|
2002
|
|
|
ezpatak ondoan beharrezkoa duena, jakina. Erreformaren garai haietan, latina atzean utzi, eta estatu administrazio bakoitzak
|
bere
hizkuntza propioa, bakarra, normalean, aupatu zuen bizitza publikoaren eremu guztietara:
|
|
2003
|
|
|
Bizitzeko eskubide horrek baderakar, berez, nazio bakoitzarentzat,
|
bere
Hizkuntza propioa eta bere Kultura berezia begiratzeko eskubidea: horrela baitu populu batek adierazten eta defendatzen bere jatorrizko. Subiranotasun Espirituala?
|
|
2007
|
|
|
hunkigarriro mintzo zaio F. G. Welcker lagunari, bere haurren prezeptorea izana Erroman, hizkuntzen ikasketaren probetxuaz. Gizadiagaz ahalik gehiena bat egitea da giza bizitzaren xedea (Jainko tradizionalaren lekua gizadiak hartzen du Humboldt baitan); gizadia, nazioetan banatua munduan, ezagutzeko, nazio bakoitza
|
bere
hizkuntza propioan entzun behar da.
|
|
2009
|
|
|
Ez dira leihoak, baizik eta leihoaren gainean pegatzen diren paper margotuak. Margoaren izaerarekin harreman handia du horrek, hots, Sotoren lan eremuarekin,
|
bere
hizkuntza propioarekin: margoa ez da errepresentazioa, kanpoko zerbaiten erreferentea, baizik eta berezko lengoaia bilatzen duen teknika.
|
|
2010
|
|
|
Jendearentzat zaila izango da egunkari handietan inoiz agertzea, baina posibilitateak areagotu egiten dira ikaragarri herrimailako aldizkari batean. Euskaraz jakin ala ez, argazkiak
|
bere
hizkuntza propioa du, jendeak baloratu egiten ditu argazkiak eta beraietan motiborik agertuz gero, albokoa irakurtzera edo itzulpena eskatzera bultzatuko du (Aranzabal, 1992: 77).
|
|
2011
|
|
|
Mikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz. ...azbehar guzti guztien ezinbesteko agerbide izan baina, diglosia giro haren altzoan, bizirik mantendu izan da gure inguruotan193 kanpoko etorkinak euskalduntzeko gai izateaz gainera belaunez belaun (XVIII. mendera arte galera territorial ezagun handirik gabe eta galera funtzional ezagunik gabe) transmititu izan du euskal hiztun elkarteak, euskal herri etnokultural eta etnolinguistiko nabarmen hark,
|
bere
hizkuntza propioa konpartimentazio tradizionalaren eskema barruan. " zazpi probintziez kanpoko" lurralde galerak alde batera uzten badira hala izanak dira kontuak XVIII. mendearen erdi aldera arte, hor nonbait. esplikatzea falta da horregatik, Arrietaren baieztapen erabatekoan, lehen posible zena orain zergatik den erabat ezinezko. diglosia gizarte berrian zaila edo harrigarri zaila dela badakigu:
|
|
|
Eta zer irakasten die? Bada, zinemak
|
bere
hizkuntza propioa duela, eta lengoaia hori menperatzeak lana eskatzen duela: –Zinemak magiatik badu zati bat, baina artisautzatik ere badu zati handi bat, eta hori ikasi egiten da?.
|
|
|
Zeren eta hizkuntza horrek gaurko bizitza modernoaren eremu hegemonikoetan lekurik ez duen neurrian, denbora kontua da ahozko transmisioaren higadura. Bestela esanda, hizkuntz komunitate batek itxurazko etorkizunik eraiki eta oinarrituko badu,
|
bere
hizkuntza propioan eraiki behar du egiten duen bizitzaren mundua. Mundu zaharra ez ezik, mundu berria ere bai.
|
|
2012
|
|
|
Nire ugazabak animalia bitxi bat aurkitu zuela soroetan hasi ziren jakiten eta esaten auzoan, splacknuck bat bezain handia gutxi gorabehera, baina gizakia bezalaxe eratua bere zati guztietan, gizakiaren itxurak egiten omen zituena bere ekintza guztietan ere;
|
bere
hizkuntza propioren batean mintzatzen zela, eta haienetik ere hainbat hitz ikasiak zituela; eta tente ibiltzen zela bi hankaren gainean; otzan eta baketsua zela, deitutakoan etorri egiten zela eta agindutako guztia betetzen; munduko gorputz adarrik finenak zituela, eta aitoren semeren baten hiru urteko alabak baino larruazal leunagoa. Oso hurbil bizi zen beste nekazari bat, nire ugazabaren lagun ona?
|
|
2013
|
|
|
Lizasok pianoz lagunduko ditu Egañak kantatuko dituen Xenpelarren bertsoak. Chopin eta Xenpelarrek hainbat antzekotasun dituzten arren (biak artistak ziren, sortzaileak eta berritzaileak, biek
|
bere
hizkuntza propioa zuten…), Egaña eta Lizaso batean oinarritu dira: biak gaitzak jota egon ziren azken hilabete haietan eta euren arrebak izan zituzten biek zaintzaile lanetan.
|
|
2014
|
|
|
Ukrainaren bihotzean, XIX. mende bukaeran, herrixka berriak egiten ari ziren(, kolonia berriak?) zeintzuetan bizi zen jendea zen, adibidez, auzo batean juduak eta bestean alemanak. Jakina, auzo bakoitzeko biztanleak
|
bere
hizkuntza propioan mintzo ziren, juduak yiddishez eta alemanak alemanez. Gogora dezagun testu hori 1929an idatzia dela, eta orduan oso zaila zela jakitea handik gutxira gertatuko zen tragedia bikoitza:
|
|
2015
|
|
|
Epai prozesuan, eragile bakoitzak
|
bere
hizkuntza propioa erabiltzen du eta, oro har, besteekiko desberdina. Garrantzitsua izango da, beraz, perituak hizkuntza horien guztienezaugarriak ezagutzea, eta haien eraginetik at mantentzea.
|
|
2016
|
|
|
Hiztun herriko partaideek beraiek edota kanpo behatzaileek hiztun elkartearen bizi indarra, bere osasun maila tipifikatzen laguntzeko tresna izan nahi du dokumentuak287 Gertakari ardatz (eta hari buruzko eskala integratu) bakarraren ordez, bederatzi faktore hartzen ditu kontuan formulazio honek288: a) belaunez belauneko transmisioa, b) hiztun kopuru absolutua, c) hiztunen proportzioa, d) jardungune jakinetako mintzaldaketa, e) jardungune eta hedabide berrietarako zabalkunde maila, f) eskolarako eta alfabetatzeko ikasmaterialik bai/ ez, g) gobernuen eta erakunde ofizialen jarrera eta erabaki politikoak, hizkuntza horri buruz, h) Hiztun herriko jendeak berak
|
bere
hizkuntza propioaz dituen jarrerak, eta i) gai horretaz dagoen dokumentazioa: zenbat eta.
|
|
|
Jarrera, konpromiso eta jokabide kontua ere argi azaltzen du faktore multzo honek: bai gobernuen eta erakunde ofizialen jarrera eta erabaki politikoak, eta bai hiztun herriko jendeak berak
|
bere
hizkuntza propioaz dituen jarrerak. Horiek ere kontuan hartzekoak dira, jakina.
|
|
2017
|
|
|
290. Kolonialismo mentalak modu itxuragabean balioesten du atzerriko hizkuntza
|
bere
hizkuntza propioaren gainetik?. Juan Carlos Moreno Cabrera, Errores y horrores del españolismo lingüístico, Txalaparta, 2015, 39.
|
|
2018
|
|
|
Euskaldunak jende trebe, kementsu eta jentilak direnez, eta haien artean betidanik izan denez eta badenez zientzia guztietan letratu handirik, harriturik nago, jauna, nola ez den bat bera ere ahalegindu
|
bere
hizkuntza propioaren mesedetan obraren bat euskaraz egiten eta idazten, mundu guztian nabarmen gera zedin beste hizkuntzak bezain egokia dela idatziz erabiltzeko. Eta arrazoi honengatik gelditzen da euskara abaildurik, inolako ohorerik gabe.
|
|
|
– Eta zerk justifikatzen du independentzia hori? Kataluniak badu bere historia, bere kultura,
|
bere
hizkuntza propioa. Zuk jakin zenuke Bartzelonako konderria independente izan zela, edo 1714 arte gure lege propioak genituela eta Espainiak kendu zizkigula.
|
|
2019
|
|
|
Eta hau heldu da euskaldunek
|
bere
hizkuntza propiala ez estimutan idukiz eta, munduko bertze gainerako jendaki guztiek bere hizkuntzan izkiribatzen duten bezala, eskuaraz izkiribatu faltaz.
|
|
|
Horrek guztiak badu argibide psikologikoa, ezen ez arrazoia: hizkuntza propioa aberasten doa eta hemen zirriborratzen ari naizen perfileko hiztunak, aldiz, beste hizkuntza batean asetzen ditu bere premia espiritualak, baina horra non hiztunak
|
bere
hizkuntza propioaren eboluzioari egozten dion errua, eta bere egarri intelektuala beste hizkuntza batean asetzeari hizkuntza propioa baztertuta.
|
|
2020
|
|
|
Testuinguru horretan, Iturriagak euskaldunarentzat erdararen premia aitorturik ere, ordurarte erabiltzen ziren" eraztun" eta gisakoak baztertu nahi zituen, eta era berean Iturriaga euskaltzale liberal eta kulturadunak ez zuen eskoletan ikusi nahi: " euskaldunon hizkuntzaren aurkako konjurazio sistematiko eta iraunkorra", hark kultur bizitza eta harreman sozial landuak
|
bere
hizkuntza propioan garatzen ikusi nahi zuen euskal jendea. Horretarako euskaldunak:
|
|
|
«Hark dio ez dagoela horiek baino pintura modernoagorik XX. mendean. Haietan erabilitako hizkuntza artistikoa ikertu eta bereganatu zuen, eta
|
bere
hizkuntza propiora aplikatu». Hala, Santimamiñe Omako basoaren «inspirazio iturri» den heinean, lekuaren hautaketa ez zen ausazkoa izan:
|
|
2022
|
|
|
Norbaitek egin luke liburu horiek euskara batura pasatzeko saioa, hainbesteko lan eskerga ahalik eta gehien zabaldu dadin sikiera denon ulermenerako— Aurten dira ehun urte Marcel Proust jaio zela, eta idazten ari naizen liburu baterako, eta ezin gusturago, berrirakurri ditut Denbora galduaren bila obraren zazpi tomoak, baina zoritxarrez soilik lehena irakurri izan dut euskaraz, beste seiak gozatzeko salto egin behar izan dut gaztelerara. Edozein idazlek, egoera normal batean, arazorik gabe irakurtzen ditu maisulan horiek
|
bere
hizkuntza propioan, eta ikusten denez, euskal literaturaren kasuan oraindik ere ezinezkoa zaigu ariketa hori egitea, beste hizkuntzetako literaturazaleentzat hain arrunta dena, bestalde. Ikus daiteke, beraz, euskal literaturaren egoera ez dela guztiz ona, aipatzen ari naizen alde honetatik begiratuta behintzat.
|
|
2023
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoak eta gainerako autonomia erkidegoek ez bezala, Nafarroako Foru Erkidegoak ez zuen bere lurralde osoan ofizialtzat jo
|
bere
hizkuntza propiorik zaharrena, eta urrats hori ematen ez den bitartean, familiek euskara neurri batean barneratuko duten hezkuntza ereduak hautatuko dituztela bermatu behar da, seduzituz.
|