|
2000
|
|
|
sorterria atzean uztea bere kabuz hartutako erabakia izan dela. Sorterriak ez diola ezer berririk eskaintzen, edo beste nonbaiten aurkituko duela
|
bere
lurrak ematen ez diona, hori uste du bidaiariak. Nahi bai.
|
|
|
Baina, salbuespenak salbuespen, zalantzarik ez dago ezen landareen mundua guztiz bertzelakoa dela. Eta ez landareen artean gerlarik eta borrokarik ez dagoelako, zeren eta haiek ere berdintsu eta orobatsu baitabiltza, nor gehiago, hatsarrean batik bat, errotzeko behar duten lur puskaren bereganatzeko; ordea, borroka haiek ez dira hain nabarmenak eta odola ez da nehoiz ere isurtzen, eta, gainerat, noiz eta landare edo zuhaitzen bat
|
bere
lur puskan errotzen den eta fintkatzen, bakean uzten ditu aldamenekoak. Horregatik ote nago, jaun André, mundu begetalaren kanon estetikoetarik gero eta hurbilago, halako suertez, non, bertze erlijione batekoa banintz eta arimen transmigrazionean sinetsiko banu, zuhaitz baten baitan piztu nahi bainuke bertze munduan, eta ez tigre baten baitan?
|
|
|
Eta, aizue: baldin hil bazarete, ohorea zuei, zeren galdu baita Nafarroa, baina irabazi duzue zeruko loria, zeuen eginbidea bete ondoren, Gaztelako tropei buru eginik, zeren nork
|
bere
lurra defendatzea baita gizonaren lehen obligazinoa eta eginbidea, eta entseiatzea nork bere lur galduaren berreskuratzerat.
|
|
|
Eta, aizue: baldin hil bazarete, ohorea zuei, zeren galdu baita Nafarroa, baina irabazi duzue zeruko loria, zeuen eginbidea bete ondoren, Gaztelako tropei buru eginik, zeren nork bere lurra defendatzea baita gizonaren lehen obligazinoa eta eginbidea, eta entseiatzea nork
|
bere
lur galduaren berreskuratzerat.
|
|
2003
|
|
|
Bakoitza
|
bere
lurren nagusi jartzen ari da jendia,
|
|
|
Haurrean supazterrean ikasi genituen kantu horien ondotik, mende osoa iragan zaigu, ezbaian, eta Mendiagak aitzinetik ikusten zuen bezala, zenbat herri ez da jarri geroztik
|
bere
lurren nagusi eta bere buruaren jabe, Ameriketan, Afrikan, Asian, hots, mundu guztian!
|
|
2004
|
|
|
–Zestoako egonaldi laburrean, bere burua euskaldun sentitzen hasi omen zen. Gogoko izan zuen beti Euskalerria,
|
bere
lurra eta jendea. Euskara, ordea, ez zuen ondo menderatu?. 728
|
|
|
|
Bera
lurrean jarrita eta Martin, makurtuta, luma bat eskaintzen: zuretzako, esan zuen atzera.
|
|
2005
|
|
|
Bakarrik gelditu nintzenean, wisteriaren azpian zulo bat egiteari ekin nion. Berari, Kodaki, udan etzatea gustatzen zitzaion tokian, banekien
|
bertan
lurra biguna zela, wisteria landatzeko zuloa ere neuk egina zelako, inguruko zuhaixka gehienenak bezala. Hogei minutuko lana izan zen eta, izerditan blai bukatu nuen arren, ez nuen egarririk sentitu.
|
|
|
Mireiak zioen kalamua zela analgesiko naturalena, ondo ondo ateratzen zitzaiola probetxua. Jakin nahiko nuke zer erantzungo zion gure aitak,
|
bere
lurretan horrelakorik landatzea proposatuz gero.
|
|
2006
|
|
|
No era un destino cómodo. Muy pocos años hacía que la guerra con los Estados Unidos nos había arrebatado las últimas colonias, con lo cual quedaba España reducida a su mínima expresión" 739 Baina zein
|
bere
lurrari zor zaio. " No es, sin más ni más, la tierra quien hace al hombre, sino el hombre quien elige su tierra" 740.
|
|
|
Epaia kontrako aldera bideratzen zuten hainbat gauza ere bazegoen, ordea: Klemente VIII.ak aginte itxura eman nahi zuen, bai espirituko kontuetan, baita
|
bere
lurren antolaketan ere. Gizon gogor eta indartsu bezala agertu, Erromako boterearen jabe oso.
|
|
|
Bigarren heroia Eudon Handia izan zen, irabazle izanik bigarren galtzailea izan zena. Musulmanen erasoak denbora gehiagoz jasan ezinik, iparraldeko etsaiari, Charles Marteli, eskatu zion laguntza,
|
bere
lurrak zeharkatzen eta sarraskiz eta lapurretaz hondatzen ari zitzaion Al Gafiqiren aurka. Laguntza eskatu eta menia eta menpekotasuna eskaini.
|
|
|
Mehaine ez. Semearen heriotzaren berri izan bezain fite
|
bere
lurretara erretiratua zen, Arberoara, hilotzaren esperoan egon gabe. Bertze oinordekorik ez zuela uste dut.
|
|
2007
|
|
|
Hain zuzen ere, gizaki sozialista sortu behar litzateke;
|
bere
lurrean, bere hizkuntzan eta bere ohitura berrituetan funtsatua.
|
|
2008
|
|
|
Ohi baino gehiago kosta zitzaion jaikitzea, gainean manta astun bat balu bezala. Buelta eman zuenean haurrak ikusi zituen
|
berari
lurra botatzen. Izatez, lurrez estalita zegoen sorbaldatik gerrira.
|
|
|
Bien asmoek nekez egin zezaketen aurrera, ordea, egun seinalatu bat iritsi ezean: ...lerako eguna, muga bat ere izan zitekeena, iragana etorkizunetik bereizten zuena; izan ere, Reginaren bidaia, osotasun baten barruan ulertzen diren bidaia guztiak bezala, joan etorrikoa zen; etxetik Madrilera joan zen, mundua ikustera eta mundutik ikastera, eta Madrildik etxera itzuli zen, ikusitakotik zein ikasitakotik bere bizi proiektua gauzatzera; amets bat ere ekarri zuen, gainera, Madrildik,
|
bere
lurretan, han Regina enean, ereingo zuena, zuhaitz bat eman zezan, etxeko armarria ere, bi otso erakusten zituena zuhaitz bati eusten, ez zitzaion beste ezertaz mintzatzen, menturaz, Reginari, harrian idatzitako agindu bat balitz bezala?:
|
|
|
Bien asmoek nekez egin zezaketen aurrera, ordea, egun seinalatu bat iritsi ezean: ...lerako eguna, muga bat ere izan zitekeena, iragana etorkizunetik bereizten zuena; izan ere, Reginaren bidaia, osotasun baten barruan ulertzen diren bidaia guztiak bezala, joan etorrikoa zen; etxetik Madrilera joan zen, mundua ikustera eta mundutik ikastera, eta Madrildik etxera itzuli zen, ikusitakotik zein ikasitakotik bere bizi proiektua gauzatzera; amets bat ere ekarri zuen, gainera, Madrildik,
|
bere
lurretan –han Regina enean– ereingo zuena, zuhaitz bat eman zezan –etxeko armarria ere, bi otso erakusten zituena zuhaitz bati eusten, ez zitzaion beste ezertaz mintzatzen, menturaz, Reginari, harrian idatzitako agindu bat balitz bezala–: orbetarren zuhaitz lerdena, gurasoen odola izerdi izango zuena, hosto, lore eta fruitu ezin oparoagoak eman zitzan:
|
|
2009
|
|
|
(berdin gizon emakumea). Aurren aurrenik, izan ere, gizon emakumea
|
bera
lurra da, eta lur haragizko ibilaldiaren ostean lur honen gainean, lurrera itzultzen da. –Hara, hauts eta errauts besterik ez naiz?, aitortzen dio Abrahamek Jainkoari (Gen.
|
|
|
Haurtzarora itzultzea bere espazio naturalera itzultzea da.
|
Bere
lurrera. Lurreko jendea da bere familia eta jendea.
|
|
|
(HGB, 179). Euskararen alde borrokatzeak eta euskara lantzeak, Gandiagarengan,
|
bere
lurra, bere Natura, identitatea, defendatzearen eta lantzearen aiurria du.
|
|
|
Bat batean, beste unibertso batean sartu zen. Oskar bere mundua bilakatu zen,
|
bere
lur, bere eguzki. Bere paradisua.
|
|
|
–Oraintxe ez da komeni. Lehoiak
|
bere
lurrak markatzen ditu, zelatan dabil, bila, ikerlari, inguru minguruka, erregearena eginez. Ez, orain ez.
|
|
|
Ugartek paperezko zapi batez igurzten zituen ezpainak. Burua airean izan nuen bitartean,
|
berak
lurreko lanak eginak zituen. Jana eta edaria.
|
|
|
Haurrari bularra bigarren aldiz eman zionean, esate baterako. Regina bere gelan zegoen ordurako, nondik haurrarekin bakarrik utz zezatela agindu baitzuen?, munstro txiki handia eskuetan hartu bezain laster nabaritu zuen Regina Aldasorok sentimendu nahasi hura, beldurrak eragindako nazka izan zitekeena, edo nazkak eragindako beldurra, bat batean haur desitxuratua komunean behera botatzeko gogoa nagusitu balitzaio bezala, haren aurkako eta bere buruaren aurkako gorrotozko sentimendu zikin garbian; ondoren, berriz, haragi puska itsusi hura titi muturretatik eseki zitzaionean. Reginak ezetz eta ezetz esaten zion buruaz bere buruari, estu eta larri?, haurrak eta haurraren itsustasunak bortxatua sentitu zen; hark, gainera, gaizki egindako haurrak?, ongi baino hobeto hartzen zion esnea, zoritxarrez, edo ongi lapurtzen zion, hobeki, lapur bat bezala sentitu baitzuen une batez, sufrimenduak eta ukoak bat egin zuten behinik behin Reginaren betartean?, hain egiten zitzaion besoetan zuèn, zer? hura bere haragian arrotz, eta hain
|
bere
lurrean atzerritar. Ataka estu hartan, nola gertatu zitzaizkion don Zoiloren hitzak?, antzeko beste kasu bat izan nuen, eta hura ez zen hiru egunetik pasatu??
|
|
|
erori egiten zitzaizkion, hain egiten zitzaion, zinez, besoetan zuèn, zer? hura bere haragian arrotz, eta hain
|
bere
lurrean atzerritar, deabruak hartua ote zegoen, bada, Regina, eta norbaitek exorzitatu behar ote zuen, don Rafael kalonjeak Madrilen Nataliarekin egin zuen bezala, exorzismo haren ondorioa porrota izan zen arren??, Ernestinak nekaezinki animatzen bazuen ere: eutsi eta eutsi, Regina?
|
|
|
aintzat hartzen hasi zen beste gai batzuk ere, jolas garaiko futbol partida, bazkalorduko edo hirian gertatutako edozein albiste, esate baterako?, egunerokotasunak, denboratasunak?
|
bere
lurrak berreskuratzeari ekin balio bezala, eternitatearen aurkako lehian: esan nahi baita Domingok bere egin zituela berriro iraganeko nortasunaren aspektu batzuk, bere bihurri izate hura, adibidez, orain jauzi eta orain zilipurdi?, ez beren jatorrizko naturaltasunean, borroka hartan guztian borondateak ere bere pauso atzeraezinak eman baitzituen eta pauso bakoitzak uzten baitzuen Domingoren ibilbidean bere oinatza, mutilaren nortasunaren jatorrizko bertsioa kutsatzen zuena, ezinbestean.
|
|
|
jatorrizko etxea eta betiko etxea, amaren sabela ointzat eta haren besoak teilatutzat zituena; badira mediku eta psikiatra garaikideak pentsatzen dutenak ezen gizonaren historia bi zatitan laburbil daitekeela: haurrak amaren sabelean egiten duena?
|
bere
lurrean eta zorioneko denboran?, eta kanpoan egiten duena, desterruan, zeren behin kanpora egin duenak barrura egitea baitu amets, horregatik desiratu zuen Domingok, beharbada, atomo bihurtzea une hartan, edo globulu gorri, apika, amaren odolbideetan barrena sartu eta han nora ezean ibiltzeko, behin zentroa aurkitu duena lasai ibil baitaiteke nora ezean, bazter batetik bestera, zentrotik zentrora, alegia?, guztiaz ahaztuta eta ezaxola, amaren bihotzarekin eta amaren taupadekin bat; gero, izeba Ernestina besarkatu zuen, Domingori esan ziona:
|
|
|
Domingok bazekien, gainera, egia zela, ongi etorria zela, alegia?, izebak abildade hura baitzuen, hurkoari leku bat egitekoa, halako eran, non, hartarako premia ikusten zuen bakoitzean, pauso bat atzera egiten baitzuen besteak pauso bat aurrera egin zezan; edo isilik egoten zen, hitz egiteko beharra zuenaren hitzak
|
bere
lurra eta bere izaera aurki zitzan; atzean zituen Domingok, baina, bi arrebak ere, aurretik, halere, Gabinogatik galdetu zuen Domingok, eta amak: –Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara??, bata bestearen ondotik etorriak:
|
|
|
baita oihu ere, oihu luze ozena?, abioiaren atzetik abiatzen zen bitartean, giharretan pilatutako tentsioari ere ihesbidea emanez, harik eta, azken pausoa eman zuenean, ukabila jaso zuen arte, garaipen sinbolo gisa; gero, bat batean, Domingok bere bihotza aurkitu zuen, oharkabean aurkitu ere, pozezko taupadak bular kaiolan taup eta taup, airea bezain aske sentitzen zelarik, tiro hotsetatik ihes egitea lortu duen erbiaren antzera; Domingok ez zuen jada dudarik: aita espiritualak iragarri bezala, pilotua izango zen noizbait, izango ez zen, bada?!; gero, pilotuak airean bizpahiru bira egin ondoren, orbetarrek behetik agurtzen zuten eskuz, mila garrasiren artean?, pista
|
berean
lur hartu zuen; Domingok bazekien, bai, lur hartzea aireratzea baino arriskutsuago zela, pilotuak ere ederki baieztatu zion hura ordu laurden bat lehenago, baina lur hartzerakoan ez zuen antzeko emoziorik sentitu, aireratzerakoan emozio guztiak sentitu zituelako, beharbada; azkenik, monoplaza gelditu eta pilotua aparatutik irten zenean, orbetar guztiak inguratu zitzaizkion txaloka eta bibaka, pil... –Eskerrik asko, Rosanna?, eta fuselajean musu bat eman zion.
|
|
|
Mauleko gaztelua, Beltzuntzek zaintzan zuena, bere koinatu Lüküzeren atzaparretan zen beti. Etsaien zerrenda luzeari Agaramontena gehitua zitzaion, aski hurbil Lapurdiko eta Arberoako
|
bere
lurretatik. 1576ko udazkenean, Makean agertu nintzaion, bere eskaintza zaharra oroitaraztera.
|
|
|
Domingok bazekien, gainera, egia zela –ongi etorria zela, alegia–, izebak abildade hura baitzuen, hurkoari leku bat egitekoa, halako eran, non, hartarako premia ikusten zuen bakoitzean, pauso bat atzera egiten baitzuen besteak pauso bat aurrera egin zezan; edo isilik egoten zen, hitz egiteko beharra zuenaren hitzak
|
bere
lurra eta bere izaera aurki zitzan; atzean zituen Domingok, baina, bi arrebak ere –aurretik, halere, Gabinogatik galdetu zuen Domingok, eta amak: " Meza entzutera joan da frantziskotarren elizara" –, bata bestearen ondotik etorriak:
|
|
|
sinetsi nahi zuelako sinesten zuen, eta sinesten zuelako jarri zuen borondatea sinesten zuenaren zerbitzuan, pentsaturik ezen bere sinestearen eta bere borondatearen ahalegin hutsez Jainkoaren nahia irabazi eta hegan egingo zuela, halako eran, non iruditu ere iruditu baitzitzaion, bizpahiru bider, hegan egitera zihoala... planeatzen ere ikusi baitzuen bere burua segundo luze batzuetan, ekisainduko ostiak indar misteriotsu bezain erreal batez erakarrita: ...menderatzen hasi zela borondatea, pittinka izan bazen ere, gorputz arimen mugimendu oharkabe batean, eta hala, gai bakarraren mende bizi zèn mutila –bere balizko bokazioaren inguruan beti– aintzat hartzen hasi zen beste gai batzuk ere –jolas garaiko futbol partida, bazkalorduko edo hirian gertatutako edozein albiste, esate baterako–, egunerokotasunak –denboratasunak–
|
bere
lurrak berreskuratzeari ekin balio bezala, eternitatearen aurkako lehian: esan nahi baita Domingok bere egin zituela berriro iraganeko nortasunaren aspektu batzuk –bere bihurri izate hura, adibidez, orain jauzi eta orain zilipurdi–, ez beren jatorrizko naturaltasunean, borroka hartan guztian borondateak ere bere pauso atzeraezinak eman baitzituen eta pauso bakoitzak uzten baitzuen Domingoren ibilbidean bere oinatza, mutilaren nortasunaren jatorrizko bertsioa kutsatzen zuena, ezinbestean.
|
|
|
arnasa hartu ez ezik, korrika ere egin zezakeen, apika, mirari baten atzetik egin daitekeen moduan –zuhaitz bat airean jartzeak ez baitzuen, ausaz, beste izenik merezi! –, eta orduan, akzio bati bere neurriko erreakzioa darraiolako edo, hotsek inguratua egon zenak –adrenalina ere uholde bat zen jada, odolbideetan hedatua eta barreiatua– hots egin zuen... baita oihu ere –oihu luze ozena–, abioiaren atzetik abiatzen zen bitartean, giharretan pilatutako tentsioari ere ihesbidea emanez, harik eta, azken pausoa eman zuenean, ukabila jaso zuen arte, garaipen sinbolo gisa; gero, bat batean, Domingok bere bihotza aurkitu zuen, oharkabean aurkitu ere, pozezko taupadak bular kaiolan taup eta taup, airea bezain aske sentitzen zelarik, tiro hotsetatik ihes egitea lortu duen erbiaren antzera; Domingok ez zuen jada dudarik: aita espiritualak iragarri bezala, pilotua izango zen noizbait, izango ez zen, bada...!; gero, pilotuak airean bizpahiru bira egin ondoren –orbetarrek behetik agurtzen zuten eskuz, mila garrasiren artean–, pista
|
berean
lur hartu zuen; Domingok bazekien, bai, lur hartzea aireratzea baino arriskutsuago zela, pilotuak ere ederki baieztatu zion hura ordu laurden bat lehenago, baina lur hartzerakoan ez zuen antzeko emoziorik sentitu, aireratzerakoan emozio guztiak sentitu zituelako, beharbada; azkenik, monoplaza gelditu eta pilotua aparatutik irten zenean, orbetar guztiak inguratu zitzaizkion txaloka eta bibaka, pil... " Eskerrik asko, Rosanna", eta fuselajean musu bat eman zion.
|
|
|
...ta haurraren itsustasunak bortxatua sentitu zen; hark, gainera –gaizki egindako haurrak–, ongi baino hobeto hartzen zion esnea, zoritxarrez, edo ongi lapurtzen zion, hobeki, lapur bat bezala sentitu baitzuen une batez –sufrimenduak eta ukoak bat egin zuten behinik behin Reginaren betartean–, hain egiten zitzaion besoetan zuèn" zer" hura bere haragian arrotz, eta hain
|
bere
lurrean atzerritar. Ataka estu hartan, nola gertatu zitzaizkion don Zoiloren hitzak –" antzeko beste kasu bat izan nuen, eta hura ez zen hiru egunetik pasatu" – bere sufrimenduaren eta minezko minaren aringarri!
|
|
|
...–lehenengo egunean, bigarrenean eta hirugarrenean, auskalo zenbat alditan– eta pazientzia handiz eraikitako argudio guztiak –hain argiak eta sendoak, itxura batean, pintorearen hitzen inguruan eraikitako hura partikularki, Reginak heldulekutzat behar zuena– erori egiten zitzaizkion, hain egiten zitzaion, zinez, besoetan zuèn" zer" hura bere haragian arrotz, eta hain
|
bere
lurrean atzerritar –deabruak hartua ote zegoen, bada, Regina, eta norbaitek exorzitatu behar ote zuen, don Rafael kalonjeak Madrilen Nataliarekin egin zuen bezala, exorzismo haren ondorioa porrota izan zen arren? –, Ernestinak nekaezinki animatzen bazuen ere: eutsi eta eutsi, Regina... eta ez aipatu niri exorzismorik ez bestelako gehiegikeriarik, mesedez!
|
|
2010
|
|
|
Frontetik zauriturik ekarri nindutenean, ordea, txikitan aurkitzen ez niòn xarma aurkitu nion mundu hari. Zaletasun bakoitzak behar baititu bere tokia eta bere denbora?
|
bere
lurra?, non bere fruiturik ederrenak eman ditzakeen.
|
|
|
horra emakumea eta iraultza, bere ametsen aldarean bat eginik! Hortik aurrera, barkatuko ahal dit Freudek
|
bere
lurretan sartzea!?, guztiak du azalpen bat: Gerhardek, emakumeen gaineko emakume bat behar zuen, eta Rosa Luxemburg aukeratu zuen, emakumea zelako, intelektual distiratsua zelako eta iraultzaren ikurra zelako.
|
|
|
Bakarrik baiezta liteke faltsutasuna horrelako ebidentzia garbiak agertuko balira. Horregatik, garbitu gabeko piezekin lan egitea proposatu du, lurra dutenekin alegia, bai piezei atxikia zein unitate estratigrafiko
|
bereko
lur soltea; horrela baiezta liteke piezaren eta agertu omen zen estratu arkeologikoaren artean harremana dagoela?. Bi hitzetan:
|
|
|
Eta begien gainean kopeta bat ikusi zuen, lokatzez eta odolez beterik, eta gero buru bat, burusoila eta hura ere zikin. Eta zutik jartzen zen bitartean garrasiari eutsi behar izan zion, izuaren izuz, baina aldi
|
berean
lurrean botatako fardelari begira, hipnotizatuta. Hor zegoena, lurrean botata, buruz behera baina begirada gorantz zuzenduta bezala, eskuak eta oinak lotuta eta odolez beterik, Carlos Agirre baitzen, Palenqueko eremu arkeologikoko zuzendaria.
|
|
|
horra emakumea eta iraultza, bere ametsen aldarean bat eginik! Hortik aurrera —barkatuko ahal dit Freudek
|
bere
lurretan sartzea! —, guztiak du azalpen bat: Gerhardek, emakumeen gaineko emakume bat behar zuen, eta Rosa Luxemburg aukeratu zuen, emakumea zelako, intelektual distiratsua zelako eta iraultzaren ikurra zelako.
|
|
2011
|
|
|
Ba ote da, bada, ondorio makurragorik, nork bere etxea eta
|
bere
lurrak galtzea baino?
|
|
|
Eta lurrak?
|
bere
lurrak, Urgaingoak, zituen harrotasun iturri?
|
|
|
Alfredo Huegun baitzen gizon hura, muzkiriztarrekin ere nolabaiteko lotura zuena? alokatu ez zion, bada, Odilia Muzkirizek
|
bere
lurretarik sail tipi bat, Alfredok baratze gisa erabiltzen zuena!; Alfredok, baina, bazuen Atilanorekin hagitzez ere estuago lotzen zuèn bertze kontu bat, txorizale porrokatua baitzen, Odiliaren iloba bezala: nola ez ziren biak, bada, lagun eginen, zeren biek ala biek baitzuten halako jakin min ezohiko bat, txori eta hegaztien bizimodua, ohiturak, migraldiak eta abar?
|
|
|
Borroka ezazu, arima nirea, orduen alde, uneen alde; Ordu bakoitzak, une bakoitzak, asko eman dezake; Begiraiozu kapitain horri, begira nola biltzen dituen bere legio banatuak bataila jo eta gero, galdu baino lehen, begira zer festa antolatzen duen kanpamentuan; Badaki, ordea, zoritxarrak harrapatuko duela
|
bera
lurrera botaz eta bere banderak txirtxilatuz, badaki bere lur maite hori laster galduko duela; Baina berak ez du derrota horretan pentsatzen, eta eskura jarri zaion onarekin gozatzen du; Kanpamentuan, festa gero eta ederragoa da.
|
|
|
Borroka ezazu, arima nirea, orduen alde, uneen alde; Ordu bakoitzak, une bakoitzak, asko eman dezake; Begiraiozu kapitain horri, begira nola biltzen dituen bere legio banatuak bataila jo eta gero, galdu baino lehen, begira zer festa antolatzen duen kanpamentuan; Badaki, ordea, zoritxarrak harrapatuko duela bera lurrera botaz eta bere banderak txirtxilatuz, badaki
|
bere
lur maite hori laster galduko duela; Baina berak ez du derrota horretan pentsatzen, eta eskura jarri zaion onarekin gozatzen du; Kanpamentuan, festa gero eta ederragoa da.
|
|
|
Zerrategiko zakur baboa hasi zitzaion zaunkaka Pinttori. Ogi panpota baino inozoagoa, jan zakur potxolote bat zen, mika baino ergelagoa, ezertarako ona ez baina
|
bere
lurra zaintzen zuela erakutsi behar duten horietakoa. Zerrategi aurrean zaunka itsusian hasi zen gu denon eta, batez ere, txakur txikiaren kontra, bizitza zaintza hartan balihoakio bezala.
|
|
|
Eta Mikelen argazkiak Madrileko metroan; berak behartu ninduen egun osoan zehar egunkariak zelatatzera, begiratu nahi ez nuen hura behin eta berriro ikustera. Hainbeste begi ari ziren berari begira,
|
bera
lurrari, esposaturik, telebistetan, estatuaren efikaziaren propagandatzat, ereindako gorrotoen aringarri berehalakotzat, aparatu handiegi askoren azpian, lurrera begira; argazkian barrena besarkatzeko gogoa sortzen zitzaidan oraindik, nire familiakoa balitz bezala. Ez da gertatzen zaidan lehenengo aldia.
|
|
|
Natura otzandua nahi izaten dugu guk, mendira 4x4 batean igo eta han merendero bat aurkitu, mahaiak prestatuta eta zaborrontziak ere bai, geure hondakinak kontzientzia garbiarekin utzi ahal izateko bertan. Baina izadia basatia da berez, horregatik du basoak bere izena, eta gure jarduera suntsitzailea atertzen denean,
|
bere
lurrak bereganatzen ditu azkar asko. Baserritar batzuk kexatu egiten dira, basurdeak ugaldu direla-eta, eta ehizaldiak antolatu nahi izaten dituzte, ahalik eta gehienak akabatzeko.
|
|
|
Biktima bat. Gaur arte
|
bere
lurrean bizi zen norbait, naturarekin bat eginda, bere arbasoak bizi izan diren moduan, mendez mende. Eta orain estatuak, ez dakit nongo aurrerapen, ongizate edo progresoren izenean, bota egiten du bere etxetik, kendu egiten dio bere lurra, bost sos pagatuta, lurrarekiko harremana ere tratugaia balitz bezala, eta ez zerbait sakonagoa.
|
|
|
Gaur arte bere lurrean bizi zen norbait, naturarekin bat eginda, bere arbasoak bizi izan diren moduan, mendez mende. Eta orain estatuak, ez dakit nongo aurrerapen, ongizate edo progresoren izenean, bota egiten du bere etxetik, kendu egiten dio
|
bere
lurra, bost sos pagatuta, lurrarekiko harremana ere tratugaia balitz bezala, eta ez zerbait sakonagoa.
|
|
|
Baina, horrez gain, gaur salatu beharra daukagu Joxe Garmendia Marmitteren kontrako jazarpen bidegabea: bere etxean bizi,
|
bere
lurrean egon beste deliturik egin ez duen gizona, terrorista odolgose eta piztia arriskutsutzat aurkeztu digute estatuak eta haren morroi diren hedabideek. Oraintxe bertan inguraturik daukate Joxeren etxea, Sakoneta, eta edozein unetan gerta liteke eraso bortitz bat, guk hemendik arbuiatzen duguna.
|
|
2012
|
|
|
»Berriz ere esango dizut, halaxe gertatzen baita beti: alboko gertaeretatik etorri ohi da egiaren parterik handiena; eta horrekin loturik dagoen hastapenaren espirituarekin bat eginik, kasu honetan ere gertaeraren
|
beraren
lur hain zapaldu eta emankortasunik gabeko horretatik, gertaera inguratzen zuten gorabeheretara desbideratuko dut bilaketa. Zuk aitorpen idatzien balioa egiaztatzen duzun artean, nik egunkariak aztertuko ditut, zuk orain arte egin duzuna baino modu orokorragoan.
|
|
2013
|
|
|
Muino gainetik guztia ikus zezakeen: bere etxe hura, hiru solairu zituena, eta
|
bere
lur jori emankorrak: mahasti batzuk zituen, ale ezin gozoagoak ematen zituztenak, dastamenaren pizgarri; bertze fruitu ugari ere edireiten ahal ziren, bola berde hori gorriak arbolen adarretarik dilindan, apaingarri ederragorik?!?:
|
|
|
Berak. Abdul Alimek? bazekien ordurako nola antzaldatu zituen xeikak
|
bere
lurrak. Hobera, alegia.
|
|
|
Are gehiago: bisitaldiko momentu batean, gonbidatu ez zuen, bada, xeikak Abdul Alim traktorean ibili eta
|
bere
lur amaigabeetarik paseo bat egitera!
|
|
|
Hori bai: laborari batek
|
bere
lurrak lantzen dituen bezala, bakezaletasunarenak lantzen ditut nik, neure kontzientzia goldetzat hartuta. Zein da aldea?
|
|
|
Orduan ere,
|
bere
lurren mendi muino hartan zegoen Abdul Alim, bi txakurrak ere hantxe?, Allah guztiahaldunari eskerrak ematen, bizitzan jaso zuèn guztiagatik: bere alor emankor haiengatik eta familiagatik, bereziki.
|
|
|
Abdul Alimek, aldiz, bere buruari ezarri ziòn debekua gainetik kendu, eta berriro heldu zion
|
bere
lurretako mendi muinora joateko ohiturari: bere traktorean joaten zen, jakina.
|
|
|
Handik goiti, egunero hartu zuen Abdul Alimek
|
bere
lurretan zegoèn mendi muino tipi batera igotzeko aztura. Bere traktorean, jakina.
|
|
|
Hala, bada, traktorea hartu eta
|
bere
lurretako mendi muinoaren gainera joateko ohitura hartu zuenean, etxeko bi txakurrak ere gibeletik jarraitzen zitzaizkion noizean behin?, berarekin eraman ohi zuen Abdul Alimek irratia. Egun hartan ere halatsu.
|
|
|
Abdul Alimek, izan ere, begiak urrunago landatuta zituen:
|
bere
lurretan eta fruitu arboletan. Haiei begira zegoela, bere emazte Zahra ikusi zuen, etxetik ateratzen, oilategirako bidean.
|
|
|
Goizaldean gertatu zen leherketa, Manterolak autoan sartu eta kontaktuari eman ostean. Leherketa handia izan zen, eta eztandak autoa
|
bera
lurretik altxatu eta sabaia zulatu zuen. Manterolak, berriz, autotik kanpora hegan atera, eta lurraren kontra jo zuen.
|
|
|
Hori bai: laborari batek
|
bere
lurrak lantzen dituen bezala, bakezaletasunarenak lantzen ditut nik, neure kontzientzia goldetzat hartuta. Zein da aldea?
|
|
|
Berak –Abdul Alimek– bazekien ordurako nola antzaldatu zituen xeikak
|
bere
lurrak. Hobera, alegia.
|
|
|
Are gehiago: bisitaldiko momentu batean, gonbidatu ez zuen, bada, xeikak Abdul Alim traktorean ibili eta
|
bere
lur amaigabeetarik paseo bat egitera!
|
|
|
Handik goiti, egunero hartu zuen Abdul Alimek
|
bere
lurretan zegoèn mendi muino tipi batera igotzeko aztura. Bere traktorean, jakina.
|
|
|
Muino gainetik guztia ikus zezakeen: bere etxe hura, hiru solairu zituena, eta
|
bere
lur jori emankorrak: mahasti batzuk zituen, ale ezin gozoagoak ematen zituztenak, dastamenaren pizgarri; bertze fruitu ugari ere edireiten ahal ziren, bola berde hori gorriak arbolen adarretarik dilindan –apaingarri ederragorik...! –:
|
|
|
Hala, bada, traktorea hartu eta
|
bere
lurretako mendi muinoaren gainera joateko ohitura hartu zuenean –etxeko bi txakurrak ere gibeletik jarraitzen zitzaizkion noizean behin–, berarekin eraman ohi zuen Abdul Alimek irratia. Egun hartan ere halatsu.
|
|
|
Abdul Alimek, izan ere, begiak urrunago landatuta zituen:
|
bere
lurretan eta fruitu arboletan. Haiei begira zegoela, bere emazte Zahra ikusi zuen, etxetik ateratzen, oilategirako bidean.
|
|
|
Orduan ere,
|
bere
lurren mendi muino hartan zegoen Abdul Alim –bi txakurrak ere hantxe–, Allah guztiahaldunari eskerrak ematen, bizitzan jaso zuèn guztiagatik: bere alor emankor haiengatik eta familiagatik, bereziki.
|
|
|
Abdul Alimek, aldiz, bere buruari ezarri ziòn debekua gainetik kendu, eta berriro heldu zion
|
bere
lurretako mendi muinora joateko ohiturari: bere traktorean joaten zen, jakina.
|
|
2014
|
|
|
1966 Lehen Mundu Gerraren osteko Versaillesko Itunean Alemaniak
|
bere
lurraren %13 galdu du eta biztanleriaren %10 1900ean Alemaniako biztanlegoan %7? 5 zen, hiru milioi buru, alemana ez baizik beste hizkuntza bat mintzo zena (frantsesa, poloniera, txekera, daniera, masuriera, wendoa); 1925ean %1 baino ez. Ik. GOSEWINKEL, D.,. Homogeneität des Staatsvolks als Stabilitätsbedingung der Demokratie?
|
|
2015
|
|
|
Jende askok alde egin zuen hiritik, hiletik hilera gehiagok. Gau batez, aitak aitortu zigun ama gurekin egon izan balitz, berak ere alde egingo zuela aspaldi, ezin zuela egoera hura gehiago jasan, gu ginela
|
bera
lur hartara lotzen genuen kateak, gu eta burutik bidali ezin zuen amaren gomuta. Ahizpak begirasun gogorra egin zion, baina ez zen ezer esatera ausartu.
|
|
|
inor logelatik bueltan etorriko ez zen pasillo hutsera. Gau guztia eserita pasa zuen lekua behatu zuen,
|
berak
lurrean utzitako zigarro hondakinak. Errauts gorpu baino ez ziren ar multzo hura ez zen inoiz tximeleta bihurtuko.
|
|
|
Horren ordez, bere aurrean belauniko jarri eta arestikoa baino irribarre zabalagoa marraztu zuen Borisek.
|
Bere inguruko
lur osoan, plastiko garden bat zabaldua zegoela konturatu zen Erre.
|
|
|
Ikarak zorrozturiko aienea entzun aurretik ere, asmatua zuen Kepak
|
berearekin
lurrean katigaturik zegoen emakumezko gorputz leun hura norena zen.
|
|
|
Arkuak
|
berak
lurretik jaso behar.
|
|
|
Bere errealitate natural sinple gorria gizon emakume, euskaldun, gazte, norbera gisa: gurasoek berarentzat nahi zuten izena ezin eraman duena, ikurrin bat kulunkatu ez zuen haurra, dena maite izan eta dena pikutara joan zaiona;
|
bere
lurrari josia, jendeari lotua, historia galduari atxikia. Bere biluztasun hutsa, definizioak eta tesiak utzi eta, dentxo gorria, bere esentzia animaliazkoa.
|
|
|
|
Bere
lurra badu, buztintsua,
|
|
|
Haurdun utzi zuen haietako batek, eta ume beltz bat munduratu zuen bederatzi hilabete geroago. Alargunak, azkenik,
|
bere
lurrak utzi behar izan zituen.
|
|
|
1982an Anwar Libanon Zuzenbidea estudiatzen hasia zen. Jordaniak erresistentzia palestinar antolatu guztia
|
bere
lurretatik egotzi zuen, eta Libanora iritsi ziren herrikideak. Han zeuden 1948an Nakbarekin ihes egindako 400.000 palestinar errefuxiatu ere, eta beraz, erresistentzia militar zein politiko palestinarraren hiriburu bihurtu zen Beirut, eta ondorioz, Israelen jomuga.
|
|
|
Halaxe, bada, amerikarrak eta beren aliatuak Iraken sartu zirenean, dena GORRIA den lurralde hartan, zerua, lurra eta neskatoen ezpainak?, goizalde batean, hogei bat gazte fusilak hartuta etsaiari aurre egitera abiatu ziren. Ez zuten tiro bat bera ere egiteko aukerarik izan;
|
bertako
lurra gorriagotu baino ez zuten egin.
|
|
|
zen lurrera. Niri begiratu, nik ezikusiarena egin,
|
berak
lurreko papera oin artera inguratu
|
|
2016
|
|
|
Geldigaitzezko mugimenduan nenbilen, biraz beteriko hutsak gogoa gainerasotu egin balit moduan. Gorderik zegoen eguzkiak
|
bere
lurrarekiko helburua galdu ote zuen galdetu nion ene buruari, ala haien arteko balizko neurgailua betiko hondatu ote zen?
|
|
|
Handik sei hilabete baino lehenago ere, Duce ak faborea ordaindu zien, prentsa askatasuna bertan behera utziz eta alderdi politikoak legez kanpo. Giovanni Giolitti bizitza politikotik erretiratu zen, Piamonteko
|
bere
lurretan babestuz; Benedetto Croce bere bihotzeko filosofia eta literatur ikerlanetara itzuli zen. Baina bazegoen askoz ordain gogorragoa hartu zuenik, berez hain errudun izan ez arren, edo, hobeto esanda, guztiz errugabe izanik.
|
|
|
Bera ere barrura sartu ezin zela eta barkatzeko eskatu zuen; izan ere, azaldu zidan?,
|
bere
lurrei buruzko kontu batzuk aztertu behar zituen; hitz eman zuen handik gutxira «nesketako bat» bidaliko zuela «salda pixka batekin»; ondoren, beste noizbait itzuliko nintzela agindu nionean (artean bazituen niretzat gordetzen ari zen lantxo historiko veneziarrak, ez nuen ahaztu behar), eskua estutu eta arin desagertu zen korridore muturretik.
|
|
|
Bat batean, Xabierrek bere bizikleta hartu, Euskalteleko txirrindulariaganaino ziztu bizian iritsi, bere aurreko gurpila kendu eta hari eman zion. Iker Camañok
|
berea
lurrera segituan bota, jasotakoa ipini eta bizikletara igo zen azkar. Xabierrek lurrean utzi zuen bere bizikleta, hari bultza egitearren.
|
|
|
d) Zer sentimendu ditu
|
bere
lurrarekiko: miresmena, gorrotoa, maitasuna, batasuna, malenkonia, tristezia??
|
|
|
Altzon hil zen,
|
bere
lurretan eraikitako Esperanza
|
|
|
une
|
berean
lurrean egiten zuten itzalaren neurria baliatu zuen. Honako hau izan zen haren arrazoibidea:
|
|
2017
|
|
|
–Beharbada haur bat izango da?, egin nuen neure artean,, beso biak Urtatseko erregaliaz beterik. Edo mahuka nasaiko alkandora zuri batekin jantzitako agure pixkor bat,
|
bere
lurreko eginbidea bururaino betetakoa!?. Herrira hurbiltzenago, eta aztoratuago nengoen.
|
|
|
Azken gizakiak, fede eta ilusio guztiez zurtz, jadanik ezer espero ez duenak, ezeren beldur ez denak?
|
bere
lur guztia espiritu bilakatua ikusten du eta espiritu horrek ez daukala erroak non bota eta bizitzaren izerdia nondik xurga... Azken gizonak bere burua hustu du, ez du gehiago hazirik, hondakinik, odolik.
|
|
|
Beno, horretan pentsatzeari ekin nion aldi
|
berean
lurra han barrura nola botatzen zuten begiratuz. Nolanahi jaurtikitzen zuten, morteroa edo horrelako zerbait egiten ari balira bezala edo hesi bat altxatzen, eta zelebre samar hasi nintzen sentitzen eta beraz bueltaxka bat ematea erabaki nuen.
|
|
|
«Eta madarikatu horiek guztiak elizan izango dira». Bere burua azkenean eliza bat aurkitzen imajinatu zuen, eta mando parea hartzen, eta orduan nagusia kanpora atera, berari garrasika, eta
|
berak
lurrera botatzen zuen ukabilkada batez. «Jason Compson naiz.
|
|
|
eseri egin nintzen
|
bera
lurrean eserita zegoen eskuak belaun gainean gurutzatuta
|
|
|
Distantzia horixe zegoen Ezedin Al Qassam brigadek Israelen azken erasoaldia bukatu eta urtebetera egin berria zegoen errepidetik bereizte hesira. Abu Jihadek Hamasen boterea erakutsi nahi zuen, eta, horretarako, errepidean sartu zuen
|
bere
lur orotako ibilgailu beltza. Pintura beltza, eta kristalak ere beltzak.
|
|
|
Eta ez da, abioi bat besterik?, nik ez baititut gauzak galtzen, baina ez dakit zergatik iruditzen zaidan, hegaldi bat galdu ordez, abioiak
|
berak
lurra jo duela ni barruan hartuta; ez dakit zergatik iruditzen zaidan, inoiz ezer galdu ez duen hori izateko, dena falta duen hori besterik ez naizela.
|
|
2018
|
|
|
Hantxe zegoen, loreontzi batzuen aurrean makurtuta,
|
bertan
lurra sartzen nonbait, buzo urdin batez jantzirik eta bizkarra ematen ziela. Ahotsa entzunda, jiratu egin zen eta altxatu, mugimendu geldo batean.
|
|
|
Iraunkortasunaren Espainiako Behatokiaren txosten batean jasotakoaren arabera, Euskal Autonomia Erkidegoa da estatuan eraikin gehien duen lurraldea,
|
bere
lurretan porlanezko metro karratu gehien duena, hain zuzen. 1987tik 2006ra lurraren %14 bete da eta populazioa %1, 8 jaitsi da.
|