunean eta
|
bere
testuinguruan kontsideratzea eta aztertzea. Horregatik dio Titonek —eta baita Slama Cazacuk eta Rommetweitek ere— beharrezkoa dela" esaldiaren psikologiatik mezuaren psikologiarako" pausoa ematea eta, horrela," hizketa ekintza, egiaz, kontestualizatutako elkarrizketa edota komunikazio prozesu bezala" ikertzea302 Hortik abiatuz, eta zuzenean hizkuntzaren psikopedagogiaren eremuan sartuz, hezkuntzan bertan gertatzen den komunikazio ekintza kontsideratuko dugu jarraian, hain zuzen, berorren hainbat ezaugarri linguistiko eta psikologiko gogora ekarriz.
|
|
2011
|
|
|
Beraz, jendea mugitzen hasten denean, segituan sortzen da historiaren beharra; horregatik agintariek, intentzio osoarekin batzuetan eta nahi gabe besteetan, oso onarpen gutxiko diziplina bihurtu dute historia. Gainera, moduluka erakusten da, populua geldiarazteko, ez dezazun kokatu argazki osoa
|
bere
testuinguruan.
|
|
|
Hogeita bi amets harrapatu ditut bederatzi eleberritan (hogeita lau lirateke berez, baina Laura Garatek ez du bi amets gogoratzea erdietsiko). Ondoko orrialdeetan amets horietako bakoitza, bere berezitasunean, ñabarduretan eta funtzioan aztertzen ahaleginduko naiz,
|
bere
testuinguruan kokatzen.
|
|
|
Alabaina, Euskal Herriaren egoera ulertzeko ezinbestekoa da historiara gerturatzea, Euskal Herriak bizi duen egoera historia luze baten ondorioa baita. Horregatik
|
bere
testuinguruan kokatu nahi dugu, ez unean uneko gertaera bakanean.
|