|
2001
|
|
|
Saizarbitoriaren belaunaldia, (64koa deitu izan dena Arestiren Harri eta Herri ren argitalpena dela medio) konpromisoaren belaunaldia da. Gaur berrogeita hamar urte inguru duen idazle (eta lagun) talde honek (Saizarbitoria, Sarasola, Kintana, Urretabizkaia, Lete,...)
|
bere
garai eta beharrei ez zegokien literaturarekin egin zuten topo. Euskal gizartean 60ko hamarkadan jazo zirenak (ETAren sorrera, ikastolen mugimendua, industri eta ekonomiaren gorakada, euskara batuaren oinarrien finkapena,) iraultza hori egin zedin beharrezko" humus" a bihurtu ziren.
|
|
|
Segiziokoen artean ez daude soilik
|
bere
garai eta garaitsukoak, ezta, ez alderatzeko ere, alde honetako euskaldunak: hangoen idazkiak, zorigaiztoz, hemengoak ez ezik, ez ditugu ongi ezagutzen.
|
|
2003
|
|
|
Leizarragak ez zuen historiografia lanik idatzi, baizik Testamentu Berria euskaratu (1571 urtean argitaratuz). Baina obra horren hitzaurrean ikus daitekeenez, bere pentsaera irekita zegoen arlo sozialeko gogoetara, arlo instituzionaletako auzietara, eta adi
|
bere
garaiko eta herrialdeko gertakarietara. Goihenetxeren hitzetan, Leizarraga, bere moduara, kontenporaneista bat zen.
|
|
|
Andoaindarraren lanak askoren kontzientziak piztu zituen, eta berebiziko eragina izan zuen euskal intelligentsian.
|
Bere
garaiko eta ondorengo belaunaldietako euskaltzale guztiengan aurki daiteke bere eraginaren arrastoren bat. " Â ¡ Ah gure Aita on Larramendi Larramendi!
|
|
2004
|
|
|
Onartuz gero Orixe klasizista eta kontserbadorea izan zela, hipotesia hau da:
|
bere
garaian eta bera bizi izan zeneko testuinguru sozio historikoa kontuan hartuta, izan al zitekeen beste joera intelektual batekoa?
|
|
|
Litekeena da Sabino Arana aldizka bere idazkietan xenofobo xamar ager tzea, baina kontua ez da hori, baizik eta ea,
|
bere
garaian eta orduko pentsae ra politiko eta giro sozial nagusiaren ikuspegitik, aldamenekoak baino xeno
|
|
|
Historizismoari men egin gabe, ezin uka daiteke, haatik, historiak bizi gaituela eta osotoro barne zeharkatzen, eta, hartara, gure garaiko seme alabak garela denok, ezinbestean izan ere. Wittgenstein, Freud, Nietzsche, Marx... ez ziren salbuespenak izan, nork
|
bere
garaiko eta alorreko topiko, uste eta sineskeria ugariri argitasun paregabez eta ausardia handiz aurre egin zieten arren. Marx, Freud eta Wittgensteinek, adibidez, Ilustrazioarekin umotzen eta sendotzen hasi zen razionalismoaren eragin handia jasan zuten eta, ohartu ez baziren ere, metodologia eta kontzeptualizazio positibistaren morroi bilakatu ziren maiz sarri, nor bere eran eta neurrian.
|
|
2005
|
|
|
60 hamarkadetan Espainiako Estatuko etorkin gutxi joan ziren Osonara, baina gaur egun asko dira kanpotik datozenak. Vic-en, adibidez, 30.000 biztanle inguru bizi ziren
|
bere
garaian eta orain 40.000 bat izango dira. Iazko abenduan %22 etorkinak ziren Vic-en.
|
|
|
Berak idatzitako Physics of the Earth, s crust (1889) lanean ordurako eredu berritzaileegia iradoki zuen, lurbarnea jariakorra zela eta ozeanoen azpian konbekzio korronteak gorakorrak eta kontinenteen azpian beherakorrak zirela esanez. Fisher-en ikuspegi mobilista aurreratuegia zen
|
bere
garairako eta, gainera, alemanez idazten zuenez, ingelesa erabiltzen zuen komunitate zientifikoaren gehiengoak ez zuen izan Fisher-en ideien berri urte ugari igaro arte. Garaiko geofisikak, metereologiak eta klimatologiak eskainitako datuez baliatuz, polo magnetikoen mugikor tasunari buruzko hipotesia argitaratu zuten ikertzaile alemaniarrek, eta oro har, guztiz onartuta zuten Lurraren ikuspegi mobilista.
|
|
|
Hemen ere oinarrizko desira edota obligazio batez hitz egin dezakegu, ze pertsonak pertsona izateko bere burua etengabe landu behar du eta, honekin batera, behin eta berriz adiskidetu behar du berau inguratzen duen munduarekin. Azken finean, giza-formazioak ez du bere bidea maila kontzeptualean bukatzen eta, honengatik," aldi
|
berean
garaiagoa eta intimoagoa den zerbaiten" beharra du ere, alegia," joera espiritual eta moral guztien ezagutzatik eta sentimendutik sortzen den eta sentsibilitatearen eta karakterearen gainean harmonikoki isurtzen den" zerbaiten beharra117 Guretzat hemen esanguratsuena, gorago aipatutakoaren antzera, hizkuntzak prozesu honetan ere funtzio formatzaile ordezkaezina duela antzematea da....
|
|
2006
|
|
|
nobelaxka honek harridura pizten die hamalau, hamabortzeta are hamasei urteko neska mutilei. Ez daude ohituta halako liburu bat irakurtzera.Literatura beti izaten da
|
bere
garaiaren eta bere tokiaren kume, eta hori areagoturikageri zaigu haur eta gazte literaturan, beti politikoki zuzenaren menpeko. Eta gauregun, Europan bederen, odola ez da ongi ikusia.
|
|
|
XVIII. mendean idatzitako obra izanik, eguneko baldintzetara egokitu dute, bai egileak erabilitako euskarari dagokionez zein islatzen dituen zenbait pertsonaiaren karakterizazioari dagokionez. Hala ere, ez du originalaren xarmarik galdu; Barrutia oso egile modernoa izan zen
|
bere
garairako eta orduko antzerki teknikak ezagutzen zituen. Hala, eta obraren egiturari esker, Doke taldearen emaitzan gaurkotasunari eutsi ahal izan diote.Herritarrek antzeztekoJosemari Velez de Mendizabalek –testuaren moldatzailea– azaldutako moduan, Barrutia Arrasateko eskribaua zen eta badirudi zaletasunak bultzatuta idatzi zuela antzezlana.
|
|
|
Aurreiritzien mendean dagoen pertsonak ez du betetzen baldintza hori, eta bere kokapenari eusten tematzen da; ez du bere burua kokatzen obrak duen ikuspuntuan; obra beste garai eta nazio bateko pertsonengana zuzenduta baldin badago, haien ikuspegia eta aurreiritziak ez ditu aintzat hartuko. Aitzitik, besteen iritzian miresgarria dirudiena zentzurik gabekotzat hartuko du
|
bere
garaian eta lurraldean bakarrik oinarrituz, nahiz eta diskurtsoa osatua izan den beste garaikoei begira. Obra hori publiko horrentzat egina baldin bada, pertsona hark ez du sekula behar beste zabalduko bere ulermena, edo ez du sekula ahantziko bere interesa, bai adiskide gisa bai etsai gisa, bai arerio gisa bai iruzkingile gisa.
|
|
2007
|
|
|
F. Schlegel, Görres, F. Creuzer), zein da epikaren jatorria, zein izan da aurreneko generoa eta nola etorri dira hurrengoak, zein da beren lekua gizarte bizitzan, herriaren historian, nola erlazionatzen dira egungo literatur genero eta formekin; adbz., epika, gaur posible ote da, oroit epopeia nazionalaren grina bizia Europako Estatu berri guztietan, Alemanian Klopstock? ala eduki zuen
|
bere
garaia eta pasea da Aro Modernoan. Zergatik ahal izan du epos bikain bat sortu Portugal-ek eta Frantziak ezin du izan?
|
|
|
Besteak (gizakia, nolakoprozesua, nolako eragina), subjektiboak dira, aldakorrak, garaian garaikoak etatokian tokikoak. Metodo zientifiko
|
bera
garaiaren eta bitartekoen arabera aldatuzdoa. Baikortasunez, demagun kulturaren bilakaera historikoa beti objektibotasungehiago lortzearren gertatzen dela; hori, baina, nahia da, ez ziurtasuna, eta inoizokerrerako urratsa egin ote dugun beldur izan gaitezke.
|
|
|
Baina, ezker abertzalea ez bezala, kexatu zen PSOE eta EAJk “ate guztiak ixten dituztela” eta “beraien interesak zaintzeko” nahiago dutela “apartheiderekin” jarraitu, “oposiziorik gabe EAJk eta UPNk poltsikoak betetzen jarraitzen dutela” eta galdera ikurren artean jarri zuen EAJk eta PSOEk bakea eskuratzeko agertzen duten borondatea. Aldiz, ezker abertzaleak
|
bere
garaian ETAk, IKk eta HBk jarritako oinarriei jarraituz aurekztu berri duen Marko Demokratikoaren proposamenaz, “bakea ekarriko” lukeela iritzi zion. Are gehiago, herritarren borondatez sortuko liratekeen Ipar Euskal Herriko hiru lurraldeentzako eta Hego Euskal Herriko lau lurraldeentzako autonomiak eta erabakitzeko eskubidea eskatzen duen proposamena maiatzaren 27ko hauteskundeetan jokoan egongo dena ziurtatu zuen Fullaondok.
|
|
|
|
Bere
garaiaren eta kulturaren isla da horretan tragedia: Eskilo, kasu, Homerorekin eta Hesiodorekin batera irakurri behar da; Pindaro eta Bakilides poetekin, orobat; Herodoto eta Tuzidides historialariekin; eta, jakina, Heraklito, Enpedokles eta Parmenides V. mendeko filosofoekin561:
|
|
|
Periklesek, oso nabarmen, pentsalari eta poeta ilustratuen filosofia bultzatu ez ezik, artea erabili zuen
|
bere
garaiaren eta Atenas demokratikoaren ikurtzat.
|
|
2008
|
|
|
Aita Sabin Zubietaren ibilaldiak izan ziren zabalduenak, eta berak Bizkai osoaz zuen ezagumenduak ederto lagundu zuen. Bakoitzak
|
bere
garai eta modura, izan da besterik ere: Bittor Anasagasti, Jon Zubieta, Felix Bilbao, Antonio Zubizarreta.
|
|
|
Baina beste bide bati ekin nahi nion, ez proiektu helduago bati, bestelako estetika duen lan bati baizik. PILTek ere heldutasuna izan zuen
|
bere
garaian eta bere estiloan.
|
|
2009
|
|
|
J.A.: Youtube aldaketak sortu dituen plataforma berri bat da, baina telebistak ere sortu zituen
|
bere
garaian eta baita irratiak ere. Teknologia berriek moldatu egiten dituzte ohiturak, baina, gure ustez, Youtubek ez ditu beste euskarriak (telebista esaterako) irentsi, osatu baizik; erabiltzaileak ez ditu eduki berdinak topatuko.
|
|
|
Kopuru hau, 1990 eta 2005 urteen bitartean Arabatik inportatutako Rover autoen BEZari dagokio. Diru hori Estatuak bildu zuen
|
bere
garaian eta orain hiru Aldundi, Eusko Jaurlaritza eta Udalen artean banatuko dute.
|
|
|
...ak, eraikin gero eta modernoagoak, automobilak, zinematografoa, kafetegiak, kasinoa, antzokiak, jende dotore jantzia?, baina bazituen, halaber, herritartasunarenak, hiria herri handi bat besterik ez baitzen, funtsean, eta hori igarri egiten baitzen hainbat zeinu eta adierazpenetan; hiriko umeek, esate baterako, herrietakoek bezalaxe, beren jolasak eta beren boladak izaten zituzten, jolas bakoitzak
|
bere
garai eta aro zehatza balu bezala; ziben aroa, puxtarrien aroa edo aroen aroa mutilek; sokena, tortoloxena edo txingoena neskek, kanaberazko xirulen aroa ere tartean, bai batzuentzat eta bai besteentzat ere; jolasen alternantzia hura nola gauzatzen zen, hain modu berezko eta naturalean, itxura batean?, misterio bat zen:
|
|
|
Aitzindaria
|
bere
garaian eta gaur egun ere ezinbestekoa jakiteko zenbaterainokoaizan zen Eliza Katolikoak jasan zuen errepresioa.
|
|
|
Bob Dylanekin batera, azken 40 urteetan erreferentzia itzal handiena eragin duen musikaria izango da ziurrenik. Cohenek berak aitortu izan du noizbait Dylanen kontzertu mordo bat ikusi zuela
|
bere
garaian eta, izugarria, zela, baina aurrez aurre behin bakarrik egon direla:
|
|
|
...raikin gero eta modernoagoak, automobilak, zinematografoa, kafetegiak, kasinoa, antzokiak, jende dotore jantzia–, baina bazituen, halaber, herritartasunarenak, hiria herri handi bat besterik ez baitzen, funtsean, eta hori igarri egiten baitzen hainbat zeinu eta adierazpenetan; hiriko umeek, esate baterako, herrietakoek bezalaxe, beren jolasak eta beren boladak izaten zituzten, jolas bakoitzak
|
bere
garai eta aro zehatza balu bezala; ziben aroa, puxtarrien aroa edo aroen aroa mutilek; sokena, tortoloxena edo txingoena neskek... kanaberazko xirulen aroa ere tartean, bai batzuentzat eta bai besteentzat ere; jolasen alternantzia hura nola gauzatzen zen –hain modu berezko eta naturalean, itxura batean–, misterio bat zen: bazirudien ezen hiriko puntu batean norbait hasten zela, adibidez, ziba batekin, edo neska batzuk txingoan, eta berandu gabe ekiten ziotela mutil guztiek ziba dantzatzeari eta neskek txingoka, domino efektu ekidinezinean.
|
|
|
2 Idazlea soilik eta esklusiboki munduaren egiaz, errealitate objektiboaz arduratzen denean, justizia banatu, hurkoa epaitu,
|
bere
garaia eta garaiko ohiturak kritikatzen dituenean, eta bere burua, bere ahuldadeak eta bere bizitza ahazten dituenean.
|
|
2010
|
|
|
Aljeriako opor aspergarri haiek ez dizkizuet xeheki kontatuko, nahiko hutsak eta lauak izan baitziren gainera; haatik hemen aipaturiko sonetoak argibideak hartze ditu, eta lehenik
|
bere
garaian eta tokian kokatu behar dizuet. Aljeriako gerla betean zen, lau urte hartan hasia, eta ez genekien beste lauez iraunen zuela, ez eta zenbat denboraz han soldadu egon genuen.
|
|
|
PERU. Asko jarri nituen
|
bere
garaian eta horregatik izango da.
|
|
|
Kultura indigenen estudioan badugu ikasia hori posible dela, eta historikoa ere badela, gaur egun gezurra dirudien arren gure kultura honetan, orientekoan hazia duena, errotuak gaudenontzat, nahiz eta Jesusek ere Bere parabola, orientalak? esplikatzen dituen esanik beste modu batean (hobean!) jendeak,
|
Bere
garaiko eta geografiako jendeak, ez duelako ulertzen, horregatik erakusten zuen despotismo orientala gogora ekartzen duten paraboletan.
|
|
2011
|
|
|
Mendira igotzeko erarik erosoena ere bada, elurretan ez zarelako sartzen eta husten.Zer aholkatuko zenioke hasi nahi duenari. Gauzak lasai har ditzala, eta pixkanaka joan dadila urratsez urrats ikasten. Mendi bakoitzak
|
bere
garaia eta momentua ditu. Hasieratik sekulako jaitsierak egin nahi izaten ditugu, kontuan hartu gabe elurra zer baldintzatan egon daitekeen.
|
|
|
Jatorrizko polisistemako bestelako informazioa ere jasotzen da, baina hori ere, itzulpenarekin lotu daitezkeenak legetxe, kritikari bakanek baino ez dute aipatzen. Gisa horretakoak dira, esaterako, obra jatorrizko kulturan eskolako irakurgaia ote den, beste hizkuntzetara itzuli izan den, probokatzailea izan zenetz
|
bere
garaian eta kultura giroan, obrak arrakasta gehiago izan ote duen bere kulturan edo handik kanpo, obraren ibilbidea zein izan den, hari buruzko ikerketarik egin denetz, kritikak lanaren inguruan zer esan duen, edo jatorrizko sistemaren barnealdean ala periferian kokatzen den.
|
|
|
Azken kapitulu hau berezi samarra da, bi pelikulatan oinarritzen baita, autore ezberdinek zuzenduak. Bakoitzak,
|
bere
garaian eta bere erara, xendra interesgarriak ireki ditu, nahiz eta sorkuntza baino ez izan helburu. Pelikula biek, euren ezberdintasunean, antzekotasun handiak dituzte gainera.
|
|
|
Kronista saiatzen da berriak uztartzen eta osotasun koherentea ematen narrazioari, bere ikuspuntua eta historikoa nahastuz. Horregatik da kronika bat
|
bere
garaiko eta bere egilearen lekukotasuna, eta elementu subjektiboz jantzia badatorkigu ere, historialariak jakin behar du narrazioaren zati objektiboa bereizten, galbahean iragazita, datu eta gertakari konkretuak jasoz.
|
|
|
Kantu horrek ez zuen zentsura pasatu
|
bere
garaian eta horregatik ez nuen gero diskora eraman. Gero, beste alde batetik, gertatzen da nik diskora eraman ez nituen kanta batzuk, uste nuelako ez zirela garrantzitsuak beste batzuek kantatu izan dituztela, adibidez Imanolek kantatu zidan Gauez Bakardadean delako kanta hori.
|
|
2012
|
|
|
Jardunaldi horietan, Ana Urkizak eta Gema Lasartek aurretik ere egin dituzte gai beraren inguruko hitzaldiak. «Kanon berri bat eraikitzeko abiapuntua izan zelako ustean, eleberri labur honek gordetzen duena xehetasunez iruzkinduz gero,
|
bere
garaiko eta gaurko modernitate zein klasikotasuna aurkitzen saiatuko gara», azaldu du Muñozek gaurko hitzaldiaren berri ematean.
|
|
|
Ez da kasu bakarra:
|
bere
garaian eta bere jatorrizko ingurunean oihartzun handirik lortu ez, baina denborarekin beren gremiokoen ezagutza eta are miresmena lortzea. Antzeko zerbait gertatu izan zaio The Pretty Things Ingalaterrako rock talde beteranoari.
|
|
|
Eta euskara ikastea erabakitzen dutenentzat IKArena ez da aukera bakarra. Nafarroako Gobernuak ere sortu zuen euskaltegia
|
bere
garaian eta denborarekin IKAkoen lehiakide bihurtu da. Alemanek honela azaldu du egoera:
|
|
|
artikuluan. Foucaulten esanetan, autorearen lana ez da bat bateko inspirazioaren ondorio soila; aitzitik,
|
bere
garai eta denborako sistema instituzionalen sareak (autoreak kontrolatu edo guztiz hauteman ezin dezakeenak) ezinbestean harrapatuta daukan zerbait baizik. Foucaultek ez du autorea norbanako oso eta guztiz mugatu gisa ikusten, jarrera subjektibo desberdin askoz osatutako izaki gisa baizik.
|
|
2013
|
|
|
Garoña ikur bat izan da. Ikur bat Espainiako industria nuklearrarentzat Espainian egin zen bigarren zentrala da, eta Europa mendebaldeko handiena
|
bere
garaian eta ikur bat euskaldunontzat, energia nuklearrik nahi ez duten gizarte mugimenduentzat, bereziki. Orain, geldirik dago, eta Espainiako gobernuak itxiera iragarri duen arren, ez du behin b
|
|
|
Garoña ikur bat izan da. Ikur bat Espainiako industria nuklearrarentzat Espainian egin zen bigarren zentrala da, eta Europa mendebaldeko handiena
|
bere
garaian eta ikur bat euskaldunontzat, energia nuklearrik nahi ez duten gizarte mugimenduentzat, bereziki. Orain, geldirik dago, eta Espainiako gobernuak itxiera iragarri duen arren, ez du behin betiko erabakirik hartu.
|
|
|
b) Informazio iturria
|
bere
garaikoa eta zuzena bada, bigarren mailakoa da.
|
|
|
EAJko ordezkari Jon Redondok adierazi zuenez, lehiaketako oinarriei ezezkoa eman zien
|
bere
garaian eta ildo beretik, oraingoan ere ezezkoa eman dute.
|
|
|
Bere adimena eta trebetasuna, bere onginahia, zintzotasuna eta kemena ezohikoak ziren.
|
Bere
garairako eta girorako, berebiziko gobernadorea izan zen". 256 Boricak jorratutako" beste hainbat arlo" horien artean, ezin aipatu gabe utzi berak zehaztu zituela Baja eta Alta Californiaren muga ofizialak. Eta Kaliforniako lehenengo eskola sekularren sustatzailea izan zela, Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko kide konprometitu bati zegokion bezala.
|
|
2014
|
|
|
Haren poesian esandako eta salaturiko gauza gehienak, behar bada, gaur jada ohikoak eta normalak irudituta, guztiok onartzen ditugu, baina berak adierazi zituenean, oraindik berri berriak zi ren, gure artean ezohikoak, batez ere euskaraz esanda. Eta ideia haiek gaur normaltzat hartzeak, hain zuzen, esan nahi du Arestik etorkizunari igarri ziola, profeta izan genuela. nor
|
bere
garaian eta bere herrian profeta izaten ez bada ere, azkenean urteek be rari arrazoia eman eta merezi zuen lekuan jarri dute, bera bizi zenean batzuek hori aitortu nahi ez arren.
|
|
|
izan genuela esan du: . Nor
|
bere
garaian eta bere herrian profeta izaten ez bada ere, azkenean urteek berari arrazoia eman eta merezi zuen lekuan jarri dute, bera bizi zenean batzuek hori aitortu nahi ez arren. Orain, haren obrarik esanguratsuena, Harri eta Herri, berriz ere plazaratzen dugu, lehen argitaraldiaren berrogeita hamargarren urteurrenean, eta horrela Bilbok, Bizkaiak, Euskal Herri osoak omenaldia eskaintzen diote beren poetari, aldi berean euskaldun guztiok zor dizkiogun aitortza eta eskerrak emanez?.
|
|
|
i) Xabierrek eragin handia izan zuen
|
bere
garaiko eta ondorengo eliza eta gizartean. Hautatu hauetako zein diren egiazkoak:
|
|
2015
|
|
|
Hitzez hitz irakurriko dut, adi: . Poetaren eginbeharra da bere buruari eta, beraz, gainerako gizakiei argitzea
|
bere
garaiko eta betiko galderen esan nahia eta abar eta abar eta abar??. Zer deritzozue?
|
|
|
Sare horren barruan zegoen Eugenio Etxebeste ere. Herriz herri militanteei hitzaldiak ematen ibili zen, hain zuzen ere itzal handia zuelako militante askoren begietara,
|
bere
garaian ETAko solaskide ofiziala izanik: –Jende gehiago ere ibili zen, baina nik, akaso, Erakundeko militante izan naizenez urte askoan, insurrekzioaren bideetatik eta estrategia politiko militarretik gaur egun arteko bilakaera egin duen militantea ordezkatzen nuen.
|
|
|
Manuel zela Amuña deitzen zioten gizonaren izena, Musika Plazan bertan bizi zela, berarekin askotan egokitu zela eta dantzarako piezak jotzeko eskatzen ziola. Litekeena zela argazkiko danbolinteroa, hiruretan erdikoa, Joxe Mari Eizagirre izatea, Joxe Mari danbolinteroa, danbolintero handia
|
bere
garaian eta Jexuxen lehengusu propioa. Xelebrea zela oso Amuña, eta laurogei urte beteta ere aurresku txapelketak irabazia zela.
|
|
|
Argiaren alaba izeneko liburuan Bizenta Mogel euskal idaz learen bizitzara hurbiltzeko proposamena egiten digu Arrietak. Markinan hasi eta Bilboko Abandon amaituko da Yolandak sortutako nobelaren ibilbidea, eta datu antropologiko, historiko, psikologiko eta biografikoak josiko ditu irakurleak Bizenta Mogel
|
bere
garaian eta bizimoduan irudikatu dezan.
|
|
|
Zorionez, Amurrion izandako exekuzio batzuen berriak aurkitu ditugu antzinako egunkarietan eta orain zinez esan dezakegu herri honetan behin baino gehiago ezarri eta bete zela heriotz zigorra. Gainera, gure ustez “El monte de los ahorcados” toponimoaren jatorria aurkitu dugu.1877ko urrian hiru gizon urkatuak izan ziren Amurrion eta gertaera, egunkarietan ikusi dugunez, oso ospetsua izen zen
|
bere
garaian eta zirrara ikaragarria eragin zuen herriko jende artean. Dirudienez, Amurrion izandako azken exekuzioa duela asko izan zen (bi mende lehenago, lekuko baten ustez) eta herrian meza batzuk egin ziren hiru errudunen alde otoitz egiteko.Exekuzioan bertan eskualdeko apaiz asko egon ziren eta, zigorra bete baino lehenago, hor zegoen jendetzarekin batera otoitz egin zuten.Baina, zer egin zuten hiru errudunek hain zigor gogorra pairatzeko?
|
|
2016
|
|
|
Graciak azalpena: «Jada ezerk garrantzi handirik ez zuenean, eta ez berak eta ez beste inork hartaz ezer espero ez zutenean, Cervantesek
|
bere
garairako eta baita kasik gure garairako ere asmaezina eta ezinezkoa den kontakizun bat asmatu zuen». Liburuak ertz guztietatik isurtzen duen ironia da gakoa, horrek bihurtzen du liburua «asmaezin» eta «ezinezko».
|
|
|
Haustura Landartekin ikusten du. Alta, maila askotan,
|
bere
garaiko eta gizarte tradizionalarekiko bizitzeko era asko galdekatzen zituen, hausturarik erakarri gabe agian, baina oldartzera deituz ez al zuen bide luzea egiten oso apaldua zen euskal gizarte horretan?
|
|
|
Erreferentzia gelditzen da A. Labayenen teatrogintzaren azterketan, euskal antzerkigintzaren historian maila batean,
|
bere
garaia eta aitzineko garaiei buruzko informazio anitz zabaldu zituelako, baina garaiko antzerkigintza aztertzen aritu zen eta, noski, antzerkigintza erreberritzen ere aritu zen. Garaiko debateak plazaratzen zituen ere:
|
|
|
Txirrita,
|
bere
garaia eta bere garaiko bertsolaritzaren ezaugarri batzuk definitu zituen, “nire irudipenak jaurtiko ditut, batzuetan besteetan baino oinarrituagoak” aitortu eta gero. Eta horretarako, Antonio Zabalak 1992an argitaratu zuen Txirrita.
|
|
|
Itzul gaitezen, bada, gerraoste idorrean bere ideiekin kooperatibismoaren hazia erein zuen Don Jose Maria koadjutore gaztearen heziketa lan apal hartara, omenaldi gisa hein batean harentzat eta guretzat hausnarketa gisa heintxo bat. Haren pentsamendua
|
bere
garaian eta testuinguru intelektualean kokatzen saiatuko gara.
|
|
2017
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak uko egin dio La Naval salbatzeko diru publikoa jartzeari" ekimen pribatuko" enpresa delako bere esanetan. Langileek gobernu autonomoari gogorarazi diote pribatizazioaren kontra azaldu zela
|
bere
garaian eta ontziolaren kontrola hartzeko eskatu diote, berme horrekin finantzabideak aurkituko dituztelakoan. Hain justu, hainbat analista ekonomikorentzat (ikusi Juan Mari Arregiren zutabea ARGIAren 2.565 zenbakian) finantzazioak egin du huts; Kutxabank eta antzeko erakundeen jarreran nabarmendu dute, Eusko Jaurlaritzari" xantaia" egiten ari zaielako ontziolak bankuekin dituen zorrak beregain hartu ditzan.
|
|
|
Eduardo Galeano izan da halakoen bozeramaile ibili direnetako bat, makina bat testu zoragarritan, historiaren anekdotarioan giza bizitzaren erretratua eginez, nagusi eta boteretsuen fokutik at. Grass ere bai, fikzioa baliatuz uruguaitarrak baino gehiago,
|
bere
garai eta espazioetara mugatuago.
|
|
|
Kostaldea.
|
Bertako
garaiak eta gertalekuak. Baina literaturaren historian gertatzen den moduan, behin liburua plazan utzita, idazlearena izatetik irakurlearena izatera pasatzen da, honen irudimenak bete ditzan egileak utzitako hutsuneak.
|
|
|
Zoritxarrez, gaurko egunera ez zaigu heldu makina honen planorik, marrazkirik, ezta erreferentzia zehatzik ere. Arrazoi honengatik, nahiz eta
|
bere
garaian eta batez ere XVII. mendeanoso ospetsua izan, gaur egun Juanelo Turrianoren irudia ez da oso ezaguna.
|
|
|
3.3 Juaneloren ospea
|
bere
garaian eta gaur egun
|
|
|
Ez da hori Uztaroren kasua; euskara hutsez argitaratutako lan zientifikoak biltzea baita haren ezaugarri nabarmenena. Bestalde, Uztaron argitaratutako lanek, Historia arloan behinik behin, beste aldizkari batzuetan eta beste hizkuntza batzuetan argitaratutako artikuluekin aritzen dira «solasean», bakoitza
|
bere
garai eta espezialitatekoekin, eta nekez ezagut daiteke diziplina bateko bilakaera Uztaro bakarrik aintzat hartuta. Gure jakintza arloaren kasuan, gainera, 2003 urtean, berrikuntza garrantzitsu bat gertatu zen:
|
|
|
1 Euskal Herrira etorri aurretik, eta hau garrantzitsua da, Humboldtek diseinatua du jada bere egitasmo humanistikoa" antropologia konparatua", zeinek ikuspuntu propio batetik gizakiaren dimentsio indibiduala, nazionala eta unibertsala uztartu nahi dituen. Gogora dezagun, zentzu honetan,
|
bere
garaian eta egiaz iraultza frantsesaren ondoriozohikoak direla ‘herriari’, ‘nazioari’ edota ‘estatuari’ buruzko galderak, zeinek oro har erantzun ilun eta nahasiak jasotzen dituzten.
|
|
2019
|
|
|
Sekula elkarrekin hitz egin gabeak ziren bera eta H. ko dukea, baina hartaz maitemindua omen zegoen. Egiaz, bere nia goretsi nahian zebilen, baina, emakume eta batez ere
|
bere
garaikoa eta klasekoa izanik, ezinezkoa zitzaion arrakasta lortzea existentzia autonomo batez. Hemezortzi urte zituela, honela apuntatu zuen, argitasun handiz:
|
|
|
Aspaldiko andre bertsolarien gaineko ezagutza oso urria da bertso munduan diharduten gazteenen artean. Horrela, neska bertsolari batek diosku berak unibertsitateko lan bati esker jakin zuela egon zirena, espazio publikoan andreek bertsotan egiten zutena, nahiz eta gaizki ikusita egon
|
bere
garaian eta ondoren ere.
|
|
|
Gureak bezain errealak diren fikziozko hiriek inguratzen gaituzte. Mundu berri bat sor tzeko erabakiaren atzean arrazoi ugari egon daitezke; kasu batzuetan, egileak
|
bere
garaia eta gizar tea islatu nahi dezake, hiri generikoa sor tuz, edo distopiaren bitar tez. Beste kasuetan, besterik gabe, egileari errealitatea txiki geratzen zaio.
|
|
|
Klasifikazio hau egiteko orduan, hizpide nagusia izan da egileak, fikzioa sortzeko orduan,
|
bere
garai eta gizartearekiko eduki duen lotura. Lehen kasuan, egileak bere errealitatearekiko lotura sendoa dauka, eta hori hausnartzeko, hori erakusteko, edota hori salatzeko sortzen du fikziozko hiri edo mundua.
|
|
|
Isilpean gordetako zerbait atera nahi dut behingoz argitara, seguru asko berandu nabilen arren. Oihartzun handia izan zuen albisteak
|
bere
garaian eta, noski, Elizari ez zion batere graziarik egin, ezta udalari ere. Inork ez zuen bertsio ofiziala sinetsi, egia da, baina beste edozein azalpen era berean gertatuko zen sinesgaitza; beraz, hipotesi guztiak arretaz kontsideratu ondoren, jendea isildu egin zen.
|
|
2020
|
|
|
Fox zilarra izan zen Londresen eta momentu honetan emaitza historikoak ari da lortzen. Bere gurasoak ere munduko piraguista hoberenetarikoak izan ziren
|
bere
garaian eta Riora irabaztera zihoan. Brontzezko domina lortu zuen eta min horrekin bi pauso aurrera egin zituen eta kriston gogoarekin egon da entrenatzen eta lehiatzen.
|
|
|
Argi du
|
bere
garaitik eta bere lekutik begiratzen duela ingurua, eta hortik duela idazten. Elena Olabe, Durango (Bizkaia), 22 urte.
|
|
|
Aro Zaharretik Aro Garaikidera, despotismo ilustratutik liberalismora. Napoleonen inbasioaren trauma gailenduta, Nafarroa, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiari euren jatorrizko ohitura eta legeak defendatzea egokitu zitzaien, eredu bakarreko kultura eta hizkuntzaren kontra. Hala, Zumalakarregiren pertsonaiean sakontzeko, ezinbestekoa suertatuko da
|
bere
garaia eta testuinguru historikoa ezagutzera ematea. Horretarako, garai hartako testuinguru sozial, politiko eta ekonomikoa aztertzea izanen dugu helburu:
|
|
|
Aro Zaharretik Aro Garaikidera, despotismo ilustratutik liberalismora. Napoleonen inbasioaren trauma gailenduta, Nafarroa, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiari euren jatorrizko ohitura eta legeak defendatzea egokitu zitzaien, eredu bakarreko kultura eta hizkuntzaren kontra. Hala, Zumalakarregiren pertsonaiean sakontzeko, ezinbestekoa suertatuko da
|
bere
garaia eta testuinguru historikoa ezagutzera ematea. Horretarako, garai hartako testuinguru sozial, politiko eta ekonomikoa aztertzea izanen dugu helburu:
|
|
|
Kantu horrek ez zuen zentsura pasatu
|
bere
garaian eta horregatik ez nuen gero diskora eraman. (...) Nik bost edo sei aldiz kantatu nuen eta ahaztuta, utzita neukan erabat.
|
|
|
Azken batean, garaiaren eta testuinguruaren hartu emanean sortzen baita literatura, eta, ondorioz, garaiko kezken, isiltasunen eta talken isla da eztabaida. Literatura
|
bera
garaiaren eta inguruaren parte delako. •
|
|
2021
|
|
|
Baina, hain azkar erantzun egin dio, ezen Txetxeniakoa bertakoarekin parekatzekoa guztiz zentzugabekoa dela begitantzen zait. Eta ez, koinata maitea, baliteke funtsean, sustraian, Txetxeniakoa guztiz ulergarriagoa izatea, Stalinek
|
bere
garaian eta gaur egungo bere ondorengo Putinek txetxeniarrei egin dietenak herri oso baten gainean egindakoa zapalkuntzaren izena baitu argi eta garbi, eta beti ere petrolioaren estakurua hor tartean. Luzaroko abertzaleek, ostera, bertan antzeko zapalkuntza bat egon dela, eta badagoela, arrapostuko liokete ere, baina horrela hasi ezkero, batzuen indarkeria zuritzeko mota guztietako aitzakiak, eta gainera azalez bakarrik ezagun zaizkigunak, asmatzen hasten baldin bagara, guk ere pairatzen, pairatu egin dugun indarkeriaren zuritzaileak hainbatean hartu behar genituzke, hau da, gure aitaren hiltzaileak eta zuritu, lagundu eta gainera goraipatzen dituztenak ere bai.
|
|
|
«Espainiak jarraitzen du auzi politikoak eraikitzen, Guardia Zibila bidaltzen euskal herritarrak atxilotzera eta jazartzera». Galdetu zuen noiz desagertuko den «estatuaren biolentzia», eta erantsi badela «garaia Espainiako Estatuak ere egin dezan
|
bere
garaian ETAk egin zuena: ekuazio politikotik bere indarkeria ateratzea.
|
|
|
Hori, noski, Sabino Arana Goiri,
|
bere
garaiko eta bere adineko beste gizonezko gehienen batez bestekoaren aldean, normala zela emanik. Besterik litzateke, ostera, baldin eta harako hark dioena egiazkotzat joko bagenu:
|
|
|
* 1974ko neguan eta 1975eko udaberrian, ETA (pm) k ordura arte ETA protagonista,
|
bere
garai eta adarretako edozeinetan, izan duen ofentsibarik handienetako bat jaurti zuen. Eraso horren ondorioz, oligarkiak ezer aldatu gabe pixka bat berritzeko zituen planak hautsi ziren.
|
|
|
|
Bere
garaiko ETAren ekintza armatu gorenetan ibilia zen, eta Etxabe erakundetik aldenduta buruzagi gisa: Basauriko ihesa, Beihl kontsularen bahiketa, gero Lorenzo Zabala eta Felipe Huarterenak, dinamita lapurreta bat (hiru tona) eta bankuetan errekisa batzuk.19
|
|
2022
|
|
|
Barcenillak, hain justu, garapen hori islatu izana ospatu du: «Mari Pazen lanean, ikusgarritasun handiagoa eman zaio beti alde abstraktuari, eta inportantea da ikertu gabe dagoen
|
bere aurreko
garaira eta emakume arrazializatu askoren errepresentaziora hurbilketa bat egin izana liburu honetan. Abstrakzioa inportantea izan da Euskal Herrian, baina figurazioa ere hor egon da beti; esperimentazio iturri handia izan da, eta Mari Pazen ekarpena oso inportantea izan da hor».
|
|
|
Alta, obra azpimarragarri hori bere garaian salmentetan arrakastatsua izan arren, nahiko ezezaguna eta oso gutxi aipatua da. Eta, filosofiaren alorrean, ez
|
bere
garaian eta ez egun, ez zaio dagokion lekua eman.
|
|
2023
|
|
|
Orduan jakingo nuen nor zen bera, eta zergatik ez zen Euskal Herrian bizi urte osoz. Kristiane
|
bere
garaian ETA erakundean aritua zen, preso egona, Enbata taldearen sortzaileetako bat, Iparraldeko ezker abertzaleko mugimenduan parte aktiboa izan zuena eta Piarres Larzabal, Telesforo Monzon, Daniel Landart eta enparauekin antzerkian aritua.
|
|
|
Dialektologian egindako lana eta, bereziki, idazle gisa gerora egindakoa aitortu izan zaio Otaegiri, bai
|
bere
garaian eta bai gerora ere. 1890.ean hil zenean, aipamen ugari egin zizkioten, bereziki Euskal Erria aldizkarian, olerki moduan gehienak.
|