|
2000
|
|
|
Ni neu irakurketa posible horietako bat egiten ausartuz, esan nezake bere inguruko eguratsa edo errealitatea besarkatzen edo kaptatzen saiatzen den zuhaitz horrek erro sakonak eta izugarriak dituela lur honekiko, eta pelegrin baten gisa ez daukanez, zuzentasunez eta sutilitatez jasotzen duela
|
bere inguruko
errealitatea:
|
|
|
at geratu nahiere. Trena hartzeko presa hauek, nora joan nahi duten erabakitzea galarazi diete.Internet en trena hartuko dugu nahitaez; baina hobe da zertakoa balio duen, nolafunzionatzen duen,
|
bere
errealitateak ete bere mitoak zeintzuk diren eta abar ezagutzea. Internet erabiltzen ikasi behar dugu (eta etekinak ateratzen), Internet ek guerabili beharrean17 Horretarako, behar beharrezkoa da erabilpen kritikoa bultzatzen duen hezkuntza bideratzea.
|
|
|
arazoa, existentzia da. Gogoetak (filosofiak)
|
bere
errealitate minenean atzeman ezin duen existentzia hori. Beraz, ulertzaileak ulertu behar du, egin behar duena ez dela inoren gogoetak ulertzea (existentzialismoa ulertzea, adibidez; edo marxismoa ikastea), bere baitatik bereexistentziari buruzko erabaki bat hartzea baizik.
|
|
|
Adibide bat besterik izan nahi ez zuen bidaia luze samar honek5, telegrafikoki azaltzeko ahalegin guztiak egin arren, gure lanaren helburua gaindituko lukeen atearen aurrean jartzen gaitu. Baina, teorien garrantzia gutxietsi gabe, uste dugu, edozein fenomeno sozial eta politikorekin gertatzen den bezala, nazionalismoarena guztiz historikoa dela eta
|
bere
errealitate dinamikoan aztertu behar dela; izan ere, nazio hitzaren esanahiak historian zehar izan duen aldaketa ikusi besterik ez dago6 (teoriak alde horretatik soilik izango zaizkigu baliagarri). Hain zuzen, ez dago onarpen zabala izan duen nazionalismoaren inongo teoria zehatzik7, eta kontzeptu horrek izan duen bilakaera historikoa ikusi ondoren, agian nazionalismoaz baino nazionalismoez hitz egin genuke.
|
|
|
|
Bere
errealitate hori, bere giza kontraesan hori, horren gizatiarra izan daitekeen kontradikzio hori ez dute onartu Legazpi aldeko hainbatek, gizakion ñabardura aberatsek dardaraz jartzen duten hainbat horiek, zuriaren eta beltzaren artean gris kolorea dagoela ameto ez duten hainbat horiek, haiek izendaturiko zintzoen eta haiek zigorturiko gaiztoen, traidoreen artean, inor ez dagoela aldarrikatzen du...
|
|
2001
|
|
|
Arrazoi horrexegatik aktoreek maiz zuzentzen dituzte euren hitzak eszenaurrera, baita taula gainetik jaitsi eta ikusleen artean nahasi ere. Antzezlanaren prestaketan talde guztiak
|
bere
errealitatetik zati handi bat ikuskizunerako eskaintzen du. Inprobisazio bidez eta proba ugari eginda lortzen dute azken emaitza xahutura iristea.
|
|
|
Jaiotzen den Oiz mendiko magaletik Kantauri itsasoraino, iparrerako bidean igarotzen dituen nekazal kutsuko herrien nortasun komuna eraikitzen jarraitzen du. Ezaugarri geografiko eta sozio-ekonomiko komunak dituzte, bai, eta euren harreman estuaren emaitza nagusietako bat Lea Ibarreko Udal Mankomunitatea dugu, Munitibar, Aulesti, Gizaburuaga, Amoroto eta Mendexa herritxoak biltzen dituena; berez, Leak Lekeitio eta Ipazter ere ukitzen ditu, baina
|
bertako
errealitateak ezberdinak direnez ez dira mankomunitatearen partaide. Zonalde hau Bizkaia osoko ezezagunenetakoa izan da orain arte, baita gutxien populatuenetakoa ere, herrialdeko lurraldearen %3, 2an biztanle guztien %1, 7 soilik bizi baitira baina Mankomunitatearen helburuetako bat egoera horri buelta ematea da, eta horretarako zonaldea ezagutarazteko CD ROM bat editatu du.
|
|
|
Bere bizitzaren ardatza ez da
|
bere
errealitatea, lortu nahi duen eta, azken batean, faltan sumatzen duen hura baizik.
|
|
|
4. Aurrez azaldutako guztiaren ildotik, ahalegin berezia egin behar da kazetaritza genero guztietan, azterketa sakonak, unean uneko kontestu eta egoeren azalpen serioa, eta iritzi publikoari egunoroko gertaeren aurrean egokitzen lagunduko dioten eztabaidak errazago bidera daitezen. Hedabide baten jokabide editorialetik kanpo dauden aukera ideologikoekin eztabaidak bideratzea edo haiei lekua uztea, aniztasun eta errespetuzko ariketa desiragarria bezain eraginkorra da," bestea"
|
bere
errealitatean eta bere desberdintasunean ezagutzeko ezinbestez bideratu beharreko praktika izateaz gainera.
|
|
|
Magnetismoa ez dugu zuzenean esperimentatzen, baizik eta berak dituen eraginen bidez, baina sentsuak finagoak edo bestelakoak balira egingo genuke Kanten arabera. Kontua da bere eraginek
|
bere
errealitatea erakuts dezaketela, haiek espazioan eta denboran agertu baitute.
|
|
|
Hauek denak lege transzendentalak dira, ez datoz esperientziatik, baizik eta honen barnean orientatzeko balio dute. Lege hauek ez dute
|
beraz
errealitatea deskribatzen, baizik eta bera arakatzeko erregelak dira. Interes berezi bat duten maximak deitzen ditu Kantek," ez dute ezer determinatzen, baizik eta arrazoimenari batasun sistematikorantz doan bidea erakutsi besterik ez diote egiten" (A668/ B696 (E506)).
|
|
|
Askatasunaren adigaia,
|
bere
errealitatea arrazoimen praktikoaren lege apodiktiko baten bitartez frogatzen den neurrian, arrazoimen hutsaren sistemaren eraikuntza osoaren giltzarria da, [arrazoimen] espekulatiboa barne.19
|
|
|
Zuhaitzek, hodeiek, itsasoek eta abarrekoak ez omen dute eskubiderik kategoria horretara sartzeko. Zerua egunero dugu buru gainean, baina, arestian esan bezala, inguratzen gaituen hitzen esanahien hondamendi honetan zeruak
|
bere
errealitatea galdu duela ematen du. Gutariko bakoitzari aita behin bakarrik hilko zaio, ez da hori egunero gertatzen den gauza bat.
|
|
2002
|
|
|
Orain arte, Giza Eskubideen eta arrazoiaren unibertsalitatearen ideiaren ingurutik bizi izan gara, eta geroago, Touraine k dioen bezala (1993, 2001), gizarte eskubideak onartzen hasi ginen, azkenik kultura eskubideak onartuz. Egoera berrihorren zioa gizabanakoa da,
|
bere
errealitate pribatu, sozial eta politikoarekin.
|
|
|
Ageriko txirotasunak edo gabezia materialak, lehentasuna hartuz, arriskuen hautematea uka dezake. Baina ez
|
bere
errealitatea ezta bere efektua ere. Hirugarren munduan ez ezik, herrialde industrializatu aberatsetako pentsamendu eta ekintzek, hazkunde ekonomikoaren lehentasunak eta bizitza ereduak, beste leku batzuetan ere gauza berbera erakusten dute:
|
|
|
Honen guztiaren aitzinean, modernitate industrialaren oinarri teorikoak eta, beraz,
|
bere
errealitate faktikoa ikusteko betaurrekoak, gaur egun ahulduta, eraldatzeko saioa da ordenatik baino anbibalentziatik abiatzen diren lanak. Denbora ardatzetan aldaketak emanik, modernitate industrialaren aurrean (linealtasuna eta atzeraezintasuna), modernitate erreflexiboari bide emango zaio.
|
|
|
Igorleak bidali eta hartzaileak jasotzen duen hori, mezua? egiazkoa edo gezurrezkoa izango da, igorleak
|
bere
errealitateaz komunikatzen duen ikuskeraren arabera.
|
|
|
Botere jarduera hori ez da beti bera izaten hedabide guztietan. Egitateak eta gertaerak, albistearen kategoria irabazi dutenean, modu desberdinez erakusten dira, hedabide bakoitzak bere erara erakusten du, hedabide bakoitzak bere erara ulertzen du
|
bere
errealitatea. Hedabideetako berbaldiaren bidez, albisteen kontsumitzaileari bigarren eskuko errealitatea eskaintzen zaio.
|
|
2003
|
|
|
Agintariek eta politikoek orobat ez dute errealitate hori bere gordintasunean onartu nahi, estatuaren egungo ereduak arazoa azalaraziko duelako eta alderdiei elektoralki porrot itzela ekarriko liekeelako. Eskuinak nahiz ezkerrak, Frantziako egungo estatua deszentralizatzeko beharra aipatzen badute,
|
bertako
errealitatearen eta Europako errealitatearen arabera, ez dute inolako arrakasta politikorik izanen hauteskundeetan. Frantsesek, beren kultura dela-eta, ez dute hori onartzen.
|
|
|
Baina errealismoa zeritzoten horretan ez ziren agertzen 1930 hamarkadan nekazariek erregimenaren kontra buruturiko altxamenduak, euren lurrak kolektibizatzean gosez hiltzen ari zirelako.
|
Beraz
errealitatea eraldatuz edota parte bat ezkutatuz, bizitza errealetik oso urrun zegoen egoera bat islatzen zuten. Hola bada, errealismoaren ordez, gobernuak bideraturiko kontzientziazio politikoa besterik ez zen izan.
|
|
|
Hara hor, EBko datu energetiko batzuk,
|
bere
errealitate energetiko batzuez jabetzeko. Nahiz eta energiaren prezioak jaitsiera nabarmen bat izan, beste arrazoi batzuek artean EBn 40.000 MW energia sortzeko ahalmen soberakina instalaturikdagoelako, 1985tik 1995rako epean EBko energiaren hornikuntzak %11a egin zuengora, eta BPGk %24a.
|
|
2004
|
|
|
Kontratatu berri duten mediku gazte bat jarriko dute haren arimaren baitan sartzen saiatzen. Eta lortuko du, baina era
|
berean
errealitate izugarri bati zabalduko dio atea.
|
|
|
Mutiko hark eskolan egon zukeen eta ez lanean. Baina, bere seriotasunari begiratuta, hori zela
|
bere
errealitatea sinistu nuen. Ez nuen izan jarraitzeko betarik, nire gela zegoen solairura iritsi baikinen.
|
|
|
Konkretuki gure jendartean (hots, Euskal Herrian) euskaratik abiatuz pentsa daitekeen identitate eta mundu bat egotearen eta errespetatu beharraren konbikzioan (ez da dagoen ikuspegi bakarra, baina bai dagoenetako bat, eta ez marjinala baizik aintzat hartzeko adina pisu duena).
|
Beraz
errealitate sozial hori aintzat hartu nahi delako landuko litzateke euskal historia. Eta euskal historia lantzean jendartean dagoen eskari sozial bati erantzuna emango litzaioke, jakin mina modu akademiko eta ahalik eta zientifikoenean asez.
|
|
|
1. Gaur egun euskal telebisten panorama ez da batere argia. Bakoitzak
|
bere
errealitatea bizi du eta oso harreman gutxi dugu elkarren artean. Oraintxe hasiak gara arazo hori konpondu nahian, eta elkarren berri bilera ezberdinen bitartez izaten.
|
|
|
Atomo materialen aurrean, honek, Descartesen gisara lehentasuna arrazoimenari emanez, monadak deitutako oinarrizko elementuak hartuko ditu abiapuntutzat, kontaezinak, razionalak eta ez materialak izango direnak. Lehen elementu horiek espiritualak eta ugariak izango dira eta ez da egongo lehena izango den monadarik ez logikoki ez ontologikoki —Jainkoa izan ezik, jakina— Monada bakoitzak bilduko du
|
bere baitan
errealitatearen osotasuna, unibertsoaren osotasuna, eta sortzailearen betetasuna jasoko du, inongo akatsik gabe; eta horrela egia guztiek, ideia guztiek, izango dute lekua adimen horretan. Monadarengan islatzen diren ideia horiek guztiak kontzientzia maila ezberdinean agertuko zaizkio adimenari, baina horrek ez du esan nahi gure buruan era argi eta bereizian gaurkotuak ez dauden ideiak arrazoizkoak ez direnik.
|
|
|
Gizakien jokabidezko eskema, ordea, ezberdina da. Estimuluen aurrean era pasibo batean edota modu erreaktibo hutsean erantzun beharrean, aukera edo ahalbide ezberdinetako estimulu edo egoera bezala hartzen ditu,
|
bere
errealitate gisa hartuz. Hartara, bere erantzunak ez dira biologiko hutsak.
|
|
|
Subjektuak mundua (gauzak, bere burua, beste gizakideak) begien aurrean jar dezake, nolabait esatearren, hura hobeki edo modu berezi batez objektibatzeko, baina munduaren parte izateari utzi gabe, bere mundua baita. " Bere mundua" diogu, subjektuak berak —beste subjektu guztiekin batera— egin/ egiten baitu mundu
|
bere
errealitatea. Subjektua, haatik, ez da ezer mundurik gabe, munduak egiten baitu gizakia subjektu.
|
|
|
Nolanahi ere, sinistu edo ez sinistu, nire barruko Ahots hura hantxe egoten zen beti, eta
|
bere
errealitatea onartzea beste erremediorik ez neukan. Deituko nion Aingeru Guardako, deituko nion Izpiritu, Mintzo, Ahots edo nahi dena, baina izen batekin nola bestearekin, hura beti nire barruan, nire mihia bera bezala edo oraindik hurbilago.
|
|
2005
|
|
|
Dena dago zabalik eta urak
|
bere
errealitate historikora itzuli dira, hori da 2005eko Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeek aurrera begira utzi duten panorama politikoa. Euskal politikari ikuspegi panoramikotik so eginez gero, erantzun eta egi zehatzen bila dabilenarentzat ezer gutxi eskaini dute hauteskunde hauek.
|
|
|
" gizabanako bakoitza errealitatean ageri den ideia bat da" 24 eta" giza-indibidualitate bakoitza agerpenean errotutako ideia bat da" 25 Perspektiba propio batetik bada ere, honela ikusi dugu jada, gizabanako bakoitza gizadiaren konkrezio oso bat da eta, honengatik, bakoitzak bere bidetik eta etengabean ekin behar dio bere garapen prozesuari. Pertsona beti
|
bere
errealitate indibidualaren eta bere posibilitate idealaren arteko esparru mugikorrean kokatzen da, alegia, jada denetik etorkizunean izatera irits daitekeenerako balantza batean bezala. Antropologiaren zereginak, modu honetan, bi alde ditu:
|
|
|
Humboldten obra osoa, printzipioz eta aipatu bezala," antropologia pedagogiko" bat edota" pedagogia antropologiko" bat bezala kontsidera daiteke. Gizakia
|
bere
errealitatean ezagutu nahi du eta, zentzu honetan, haren idatzi guztiei kutsu antropologiko bat darie; baina honetaz gain gizakia bere posibilitatean ulertu nahi du eta, honengatik, horiei kutsu pedagogiko bat ere igartzen zaie. Haren ustetan bi aspektu hauek ezin dira erabat banandu, are gehiago, bera sinetsita dago biak elkarrekin lantzearen onuraz:
|
|
2006
|
|
|
Eta, ñabardurak biribiltze aldera, ijitoak maiz ez dakusa
|
bere
errealitatea eskolan islaturik; areago, esaten zaionetik bere burua urrun ikusten du.
|
|
|
Idazle bakoitzak bere barrenak agerian uzten ditu fikzioaren bidez. Bereintimitatea agertu, kontatu dioten Historia Nagusi horretan sinisten ez duelaazaltzeko. Baina toki bat behar du,
|
bertatik
errealitatea ikusteko. Nondik idatzi, ordea?
|
|
2007
|
|
|
Horrekin jolastu dut. Aitorrek narratzaileak kontatzen duena lagunei zor nien nolabait,
|
bere
errealitatearekin eta berak sinesten dituen gezur guztiekin. Nobelaren gaia klasikoa da:
|
|
|
Izan ere, errealitate soziolinguistikoa ez da bakarrik benetan jasotzen dena, errealitateari buruz jendeak pentsatzen duena ere oso adierazgarria da. Modu
|
berean
errealitatearen eta irudipenen arteko aldeak zergatik gertatzen diren aztertzea oso interesgarria suertatzen da.
|
|
|
Izan ere, errealitate soziolinguistikoa ez da bakarrik benetan jasotzen dena, errealitateari buruz jendeak pentsatzen duena ere oso adierazgarria da. Modu
|
berean
errealitatearen eta irudipenen arteko aldeak zergatik gertatzen diren aztertzea oso interesgarria suertatzen da. berrietara egokitzeko. Aldaketak fitxetan eta neurtutako herrien kopuruan izan dira gehienetan, baina kasu guztietan neurketen arteko konparaketa egin ahal izateko irizpideak errespetatu dira.
|
|
|
eta modu berri batean jarraipena. Teologiaren eta razionalismoaren menpetik jaregin, eta historia
|
bere
errealitate sinplean aurkitzearen aurren berriko momentua: –historiaren poza?, dio Meinecke k Kosmopolitismoa eta Estatu Nazionala n.
|
|
|
nominalismo estrategikoa sorbide egokia izan daiteke euskal herritartasunzabal eta orohartzaile bat aldarrikazteko(, integratzailea?,, konexionista?), EuskalHerrian bizi den oro euskal herritarra dela aldarrikatu ahal dugu, multikulturalismoa? geure eginez (Euskal Herria ere bada gizarte modernoa non jatorri eta jiteezberdineko jendea elkarrekin bizi ahal den eskubide berdinekin); arazoa da nominalismo estrategiko hau inori (subalternoari)
|
bere
errealitate (alegiazkoa, nonbait) ukatzeko tresna bihurtzen denean. Orduan, norbera hutsaren irudikapena erabiltzenda subordinatuaren, esentzialismoa?
|
|
|
Hori dela eta, kultura gatazka fronte bihurtzen da askotan: nork bere nortasuna gauzatu etahedatzeko, nork bere kultura iraunarazteko, nork
|
bere
errealitateari buruzkoirudikapena/ diskurtsoa hegemoniko bihurtzeko, edo bederen, plazaratzeko. Kulturfronteak edozein gizarte jardueratan topatu ahal ditugu:
|
|
|
Beraz, azken urteotakobilakaerak lurralde desberdinen arteko teknologia disparekotasuna egonkortuegiten du, finkatu alegia. Mutur batean Japonia edo AEB puntako herriek berenahalegina sendotzearekin batera, Europan ezintasunaren aztarnak antzematen dira,
|
bertako
errealitatea oso desberdina den arren. Horren barnean Espainiar Estatuaneta EAEn kapital teknikoaren berrikuntzarako estrategiak eta ekimenek ez duteaparteko arrakastarik izan, bertan interbentzio publikoaren ardatz nagusietariko batberrikuntza politika izan den arren.
|
|
|
Ikus daitekeen bezala, pentsamendu formalari esker, nerabea erreala eta litekeena bereizteko gai da, eta, horri esker, konturatzen da
|
bere
errealitatea litekeenaren aukera bat baino ez dela. Hala, zalantzan jartzen hasten da orain arte aldaezinazena (hain zuzen ere, familia, eskola, eta, oro har, gizarte sistema) eta bestealternatiba batzuk ikusten hasten da.
|
|
|
Pentsamenduak aldaketa ugari izaten ditu hizketa bihurtzean. Hizketan aurkitzen duena ez da adierazpen soila,
|
bere
errealitatea eta forma baizik. Semantika eta fonetika aldeko garapen prozesuek prozesu bakar bat osatzen dute funtsean, hain zuzen ere beren norabideak alderantzizkoak direlako.
|
|
|
Pentsamenduak ez du objektu bat inoiz isolatuki tratatzen, eta inoiz ez du hori
|
bere
errealitatearen osotasunean behar. Soilik harremanak, proportzioak, begikalde edo aspektuak zurgatzen ditu, eta lotu egiten ditu525.
|
|
|
Nazio eraikuntzako prozesu horiek ez dute zertan berdinak izan behar martxan jartzen diren tokietan; izan ere, nazio anitzen kudeaketarako eredu honek jarduteko aukerak ematen dizkie gizatalde nazional guztiei —hain zuzen, estatuan gehiengoa den gizatalde nazionalak dituen aukera berdinak— Hortaz, eredu honen bidez gizatalde nazional bakoitzak
|
bere
errealitateari hobeto egokitzen zaion sistema aukeratu ahal izango du. Batzuek, horrenbestez, estatuan jarraitzea erabaki dezakete estatu horrekin adosten duten autogobernu maila izanik.
|
|
|
...elkar suposatzen duten kontzeptuak dira3 Azken batean, Fullat ek dioen bezala," bai hezkuntza jarduera bai pedagogia estudioa, biak, gizakiaren errepresentazio bati daude lotuak" 4 Kontua da, hemen," norbait" hezten dugula —ez bakarrik" zerbait" irakasten— eta, horrenbestez, pedagogoak ezinbestean kontsideratu behar duela gizakia (anthropos), bai kulturalki
|
bere
errealitate historikoan bai filosofikoki bere ahalmen potentzialean5 Hemendik jaiotzen dira, gurera zuzenean etorriz, gizakiaren humanizazio prozesua (paideia) argitzen saiatzen diren" hezkuntzaren antropologia kulturala" eta" hezkuntzaren antropologia filosofikoa". Lehenengoak —zientzia enpiriko bezala— hezkuntzaren lorpen errealak ikertzen ditu gehienbat, eta bigarrenak —jakintza hermeneutiko gisa— hezkuntzaren beraren posibilitateei buruzko hausnarketa egiten du batez ere.
|
|
|
Hizkuntzak, bada, funtzio antropologiko sakon, zabal eta konplexua du berez, eta, egiaz, horren lekuko da berorrek gizarte eta giza zientzia guztietan betetzen duen aparteko papera: esan dezakegu, batez ere gizarte zientziei begira, gizakia ezin dela
|
bere
errealitate historikoan ezagutu bere hizkuntza aztertu gabe, alegia, gizabanakoak eta gizataldeak nahitaez behar direla izan kontsideratuak euren hizkuntzekiko harremanean. Aipatzekoa da ere, bereziki giza zientziei begira, gizakiari ezin zaiola bere proiekzio idealerantz bultzatu hizkuntzatik at, hau da, gizabanakoei eta gizataldeei euren garapen prozesuan laguntzeko ezinbestekoa dela euren hizkuntzez baliatzea.
|
|
2008
|
|
|
Azken hauteskundeen ostean hori aldatzen hasi da ordea. EAJk entzun eta kasu egin behar du ez badu nahi Euskadi zerbait bizia bezala imajinatu eta aldi
|
berean
errealitatetik kanpokoa. ETAk bezala funtsean.
|
|
|
Herioak eta nortasun ebasketak baimendu die solasaldi bortitza, tragikoa. Protagonistak, Maritza Garai bihurtu denean, antzerkia egiten du, fikzio bat bilakatzen da eta fikzio bat bihurtuz azkenean
|
bere
errealitatea ukitzen du eta min egiten dio alaina. Urrunago joanez, ez nituzke ipuinaren idazteko erabili ditudan intentzioak sobera agertu behar, baina Stand by me, hain goretsia, errespetatua eta kantatua den Ama Euskal Herriarekiko neure edo gure harremanaz izkiriatzeko modu bat da enetzat.
|
|
|
Hala ere, jende komunitateak ondo arduratu dira adierazle eta adiera arteko loturak instituzionalizatzeaz eta naturalizatzeaz; alegia, adierazle bati esanahi bat eta bakarra lotzen saiatu dira, konnotazio guztiak bakar batera murrizten, horrela sortzen baita denotazioa. Eta horrela ere, interpretazio komunitate batek
|
bere
errealitatea eratzen du.
|
|
|
Orduan, drama metafisiko hori argiki gogoan hartuz, bai eta haren errepikapen etengabea, mila bertsio eta metafora literarioren bidez huskeria segur baterat helarazten duena («abolis bibelots d, inanité sonore»/ «soinu hutseko gauza ezdeustaratuak», Poésies, op., 59 or.), zer da gelditzen? Soilki isiltasuna, hitzetik harat den itsasoaren
|
beraren
errealitatea; azken buru buztan, ez, ez da idatzi beharrik (hau da Mallarmé ren galderaren bigarren ihardespena). A. Arkotxak erakusterat ematen du nola gizonak, liluratuz, errealitatea bereganatzen saiatzen diren, hitzetan finkatuz, haien ustez, beren bilaketa existenziala (metaforikoki itsasoari lotua) «Septentrio»ari buruz bideratuz; baina ez du sinesten errealitatea «Liburu» batean bururatuko denik, harrapa daitekeela hizkuntzaren bidez, eta bere bilduma amiltzen du, Mundua bere mututasunari eta etengabeko ihesari uztea onartuz.
|
|
|
Jainkoaren herria izan txiroen herriarekin. Tristuretan eta oinazeetan parte hartu, atseginetan eta itxaropenetan, gizakiarekiko elkartasunarekin,
|
bere
errealitate bizi eta mingarriarrekin, askatasunaren, justiziaren eta bakearen aldeko ahaleginetan.
|
|
|
Hitz horiekin erantzun dio Agustin Arrietak, Filosofiaren historia liburuaren egileetariko batek, «zertarako filosofiaren historia?» galderari. «Filosofia jarduera teorikoa da; gizakiaz,
|
bere
errealitateaz eta bere jarduerez pentsatzen da», jarraitu du. «Baina hori egiten da bai filosofian, bai kimikan, baita fisikan ere».
|
|
|
Hiru ziren: erabakitzeko eskubidea; Euskal Herria nazioa da; egungo eremu instituzionalak agortuak dira eta aldaketa bat behar da, koadro berriak sortu behar dira Euskal Herri osoan, bakoitza
|
bere
errealitatearen arabera. Ondoko hilabeteetan, Lizarra Garazirekin egin genuen bide hori EAJko sektore batek ixteko arriskua dago.
|
|
|
Marilar Aleixandrek narratzaile eta itzultzaileak Al luz do dia escura liburuaren adibidea jarri zuen ni aren literaturaz zeukan ideia azaltzeko. Hor, Francok fusilatutako Jose Humberto Baena FRAPeko militantearen irudia erabili zuen, nabarmentzeko literaturak
|
berak
errealitateak ematen ez dituen aukerak eskaintzen dituela norberaren bizipenen gaineko irakurketak egiteko. «Literaturak harago joateko aukera ematen du, eta pertsonaia bat pertsona askoren ispilua izan daiteke».
|
|
|
Mazedonia, Servia, Montenegro, Bosnia, Letonia, Finlandia, Turkia eta Frantziako gazteekin. Kontinente zaharreko lau puntetatik joan ziren hara, bakoitza
|
bere
errealitate, bizimodu, ohitura, kultura, erlijio eta bestelakoekin. Mazedonia ezagutzea baino, gazteen artean kulturartekotasuna lantzea zen helburua.
|
|
|
Ondorioz, bere irakurketa oso lerraturikoa da, ez zuen ulertu Hegelen benetako asmoa, askoz gehiago bideratuta dago bere interes filosofikotik Hegelen benetako azken helburu filosofikotik baino.
|
Bere
errealitatearen egitura onto teologikoak (Identitatea eta diferentzia liburuan argitaratua) elkarrizketa bat izan nahi du Hegelekin.
|
|
2009
|
|
|
Jose Luis Alvarez Enparantzak soziolinguistika eta glotopolitika alorrean egindako lana urtetan iraunkorra, zabala eta askoratikoa izan da ordea. Bere curriculumari begiratu hutsak erakusten du lan handia egin duela bai
|
bertako
errealitatea ezagutu eta azaltzeko, bai atzerrikoaren berri emateko. Horra hor BAT aldizkarian egindako Zuzendari lana().
|
|
|
Lierni Agirrezabalak Euskal Herrian bizi diren zenbait kubatarren testigantzak jaso ditu,
|
bertako
errealitatea gertuagotik ezagutzeko.
|
|
|
Artium museoaren beste areto batean Indiako 16 argazkilariren lanak biltzen dira,
|
bertako
errealitatea jasotzeko erretratua erabili duten artisten argazkiak. Kazetaritza argazkilaritzatik, dokumentalismotik edo arte eremuetatik etorritako artistak dira, tartean Anup Mathew Thomas, AnitaKhemka, Ketaki Shet, Richard Bartholomew edo Umrao Singh Sher Gil.
|
|
|
/ Desde que se fue/ nunca más volvió,/ seguiré sus pasos,/ Caminito, adiós, Domingok ez zion begia gainetik kentzen, iruditu ere, iruditu zitzaion, halako batean, Albertok, tarteka, arnasa hartzeko edo, pausaldi batzuk egiten zituela, ongi baino hobeto baliatzen zituenak, Adari irri limurtzaileak igortzeko, esanahiz beteak?, harik eta hurrengo ahapaldian: Caminito que todas la tardes/ feliz recorrías cantando mi amor,/ no le digas si vuelve a pasar/ que mi llanto tu huella dejó, bihotzak Domingori jauzi egin zion arte, Albertok mi amor ahoskatu zuèn une berean jauzi egin ere, maitasunaren aipatze hutsak guztiz aztoratu eta, aztoramenduarekin batera, sentimendu erabateko bat nagusitu balitzaio bezala, barru barrukoa eta itzalik gabekoa,
|
bere
errealitate benetakoaren isla izan zitekeena, mozorro guztiak kenduta, baita hitzezko mozorro ustez altruista hura ere, bi hitzez osatutako esaldi hura, alegia: –zuregatik da??, orain, beste ahotsaren menera zegoela, bere aberetasunaren ahots sendoaren menera?, garbi entzun baitzezakeen beste esaldi hura, bere jokabidearen zinezko arrazoia agerian jartzen ziona:
|
|
|
1884.eko abenduaren 27an erakundearen estatutua aldatzea erabaki zuten (lehenago, 1882an alegia, La Caja Vasco Navarra sortu zuten, Iparraldekoek bertan parte hartuz), horrela,
|
bertako
errealitatearekin bat egiteko asmoz; 1876an ezarritako izena aldatzea erabaki zuten: Laurak Bat izatetik, Euskaldun Guztiak Bat izatera pasa zen, Euskal Herri osoko (Iparraldekoak zein Hegoaldekoak) immigranteei laguntza emateko asmoarekin (baita haien seme alabei ere).
|
|
|
Azken horien barruan sartzen dira fetuaren heriotza berantiarrak, 2005ean Espainian erregistratu ziren 1.000 jaiotako bakoitzeko 4,9 izan zirenak; astebete baino gutxiagokoak, aldi berean 1.000 haur bakoitzeko 1,6 jaio zirenak; eta 28 egunetik beherakoak, 1.000 eguneko 2,4 izan zirenak. Atxikimendutik dolura Zenbat eta aurreratuago egon haurdunaldia, orduan eta gogorragoa da etorkizuneko haurtxoa galtzea; izan ere, amaren eta semearen artean lotura estua sortzen da, eta amak emozionalki jabetzen den heinean bere barruan haur bat hazten ari dela, haren eta
|
bere
errealitatearen parte dena. Hasieran, haurdunaldiaren berria shock bat da, eta horren aurrean ilusioz edo beldurrez erreakziona daiteke.
|
|
|
AEBetako presidente George Bushen gobernuak Afganistani erasotzerakoan ez zuela
|
bertako
errealitatea kontuan hartu, horixe dio Estatu Batuetako Bakearen Institutuak kaleratu berri duen txostenak. Horren arabera, zortzi hilabete soilik egin zituzten militar estatubatuarrek herrialde hartan, eta ondorioz, orain administrazio berriak militar gehiago bidali behar ditu.
|
|
|
Akats bera egin dute soldaduak bidali dituzten beste herrialdeek ere. Ez dute
|
bertako
errealitatea kontuan hartu eta epe motzegiak jarri dituzte, muturreko taldeak indartsu diren herrialde batean.
|
|
|
Errealitate hori ikusirik, gure galderak honako hauek dira: Zergatik Euskal Herriko bertako familien eta, nahiz eta kanpotik etorri (estatu espainoleko herri eta lurraldeetatik, batez ere), hemen urte gehiago daramaten eta, ondorioz,
|
bertako
errealitatea hobeto ezagutzen duten familien seme alabentzat ona dena ez da hain ona, ordea, kanpotik datozen gainerako familientzat. Zer nolako informazio mota, eta nork helarazita, jasotzen dute familia horiek, gehiengo nabari batek A eta G ereduen alde egin dezaten?
|
|
|
Gehiengo hori biltzen saiatu behar gara, baita Nafarroan eta baita Iparraldean ere. Baina bakoitzak bere erritmoak errespetatuz, eta bakoitza
|
bere
errealitatetik abiatuz, eta bakoitzari bere erabakitzeko eskubidea onartuz.
|
|
|
Bestalde, PSE EEk orain arte iragarri duen gobernurako asmoa kritikatu zuen. Ezin da herri bat eraiki babes nahikorik gabe eta
|
bertako
errealitatea aintzat hartu gabe. Eta PSE EE hori egitera doala iruditzen zaio.
|
|
|
Argalak esango zukeen bezala ez gaitu batzen nazio bereko kideak izateak, baina bai klase berekoak izateak. Hizkuntzak, koloreak eta herriak ezberdinak izanik, toki bakoitzean mezua
|
bertako
errealitatera egokituko da, baina helburuak berdintsuak izanen dira: kalitatezko eta eskubidedun lan egoki baten aldeko borroka; aberastasunaren banaketa bidezkoa defendatzea; enpresari elkarteen eta administrazioen alde bakarreko erabakien aurka azaltzea; askatasun sindikalaren defentsa, herrialde askotan mehatxupean dena; lanaren arauketa egokia exijitzea nazioartean eta multinazional askok daramatzaten esplotazio eta harrapaketa politikei bukaera eman diezaioten exijitzea; subirautza energetikoaren alde agertzea.
|
|
|
–Berritu?, eta hiru eleko sistema baten alde egin du hezkuntza sistemak. . Sistema horretan ikastetxe bakoitza
|
bere
errealitatera egokitu ahal izango da, eta hizkuntza aukeratzeko askatasuna bermatuko da?.
|
|
|
Baina hori baino gehiago da Lydia Flemen liburu txiki hau Zerberri sailean kaleratu dute. Psikoanalista da Flem, eta
|
bere
errealitatetik abiatuta, etxetik atzerrira ikastera alde egiten duen alabarekin duen harremanaz mintzo da lanean. Ez da fikzioa, idazlearen aurreko lanak bezala:
|
|
|
/ Desde que se fue/ nunca más volvió,/ seguiré sus pasos,/ Caminito, adiós, Domingok ez zion begia gainetik kentzen –iruditu ere, iruditu zitzaion, halako batean, Albertok, tarteka, arnasa hartzeko edo, pausaldi batzuk egiten zituela, ongi baino hobeto baliatzen zituenak, Adari irri limurtzaileak igortzeko, esanahiz beteak–, harik eta hurrengo ahapaldian: Caminito que todas la tardes/ feliz recorrías cantando mi amor,/ no le digas si vuelve a pasar/ que mi llanto tu huella dejó, bihotzak Domingori jauzi egin zion arte, Albertok mi amor ahoskatu zuèn une berean jauzi egin ere, maitasunaren aipatze hutsak guztiz aztoratu eta, aztoramenduarekin batera, sentimendu erabateko bat nagusitu balitzaio bezala, barru barrukoa eta itzalik gabekoa,
|
bere
errealitate benetakoaren isla izan zitekeena, mozorro guztiak kenduta, baita hitzezko mozorro ustez altruista hura ere –bi hitzez osatutako esaldi hura, alegia: " zuregatik da" –, orain, beste ahotsaren menera zegoela –bere aberetasunaren ahots sendoaren menera–, garbi entzun baitzezakeen beste esaldi hura, bere jokabidearen zinezko arrazoia agerian jartzen ziona:
|
|
|
Litekeena da hori Kataluniako errealitatearen begietara egokia izatea. Bistan da gizarte bakoitzak,
|
bere
errealitatearen arabera, bertako hizkuntza indarberritzeko bide propioa aurkitu eta urratu behar duela, eta, beraz, Kataluniarako egoki den guztiak ez du zertan neurri berean egokia izanik Euskadirako, edo alderantziz. Euskararen kasuan egokiagotzat jotzen dugu aipatutako eskubidea babestea, kontuan harturik euskararen pisu demografikoa, Autonomia Erkidegoko lurralde eta eskualdeen arteko anizkoiztasun soziolinguistikoa, herritarrek auto identifikaziorako euskarari aitortzen dioten balioa edo herritarren hizkuntza kontzientzia.
|
|
|
Eta egiaren instantzien arabera osatzen da gizakia eta gizakia osatzen den arabera eratzen da egia. Zerbaiten egia esatea, aldez edo moldez, hura egiazko bihurtzea da, hura
|
bere
errealitatean sortzea; baina alderantzizko norabidea ere baliozko da: egiazkoaren esku hartzea hura problema bihurtzeko, ezagutze prozesuan sarrarazteko bide bat da.
|
|
2010
|
|
|
Batera eta bestera joan, eta alde bakoitzak bere egiak kontatzen zituen, eta bienak ziren kontuan hartzekoak. Ez zenuen sentitzen inork gezurra kontatzen zuenik, bakoitzak
|
bere
errealitatea bizitzen zuela baizik.
|
|
|
Intuizioa badugu, jakina, eta baita norberaren edo taldearen inpresio subjektiboa ere, eta hori ere ez da erabat baztertzekoa. Jakina da, nolanahi ere, alde ikaragarria egon daitekeela errealitate beraren hautematean, eta herri
|
bereko
errealitate soziolinguistikoa oso modu ezberdinean jasotzen dutela, maiz, pertsona ezberdinek. Gogoan dugu Iruñeko Unibertsitate Publikoan duela zenbait urte egindako mahai inguru batean ikusitakoa:
|
|
|
Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten: ...hizkuntza hori erabiltzen jarraitzea. ez du erabiltzen hizkuntza gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza delako, berezkoa duen hizkuntza —edo berezko egin duena— gorde nahi duelako baizik. hizkuntza gutxituari edo hil zorian dagoenari, balio gutxiago aitortu ohi zaio gizartean eta bizirik mantentzeak pena merezi ote duen ere galdetzen da. batzuen aldetik ukatu nahi den arren, euskarak badu
|
bere
errealitatea ordea. gu bagara, euskaraz bizi gera eta hala bizitzen jarraitu nahi dugu. garelako izaten jarraitu nahi dugu, bada errealitate bat eta hori gorde nahi dugu. gure zergatia ez da arrazoian oinarritzen, motibazioan baizik, borondatezkoa da, baina badu errealitatea. euskararen berreskurapenarekin euskararen errealitate hori sendotu nahi dugu bere biziraupenari eutsi ahal izateko....
|
|
|
Eta lehen errealitatea da bakoitzak bere burua duela:
|
bere
errealitate psikikoa, alegia. Eta errealitate psikikoa aldatzea ez da erraza.
|
|
|
Orain gogoratzen naizela, ordea, nik beti izan dut joeratxo bat, jolasaren ertzekotzat har daitekeena, bai, baina ez horregatik ez eraginkorra, trukuak, botereak maiz erabilitakoak,
|
bere
errealitate ikuspegiari eusteko, desestaltzeko orduan?
|
|
|
Terapia kognitibo konduktuala Terapia kognitibo konduktualen helburu nagusia pentsamendu distortsionatzaileak identifikatzea da, errealitatearekin alderatzeko eta ideia egokigarriagoekin ordezteko. Berregituratze kognitiboa ere esaten zaio, eta pazienteak
|
bere
errealitatea modu arrazionalagoan interpreta dezan eta bere arazoei aurre egiteko gaitasuna izan dezan trebetasunak sortzean oinarritzen da. Terapia honetan, elkarrizketa klinikoaren ondoren, lan plana erabakitzen da.
|
|
|
Orain gogoratzen naizela, ordea, nik beti izan dut joeratxo bat, jolasaren ertzekotzat har daitekeena, bai, baina ez horregatik ez eraginkorra, trukuak —botereak maiz erabilitakoak,
|
bere
errealitate ikuspegiari eusteko— desestaltzeko orduan... Gogo gogoan dut, adibidez, nola erabili nuen, Domingo zirikatzeko, silogismo itxurako bat, Jainkoaren existentziari buruzkoa:
|
|
|
Eta lehen errealitatea da bakoitzak bere burua duela:
|
bere
errealitate psikikoa, alegia. Eta errealitate psikikoa aldatzea ez da erraza.
|
|
|
Bartzelonara egin zuten bidaia eta han, Elkarrik gonbidatuta, Tapiesek eta Saramagok proiektu artistiko bati forma eman zioten: grabatu bat eta testu bat, bi paper izenpetu, elkarbizitzaren eskean dauden bi oihu, bi opari euskal gizartearentzat indarkeriaren iruditik irten beharra baitzuen
|
bere
errealitate anizkoitza ezagutzeko. Saramagok idatzi zuen:
|
|
|
Oro har, migratzaileak harrera gizartean barneratze prozesuari esaten zaio integrazioa, baina agerikoa denez, barneratze horrek oso modu desberdinak har ditzake. Migrazioei buruzko diskurtso politikoan bereziki, baina baita eremu horretako lan akademikoetan ere, integrazioaz hitz egiten da etengabe, hitz
|
berarekin
errealitate eta xede desberdinak irudikatuz (horri buruz, ikus: Blanco, 2002).
|
|
|
Hizkuntzak berak ahalbidetzen du kultura —hura ez da horren emaitza hutsa—, eta, zentzu horretan, giza aniztasunari erreparatzen dioten diziplina horiek nahitaez aztertu behar dituzte hizkuntzak kulturetan eta kulturak hizkuntzetan. Kontua da, bada, horrek guztiak fenomeno historiko natural bezala agertzen zaizkigun" hizkuntz komunitateez" hitz egitera garamatzala, horiek osatzen dutelarik egiaz giza aniztasunaren
|
beraren
errealitatea. Gogora dezagun, bestela, hemendik abiatuko direla, besteak beste, estudio antropologiko linguistikoetan ohikoak diren erlatibismo linguistikoari eta kulturalari buruzko eztabaidak.
|
|
|
Hotela
|
bere
errealitatean ikusi nuen. Gelako hormetako paperak jatorrizko kolorearen gomuta baino ez zuen gordetzen.
|
|
|
Konpromisoan nork
|
bere
errealitate eta funtzioak dituela adierazten da. Alde batetik, nagusiek, euskaraz nahi beste jakiterik izan ez zutelako, gaurko konpromisoarekin:
|
|
2011
|
|
|
«Ez luke hala izan behar».EAJri «jarrera zabalagoa» izateko eskatu dio: «Besteen laguntza behar ez duen tokietan ez die jaramonik egiten proposamenei, baina menpeko den tokietan
|
bere
errealitatera egokitu nahi du». Jarrera irekiagoa eskatu dio.
|
|
|
Ebazpena Espainiako Estatua euskal gizartean frustrazioa sortzen ari den adibidea dela eta ezker abertzalearen apustu politikoa baldintzatu nahi dutela gaineratu du.PSEren eta EAJren jarrera ere kritikatu dute. Eusko Jaurlaritzak
|
bere
errealitate birtualeko gezurrak sinesten jarraitzen duela adierazi du ezker abertzaleak, eta EAJri Euskadin irekitako aro berri honetan bere jarrera argitzeko eta konpromisoak erakusteko" eskatu dio.
|
|
|
Herri bakoitza
|
bere
errealitatearen eta utopiaren artean mugitzen da, batetik bestera pasatzen, eta bestetik batera. Errealitatea utopiaren bidez gainditzen da eta utopia errealitate bihurtzen da.
|
|
|
Herri baten. Volksgeista? ez da bakarrik
|
bere
errealitatea, bere utopia ere bai. Gure iraganaren nortasunaren osagarriekin askotan axolagabeki jokatu dugu, gure iraganaren kronika besteren eskuetan utzi baitugu, eta haien kultura berdindu nahiak hondamendia besterik ez digu ekarri.
|
|
|
Neska gazte bat da lotura Obaba filmean, herrira joan eta
|
bertako
errealitateak antzematen saiatuko dena. Azkenean, ordea, ezinezkoa izango zaio eta harrapatuta geratuko da mundu horren barruan.
|
|
|
Jende komunitateak ondo arduratzen dira adierazle eta adiera arteko loturak instituzionalizatzen eta naturalizatzen; alegia, adierazle bati esanahi bat eta bakarra lotzen saiatzen dira, konnotazio guztiak bakar batera murrizten, horrela sortzen baita denotazioa. Eta horrela ere, interpretazio komunitate batek
|
bere
errealitatea eratzen du: konnotazio posible guztiak mugatzen eta adiera bakartasunera ahalik eta gehien hurbiltzen.
|
|
|
Eredu transpertsonalak dio gure ohiko kontzientzia jarrera defentsibo batek mugatzen duela, eta kontrakzio edo uzkurdura bat eragiten diola; horrek hautemate prozesuan deformazio bat eragiten du. Aldiz, gogamenaren geldiuneak kontzientzia zabaltzea eragin omen dezake, eta kontzientziaren alterazio egoerak sortu; egoera horietako bakoitzak
|
bere
errealitate irudia agerraraziko luke eta berari dagozkion testuinguru eta edukiak bultzatu. Kontzientzia zabaltze horren agerpen ezaugarria honetan legoke:
|
|
|
Usoak ez du ezagutzen
|
berak
errealitateaz egiten duen irudikapena. Guk, kontzientzia zabalagoa dugularik, hala ere gurea baino zabalagoa dena ez dugu ezagutzen, eta gure giza porrot nabaria bizitzen dugu, eta, aldi berean, zabaltasun hori lortzeko aukera ezkutua.
|
|
2012
|
|
|
Alvaro Idarraga (Manizales, Kolonbia, 1962) Kolonbiako Instituto Mayor Campesino Gobernuz Kanpoko Erakundeko kidea da. Itziar Arkonada EHNE sindikatuko kidearekin batera, Arazo globala, irtenbide lokala hitzaldia eskainiko du bihar, 19:00etan, Elkargunean, eta bakoitzak
|
bere
errealitatea azalduko du. Urola Kostako Hitza egunkariak bihar argitaratuko du Idarragaren elkarrizketa.
|
|
|
Alvaro Idarraga (Manizales, Kolonbia, 1962) Kolonbiako Instituto Mayor Campesino Gobernuz Kanpoko Erakundeko kidea da. Itziar Arkonada EHNE sindikatuko kidearekin batera, Arazo globala, irtenbide lokala hitzaldia eskainiko du bihar, 19:00etan, Elkargunean, eta bakoitzak
|
bere
errealitatea azalduko du. Urola Kostako Hitza egunkariak bihar argitaratuko du Idarragaren elkarrizketa.
|
|
|
Halaber, Matia fundazioak bestelako egitasmo bat ere jarri du abian Orion. Ikastolako ikasleak Orioko Eguneko Zentrora joaten dira,
|
bertako
errealitatea ezagutzera. " Adineko guztien egoera ez dela bera ikasi behar dute gaztetxoek".
|
|
|
Zenbait proiektu egin dira ikastetxeetan, eta Hezkuntza Saila hiru eleko hezkuntza esperimentatzen ari da, eta ikusiko dugu zer emaitza duen. Baina zaila da ikastetxe guztietan eredu bat eta bakarra aplikatzea, bakoitzak
|
bere
errealitatea duelako eta, ondorioz, bere proiektua behar duelako. Arabari dagokio 2013 urteko festa antolatzea.
|
|
|
Garaiari hartzen dio pultsua, uneko hainbat gatazkari Balkanak, Kaukasoa kasu eginez, nahiz intelektualki arnasten denari multikulturalitatea, zuzentasun politikoa. Eta garrantzitsuena, nagusiki munduan zeharreko kontuez ari den arren, Euskal Herria duela begi ertzean, kliska bat baino gehiago egiten diola
|
bertako
errealitateari. Hotz xamar hasten da bilduma.
|