|
2008
|
|
|
Urte horretakoak dira Figura para regreso de la muerte, Coreano eta Unidad triple y liviana. Hiru eskultura horiek Oteizaren hizkuntza plastiko pertsonalaren lehen adibideak dira, eta horregatik esan daiteke 1950 urtea izan zela
|
bere
ibilbideko urterik garrantzitsuena. Lehen aldiz, gainerako artistekin zituen zorrak alde batera uzten ditu eta bere ibilbidea garbi definitzen hasten da.
|
|
|
Hiru eskultura horiek Oteizaren hizkuntza plastiko pertsonalaren lehen adibideak dira, eta horregatik esan daiteke 1950 urtea izan zela bere ibilbideko urterik garrantzitsuena. Lehen aldiz, gainerako artistekin zituen zorrak alde batera uzten ditu eta
|
bere
ibilbidea garbi definitzen hasten da. Figura para regreso de la muerte eta Coreano lanen kasuan, giza figuraren erdian hutsune bat zabaltzen da, gorputzak sakrifikatu eta tripak husteko helburuarekin eginiko zauri handi bat balitz bezala, eta horri esker kanpoko espazioa eskulturaren osagai izaten hasten da.
|
|
|
proiektua burutu ezinak sorrarazi zion atsekabeak zerikusia izan zezakeen. Gogora dezagun 1959an Oteizak eta Roberto Puig arkitektoak proiektu bat aurkeztu zutela Uruguaiko lehendakaria izan zen José Batlle y Ordoñez omentzeko antolatu zen lehiaketara24 Proiektu horrek eskultura eta arkitektura uztartzen zituen, eta Oteizarentzat,
|
bere
ibilbideko azken proiektua izango zen, eskultura espazio arkitektonikoaren barruan desagertuko baitzen. 1961eko lehiaketan garaile suertatu arren, Quousque tandem?!
|
|
|
Ikusi dugun bezala, Oteizarentzat mitoek beti aurrerantz joan behar dute, etengabe eraldatuz eta garai bakoitzeko ezaugarrietara egokituz baina horietara mugatu gabe. Zentzu horretan,
|
bere
ibilbide guztian mantendu izan zuen dimentsio unibertsala traizionatuz, edo Oteizari gehiago gustatuko litzaiokeen hitz bat erabiltzearren, dimentsio unibertsal hori sakrifikatuz, euskal kulturara soilik mugatzea erabaki zuen. Horretarako, Aranzadi, Barandiaran eta, oro har, tradiziozko euskal kultura ikertu zuten beste zenbaitzuen testuetara hurreratzen da, eta bere estetika irakurketa horien itzalean berreraiki egiten du.
|
|
|
liburuan azaldutakoak, eta are garrantzitsuagoa dena, ea Quousque tandem?!
|
bere
ibilbide eskultoriko osoaren ondorio logikoa kontsidera daitekeen.
|
|
|
Zenbait aditu, antropozentrismo berri? batez mintzo dira,
|
bere
ibilbideari Errenazimentuan ekin ziona: jada ez da lurra, ez lehengaiak, ez makinak ere, gizakia baizik, enpresaren kapital garrantzitsuena.
|
|
2011
|
|
|
Horrez gain, Anak espazialki egiten duen mugimendua ere zirkularra da: Ibizan hasten da hondartzan bainatzen eta han ere bukatzen du
|
bere
ibilbidea.
|
|
2012
|
|
|
Elkarrizketatu bakoitzaren ezaugarriak eta
|
bere
ibilbide akademikoa aztertzen ditugunean, nabarmena da ibilbide akademiko arrakastatsuagoak izan dituztela eskolak eskatzen dituen ezaugarrietatik hurbilen daudenek. Aitzitik, elkarrizketatuen diskurtsoetan paradoxa handi bat aurki dezakegu:
|
|
|
Gure ikerketan erraz aurkitu dugu norbanako erabat independenteari buruzko diskurtso meritokratikoa.
|
Bere
ibilbidearekin pozik dagoenak bere buruari egozten dio lorpenaren meritua. Aitzitik, eragozpenen aurrean ohikoa da arazoen jatorria norberaren gaitasunean kokatzea.
|
|
2013
|
|
|
Baina haren begiek aurrean dutena ez da Paradisuaren baretasuna, inondik ere. Hasierara,
|
bere
ibilbidea hasi zen zabaltza berera baitarama gibel solasak. Eta, bertatik, panoramika segida batek New York hiriaren eraikin grisak erakusten dizkio berriz ere; kanta triste batek etsipena areagotzen duen bitartean.
|
|
2016
|
|
|
Egokiera horretan, 2015eko martxoaren 21ean, ESAITek bere desagerpena iragarri zuen prentsa ohar batean. Gizartean eta kirolariengan euskal selekzioen ofizialtasunezko eskubidea barneratuta dagoela arrazoitu zuen alde batetik ESAITek
|
bere
ibilbidea amaitzeko agirian. Bestetik, egoera politikoaren aldaketak elkarlaneko urrats berriak egiteko aukera ematen duela argudiatu zuen.
|
|
2017
|
|
|
Beti da ederra lagun baten urteurrena ospatzea, eta Uztaroren 100 zenbakia artez betetzea izan daiteke oparirik egokiena. Izan ere, Uztarok
|
bere
ibilbidean sustatu duen euskarazko produkzio akademikoa eta bi egileok artearen esparruan dugun esperientzia uztartuz, jakintzaren sorkuntzari lagundu dion gainbegiratu bibliografikoa osatzea izango da artikulu honen helburu nagusia. Hain zuzen, arte garaikideari egingo diogu so, bai ekoizpenaz mintzo diren artisten idatziei, baita ikuspegi historiografiko edo kritiko batetik sortutako testuei ere, batez ere artearen historialari eta teorialarien eskutik.
|
|
2019
|
|
|
Hirugarrenik, Carmen Larrañagak (1995, 2000) kritikatu izan du orain arte bertsolaritza inprobisazioarekin, plazarekin eta gizonekin lotu izan dela, gauzak asko sinplifikatuz aniztasunaren kaltean. Guk ere bat egiten dugu ikerketa honetan Larrañagarekin, gizonak ez ezik emakumeak ere egon direlako eta, bat batekotik haraindi, bertsoak beste bideak ere egin dituelako
|
bere
ibilbidean.
|
|
|
Rodriguezek (2010) hiru adarretan sailkatzen du Laboaren kantagintza eta, bere aburuz, jendarte tradizionalaren, modernoaren eta postmodernoaren ezaugarriak modu natural batean txertatu eta elkartu zituen
|
bere
ibilbide artistikoan. Hala, bada, hiruko horren arabera sailkatzen ditu:
|
|
|
394) eta Otaegik (2016: 162) diotenez, Laboaren sormen prozesuak lotura zuzena dauka musikariak erabilitako iturriekin eta
|
bere
ibilbide pertsonalarekin. Baieztapen horrekin bat eginez, musikan landu zituen hiru bideek bere bizitzan izandako progresioari erantzuten diotela ikus dezakegu:
|
|
|
Atahualpa Yupanki edo Violeta Parra dira aipatuenak, baina Frantziako chansoneko George Brassens edota Portugaleko Amália Rodriguesen kantuak ere jotzen zituen hasiera hartan. Gitarra eta ahots hutsez; gerora
|
bere
ibilbide guztian zehar bere (i) ziko zuen estilo soil konplexua gorpuztuz. Ordutik zortzi urte pasatuko ziren harik eta jendaurrean lehenengoz abestu zuen arte Iruñeko Gaiarre antzokian.
|
|
|
Ostean, Jose Mari Zabalarekin batera kontzertu ugari eman zituen bi urtez, harik eta 1974an Bat Hiru izeneko lan bikoitza kaleratu zuen arte. Disko hori mugarri bat izango da
|
bere
ibilbide artistikoan bai eta euskal kanta berriaren historian ere. Bertan, Laboa artista gisa bereiziko duten hiru lan ildoak bilduta agertu ziren lehenengo aldiz.
|
|
|
Kantaldien garaiak ia hamarkada bukaerara arte iraun zuen eta kohesio sozialerako, aldarrikapen politikorako zein dirua biltzeko funtzioa izan zuten. Garai horretan Mikel Laboak
|
bere
ibilbide artistikoan atseden hartzea erabaki zuen, baina ez zen geldi egon: Lau bostizeneko album bikoitza kaleratu zuen 1980an, baina gainera, ordura arte egindako ibilbideaz hausnartzeko eta bide berriak jorratzeko aprobetxatu zuen 1984ra bitarteko isilunea.
|
|
2021
|
|
|
Etenaldi horren ostean klaseek aurrera jarraitu zuten, lehenik Jesus Langile ikastetxean, eta gero Arte eta Lanbide Eskolan. Presak,
|
bere
ibilbide osoan, 800 ikasle inguru izan zituen. Beltzaren ustez:
|
|
|
Eskola legeztatzeko orduan klaseak gaztelaniaz ematen zirela argudiatu zuten12, eta gaztelaniazko liburuak erakutsiz, gainditu zituzten Guardia Zibilaren ikuskaritzak.
|
Bere
ibilbidea Laudio Ikastolaren jaiotzarekin batera bukatu zen13.
|
|
2023
|
|
|
Mugimenduen antolakuntza kulturan barrena egindako introspekzioak eta auto analisiak bestelako maskulinitate ereduak eta araubidezkoak ez diren identitateak onestea erraztu du. Era berean, mutil gazte heldu zenbaiti
|
bere
ibilbide aktibista modu kritikoan ebaluatzeko aukera ere zabaldu die, lidergoak eta protagonismoa beren gain hartzeko izan duten pribilegiozko estatusaz jabetu arte. Halaz ere, elkarrizketetan jasotakoaren arabera, birsozializazio aktibista maskulino horrek sendotzeko denbora luzea eskatzen duela dirudi, baita hasierako habitusa gazte helduaroan berriro orientatzeko ikasketa politikoak metatzea eta kapital kognitibo esanguratsua eskuratzea ere.
|